Muswaangano wacooko mu Indianapolis ku Indiana, mu 1925
1925—Myaka Iili 100 Yainda
NGAZI YAMULINDIZI yamu January 1, 1925 yakaamba kuti: “Mwaka uuno tulangila kuti kulacitika zintu ziyandika kapati.” Alimwi yakazumanana kwaamba kuti: “Pele tatweelede kunyonganizyigwa kapati kujatikizya ceelede kucitika. Nkaambo kucita boobo kulakonzya kutunyonganya akutupa kuleka kucita mulimo Jehova ngwayanda kuti tucite.” Ncinzi ncobakali kulangila Basikwiya Bbaibbele kuti cakali kuyoocitika mumwaka wa 1925? Pele mbuti mbobakazumanana kukambauka nokuba kuti ncobakali kulangila kunyina nocakacitika?
BANTU BA LEZA BAKEELEDE KUZUMANANA KULINDILA
Basikwiiya Bbaibbele banji bakali kuyeeya kuti nyika yakali kuyooba Paradaiso mu 1925. Mukwesu Albert Schroeder, walo kumbele iwakabeleka mu Kabunga Keendelezya wakaamba kuti: “Twakali kusyoma kuti mu 1925 bananike bakali kuyakuunka kujulu mpoonya bantu basyomeka mbuli Abrahamu, Davida alimwi abamwi buyo bakali kuyoobusyigwa akutalika kusololela anyika.” Aboobo eeci nocatakacitika, bakwesu abacizyi bakatyompwa kapati.—Tus. 13:12.
Nokuba kuti nzyobakali kulangila tiizyakacitika, Basikwiiya Bbaibbele banji bakazumanana kukambauka. Bakazyiba kuti kukambauka ngomulimo mupati Jehova ngwaakali kuyanda kuti bacite. Lino atubone nzila nzyobakabelesya kutegwa bacikonzye kukambaukila bantu banji.
BAKAMBONI BAKAYAKA RADIO STATION IIMBI
Mu 1924 bantu banji bakali kuswiilila ku radio station ya WBBR. Aboobo mu 1925, Basikwiiya Bbaibbele bakayaka radio station iimbi aafwaafwi a Chicago, Illinois. Radio station mpya eeyi yakazyibidwe amabala aakuti WORD. Ba Ralph Leffler balo ibakagwasyilizya kuyaka radio station eeyi, bakaamba kuti: “Kumangolezya nokwakali kutontola, bantu mumasena aayindene-indene bakali kuswiilila kumulumbe iwakali kumwaigwa. Mucikozyanyo, mukwasyi iwakali kukkala makkilomita aayinda ku 5,000 mudolopo lya Pilot Station ku Alaska, wakaswiilila kupulogilamu yakusaanguna iyakamwaigwa. Nowakamana kuswiilila, mukwasyi ooyu wakalemba lugwalo kuli baabo ibakali kubelekela aa station kubalumba akaambo kakubamba pulogilamu yakumuuya iikulwaizya.
Kulumwensyi: Tubulo itwakali kubelesyegwa aa radio station iyakali kwiitwa kuti WORD ku Batavia, Illinois
Kululyo: Ba Ralph Leffler kababelekela musitudiyo
Ngazi Yamulindizi yamu December 1, 1925, yakapandulula kaambo bantu banji ncobakali kukonzya kuswiilila kupulogilamu. Yakaamba kuti: “Radio station eeyi ili akati kama radio station aajisi nguzu mu United States. Bantu bakkala kunkomwe ya Atlantic alimwi a Pacific, Cuba alimwi a Alaska nkoili kunyika, balakonzya kuswiilila kupulogilamu. Bantu banji ibatanabuzuba bakamvwa kasimpe, baba aluyandisisyo lwakuyanda kukazyiba akaambo ka radio station eeyi.”
Mukwesu George Naish
Aciindi nciconya, Basikwiiya Bbaibbele bakali kuyanda kubelesya radio station kukambauka makani mabotu mu Canada. Aboobo mu 1924 radio station iyakali kwiitwa kuti CHUC yakayakwa mu Saskatoon ku Saskatchewan. Eeyi yakali akati kama radio station aakusaanguna kumwaya makani aabukombi mu Canada. Pele mu 1925, bakeelede kujana busena bupati bwakuyakila radio station iimbi. Aboobo mbunga yakalonzya masitudiyo aaya akwaatola kumayake aakali kwiitwa kuti Regent Building, alo ngoyakaula akubambulula kutegwa kaabelesyegwa mbuli radio station mu Saskatoon.
Akaambo ka radio station eeyi, bantu banji ibakali kukkala mumadolopo masyoonto alimwi amuminzi mu Saskatchewan, bakaamvwa makani mabotu kwaciindi cakusaanguna. Mucikozyanyo, mukaintu waba Graham iwakali kukkala mudolopo limwi, wakalomba mabbuku aapandulula Bbaibbele naakamana kuswiilila kupulogilamu eeyi. Mukwesu George Naish wakaamba kuti: “Kulomba kwamukaintu ooyu kwakali kuyandika cakufwambaana cakuti twakamutumina bbuku lyoonse lya Studies in the Scriptures.” Kalitanalampa, mukaintu waba Graham wakatalika kumwaya mulumbe wa Bwami kumasena aakulamfwu.
TWAKAIYA KASIMPE KAYANDIKA KAPATI
Ngazi Yamulindizi yamu March 1, 1925, yakajisi cibalo ciyandika kapati cakuti “Birth of the Nation.” (“Kuzyalwa Kwacisi.”) Nkaambo nzi cibalo eeci ncocakali kuyandika kapati? Akaambo kakuti kwaciindi cili mbocibede, Basikwiiya Bbaibbele bakazyi kuti Saatani ujisi mbunga iibikkilizya madaimona, bukombi bwakubeja, mfwulumende alimwi ambunga zyamakwebo zyaanyika. Nokuba boobo, kwiinda mucibalo eeci, “muzike uusyomeka alimwi uucenjede” wakabagwasya bakwesu kuzyiba kuti Jehova awalo ulijisi mbunga yalo yiindene aya Saatani. (Mt. 24:45) Kuyungizya waawo, muzike wakapandulula kuti Bwami bwa Leza bwakatalisyigwa mu 1914 alimwi mumwaka nguwenya ooyu, akaambo ‘kankondo iyakabuka kujulu,’ Saatani amadaimona aakwe bakatandwa akuwaalwa anyika.—Ciy. 12:7-9.
Bamwi cakabayumina kukuzumina kumvwisya kupya ooku. Aboobo cibalo eeci ca Ngazi Yamulindizi cakaamba kuti: “Ikuti kakuli babali batakuzumini kucinca ooku kupya, beelede kukkazika moyo akusyoma Jehova ciindi nobazumanana kumubelekela cakusyomeka.”
Mukwesu Tom Eyre, mupainiya iwakali kuzwa ku Britain, wakaamba mbobakalimvwide Basikwiiya Bbaibbele kujatikizya cibalo eeco. Wakaamba kuti: “Bakwesu bakakkomana kapati akaambo kabupanduluzi bwalugwalo lwa Ciyubunuzyo caandaano 12. Aboobo ciindi notwakazyiba kuti Bwami bwakatalika kulela kujulu, twakaliyandide kwaambila bamwi kujatikizya makani mabotu. Alimwi cakatupa kuti tuyande kucita zinji akubona kuti Jehova wakali kuyoocita zintu zibotu kapati kumbele.”
KUPA BUMBONI KUJATIKIZYA JEHOVA
Mazuba aano, Bakamboni ba Jehova kanji-kanji balabandika lugwalo lwa Isaya 43:10 lwalo ilwaamba kuti: “‘Nywebo ndinywe bakamboni bangu,’ mbwaamba Jehova, ‘Inzya, mubelesi wangu ngondasala.’” Nokuba boobo, kautanasika mwaka wa 1925, lugwalo oolu tiilwakali kuvwula kubelesyegwa mumabbuku eesu. Pele eeci cakacinca nkaambo mu 1925, mamagazini aa Ngazi Yamulindizi aali 11 akabandika kujatikizya lugwalo lwa Isaya 43:10 a 12.
Kumamanino aa August 1925, Basikwiiya Bbaibbele bakabungana kutegwa bacite muswaangano wacooko mu Indianapolis, ku Indiana. Mukwesu Joseph F. Rutherford wakalemba mulumbe wakutambula basikujanika kumuswaangano. Mulumbe ooyu wakalilembedwe akapulogilamu kamuswaangano. Wakali kwaamba kuti: “Twaboola kumuswaangano ooyu . . . kuzooyumizyigwa a Leza kutegwa twapiluka tube aanguzu zyakuzumanana kukambauka cabusungu.” Mumazuba aali 8 aamuswaangano ooyu, aabo ibakajanika bakakulwaizyigwa kupa bumboni kujatikizya Jehova kufwumbwa bajana coolwe cakucita boobo.
Mu Mujibelo August 29, Mukwesu Rutherford wakapa makani aakajisi mutwe wakuti “A Call to Action.” (“Kukulwaizyigwa Kubweza Ntaamu.”) Mumakani aakwe wakakankaizya mbociyandika kupa bumboni naakaamba kuti: “Jehova waambila bantu bakwe kuti . . . : ‘Ndinywe bakamboni bangu . . . ndime Leza.’ Kumane wakaamba majwi aanguzu aakuti: ‘Amubambile bantu bangu inzila.’ Bantu balikke anyika ibakonzya kupa bumboni kujatikizya Jehova mbaabo mbasololela amuuya wakwe akaambo kakuti mbantu bakwe.”—Is. 43:12; 62:10 BT.
Tulakiti yakuti Message of Hope
Naakamana kupa makani aakwe, Mukwesu Rutherford wakabala pepa lyakajisi mutwe wakuti “Message of Hope.” (“Mulumbe Uupa Bulangizi.”) Bantu boonse bakauzumina mulumbe iwakabalwa walo iwakali kwaamba kuti: “Bwami bwa Leza mbobulangizi bulikke bukonzya kuleta luumuno, buumi bubotu, lwaanguluko alimwi alukkomano lutamani.” Kumbele, pepa eeli lyakasandululwa mumyaambo yiindene-indene akupulintwa kaili tulakiti yakubelesya mumulimo wakukambauka. Kumane makkopi aabalilwa ku 40 miliyoni aapepa eeli akamwaigwa.
Basikwiiya Bbaibbele kunyina nobakali kulibelesya zina lyakuti Bakamboni ba Jehova kwamyaka minji yakatobela. Pele bakazyiba kuti wakali mukuli wabo wakwiiminina Jehova.
KUPILUKILA KULI BAABO IBAKATONDEZYA LUYANDISISYO
Akaambo kakuti Basikwiiya Bbaibbele bakali kuyaabuvwula nyika yoonse, mbunga yakabakulwaizya kuti muciindi buyo cakwaabila zyakumwaya, bakeelede kupilukila kuli baabo ibakatondezya luyandisisyo lwakumvwa makani mabotu. Nowakainda mulimo wakumwaya katulakiti kakuti Mulumbe Uupa Bulangizi, kabbuku kakuti Bulletina kakapa malailile aakuti: “Amupilukile kubantu ibakapegwa katulakiti kakuti Mulumbe Uupa Bulangizi.”
Kabbuku kakuti Bulletin kamu January 1925, kakajisi cakuluula ca Sikwiiya Bbaibbele waku Plano, Texas iwakaamba kuti: “Twakali kugambwa kuti kumasena nkotwakali kupilukila bantu bakali kucita kabotu kwiinda bantu bakumasena ngotwakali kukambaukila ciindi cakusaanguna. Dolopo nsyoonto iili mucilawo cesu yakakambaukilwa ziindi zili 5 myaka iili 10 yainda. . . . Mucizyi Hendrix alimwi abaama bakaunka kuyookambaukila nkuko akwaabila zyakumwaya zinji kapati kwiinda kaindi.”
Alimwi mupainiya umwi waku Panama wakalemba kuti: “Bantu banji ibatakali kuutambula mulumbe wesu, bakali kutondezya kucinca ndabaswaya ciindi cabili naa catatu. Mwaka wainda, ndakali kumanina ciindi cangu cakukambauka kuswaya bantu mbondakakambaukilide kale alimwi bunji bwabo bakali kutondezya luyandisisyo.”
KULIBAMBILA ZYAKUMBELE
Kumamanino aamwaka wa 1925, Mukwesu Rutherford wakalemba lugwalo kubapainiya baciindi coonse kubapandulwida mulimo wamumuunda iwakabelekwa mwaka ooyo alimwi azintu izyakali kulangilwa. Wakaamba kuti: “Mumwaka ooyu mwali acoolwe cakuumbulizya baabo ibakauside alimwi mulimo ooyu wamuletela lukkomano kapati . . . Lino mwaka uboola uyoomupa coolwe cakuba Bakamboni ba Leza a Bwami bwakwe alimwi akutondezya ncobeni kuti muli bantu bakwe . . . . Aboobo caantoomwe atuzumanane kumwiimbila Leza wesu alimwi Mwami wesu.”
Kumamanino aamwaka wa 1925, bakwesu bakaba amakanze aakukomezya mutabi ku Beteli yaku Brooklyn. Mwaka wakatobela, mbunga yakali kuyooyaka mayake mapati alo ngoyatakaningayakide.
Mayake ku Adams Street, Brooklyn, New York, mu 1926
a Lino kaitwa kuti Buumi Amulimo Wesu wa Bunakristo—Kabbuku Kamuswaangano.