Ino Bbaibbele Lyaamba Nzi Kujatikizya Nkondo Yanyukkiliya?
Inyika yesu yazumanana kuba mutenda yakuba munkondo yanyukkiliya akaambo kakuti masi aayendelezya nyika ayaambele mukupanga zilwanyo zyankondo. Bantu balilibilikide kuti, ikuti naa zilwanyo zyanyukkiliya zyavwula, nkokuti nkondo ya nyukkiliya inga yatalika. Kunze lyaboobo, icintu cimbi cibalibilisya bantu ncakuti, ikuti naa cisi cabelesya bbomba lyanyukkiliya lisyoonto buyo, lilakonzya kutalisya nkondo yanyukkiliya yalo iikonzya kunyonyoona nyika yesu. Kabunga kategwa Bulletin of the Atomic Scientists kakaamba kuti, “tupona muziindi nkondo yanyukkiliya moilangilwa kucitika.”
Sena nkondo yanyukkiliya ilakonzya kucitika ncobeni? Ikuti mboobo, sena nyika iyoonyonyoonwa? Mbuti mbotukonzya kulwana penzi lyakulibilika kujatikizya nkondo yanyukkiliya iilangilwa? Ino Bbaibbele lyaamba nzi?
Mucibalo eeci
Sena Bbaibbele lilaamba makani aajatikizya nkondo yanyukkiliya?
Mbuti mbotukonzya kulwana penzi lyakulibilika kujatikizya nkondo yanyukkiliya?
Sena Bbaibbele lilaamba kujatikizya makani aanyukkiliya Amagedoni?
Sena bbuku lya Ciyubunuzyo lyaamba kujatikizya nkondo yanyukkiliya?
Sena Bbaibbele lilaamba makani aajatikizya nkondo yanyukkiliya?
Bbaibbele talyaambi cacigaminina kujatikizya nkondo yanyukkiliya. Nokuba boobo, icipa kuti bantu kabalibilika kujatikizya nkondo yanyukkiliya mbube bwabantu alimwi azintu zicitika zyakasinsimwa mu Bbaibbele.
Amulange-lange tupango twamu Bbaibbele tutobela mbotutondezya zintu zicitika mazuba aano:
Tupango twamu Bbaibbele: Basikwiiya ba Jesu bakabuzya kuti: “Ncinzi ciyooba citondezyo cakubako kwako acamamanino aabweende bwazintu?” Jesu wakabaingula kuti: “Cisi ciyoobukila cisinyina abwami buyoobukila bwaminyina.”—Matayo 24:3, 7.
Zintu zicitika munyika: Imasi manji, kubikkilizya ayaayo aakonzya kupanga zilwanyo zyanyukkilizya, kanji-kanji alayanda kulwana.
“Mazuba aano munyika, inkondo iyaambwiindila.”—The Armed Conflict Location & Event Data Project.
Kapango kamu Bbaibbele: “Mpoonya kuciindi cakumamanino mwami wakumusanza uyootonkana [amwami wakunyika].”—Daniele 11:40.
Zintu zicitika munyika: Masi aalwana kubikkilizya ayaayo aagwasyilizya alimukutonkana naa kuzundana, kutegwa acimwi cibonwe kuti ncocili aanguzu kweelana ambolyakasinsima Bbaibbele. Nokuba kuti mazuba aano masi aaya taazibelesyi zilwanyo zyanyukkiliya cacigaminina, pele azumanana kupanga zilwanyo eezyi zisumpukide kapati.
“Mumyaka iili 10 yainda kwali kucumbana kupati akati kazisi, kubikkilizya azyeezyo zijisi nguzu kapati.”—The Uppsala Conflict Data Program.
Tupango twamu Bbaibbele: “Kumazuba aamamanino kuyooba ziindi zikatazya ncobeni. Nkaambo bantu bayooba . . . batanyoneki, basikubejelezya, batalilesyi, bakali.”—2 Timoteyo 3:1-3.
Zintu zicitika munyika: Mbubwenya mbocibede kubantu banji mazuba aano, beendelezi bamunyika abalo balakazyanya. Muciindi cakubamba twaambo munzila yaluumuno, basola kumana mazwanga aabo kwiinda mukukongana naa kusinikizya. Micito yabo eeyi ipa kuti kulangilwe nkondo yanyukkiliya.
“Ikuti kakunyina nzila yakubamba twaambo caluumuno, manyongwe anooyaabwiindila kubija.”—S. Saran and J. Harman, World Economic Forum.
Sena Leza inga waizumizya nkondo yanyukkiliya?
Kunyina ncolyaamba Bbaibbele kujatikizya makani aaya. Pele lyaamba kuti kumazuba aamamanino kuyooba “zitondezyo zigambya,” naa zintu ziyoosya. (Luka 21:11) Cikozyanyo cimwi cazintu eezyi, ncamabbomba aakali kubelesyegwa lya Nkondo Yanyika Yoonse Yabili. Bbaibbele lilakapandulula kaambo Leza ncazumuzyila nkondo. Kutegwa Muzyibe zinji, amweebelele vidiyo yakuti Nkaambo Nzi Leza Ncalekelede Kupenga?
Sena nyika iyoonyonyoonwa?
Peepe. Nokuba kuti bantu basola buti kubelesya zilwanyo zyanyukkiliya, Leza inga taabalekela kuti bainyonyoone nyika cakumaninina. Bbaibbele lyaamba kuti nyika taikanyonyoonwi pe, pele mobanookkala bantu lyoonse mane kukabe kutamani.
Bantu bamwi bayeeya kuti, kumbele kunookkala buyo bantu basyoonto anyika ibanoopenga amapenzi aayooletwa ankondo yanyukkiliya. Nokuba boobo, Bbaibbele lyaamba kuti nyika iyoobambululwa moyakanyonyoonwa akaambo kankondo.
Leza uyanda kuti katupona calukkomano munyika mbotu
Mulengi wesu wakalenga nyika munzila yakuti kaicikonzya kulibambulula. Alimwi tulizyi kuti Leza uyoobelesya nguzu zyakwe kwiibambulula nyika akupa kuti ube munzi mubotu mobanookkala bantu.—Intembauzyo 37:11, 29; Ciyubunuzyo 21:5.
Mbuti mbotukonzya kulwana penzi lyakulibilika kujatikizya nkondo yanyukkiliya?
Bantu bamwi balakonzya kulibilika kujatikizya nkondo yanyukkiliya. Zisyomezyo alimwi alulayo lwamu Bbaibbele zilakonzya kubagwasya aabo balibilika. Mubuti?
Bbaibbele lilaamba nyika mboiyoobota kumbele alimwi ambobanookkala kabotu aabo banooli mulinjiyo. Kuzyiba bulangizi oobu kuba mbuli “ngobyo yabuumi bwesu,” akutugwasya kucesya-cesya kulibilika. (Bahebrayo 6:19) Icimbi cikonzya kutugwasya kucesya-cesya kulibilika nkubikkila maano kuzintu zyabuzuba bumwi abumwi, ikutali kuyeeya zintu zibyaabi izikonzya kucitika kumbele. Jesu wakaamba kuti, “buzuba bumwi abumwi bulijisi mapenzi aambubo aakkwene.”—Matayo 6:34.
Kutegwa tuzumanane kuyeeya kabotu akubatama tweelede kunoolibikkila maano. Tulakonzya kucita oobo kwiinda mukucesya-cesya kubala naa kweebelela makani aapa kuti katulibilika, mbuli mibandi, makani aazintu zilangilwa kucitika, alimwi atwaambo tujatikizya kuyaambele kwacitwa kujatikizya zilwanyo zyanyukkiliya. Eeci tacaambi kuti tucita muuzyamvwide kujatikizya zintu ziyoocitika. Muciindi caboobo, tusola buyo kutaliminya kunooyeeya zintu zyalo nzyotutakonzyi kukasya kucitika alimwi ambweni zitakacitiki akucitika.
Amweelebe kuyeeya makani mabyaabi kwiinda mukubikkila maano kuzintu zibotu mubuumi bwanu.
Bbaibbele lyaamba zyabulangizi bubotu kumbele
Kwiiya zinji kujatikizya zisyomezyo zya Leza kulakonzya kumupa kuba aabulangizi, lukkomano alimwi akubatama.
Sena Bbaibbele lilaamba kujatikizya makani aanyukkiliya Amagedoni?
Bamwi babona kuti Amagedoni ninkondo yanyukkiliya yanyika yoonse. Cakutadooneka inga bayeeya mboiyoonyonyoona cakumaninina.
Nokuba boobo, Bbaibbele libelesya bbala lyakuti “Amagedoni” ikwaamba nkondo iili akati ‘kabami bamunyika yoonse,’ naa mfwulumende zyabantu alimwi a Leza.a (Ciyubunuzyo 16:14, 16) Nkondo ya Amagedoni taikanyonyooni bantu antoomwe anyika mbuli mboikonzya kucita bbomba yanyukkiliya. Muciindi caboobo, lya Amagedoni, Leza uyoonyonyoona buyo bantu babi, calo iciyoopa kuti kube luumuno lwini-lwini akuliiba.—Intembauzyo 37:9, 10; Isaya 32:17, 18; Matayo 6:10.
Ino Bbaibbele lyaamba nzi kujatikizya nkondo?
Jehovab Leza uyoobelesya nguzu zyakwe kulesya manyongwe alimwi akunyonyoona zilwanyo zyankondo. Uyoocita oobo kwiinda mu Bwami bwakwe, nkokuti mfwulumende yakujulu yalo iiyoolela nyika yoonse.—Daniele 2:44.
Bwami bwa Leza buyakubayiisya bantu mbokuponwa muluumuno alimwi akukamantana. Mbwaanga kunooli buyo mfwulumende yomwe iinakweendelezya munyika yoonse, kunoocinyina mazwanga; alimwi bantu kunyina nobayakwiiya limbi nkondo! (Mika 4:1-3) Ncinzi ciyootobela? “Bayookkala umwi aumwi munsi lyamusaansa wakwe amunsi lyamukuyu wakwe, alimwi takukabi muntu naba omwe uuyoobayoosya.”—Mika 4:4.
a Amubone cibalo cakuti “Ino Nkondo ya Amagedoni Ninzi?”
b Jehova ndezina lya Leza limugeme. (Intembauzyo 83:18) Amubone cibalo cakuti “Ino Jehova Nguni?”