BAKUBUSI BALABUZYA
Mbuti Kuti Bantu Kabandivwiya?
Kaambo ncocicisa
Kuvwiya kumwi kulacisa kapati—mucikozyanyo, makani aakubeja alakonzya kumujaila mpuwo. Pele nokuba kuti kuvwiya kujatikizya buyo twaambo tutayi koomoonga, kulacisa—ikwaambisya kuti naa kwamwaigwa amuntu ngomuzyi kuti mulamvwana kapati!—Intembauzyo 55:12-14.
“Ndakamvwa kuti mulongwe wangu wakali kundivwiya akwaamba kuti tandibabikkili maano bamwi. Eeci cakandicisa kapati! Tiindakamvwisya kaambo ncaakali kundaamba boobu.”—Ashley.
Kaambo kamasimpe: Tacikwe makani wakuvwiya mulongwe naa pe, bwini mbwakuti kuvwiigwa kulacisa kapati.
Bubi—talili lyoonse nomukonzya kulesya bamwi kumuvwiya
Bantu balakonzya kuvwiya akaambo katwaambo tunji, mbuli tootu tutobela:
Kubikkila maano. Bantu balakukkomanina kuyanzana. Aboobo ncizyalwa buya kwaambaula abamwi naa kwaamba kujatikizya bamwi. Alimwi buya, Bbaibbele litukulwaizya kutabikkila buyo maano kuzintu nzyotuyanda tobeni, pele “akuzintu nzyobayanda bamwi.”—Bafilipi 2:4.
“Kuli mbocikkomanisya buya kwaamba kujatikizya bamwi!”—Bianca.
“Kwaamba masimpe, ndilayanda kuzyiba zintu zicitikila bamwi mpoonya akuzyaambila bambi. Tandizyi kaambo ncocili boobu—inga ndimvwa buyo kabotu.”—Katie.
Kulendelelwa. Kaindi, kwakali bantu ‘ibakali kumanina ciindi cabo cakulyookezya kubandika naa kuswiilila buyo makani mapya.’ (Milimo 17:21) Oobo mbocibede amazuba aano!
“Zimwi ziindi, ikuti kakunyina cintu cikondelezya, bantu balakonzya kucipanga kutegwa bajane cakwaamba.”—Joanna.
Kutaliiba. Kuli kaambo kabotu Bbaibbele ncolitucenjezya kutalyeezyanisya abamwi. (Bagalatiya 6:4) Pele cuusisya ncakuti, akaambo kakutaliiba bamwi balakonzya kutalika kuvwiya beenzinyina.
“Kuvwiya kubyaabi kanji-kanji kutondezya bwini mbobabede basikuvwiya. Eeci caamba kuti mumyoyo yabo inga bamumvwida munyono muntu ngobavwiya. Balamwaya makani aakubeja kutegwa balibonye mbuli kuti balo bali kabotu kwiinda muntu ooyo.”—Phil.
Makani aamasimpe: Nomuyanda nomutayandi, bantu banikwaamba kujatikizya bamwi—kubikkilizya andinywe kumugama.
Bubotu—kuvwiya takweelede kumumanina nguzu
Mubwini, tamukonzyi kulesya bantu kumuvwiya, pele mulakonzya kusala mbomukonzya kubweendelezya bukkale oobo. Ikuti naa mwamvwa kuti makani aajatikizya ndinywe alimwaikide, ntootu twaambo tobilo tukonzya kumugwasya.
KAAMBO KAKUSAANGUNA: Mutaabikkili maano makani aayo. Inzila iigwasya, nkutaabikkila buyo maano—kwaambisya kuti naa makani aayo kaatasinizyidwe. Amubelesye lulayo lwamu Bbaibbele lwakuti: “Utafwambaani kunyema pe.”—Mukambausi 7:9.
“Kwakamwaika makani aakuti ndakalisyabidwe kumusankwa umwi walo ngondatakazyi akuzyiba! Nondakazyiba kuti makani aaya akali aakubeja, ndakaile buyo kulisekela akutaabikkila maano.”—Elise.
“Kuba ampuwo mbotu ncecilwanyo ciinda kubota cakulwanya penzi lyakuvwiigwa. Nokuba kuti makani mabi kujatikizya ndinywe amwaigwa, ikuti kamujisi mpuwo mbotu, mbasyoonto bayakwaasyoma. Twaambo twamasimpe kujatikizya ndinywe tulakonzya kumwiiminina.”—Allison.
Muzeezo: Amulembe (1) cintu ncobakaamba bantu kujatikizya ndinywe alimwi (2) mbomwakalimvwa. Ikuti naa ‘mwakalyaambauzya mumoyo wanu,’ cilakonzya kumuubila kutaabikkila maano makani aayo.—Intembauzyo 4:4.
KAAMBO KABILI: Amubandike asikumuvwiya. Zimwi ziindi, mulakonzya kulimvwa kuti makani ngomwamvwa alisinizyide cakuti inga mwayanda kuti mubandisyanye asikwaamwaya.
“Ikuti mwabandisyanya abantu bamuvwiya, bayoozyiba kuti makani ngobakaamba wakaamvwa sikuvwiigwa. Kuyungizya waawo, mulakonzya kwaasalazya makani akulimana penzi eelyo.”—Elise.
Kamutanabandika amuntu wakali kumuvwiya, mweelede kubikkila maano kunjiisyo zyamu Bbaibbele eezyi, alimwi akulibuzya mibuzyo iitobela.
“Ikuti muntu wavwiila katanaamvwisya kabotu makani, mbufwubafwuba.” (Tusimpi 18:13) ‘Sena ndilijisi twaambo toonse twamasimpe? Sena kweelede kuti muntu wakandaambila makani aaya tanaakamvwisya buyo cakali kwaambwa?’
“Muntu woonse weelede kufwambaana kuswiilila, kumuka kwaambaula, kumuka kukalala.” (Jakobo 1:19) ‘Sena eeci nciindi ceelede cakubandika asikuvwiya? Sena ndili masimpe kuti inga ndacikonzya kwaabandika munzila iili kabotu makani aaya? Naa inga cainda kubota kuti kwainda ciindi kutegwa mizeezo yangu ikkalikile?’
“Amucitile beenzinyoko zintu nzyomuyanda kuti abalo bamucitile.” (Matayo 7:12) ‘Ikuti kandili ndime ndakali kuvwiya, ino inga ndayanda kweendelezyegwa buti? Ino ninzila nzi njondikonzya kuyanda kubelesya kumana penzi eeli? Ino majwi nzi ngondikonzya kubelesya alimwi mbuti mbondinga ndayanda kwaayendelezya makani aayo?’
Muzeezo: Kamutanabweza ntaamu yakubandisyanya asikuvwiya, mweelede kulemba twaambo ntomuyanda kuyakwaamba. Mpoonya mweelede kulindila kwansondo yomwe naa zyobilo, kuzibala cakwiinduluka-induluka nzyomwakalemba alimwi akubona naa inga mwayanda kucinca mumwi. Alimwi buya, mweelede kubandisyanya abazyali banu naa mulongwe uusimide kujatikizya muzeezo wanu, alimwi akulomba lugwasyo.
Makani aamasimpe: Mbubonya mbuli zintu zimwi zinji mubuumi, kuvwiya talili lyoonse nomukonzya kukulesya. Pele eeci tacaambi kuti kuvwiya kweelede kumweendelezya!