LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • lfs cibalo 20
  • Ndilalumba Kuti Ndakasala Mulimo Mubotu

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Ndilalumba Kuti Ndakasala Mulimo Mubotu
  • Makani Aakuluula aa Bakamboni ba Jehova
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • Kuzuzikizya Mbaakani Zyesu
  • Buyumuyumu Mumulimo Wesu
  • Ku Papua New Guinea Kuli Zintu Zinji Ziindene-indene Zigambya
  • Twakajisi Zinji Zyakucita ku Australia
  • Jehova Wakandiyiisya Kucita Kuyanda Kwakwe
    Ngazi Yamulindizi—2012
  • “Kunyina Nondakali Ndelikke”
    Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakwiiya)—2025
  • Mbomukonzya Kukkomana Nokuba Kuti Bukkale Bwacinca
    Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakwiiya)—2019
Makani Aakuluula aa Bakamboni ba Jehova
lfs cibalo 20
Ba Warren aba Leann Reynolds.

BA WARREN REYNOLDS | MAKANI AAKULUULA

Ndilalumba Kuti Ndakasala Mulimo Mubotu

Kandili kwesu muminzi kunyika lwaambo kwa Australia, imasiku twakali kuyota mulilo abakwesu abacizyi bamwi kumwi katuluula kujatikizya Jehova mbwaakali kutulongezya. Kanji-kanji ndakali kujanika lyakuyota mulilo masiku, mumasi aayindene-indene abantu baambaula myaambo iindene-indene. Muziindi eezyi, ndakali kulubona lukkomano ndobakajisi bakaintu bangu. Twamubelekela Jehova antoomwe mumasena aaindene-indene alo ngondatakali kuyeeyela kuti inga ndaaswaya nondakacili mwana. Amana buya, nondakacili mwana kuli zintu zimwi zyakali kukonzya kupa kuti nditamubelekeli Jehova. Amuleke ndimulwiide.

Ndakakomenena kumunzi ku Australia. Bazyali bangu kubikkilizya abasyaanene alimwi abanene bakaiya kasimpe cakuma 1950. Ndakatalika kukambauka kandili amyaka iili 6, kumane nondakakkwanya myaka iili 13 ndakabbapatizyigwa. Twajala zikolo kanji-kanji ndakali kucita bupainiya bwakugwasyilizya. Ndakali kumuyanda Jehova alimwi ndakali kuyanda kumubelekela buumi bwangu boonse.

Katuli abazyali bangu abanabokwesu bali 4

Nondakakkwanya myaka 15, bakkoocci bangu kucikolo bakabona kuti ndakali kucita kabotu muzisobano. Eeci cakapa kuti baiminizi batiimu yacisobano ca rugby balisungule kunoondibbadelela kuyunivesiti. Ndakaukkomanina muzeezo wakuti ndiyungizye luzyibo lwangu mucisobano eeci, pele ndakalilyaabide kale kuli Jehova. Bataata bakandaambila kuti ndizinzibale kuyeeya cikonke cangu cakulyaaba, kanditasala kuunka kuyunivesiti. Ndakacita kweelana ambobakaamba, mpoonya ndakabona kuti inga tiindakonzya kuzicita zyoonse zyobilo aciindi comwe, aboobo ndakakaka kuunka kuyunivesiti. Kumane nokwakainda myezi, ba Australian Institute of Sport baku Canberra bakandipa coolwe acimbi cakuti kabandibbadelela kuyunivesiti, kutegwa ndiyungizye luzyibo lwangu mumuzundano wakubalika kwalo nkondakali kuyooba acoolwe cakwiiminina Australia muzisobano zyakuzundana. Aalo aawa ndakakaka, akaambo kakuti ndakali kuyanda kuzuzikizya cikonke cangu cakulyaaba kuli Leza.

Nokwakainda ciindi cisyoonto buyo, ndakamanizya cikolo akutalika bupainiya, icintu ncondakali kulombozya kwaciindi cili mbocibede. Nokuba boobo, mumukwasyi wesu twakajisi penzi lyakubula mali, aboobo ndakauleka mulimo wabupainiya akutalika mulimo wakweenzya zyootokala zyamu faamu. Aciindi eeco ndakali amyaka iili akati ka 17 a 19 alimwi ndakali kukkala ndelikke. Bukombi bwangu bwakatalika kuba bwakwiinzya buyo mulawo. Ndakalityompedwe kapati alimwi ndakayaansi kumuuya. Cili boobu akaambo kakuti ndakali kumvwana abacakolwa ibakali kunywa lilekele alimwi ibatakali kulilemeka, kumane ndakasunkwa kucita zintu nzyobakali kucita. Ndakacibikka ambali cilongwe cangu a Jehova akutalika kubikkila maano kuzyakulikondelezya zyamunyika eeyi zyakaindi kaniini buyo.

Ndakali kuyanda kucinca bukkale bwangu, aboobo ndakalongela kudolopo limbi ilili kulamfwu kapati abalongwe aaba babyaabi. Ndakacibukulusya cilongwe cangu a Jehova akuba amakanze aakutalika bupainiya alimwi. Mukuya kwaciindi, twakazyibana aba Leann McSharry, imucizyi wakali aansoni iwakali kale mupainiya, kumane twakaba balongwe. Aboobo twakali kubandika kujatikizya mbaakani zyesu, kubikkilizya amulimo wabumisyinali. Mpoonya mu 1993 twakakwatana. Cikkomanisya ncakuti, toonse twakali kuyanda kuti Jehova katusololela mubuumi.

Kuzuzikizya Mbaakani Zyesu

Mumwaka ooyu, ndakabasangana bakaintu bangu mumulimo wabupainiya bwaciindi coonse. Kutegwa katupona buumi buuba-uba akuti katutajisi zikwelete, twakaula kaanda kamavwili (caravan) kuti katukkala mumo. Kwamyaka iili 6, twakali kuunka kufwumbwa ooko nkoyatutuma mbunga ya Jehova, kumwi katucita tulimo twiindene-indene kutegwa katuligwasyilizya. Twakali kukambauka ambungano zisyoonto-syoonto izili mumasena aakulamfwu aamu Queensland. Kanji-kanji, twakali kukkala kumasena nkobatavwuli kusika bantu akucita miswaangano musyokwe naa muŋanda yabuleya yakubusena oobo. Twakalikkomene kapati. Nokuba boobo, twakacili kuyanda kuyungizya mulimo wesu kuli Jehova. Tiilyakalampa, ncotwakali kulombozya cakacitika.

Katucita muswaangano musyokwe ciindi notwakaunkide kuyookambauka mumasena aakulamfwu aamu Australia

Mbunga ya Jehova yakatutuma kuyoobelekela kucisi cimbi katuli bamisyinali! Nokuba boobo, twakalibilika akulitenga, nkaambo twakali kuyeeya kuti inga tiitwaukonzya mulimo wabumisyinali mbwaanga tiitwakanjila cikolo ca Gileadi. Nokuba kuti twakali kubukkomanina kapati bukambausi, twakali kulimvwa kuti tatuli bamayi bacibwene akaambo kakuti mumasena aakulamfwu motwakali kubelekela, tiitwakali kuba aziiyo zya Bbaibbele zinji.

Twakamwaambila mbotwakali kulimvwa mukwesu Max Lloyd, wamu Kkomiti Yamutabi.a Aboobo wakatukulwaizya kuti, ikuti twalyaaba nokuba kuti tulalitenga, Jehova wakali kuyootugwasya kuzuzikizya mulimo uuli woonse ngwaatupa. Majwi aaya aakulwaizya, akapa kuti tuuzumine mulimo wakuunka ku Sri Lanka.

Buyumuyumu Mumulimo Wesu

Mu 1999, twakasika ku Colombo, idolopo lipati lya Sri Lanka. Eelo kaka buumi bwakaliindene kapati abwaku Australia kwalo ikwakali luumuno! Twakajana nkondo, bucete, kuvwula kwabantu, basikulombelela amyaambo iindene-indene iikatazya. Nokuba boobo, kwakali zintu ziyandisi ku Sri Lanka, nkokuti bakwesu abacizyi kubikkilizya ababombe myoyo banji batakamuzyi Jehova.

Twakatumwa kuyoobelekela ku Kandy, idolopo lili abusena buyalene amulundu lyalo lizungulukidwe aazisaka alimwi atii njobalima. Dolopo eeli lilizyibidwe kapati akaambo kamatempele aaba Bbuda aali mumo. Bantu bamwi bakubusena oobu kunyina ncobakazyi kujatikizya Mulengi wabo siluyando. Mumbungano yesu kwakali bakwesu abacizyi bakali kubelesya mwaambo waci Sinhala aci Tamil, aboobo miswaangano yakali kucitwa mumyaambo yoonse yobilo. Kwiiya mwaambo waci Sinhala cakali ciyumu, pele bakwesu abacizyi bamumbungano abantu mbotwakali kuyiisya Bbaibbele bakali kukkomana kubona kusolekesya kwesu kwiiya mwaambo, nokuba kuti bakali kutuseka notwakali kulubizya!

Kandipa makani ku Sri Lanka alo aakali kusandululwa abakwesu bamwi muci Sinhala aci Tamil

Nokuba boobo, kunze buyo lyakwiiya mwambo, kuli apenzi limbi lipati ndyotwakajana. Kwaciindi cakusaanguna mubuumi bwesu, twakalibonena kasimpe mbokakazyigwa citaambiki. Bumwi buzuba, kakamu kabasimanyongwe kakatusikila. Ibamwi bakatalika kuumpa mabbuku eesu mpoonya bamwi bakatalika kutuuma mebo amukwesu umwi. Nozyakali kucitika zintu eezyi, twakali kupaila kuli Jehova kuti atugwasye kubatama alimwi akuti katuyeeya ikuti naa twafwa. Kumane cakutayeeyela, kakamu aaka kakatuleka. Twakazwa mumunzi ooyu kumwi katukankama akumulumba Jehova akaambo kakutukwabilila.

Mukuya kwaciindi, twakatalika kukuzyibila ku Sri Lanka. Nokuba kuti cisi cakalaandeene akaambo kankondo, twakali kukkomana kubona Jehova mbwaakali kukwela babombe myoyo kumukwasyi wakwe. Nsumbu eeyi tulaakwiiyeeya akaambo kazintu zintu zibotu zyakatucitikila. Nokuba boobo, nokwakainda myaka yobilo, beendelezi bakayungwa atubunga twazikombelo kuti bakazye Bakamboni, calo icakapa kuti bamisyinali bamwi bazwe mucisi.

Nsondo zyakatobela twakalikopene mumizeezo. Tiitwakazyi kwakuunka. Kumane bamu Kabunga Keendelezya bakatutuma kuyoobelekela ku Papua New Guinea. Mu September 2001 twakasika mudolopo lipati lya Port Moresby.

Ku Papua New Guinea Kuli Zintu Zinji Ziindene-indene Zigambya

Nokuba kuti Papua New Guinea ili munsi-munsi a Australia, buumi mbobapona bantu alimwi azilengwa ziliindene kapati. Akwalo ooku, twakeelede kucinca kweelana abukkale. Twakaiya mwaambo waci Tok Pisin, uubelesyegwa kapati mucisi mwalo imuli myaambo iinda ku 800!

Nokwainda myaka yotatwe katuli mudolopo lya Popondetta, twakapegwa mulimo wamubbazu. Tiitwakali kuyeeyela kuti Jehova inga watubelesya munzila eeyi! Lyoonse ndakali kubalumba balangizi beendeenda akaambo kabusolozi bwabo, kusima kumuuya aluzyibo ndobajisi mukuyiisya, pele ndakali kulimvwa kuteelela kubeleka mulimo ooyu. Mbaakani yangu lyoonse yakali yakubeleka mulimo wabumisyinali. Kunyina nondakayeeyede zyakuba mulangizi wabbazu! Ndicigambidwe kuti Jehova wakandipa mulimo ooyu waalubazu.

Ba Warren beendelezya muswaangano kukabunga kali muminzi ku Papua New Guinea.

Kuswaya kabunga ku West Sepik Province, ku Papua New Guinea

Ba Warren babelesya lambe masiku kulemba malipooti.

Kulemba malipooti aakutuma kumutabi notwakamana kuswaya kabunga kali muminzi ku Papua New Guinea

Twaswaya mumadolopo, kanji-kanji twakali kukkala mumaanda muli bulo, malaiti ameenda. Mpoonya muminzi, kanji-kanji tiitwakali kuba azintu eezyi. Twakali koona mutwaanda tuniini twabwizu, kujikila aanze ankuni, akusambila mutulonga. Pele ikuti naa kakuli baciwena munsi-munsi, twakali kuteka meenda mutubbekete akuyoosambila kunze aaŋanda.

Mumulimo ooyu twakeelede kuliyumya kwiinda lyoonse. Pele twakalisinizyide kuti, ikuti naa ‘twaunka anguzu nzyotwakajisi,’ Jehova wakali kuyootupa kuzwidilila. (Babetesi 6:14) Cakali kukatazya kuswaya mbungano zimwi atubunga mubbazu lyesu, akaambo kakuti zyakali muzisaka, mumasena mukkalila meenda amumalundu muli mabwe. Aboobo twakali kweenda aamyoota iikonzya kwiinda mumigwagwa iitali kabotu, kubelesya mato, ndeke alimwi kanji-kanji twakali kweenda amaulu kutegwa tukasike kubakwesu abacizyi.b

Ba Leann beendela acisamu kukosola kalonga.

Ba Leann lyoonse bakalilibambilide kubuyumuyumu boonse mbobakali kujana mubukambausi

Kutegwa tukaswaye mbungano iili munsi-munsi amunyinza wa Indonesia, twakali kweenda amoota musinzo wamakkilomita aainda ku 350 mumugwagwa muli lusuko. Kwaziindi ziinda ku 200 nzyotwakainda mumugwagwa ooyu, twakali kuzabuka tulonga alimwi amilonga iijisi mabbiliji masyoonto. Mumyaka eeyi yoonse njotwakali kubelekela kubusena oobu, ziindi zinji moota wesu wakali kunjomba cakuti twakali kusya buya akutonta kuzwa mumankandya, notuya tusike kubakwesu ibakali kutulindila ibakkomene kapati alimwi twakali kujana batubambila kale zyakulya.

Zifwanikiso: 1. Basikumwaya botatwe batonka moota waba Reynolds kuzwa mumankandya. 2. Ba Leann abasikumwaya baliimvwi kumbali aamoota kababijide mankandya.

Kweenda kubelesya mugwagwa cakali kukatazya ku Papua New Guinea!

Ciindi notwakali kuunka muminzi iili mumalundu twakali kubelesya kandeke kasyoonto, twasika nkotuya, sikweenzya kandeke wakali kusaanguna kwiima-ima asyoonto mujulu kutegwa abone mpatiimine. Kucita boobo kwakali kumugwasya kusinizya kuti aawo mpatiimine taaku bana naa banyama baliko. Twakali kulibambilila limwi kuselukila mumankandya naa abusena butali kabotu buyoosya kapati ibuli atala amulundu uulampa mamita aainda ku 2,100. Zimwi ziindi, nzila ilikke njotwakali kubelesya kutegwa tuzwe akandeke muminzi eeyi iili kulamfwu boobu, nkwiinda mukunyamukila mukazila kali atala aamulundu kalo kamanina kujeleele.c

Zimwi ziindi, twakali kweenda amaulu mumalundu mukatazya kapati naa mumasena mukkalila meenda mupya kapati, kumwi katubbede mabbeeke aajisi mabbuku azintu zimwi buyo. Akaambo kakuti mulweendo oolu twakali kuba abakwesu abacizyi basyomeka, cakali coolwe cakuyumizyanya alimwi akuseka antoomwe.

Ba Warren beenzya bwato buzwide basikumwaya.

Notwakali kuunka mubukambausi abwato mu Mulonga wa Keram, ku Papua New Guinea

Twakalimvwa mbwaakalimvwa mwaapostolo Paulo ku 1 Batesalonika 2:8, walo wakaamba kuti: “Mbwaanga nywebo twakali kumuyanda kapati, twakali kuyandisya kumwaabila . . . abuumi bwesu, nkaambo mwakaba bayandwa besu.” Alimwi twakabona kuti abalo bakwesu bakalilyaabide kutucitila oobo andiswe, mane buya akusika antaamu yakutufwida kutegwa batukwabilile kuzigwebenga. Bumwi buzuba, mwaalumi umwi wakajisi bbeneti wakatikaume bakaintu bangu. Tiindakali kukonzya kubagwasya nkaambo ndakali kulubazu lumbi lwamumunzi. Naakali kuyanda kubauma mukwesu umwi wakabalikila kuyakwiima akati kabakaintu bangu amwaalumi ooyu. Mukwesu ooyu wakalicisa buyo asyoonto akaambo kakuti bambi bakafwambaana kumuvwuna. Buzuba abuzuba Jehova wakali kutukwabilila mucisi eeci imwakali kuyaabwiindila bugwebenga, kutegwa bakwesu abacizyi bazumanane kuyumizyigwa kumuuya.

Mbwaanga ku Papua New Guinea kuli zibbadela zisyoonto buyo, twakali kujana buyumuyumu bwakusilikwa. Mu 2010, bakaintu bangu bakaciswa citaambiki cakuti bakali kuyanda kufwa, aboobo twakaunka ku Australia kutegwa bakasilikwe cakufwambaana. Jehova wakatugwasya kuti tuzumanane kubatama. Cikkomanisya ncakuti bamadokota bakaujana musamu wakali kuyandika. Kumane dokota umwi wakaamba kuti: “Mwali kubelekela Leza, lino ubelekela ndinywe.” Nokwakainda myezi iili mbwiibede, twakajokela kumulimo wesu.

Maapu ya Australia amasi aazungulukide, kubikkilizya a Sri Lanka, Indonesia, Papua New Guinea alimwi a Timor-Leste. Maapu ya Australia iitondezya Northern Territory, amasena aamu Western Australia, Queensland a New South Wales.

Twakajisi Zinji Zyakucita ku Australia

Kwamwaka omwe, naa kwiinda aawo twakali kuunka ku Australia kutegwa bakaintu bangu bazumanane kutambula busilisi. Mpoonya mu 2012, bakumutabi bakatwaambila kuti tukkale mu Australia kutegwa bakaintu bangu kabanoolanganizyigwa. Kwamyaka minji, cintu cakatuyumina kapati tabuli bulwazi pe, pele nkucinca mbotwakali kuyeeya akuba alukkomano. Twakausa kusiya mulimo wesu amukwasyi wakumuuya walo ngotwakali kuyanda kapati. Twakalimvwa kwaalilwa akuti tatucikwe mulimo kuli Jehova. Mbwaanga tiitwakaliko kwaciindi cilamfwu, cakatukatazya kukuzyibila ku Australia. Aciindi eeci, twakali kuyandika lugwasyo lwabakwesu abacizyi.

Ciindi nobakapona bakaintu bangu, twakatumwa kuyoobelekela mudolopo lya Wollongong, kumusanza kwa Sydney ku New South Wales katuli bapainiya baalubazu. Nokwakainda mwaka, twakatambwa kunjila Cikolo Cakwiiya Bbaibbele ca Banakristo Banabukwetene (lino ciitwa kuti Cikolo Cabakambausi ba Bwami), eelo kaka twakakkomana kapati. Mpoonya bakumutabi waku Australasia bakatupa mulimo wamubbazu. Kwamyaka minji, twakali kuswaya mbungano atubunga mumadolopo, muzimpayuma amuminzi. Mulimo wesu lino ulabikkilizya akuswaya nkanda iili kunyika lwaambo kwa Australia alimwi aku Timor-Leste.

Ba Warren aba Leann bakambaukila mwaalumi umwi kunkomwe.

Katukambauka ku Timor-Leste

Ndali kubeleka antoomwe abakaintu bangu mumilimo iindene-indene, balo ibali kundigwasyilizya akubikkila maano kubelekela Jehova. Masimpe ncipego cibotu cizwa kuli nguwe. Bakaintu bangu kunyina nobakakakide mulimo uuli woonse nokuba kuti bukkale tabuli kabotu. Ciindi bamwi nobababuzya cibagwasya kuliyumya nobajana buyumuyumu, inga baingula kuti, “Ndilamwaambila Jehova zyoonse.” Kumane ciindi nobabala Jwi lya Leza, inga balekela Jehova kuti abayiisye kujatikizya mbobeelede kuyeeya, kulimvwa naa kucita zintu.

Kunyina nonduusa akaambo kakutasala zisobano zyamunyika eeyi, muciindi caboobo ndilikkomene akaambo kakusala kubelekela Jehova mubuumi. Ndalibonena kuti Jehova ulakonzya kutuyiisya mbotukonzya kubeleka mulimo uuli woonse ngwaatupa kufwumbwa buyo kuti katulisungwide kuuzumina mulimo. Ndajana buyumuyumu naa nondiyanda kupanga cakusala cimwi, ndakaiya kuti ndeelede kusaanguna kupaila ikulomba busongo alimwi amuuya uusalala abuzuba. Taateesu siluyando Jehova, watupa kupona buumi bulaampindu alimwi tuliyandide kuyoobona zintu zinji nzyayoocita kwiinda mukubelesya ‘ziyobwedo zyabulongo’ mbuli ndiswe.​—2 Bakorinto 4:7.

a Cakuluula caba Max Lloyd cakamwaigwa mu Ngazi Yamulindizi yamu July 15, 2012, apeeji 17-21.

b Amubone Bbuku Lyaamwaka lya Bakamboni ba Jehova lyamu 2011 lyamu Cikuwa, apeeji 129-134, kutegwa mubale makani aajatikizya lweendo lumwi ndotwakaswaya kubelesya bwato.

c Amubone cibalo camu Cikuwa cakuti “A Coral Reef in the Clouds” mu Ngazi Yamulindizi ya March 1, 2010, apeeji 16-17.

    Chitonga Publications (1991-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi