LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • Kukwelelezyegwa Amasalamuzi!
    Sinsimuka!—2017 | No. 2
    • Mwana musankwa wagambwa ancaabona akancini kakwe

      MAKANI AAYEEME AMUTWE UULI ACIVWUMBYO | INO NCINZI CIJATIKIZYIDWE MUMASALAMUZI?

      Kukwelelezyegwa Amasalamuzi!

      “Zyeelo, bantu balisandula kuba banyama, alimwi abantu baungudwe—zyanjililwa busena abantu banjidwe madaimona alimwi abantu batanda madaimona.”—The Wall Street Journal.

      BALOZI bana alimwi abapati, alimwi azyeelo ziboneka kabotu—zili akati kazintu zimwi zibelesyegwa mumasalamuzi zyalo zidumide kapati mumabbuku, mumafilimu, alimwi amuzisobano zyamavidiyo. Ino ncinzi cipa kuti kazikwelelezya?a

      Syaazibwene mulwiiyo lwa sociology Claude Fischer wakalemba kuti: “Mumyaka iili mbwiibede yainda, mweelwe wabantu basyoma zyeelo wakayungizyika kuzwa amuntu omwe akati kabantu bali kkumi bana America kuya kumuntu omwe akati kabantu botatwe. Mweelwe wabakubusi bana America wiinda acisela camweelwe wabapati balangilwa kuti bakaunka kale kuli basikwaamba zyakumbele, kusyoma mizimo, alimwi akusyoma kuti maanda amwi alijisi madaimona.”

      Tacigambyi pe, kuti makani aamba bantu ibanjilwa myuuya mibi atalika kuyoosya alimwi. Mumuteende wakuti The Wall Street Journal ba Michael Calia bakalemba kuti: “Kunjilwa madaimona, muzilengwa zidumide kuswaanganizyigwa abantu bakaungudwe, bantu balisandula kuba banyama alimwi azyeelo zyakaindi.”

      Lipooti imwi yakaamba kuti, “mweelwe uubalilwa ku 25 pesenti kusika ku 50 pesenti wabantu nyika yoonse balasyoma muzyeelo, alimwi zyeelo zilaambwa kapati mumabbuku aamuzilengwa zinji.” Alimwi buvwuntauzi ibwakacitwa mu United States abasyaazibwene mulwiiyo lwa sociology ba Christopher Bader alimwi aba Carson Mencken “bwakatondezya kuti mweelwe uugambya wabana America uubalilwa akati ka 70 kusika ku 80 pesenti balasyoma mumusyobo wamasalamuzi nouba omwe.”

      Sena kujatikizyigwa amizimo alimwi amasalamuzi nkulikondelezya ikuli buyo kabotu?

      a Masalamuzi: Ncintu “citakonzyi kupandululwa abasayaansi naa amilawo yamububumbo.”—Merriam-Webster’s Learner’s Dictionary.

  • Ncinzi Bbaibbele Ncoliyiisya Kujatikizya Mizimo?
    Sinsimuka!—2017 | No. 2
    • Banabukwetene balanga cikwankwani icaambilizya mafilimu aamba zyamizimu a TV

      Nokuba kuti basikupanga zyakulikondelezya batondezya zintu zyamizimo munzila iikondelezya, tweelede kucenjela kujatikizya ntenda iiliko

      MAKANI AAYEEME AMUTWE UULI ACIVWUMBYO | INO NCINZI CIJATIKIZYIDWE MUMASALAMUZI?

      Ncinzi Bbaibbele Ncoliyiisya Kujatikizya Mizimo?

      NOKUBA kuti bantu banji baladooneka kujatikizya cintu cili coonse ciswaangene amasalamuzi naa mizimo—akuzibona kuti zyakubeja naa kuti mbusongo bwabasikulemba zisobano zyamumafilimu—Bbaibbele lipa muzeezo wiindene. Cakutainda mumbali lilacenjezya kujatikizya mizimo. Mucikozyanyo, lugwalo lwa Deuteronomo 18:10-13 lwaamba kuti: “Takweelede kujanwa akati kanu muntu uumpa mwanaakwe musankwa naa musimbi mumulilo, muŋanga, simasalamuzi, sibusangu, mulozi, simabibo, muntu uubuzya makani kubaŋanga, simaloto naa muntu uubuzya makani kubafwu.” Ino nkaambo nzi ncotuteelede kucita boobo? Lugwalo lulayungizya kuti: “Kufwumbwa muntu uucita zintu eezyi ncisesemyo kuli Jehova . . . Mweelede kuba bantu batakwe kampenda kubusyu bwa Jehova Leza wanu.”

      Ino nkaambo nzi Bbaibbele ncolikasyila misyobo iili yoonse yamizimo?

      MATALIKILO AATALI KABOTU

      Ibbaibbele litwaambila kuti kaindi Leza katanalenga nyika, wakalenga mamiliyoni aazilenge zyamuuya naa bangelo. (Jobu 38:4, 7; Ciyubunuzyo 5:11) Umwi aumwi wabangelo aaba wakapegwa nguzu zyakulisalila—nguzu zyakucikonzya kusala akati kacibi acibotu. Bamwi akati kabo bakasala kuzangila Leza, alimwi bakasiya masena aabo kujulu akuleta mapenzi anyika. Akaambo kaceeci, nyika “yakazula bubi.”—Matalikilo 6:2-5, 11; Juda 6.

      Bbaibbele lyaamba kuti bangelo aabo babi balayunga kapati, kweena mamiliyoni aabantu. (Ciyubunuzyo 12:9) Mane buya balanyonganya amizeezo yabantu yakuyanda kuzyiba zili kumbele.—1 Samuele 28:5, 7; 1 Timoteyo 4:1.

      Masimpe, nguzu zimwi zyamasalamuzi zilibonya kuti zilabagwasya bantu. (2 Bakorinto 11:14) Nokuba boobo, mubwini bangelo babi basola koofwaazya mizeezo yabantu kukasimpe kajatikizya Leza.—2 Bakorinto 4:4.

      Aboobo, kweelana a Bbaibbele, kujatikizyigwa amyuuya mibi nkulikondelezya kutali kabotu. Nkakaambo kaako ciindi aabo ibakaba basikwiiya ba Jesu nobakaiya kasimpe kujatikizya zintu zili boobo, “banji akati kabasimasalamuzi bakabungika mabbuku aabo akwaaumpa,” nokuba kuti mabbuku aayo akali kudula kapati.—Milimo 19:19.

      Mukaintu ubala bbuku ilyaamba zyamasalamuzi

      “Kuvwula kwabakubusi basyoma mubulozi kwaboola akaambo kazintu zitondezyegwa munzila iikondelezya acipekupeku, mumafilimu alimwi amumabbuku.”—Gallup Youth Survey, 2014

      Mbubwenya buyo, banji mazuba aano basala kutajatikizyigwa muzyakulikondelezya zyoonse ziswaangene amizimo. Mucikozyanyo, ciindi Mariaa naakajisi myaka iili 12, kuboneka kuti wakali kukonzya kwaamba zintu zimwi zyakumbele naa ntenda. Basicikolonyina wakali kukonzya kubabalila makkaadi aategwa tarot, alimwi mbwaanga zintu nzyaakali kwaamba zyakumbele zyakali kucitika ncobeni, zintu zyamizimo zyakatalika kumukkomanisya kapati.

      Maria wakali kuyeeya kuti wakajisi cipego kuzwa kuli Leza calo icakali kumupa kuti agwasye bantu. Wakaamba kuti: “Pele kuli cakali kundikatazya. Nondakali kubala makkaadi, ndakali kubalila bamwi. Tiindakali kukonzya kulibalila ndemwini, nokuba kuti ndakali kuyanda kuzyiba zyabuumi bwangu bwakumbele.”

      Kagambidwe amibuzyo minji iyakanyina bwiinguzi, Maria wakapaila kuli Leza mpoonya mukuya kwaciindi wakaswaangana a Bakamboni ba Jehova, balo mbaakatalika kwiiya limwi Bbaibbele. Maria wakaiya mu Bbaibbele kuti kucikonzya kwaamba zyakumbele nkwaakali kucita tiikwakali kuzwa kuli Leza. Alimwi wakaiya kuti aabo ibayanda kumvwana a Leza beelede kuzisowa zintu zili zyoonse ziswaangene amizimo. (1 Bakorinto 10:21) Ncinzi cakatobela? Maria wakazisowa zintu izyakaswaangene amizimo alimwi amabbuku. Lino waambila bamwi kasimpe nkaakaiya mu Bbaibbele.

      Ciindi Michael naakali mukubusi, wakali musungu kubala mabbuku aamba zintu zyamasalamuzi. Wakaamba kuti: “Ndakali kukukkomanina ikuzyiba basyaazibwene ibamusela wangu ibakali kucita zintu zyakweezyeezya buyo.” Asyoonto-syoonto, Michael wakakomena kajisi cilengwa cakubala mabbuku aajatikizya masalamuzi alimwi azintu zyamizimo. Wakaamba kuti: “Kuyanda kuzyiba zintu kwakandipa kuti kandibala mabbuku akweebelela mafilimu aakali kwaamba zintu eezyi.”

      Nokuba boobo, kwiiya Bbaibbele kwakagwasya Michael kuti abone mbociyandika kuzilingula cakulomya nzyaakali kubala. Wakaamba kuti: “Ndakalemba mulongo wazintu zyoonse izyakaswaangene amizimo akuzileka. Ndakaiya ciiyo ciyandika kapati. Kulugwalo lwa 1 Bakorinto 10:31, Bbaibbele lyaamba kuti: ‘Amucite zintu zyoonse kutegwa Leza alemekwe.’ Lino mubuzyo ngondilibuzya ngwakuti, ‘sena cintu eeci ncendibala cilabikkilizya azintu zitalemeki Leza?’ Ikuti kacili boobo, inga ndilacileka kubala cintu eeco.”

      Mukaintu ulanga webbusaiti ya jw.org

      Cakweelela, Bbaibbele lipandululwa kuti ndilambe. Ndibbuku lilibedelede liyubununa bwini mboibede mizimo. (Intembauzyo 119:105) Pele Bbaibbele kuli azimwi zintu zinji nzyolyaamba. Lilaamba cisyomezyo citaliboteli canyika iitajisi myuuya mibi. Cisyomezyo eeci ciyoobagwasya kapati bantu. Mucikozyanyo, lugwalo lwa Intembauzyo 37:10, 11 lwaamba kuti: “Kusyeede kaindi kaniini buyo, ibantu babi tabakabi limbi pe; uyoolanga nkobakabede, pele tabakabiko pe. Pele babombe myoyo bayookona nyika, eelyo bayoobotelwa kapati muluumuno lunji.”

      a Mazina mucibalo eeci acincwa.

      Ino Mizimo Ninzi?

      Milimo yamizimo ilatondezyegwa muzintu mbuli kubelesya bweende bwanyenyezi, bulozi, alimwi anzila zimwi zyamasalamuzi. Mumasena manji aamunyika bantu balasola kubandika amyuuya mibi kwiinda mukugwasyigwa abasikwaamba zyakumbele, naa bacape. Banji balasonda kutegwa bazyibe mbokuyooba kumbele. Balalanga kunyenyezi, balaunka kubaŋanga, balabelesya nkakata, balabala tweengo mujanza lyamuntu, naa mujanza lyabo.

      Mabbuku, mamagazini, alimwi amafilimu atondezya mizimo kuti ili buyo kabotu. Basyaazibwene bamwi mukubandika baamba kuti nzila iibelesyegwa mumapulogilamu aa TV alimwi amumafilimu itondezya masalamuzi mbwaabajatikizya kapati bantu muzintu nzyobasyoma.

      Ncinzi Bbaibbele Ncolituyiisya?

      Twamulomba kuti mwiiye zinji kwiinda mukubala cibalo 10 cabbuku lya Ncinzi Bbaibbele Ncolituyiisya? Ilamwaigwa a Bakamboni ba Jehova alimwi mulakonzya kulikkopa a jw.org/toi kakunyina kubbadela.

Chitonga Publications (1991-2025)
Log Out
Log In
  • Chitonga
  • Amutumine Bamwi
  • Makani Ngomuyanda
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Nzyomweelede Kuzumina
  • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
  • Privacy Settings
  • JW.ORG
  • Log In
Amutumine Bamwi