LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • w98 8/1 map. 27-32
  • Atumwiiye Jehova—Atucite Bululami

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Atumwiiye Jehova—Atucite Bululami
  • Ngazi Yamulindizi 1998
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • Ulabeteka Cabululami Pele Ngusiluzyalo
  • Imucito Uululeme Wakufwutula Bantu
  • Amuyandaule Bululami Akubutobela
  • “Basilutwe Babeteka Cakululama”
  • Amuzumanane Mubululami Alimwi Amucite Ciluzi
  • Jehova—Nkokuzwa Bululami Bwini-bwini
    Ngazi Yamulindizi 1998
  • ‘Amucite Bululami’ Nomweenda a Leza
    Amube Acilongwe a Jehova
  • “Nzila Zyakwe Zyoonse Zililuleme”
    Amube Acilongwe a Jehova
  • Jesu ‘Wakabikka Bululami Munyika’
    Amube Acilongwe a Jehova
Amubone Azimwi
Ngazi Yamulindizi 1998
w98 8/1 map. 27-32

Atumwiiye Jehova—Atucite Bululami

“Ndime Jehova sibuuya uubeteka kabotu akucita cakululama moonse munyika, nkaambo nzenzizyo zintu zindibotela.”—JEREMIYA 9:24.

1. Mbulangizi nzi bubotu mbwaakasyomezya Jehova?

JEHOVA wakasyomezya kuti buzuba bulasika nobayoomuziba bantu boonse. Ikwiinda mumusinsimi wakwe Isaya, wakaamba kuti: “Tabakooyooluma nikuba kunyonyoona moonse mucilundu cangu cisalala, nkaambo nyika iyoozula luzibo lwa-Jehova mbubonya mbuli maanzi mbwaazuzya lwizi.” (Isaya 11:9) Mbubotu kaka bulangizi obo!

2. Ino cijatikizya nzi kuziba Jehova? Nkaambo nzi?

2 Ino ono caamba nzi kuziba Jehova? Jehova wakaambila Jeremiya icakali kuyandika kapati ategwa: “Ulamvwisya akuziba ndime, nkaambo ulizi kuti ndime Jehova sibuuya uubeteka kabotu akucita cakululama moonse munyika, nkaambo nzenzizyo zintu zindibotela.” (Jeremiya 9:24) Aboobo ikuziba Jehova cijatikizya kuziba mbwacita bululami. Ikuti naa twatobela ziimo ezyo tuyoomukkomanisya. Ino mbuti mbotunga twacita boobo? Mu Bbaibbele, Ijwi lyakwe, Jehova wakayobola makani aajatikizya mbwaakali kweendelezya bantu batalondokede ciindi cainda. Tulakonzya kuziziba nzila zya Jehova zyabululami akumwiiya kwiinda mukubala Jwi lyakwe.—Ba-Roma 15:4.

Ulabeteka Cabululami Pele Ngusiluzyalo

3, 4. Nkaambo nzi Jehova ncaakaluzi naakanyonyoona Sodoma a Gomora?

3 Ilubeta lwa Leza kuli Sodoma a Gomora ncikozyanyo cibotu kapati icitondezya zibeela zili mbozibede zyabululami bwa Jehova. Jehova tanaakaiila buyo kupa cisubulo cakali kuyandika pele wakabafwutula abaabo bakeelede kufwutulwa. Sena kunyonyoonwa kwaminzi eyo kwakaliluleme? Kunyina naakayeeya boobo Abrahamu kukusaanguna walo iwakajisi buyo luzibo lusyoonto kujatikizya bubi bwa Sodoma. Jehova wakasyomezya Abrahamu kuti, ikuti nokwakajanika bantu nibaba bali kkumi baluleme naatakaunyonyoona munzi. Cakutadooneka ibululami bwa Jehova kunyina nobubinda naa kubula luzyalo.—Matalikilo 18:20-32.

4 Ikulingula kwabangelo bobile kwakapa bumboni bwini-bwini bwakutalilemeka kwa Sodoma. Iciindi baalumi bamumunzi “bakubusi antoomwe abamanene,” nobakamvwa kuti baalumi bobile bali kuŋanda ya Loti, bakaizinguluka ŋanda yakwe kabakanzide kuti baonane abaaluminyina cacibbungankamu. Masimpe busofwaazi bwabo bwakaliindide! Kakunyinaa kudooneka ilubeta lwa Jehova kumunzi oyu lwakali luleme.—Matalikilo 19:1-5, BT, 24, 25.

5. Ino Leza wakamufwutula buti Loti amukwasyi wakwe kuzwa mu Sodoma?

5 Imwaapostolo Petro naakamana kwaamba kuti kunyonyoonwa kwa Sodoma a Gomora nincenjezyo, wakalemba kuti: “Jehova ulizi kuvuna bamukomba kumasukusyo.” (2 Petro 2:6-9) Ibululami nobwatakazuzikizigwa kabotu ikuti naa Loti amukwasyi wakwe nobakafwidilizya abantu bamu Sodoma ibatakali banaleza. Aboobo, ibangelo ba Jehova bakacenjezya Loti kujatikizya lunyonyooko lwakali kuboola. Nakacilikuzingauka Loti, “Jehova wakamufwida luzyalo,” ibangelo bakamujata kukwaanza, imukaintu wakwe alimwi abana bakwe basimbi bobile akubagwisya mumunzi. (Matalikilo 19:12-16) Tulakonzya kusyoma kuti Jehova mbwayoobalanganya baluleme mulunyonyooko luboola lwabweende obu bubyaabi.

6. Nkaambo nzi ncotuteelede kwiindilizya kulibilika kujatikizya luyonyooko luboola lwabweende obu bubyaabi?

6 Nokuba kuti mamanino aabweende obu bwazintu ayooba ciindi ca “kubweedezya cibi” tatweelede kwiindilizya kulibilika. (Luka 21:22) Ilubeta ndwayoocita Leza lya Amagedoni luyoosinizya kuti “zililuleme zyoonse.” (Intembauzyo 19:9) Mbubwenya mbuli mbwaakayiya Abrahamu, swebo tobantu tulakonzya kusyoma cakumaninina mubululami bwa Jehova bwalo ibusumpukide kwiinda bwesu tobeni. Abrahamu wakabuzya kuti: “Sa oyo uubeteka nyika yoonse takooyoocita cakululama?” (Matalikilo 18:25; amweezyanisye Jobu 34:10.) Naa mbuli Isaya mbwaakaamba kuti, ‘nguni wakamuyiisya Jehova munzila yalubeta?’—Isaya 40:14.

Imucito Uululeme Wakufwutula Bantu

7. Ino bululami bwa Leza buswaangene buti aluzyalo lwakwe?

7 Ibululami bwa Leza tabulibonyi buyo munzila nzyasubula basimucita zibi. Jehova ulipandulula kuti ngu “Leza uululeme, Mufutuli.” (Isaya 45:21) Kulalibonya kuti bululami bwa Leza kuli mbobuswaangene aluyandisisyo lwakwe lwakufwutula bantu kuzintu ziletwaa cibi. Kaibandika kaambo aka, The International Standard Bible Encyclopedia yakalembwa mu 1982 yaamba kuti, “ibululami bwa Leza buyandaula nzila zyakutondezya luzyalo lwakwe alimwi akuzuzikizya lufwutuko lwakwe.” Eci tacaambi kuti bululami bwa Leza buyandika kutondezya caluzyalo pele iluzyalo ncecitondezyo cabululami bwa Leza. Ikupa cinunuzyo nkwaakapa Leza ikutegwa bantu bafwutulwe ncikozyanyo ciinda kubota cabululami bwa Leza.

8, 9. (a) Ncinzi cakabikkilizidwe mubupanduluzi bwakuti “kubululami bwamuntu omwe”? Nkaambo nzi? (b) Ncinzi ncayanda kulindiswe Jehova?

8 Icinunuzyo—ibuumi bwa Mwanaa Leza simuzyalwaalikke, Jesu Kristo cakali caatala nkaambo izyeelelo zya Jehova nzyakoonse-koonse alimwi walo mwini ulazitobela. (Matayo 20:28) Ibuumi bwa Adamu ibulondokede bwakasoweka, aboobo ibuumi bulondokede bwakali kuyandika ikufwutula luzubo lwa Adamu. (Ba-Roma 5:19-21) Imwaapostolo Paulo upandulula kusyomeka kwa Jesu kubikkilizyaa kulungwa kwacinunuzyo kuti “kubululami bwamuntu omwe.” (Ba-Roma 5:18) Nkaambo nzi ncocili boobo? Nkaambo kakuti kweelanaa mbwazilanga zintu Jehova, ikunununa bantu cakali cintu cakeelede alimwi cakaluleme kucita nokuba kuti cakali kuyoomukatazya kapati. Ibana ba Adamu bakali mbuli “tete lifuyukide” lyalo Leza ndyaatakali kulombozya kuti lityolwe naa mbuli “kamuni kasuka” kalo nkaatakali kuyanda kuzima. (Matayo 12:20) Leza wakali kusyoma kuti kuyoozwa baalumi abanakazi basyomeka banji akati kaluzubo lwa Adamu.—Amweezyanisye Matayo 25:34.

9 Mbuti mbotweelede kulimvwa kujatikizya mucito oyu uusumpukide waluyando abululami? Cimwi cazintu nzyayanda kulindiswe Jehova nkuti ‘tucite bululami.’ (Mika 6:8) Ino mbuti mbotunga twacicita eci?

Amuyandaule Bululami Akubutobela

10. (a) Muunzila nzi yomwe mwalo motutondezya bululami? (b) Ino mbuti mbotunga twasaanguna kuyandaula bululami bwa Leza?

10 Icakusaanguna, tweelede kutobela zyeelelo zya Leza zyakulilemeka. Akaambo kakuti zyeelelo zya Leza zililuleme, tulacita bululami ciindi notupona kweendelana anzizyo. Eco ncalangila Jehova kubantu bakwe. Jehova wakaambila bana Israyeli kuti: “Amwiiye kucita kabotu. Amuyandaule imbeta ziluleme.” (Isaya 1:17) Awalo Jesu wakapa lulayo lukonzyenye kubaswiilizi bakwe mu Mulumbe Waacilundu naakabalailila kuti ‘basaangune kuyandaula bwami abululami bwa Leza.’ (Matayo 6:33) Paulo wakakulwaizya Timoteo “kutobela bululami.” (1 Timoteo 6:11) Twanoopona kweendelanaa zyeelelo zya Leza kujatikizya kulilemeka akusama buntu bupya, tutobela bululami. (Ba-Efeso 4:23, 24) Munzila imwi, tuyandaula bululami kwiinda mukucita zintu munzila njayanda Leza.

11. Nkaambo nzi ncotweelede kucilwana cinyonyoono alimwi muunzila nzi?

11 Talili lyoonse nocibaubila bantu batalondokede ikucita cintu ciluleme alimwi ciluzi mbuli mbotuzi kabotu-kabotu. (Ba-Roma 7:14-20) Paulo wakakulwaizya Banakristo bana Roma kuti bacilwane cibi kutegwa baabile mibili yabo kuli Leza kaili “zicityo zyabululami” zyalo izikonzya kuyandika kuli Leza kuti azuzikizye makanze akwe. (Ba-Roma 6:12-14) Mbubwenya buyo, ikwiinda mukwiiya ciindi aciindi alimwi akutobela Jwi lya Leza, tulakonzya kuziba ‘milazyo ya Jehova’ ‘akulaililwa makani aabululami.’—Ba-Efeso 6:4; 2 Timoteo 3:16, 17.

12. Ncinzi ncotweelede kutantamuka kutegwa tulanganye bamwi munzila njotuyanda kuti atulanganye Jehova?

12 Icabili, tulabucita bululami ciindi notulanganya bamwi munzila njotuyanda kuti Jehova atulanganye. Ncuuba-uba kapati kubaa nzila zyobile zyabukkale—yakulilekelezya swebo tobeni pele yakuyumya zintu kuli bamwi. Tulafwambaana kulilekelela twalubizya pele tulabinda kutongooka bamwi balubizya alo aanga kunyina akaambo tweelanya anzyotucita. Jesu ulabuzya caantangalala kuti: “Nkaambonzi ulalangilila kapapu kali muliso lyamunyoko, nekubaboobo toyeeyi itanda lili muliso lyako numwini?” (Matayo 7:1-3) Tatweelede kuluba kuti kunyina uunga wapona kuti naa Jehova walanga-langa zibi zyesu. (Intembauzyo 130:3, 4) Ikuti naa bululami bwa Jehova bulamuzumizya kuti atakubikkili maanu kukompama kwabakwesu, ino uutupede nguzu swebo zyakuti tubeteke bakwesu calunya nguni?—Ba-Roma 14:4, 10.

13. Nkaambo nzi muntu mululami ncalimvwida kuti uleelede kukambauka makani mabotu aa Bwami?

13 Icatatu, tulabutondezya bululami bwabunaleza ciindi notutola lubazu cabusungu mumulimo wakukambauka. Jehova ulalailila kuti: “Utakasyi lugwasyo kubantu balweelede, na ulakonzya kucita.” (Tusimpi 3:27) Inga tacilulami pe kwiide kuumuna buyo akutalwaambilizya luzibo lupa buumi lwalo ndwatupede cabwaabi Leza. Masimpe kuti bantu banji balakonzya kuukaka mulumbe pele kufwumbwa buyo kuti Leza wazumanana kubafwida luzyalo, tweelede kuyandisya kuzumanana kubapa coolwe cakuti “bajane ciindi cakweempwa.” (2 Petro 3:9) Alimwi mbubwenya mbuli Jesu, tulakkomana kapati kuti naa twakonzya kugwasya muntu umwi ikutalika kutobela bululami. (Luka 15:7) Lino nceciindi cibotu cakuti ‘tulibyalile mubululami.’—Hosea 10:12.

“Basilutwe Babeteka Cakululama”

14. Mulimo nzi ngobacita baalu kujatikizya bululami?

14 Toonse tweelede kweenda munzila yabululami pele baalu bamumbungano ya Bunakristo balaamukuli uulibedelede kumakani aya. Ibwami bwa Jesu ‘bulabusyigwa akwiimikwa alubeta abululami.’ Mbuli mbukweelede, iceelelo cabaalu mbululami bwa Leza. (Isaya 9:7) Balaayeeya makani aalembedwe cabusinsimi kubbuku lya Isaya 32:1 kuti: “Amubone! Kuyooba mwami uuendelezya mubululami abasilutwe babeteka cakululama.” Mbubali balangizi babikkidwe aamuuya naa ‘babanzi ba Leza’ ibaalu beelede kucita zintu munzila njayanda Leza.—Tito 1:7.

15, 16. (a) Ino baalu bamwiiya buti mweembezi uusyomeka wamucikozyanyo ca Jesu? (b) Ino baalu balimvwa buti kujatikizya baabo basweekede munzila yakumuuya?

15 Jesu wakatondezya kuti bululami bwa Jehova bwakali bwaluzyalo alimwi buli kabotu. Kunze lyaboobo, wakasoleka kugwasya baabo bakalaa mapenzi alimwi ‘akulangaula akufwutula abasweekede.’ (Luka 19:10) Mbubwenya mbuli mweembezi wamucikozyanyo ca Jesu walo wakalangaula mbelele yakasweekede cakutakatala kusikila limwi waijana, abalo baalu bayandaula baabo basweekede munzila yakumuuya akusoleka kubasololela kuti bajokele kubutanga.—Matayo 18:12, 13.

16 Muciindi cakubatoongooka abo banga bakacita zinyonyoono zipati, ibaalu bayandaula nzila yakubaponya akubasololela kuti beempwe kuti kacikonzyeka. Balakkomana nobazwidilila kugwasya muntu umwi uusweekede. Nokuba boobo, balausa sikubisya naalilwa kweempwa. Mpoonya izyeelelo zyabululami bwa Leza zibalailila kuti bamugwisye mumbungano oyo uuteempwi. Pele mbubwenya mbuli usyi mwana mutaka, balasyoma kuti buzuba bumwi sikubisya ‘uyooliyeeya.’ (Luka 15:17, 18) Aboobo, ibaalu balaakuliyeeyela kuswaya bamwi bagwisidwe mumbungano kutegwa babayeezye mbobanga bapiluka kumbunga ya Jehova.a

17. Makanze nzi ngobajisi baalu nobalanga-langa kaambo kakubisya, alimwi nciimo nzi ciyoobagwasya kuzwidilila mumakanze abo?

17 Ibaalu balayandika kapati kuti babwiiye bululami bwa Jehova ciindi nobalanga-langa milandu yakulubizya kwaumwi. Basizibi “bakaswena afwaafwi” kuli Jesu nkaambo bakayeeya kuti ulakonzya kubateelela akubagwasya. (Luka 15:1; Matayo 9:12, 13) Aino Jesu kunyina naakali kuzumizya kucita zibi. Ciindi cimwi Zakayu, imubbi wakakatazide naakalyaa Jesu, cakamupa kweempwa akululamika zintu akaambo kamapenzi ngaakaletela bantu bambi. (Luka 19:8-10) Abalo baalu ngamakanze ngobajisi sunu nobalanga-langa milandu—ikuti basololele sikubisya kuti ayempwe. Ikuti kabali bantu batayoosyi kusikila mbuli bwakali Jesu, basimucita zibi banji bayooubilwa kuyandaula lugwasyo kulimbabo.

18. Ncinzi ciyoopa kuti baalu babe mbuli “macijilo aakulivuna kumuuwo”?

18 Ikubaa moyo walweetelelo kuyoogwasya baalu ikutobela bululami bwa Leza bwalo butakwe lunya naa butakwe lweetelelo. Ezara tanaakalibambila buyo mumizeezo kutegwa ayiisye bana Israyeli bululami, amumoyo moonse wakalilibambide. (Ezara 7:10) Imoyo uumvwisya uyoopa kuti baalu babelesye njiisyo zya Magwalo izyeelede alimwi akulanganya bukkale bwamuntu amuntu. Jesu naakaponya mukaintu wakali kuciswa kalobola wakatondezya kuti bululami bwa Jehova bujatikizya kuteelelesya kaambo ncouliko mulawo antoomwe ancowaamba. (Luka 8:43-48) Ibaalu batobela bululami calweetelelo balakonzya kukozyanisigwaa “macijilo aakulivuna kumuuwo” kuli baabo bakomwaa kukompama kwabo naa abweende obu motukkede.—Isaya 32:2.

19. Ino mucizi umwi wakalimvwa buti nobwakabelesyegwa bululami bwa Leza?

19 Umwi mucizi wakacitide cinyonyoono cipati wakabuteelela kapati bululami bwa Leza. Ulazumina ategwa: “Kutamusisa ndakaliyoowede kuunka kubaalu. Pele bakandilanganya calweetelelo abulemu. Ibaalu bakali mbuli bamatata kutali babetesi basilunya. Bakandigwasya kuziba kuti takonzyi kundikaka Jehova kuti naa ndazumina kululamika nzila zyangu. Ndakayiya bwini-bwini mbwatulaya mbuli Taata siluyando. Ndakakonzya kulikwaya kwaambaula kuli Jehova kandisyomede kuti uyooziteelela nzyondilomba. Ndayeeya, ndilakonzya kwaamba cakusinizya kuti imuswaangano ulya ngobakacita andime baalu myaka iili ciloba yainda, cakali cilongezyo kuzwa kuli Jehova. Ikuzwa ciindi eco icilongwe cangu anguwe nciyumu kapati.”

Amuzumanane Mubululami Alimwi Amucite Ciluzi

20. Nimpindu nzi zijanika mukuteelelesya alimwi akucita bululami?

20 Mucoolwe, ibululami bwa Leza bujatikizya zinji kwiinda buyo kupa iceelede kumuntu amuntu. Ibululami bwa Jehova bwamupa kuti ape buumi butamani kuli baabo basyoma. (Intembauzyo 103:10; Ba-Roma 5:15, 18) Leza ulatweendelezya munzila eyi nkaambo ibululami bwakwe bulanganya bukkale bwesu alimwi buyandaula kufwutula kutali kusinganya. Ee, ikubuteelelesya mbububede bululami bwa Jehova kutuswenya kulinguwe. Alimwi mbotuya busoleka kwiiya cibeela eci caciimo cakwe imaumi esu alimwi aabambi alalongezyegwa. Ikutobela bululami nkotutobela takukabi kwabuyo mumeso aa Taateesu wakujulu. Jehova ulatusyomezya kuti: “Amubeteke kabotu akucita cabululami, nkaambo lufutuko lwangu lwaamba kusika, abululami bwangu buti yubununwe. Uli acoolwe muntu uucita obo.”—Isaya 56:1, 2.

Bupanduluzi buyungizidwe

a Amubone Ngazi Yamulindizi ya April 15, 1991, amapeeji 22-3.

Sena Mulayeeya?

◻ Ino lunyonyooko lwa Sodoma a Gomora lutuyiisya nzi kujatikizya bululami bwa Jehova?

◻ Nkaambo nzi cinunuzyo ncocili citondezyo ciinda kubota cabululami aluyando lwa Leza?

◻ Ninzila nzi zyotatwe motunga twacita bululami?

◻ Muunzila nzi iilibedelede baalu mobanga bayiya bululami bwa Leza?

[Zifwanikiso izili apeeji 31]

Tulabutondezya bululami bwabunaleza kwiinda mumulimo wesu wakukambauka

[Cifwanikiso icili apeeji 32]

Ibaalu nobatondezya bululami bwabunaleza cilabaubaubila abo balaa mapenzi ikuyandaula lugwasyo kulimbabo

    Chitonga Publications (1991-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi