LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • w99 8/1 map. 21-26
  • “Amusame Myoyo Mitete”

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • “Amusame Myoyo Mitete”
  • Ngazi Yamulindizi—1999
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • Imuuya Wanyika Uudumide
  • Jehova Ulabalanganya Batete Myoyo
  • Ikwiiya Kuba Bantu Batete Myoyo
  • Iciimo Ceelede
  • Amutondezye Kulibombya Kwini-kwini
    Ngazi Yamulindizi—2005
  • Ino Inga Mwalicesya Buti Cini-Cini?
    Ngazi Yamulindizi—1999
  • Amuccilile Citondezyo Ncaakapa Jesu
    Ngazi Yamulindizi—2005
Ngazi Yamulindizi—1999
w99 8/1 map. 21-26

“Amusame Myoyo Mitete”

“Leza ulabakazya basikulisumpula, pele batete-myoyo ulabapa luzyalo.”—1 PETRO 5:5.

1, 2. Miyeeyo nzi yobile yaandeene iibujatikizya kapati bukkale bwabantu?

AKATI kamiyeeyo imwi njolituzibya Jwi lya Leza kuli yobile yaandeene. Yoonse yobile ilabujatikizya kapati bukkale bwabantu. Umwi waambwa kuti ‘nkuteta moyo.’ (1 Petro 5:5) Ibbuku limwi lipandulula majwi lyaamba kuti ‘ikuteta’ caamba “kulitesya mubukkale naa ciimo: ikutalisumpula.” Ikuteta moyo kuleelene akulibombya alimwi kuli Leza obu mbube bulombozeka cini-cini.

2 Uumbi waandeene nkulisumpula. Ikulisumpula kupandululwa kuti “nkuliyanda kwakuzwa munzila,” ikuba “sikasankusanku.” Mbube bwakwiile kulicitila kufwumbwa cazya kumoyo alimwi mbwakuyandisya zintu zyakumubili azintu zimwi-zimwi kakunyina kulanganya mapenzi aanga acitikila bamwi. Ibbaibbele lilacaamba cintu comwe cicitika ategwa: ‘Muntu weendelezya muntunyina kukumubisizya.’ Lilaamba kujatikizya “bbivwe muntu ndyafwida mweenzinyina” kuti eci “tacikutyi moyo” nkaambo muntu afwa “taakwe cintu ncakonzya kutolelela.” Ikulisumpula kuli boobo ulakusulaika kapati Leza.—Mukambausi 4:4; 5:15; 8:9.

Imuuya Wanyika Uudumide

3. Mmuuya nzi uudumide munyika?

3 Muyeeyo nzi akati kayobile eyi uudumide sunu munyika? Mmuuya nzi uudumide munyika? Ibbuku litegwa World Military and Social Expenditures 1996 lyaamba kuti: “Kwiina mwaanda wamyaka wamusyule iweelene awa 20 mukulwana . . . kutaambiki.” Ikulwanina bulelo abukkale bubotu—alimwi akuzwangana kwazisi, bukombi, misyobo amikowa—kwacitya kuti bantu ibainda kutuulunzuma tuli 100 bafwe mumwaanda wamyaka uno. Ibukkale bwakulicitila kufwumbwa ncayanda muntu abwalo bwavwula. Ipepa lyamakani litegwa Chicago Tribune lyakati: “Imalwazi aamuziinga zyabantu ajatikizya kulwana kwakutasaya, ikupenzya bana, kulekana, budakwi, AIDS, kulijaya kwabakubusi, misamu iikola, zigwebenga zyamumigwagwa, kujata bamakaintu, bwaamu, kugusya mada, izyakweebela zijatikizya bwaamu, . . . kubeja, kubba, kutasyomeka kwabeendelezi bazisi . . . Imizeezo yabukkale yakuti kuli cintu ciluleme acitaluleme yalesyelwa limwi.” Aboobo imagazini iitegwa UN Chronicle yakacenjezya kuti: “Ibukkale bwabantu buli mukuyaansi.”

4, 5. Mbuti muuya wanyika mbowapandululwa munzila iiluzi kapati mubusinsimi bwa Bbaibbele kuciindi cesu?

4 Obu bukkale bulidumide nyika yoonse mbwiizulwa. Cili buyo mbubwena ibusinsimi bwa Bbaibbele mbobwakasinsima kujatikizya ciindi cesu kuti: “Kumazuba aakumamanino kuyooba ziindi zikataazya. Nkaambo bantu bayooba basikuliyanda, basimuyanda mali, basimantumbwaambwa, basikakomokomo, basikasankusanku, batamvwi bamawisi, batalumbi, batakombi, basikancimwa, basimfundiilili, abasiluvuya lwakutaminizya, batalyeendeleli, basitunyetunyetu, batayandi bubotu, basimusuzyanya, basikainya, basikulisumpula.”—2 Timoteo 3:1-4.

5 Mbupanduluzi bululeme obu kujatikizya muuya wanyika ino uudumide. Nciimo cakuliyanda cakuyanda busena bwakusaanguna ciindi coonse. Imazwanga aali akati kamasi alalibonya kwiinda mumazwanga aali akati kabantu. Mucikozyanyo, muzisobano zyamizundano basikulunduka banji balombozya kuba bataanzi kabanyina makani ambocibacisa bamwi mumizeezo nomuba munzila yakumubili. Imuuya oyu wakulisumpula ulakulwaizigwa mubana elyo ulazumanana mumbazu zinji zyabuumi kubupati. Uletela “nkondo, bulwani, lukazyanyo, inyemo, insulano, mipampo mipampo.”—Ba-Galatiya 5:19-21.

6. Nguni uukulwaizya muuya wakuliyanda, alimwi ino Jehova ulimvwa buti kujatikizya ciimo cili boobu?

6 Ibbaibbele litondezya kuti imuuya wakulicitila kufwumbwa cazya kumoyo wanyika eyi ukozyenye awa “muzoka waciindi, uutegwa Diabolosi a-Saatani, nguuena bantu boonse baansi.” Ikujatikizya kuyunga nkwaacita Saatani kubantu ibapona mumazuba aakumamanino aakatazya, Ibbaibbele lisinsima kuti: “Nywebo nonsi . . . muli mumapenzi [nkaambo] Diabolosi wamuselukila abukali bupati, nkaambo ulizi kuti ciindi ncacijisi nciniini buyo.” (Ciyubunuzyo 12:9-12) Aboobo, walo amadaimonanyina baindizya kukulwaizya muuya wakuliyanda mubantu. Ino Jehova ulimvwa buti kujatikizya ciimo cili boobo? Ijwi lyakwe lyaamba kuti: “Kufumbwa uulisumpula ulasesemya [kuli] Jehova.”—Tusimpi 16:5.

Jehova Ulabalanganya Batete Myoyo

7. Ino Jehova ubabona buti batete myoyo, alimwi ino ubayiisya nzi?

7 Kulubazu lumwi, Jehova ulabalongezya aabo ibatete myoyo. Kaimbila Jehova, Mwami Davida wakati: “Bantu bapengede [balibombya] ulabavuna, pele basikulisumpula ulabalanga kuti ubafwiinsye.” (2 Samuele 22:1, 28) Aboobo Jwi lya Leza lilailila kuti: “Amuyandaule Jehova, nyoonse nobabombede baansi . . . Amuyandaule bululami, amuyandaule lubombo, elyo ambweni muyoosiswa mubuzuba bwabukali bwa-Jehova.” (Zefaniya 2:3) Aabo ibayandaula Jehova cakulitesya balayiisigwa anguwe kuti babe aamuuya iwiimpene kapati awanyika ino. “Ulaiisya babombemyoyo inzila yakwe.” (Intembauzyo 25:9; Isaya 54:13) Eyo nenzila yaluyando. Iyeeme aakucita ziluleme kweelana azyeelelo zya Leza. Kweelana a Bbaibbele, iluyando olu iluyeeme anjiisyo “talulikankaizyi, talulisumpuli, . . . talulilangilili cintu.” (1 Ba-Korinto 13:1-8) Alimwi lulalitondezya camoyo mutete.

8, 9. (a) Ino luyando luyeeme aanjiisyo lwakatalikila kuli? (b) Ino ciyandika kapati buti kwiiya luyando akulibombya nkwaakatondezya Jesu?

8 Paulo a Banakristo bamwi bamumwaanda wamyaka wakusaanguna bakaiya luyando luli boobu kuzwa kunjiisyo zya Jesu. Awalo Jesu wakalwiiya kuli Wisi Jehova, Ibbaibbele ngoliti: “Leza nduluyando.” (1 Johane 4:8) Jesu wakalizi kuti kwakali kuyanda kwa Leza kuti atobele mulawo waluyando, elyo wakacita obo. (Johane 6:38) Nkakaambo kaako ncaakali kubafwida nkumbu ibakadyaaminidwe, ibacete abasizinyonyoono. (Matayo 9:36) Wakabaambila kuti: “Amuboole kulindime nyoonse nomukatede nomulemenwa, ndime enti kamulemunune. Amulikulike ijokwe lyangu, mwiiye kwangu, nkaambo ndilibombede, ndi mutete moyo.”—Matayo 11:28, 29.

9 Jesu wakatondezya basikwiiya bakwe mbokwakali kuyandika ikwiiya luyando lwakwe akulibombya naakabaambila kuti: “Kuliceeci bantu boonse bayoomuziba, kuti muli basikwiiya bangu, mwanooyandana umwi amweenzinyina.” (Johane 13:35) Bakali kuyooimpana anyika eyi iiyanda kulicitila kufwumbwa nzyoiyanda. Nkakaambo kaako Jesu ncaakali kukonzya kwaamba kujatikizya basikumutobela kuti: “Tabali banyika.” (Johane 17:14) Peepe, tabaiyi muuya wanyika ya Saatani wakulisumpula. Muciindi caboobo, baiya muuya waluyando alimwi akulibombya ngwaakatondezya Jesu.

10. Ncinzi Jehova ncali mukucita kubantu batete myoyo kuciindi cesu?

10 Ijwi lya Leza lyakasinsima kuti mumazuba aano aakumamanino, ibabombe myoyo bakali kuzoobunganisigwa kuba mukwasyi wanyika yoonse mbwiizulwa kwiinda muluyando akulibombya. Aboobo munyika iili mukwiindila buya kuliyanda, ibantu ba Jehova batondezya ciimo ciimpene kapati—ikubaa moyo mutete. Ibali boobo bali mukwaamba kuti: “Atwiinke, tukaye kucilundu ca-Jehova [ibukombi bwakasimpe busumpukide], . . . elyo uyootwiisya inzila zyakwe, nkabela tuyooenda muziyanza zyakwe.” (Isaya 2:2, 3) Bakamboni ba Jehova mbebabamba mukwasyi ooyu wabantu ibali mukweenda muziyanza zya Leza. Babikkilizya “inkamu impati yabantu batabaliki kumuntu naba omwe, bazwa kuzisi zyoonse akumisyobo yoonse akumikowa yoonse akumyaambo yoonse,” iili mukukomena kapati. (Ciyubunuzyo 7:9) Inkamu mpati eyi ono ijisi tuulunzuma tulimbotubede twabantu. Ino Jehova uli mukubayiisya buti kuti babe bantu balibombya?

Ikwiiya Kuba Bantu Batete Myoyo

11, 12. Ino balanda ba Leza batondezya buti kuti mbatete myoyo?

11 Imuuya wa Leza uuyendelezya bantu bakwe balisungwide upa kuti baiye kuzunda muuya wanyika mubyaabi alimwi akutondezya micelo yamuuya wa Leza. Eci cilalibonya mu “luyandano, lukondo, luumuno, busicamba, buuya, bubotu, lusyomo, lubombo, kulyeendele[zy]a.” (Ba-Galatiya 5:22, 23) Ikutegwa bagwasigwe kubaa bube buli boobo, balanda ba Jehova balaililwa kuti batabi ‘basikambotwembotwe, batakalazyanyi, batabi abbivwe umwi amweenzinyina.’ (Ba-Galatiya 5:26) Imwaapostolo Paulo awalo wakati: “Ndaambila boonse buyo bali kulindinywe, kuti muntu ataliyeeyi cakulisumpula kwiinda mbukweelede, pele aliyeeye cakuumuna.”—Ba-Roma 12:3.

12 Jwi lya Leza lyaambila Banakristo kuti, “mutaciti cintu niciba comwe cabbivwe nanka cakulisumpula, pele umwi aumwi akati kanu alibombye mumoyo, akuyeeya kuti mweenzuma [akati kabalanda ba Leza] mubotu kwiinda ndime. Tamweelede kuyeeya kuligwasya nubeni luzutu, pe, umwi aumwi uleelede kwiingasila kugwasya mweenzinyina.” (Ba-Filipi 2:3, 4) “Muntu teelede kuyandaula kuligwasya mwini buyo. Umwi aumwi uleelede kuyandaula kugwasya mweenzinyina.” (1 Ba-Korinto 10:24) Inzya, “luyandano lula[ba]yaka” bamwi kuti babe aamajwi amicito yakutalisumpula. (1 Ba-Korinto 8:1) Lukulwaizya kubelekelaamwi ikutali kuzundana. Imuuya wakuyanda kuba mubusena bwakusaanguna coonse ciindi unyina busena akati kabantu ba Jehova.

13. Nkaambo nzi ncokweelede kuyiigwa kubaa moyo mutete alimwi mbuti muntu mbwanga wakwiiya?

13 Pele akaambo kakutalondoka nkotwakazyalwa ako, kwiina notuzyalwa katuli batete myoyo. (Intembauzyo 51:5) Iciimo eci ceelede kuyiigwa. Alimwi eci inga cabayumina aabo ibatakayiisigwi nzila zya Jehova kuzwa kubwana pele ibazitobela kumbele aamazuba mubuumi bwabo. Bajisi kale ciimo iceendelana azilengwa zyanyika ino yaciindi. Aboobo beelede kwiiya “kulisamika buntu bupya bulengulwidwe mucinkozya ca-Leza cabululami acabusalali bwinibwini.” (Ba-Efeso 4:22, 24) Kwiinda mukugwasigwa a Leza, ibantu basinizizye balakonzya kucita ceeco ncabaambila kuti bacite nati: “Amulisamike moyo waluzyalo, buuya, lulifwiinsyo, lubombo, abusicamba.”—Ba-Kolose 3:12.

14. Ino Jesu wakakutongooka buti kuyandisya kulisumpula?

14 Basikwiiya ba Jesu bakaiya kucita boobo. Bakali bapati kale nobakaba basikwiiya bakwe alimwi bakajisi muuya umwi wanyika wakuzundana. Banyina babasikwiiya bamwi bobile nobakalomba kuti bana babo bakapegwe zyuuno zyaatala, Jesu wakati: “Mulizi kuti baami babamasi babacitila kami-kami [bantu], abalo bapati babo babeendelezya. Pele kulindinywe takuli boobo pe. Umwi aumwi uuyanda kuba mupati akati kanu uzooba mulanda wanu, alimwi umwi aumwi uuyanda kuba mutaanzi akati kanu uzooba muzike wanu. Nkaambo mbubonya obo Mwana a-Muntu [Jesu] tazide kuti abelekelwe, wakeza kuti abeleke, alimwi akwaaba buumi bwakwe, bube cinunuzyo cabanji.” (Matayo 20:20-28) Jesu naakaambila basikwiiya bakwe kuti kabatabelesyi mazina aabulemu ikulisumpula, wakayungizya kuti: “Inywe nyoonse muli babunyina.”—Matayo 23:8.

15. Nciimo nzi ncobeelede kubaaco aabo ibayanda kuba mucuuno cabulangizi?

15 Sikutobela Jesu mwini-mwini mmubelesi, inzya mmuzike ku Banakristonyina. (Ba-Galatiya 5:13) Eci cilayandika ikapati kuli baabo ibayanda kuti beelele kuba balangizi mumbungano. Tabeelede kulwanina bulemu naa bweendelezi; tabeelede ‘kubacitila kamikami mbobeembela, pele beelede kuba zitondezyo zyakutobela kuli mbabo.’ (1 Petro 5:3) Ncobeni imuuya wakulisumpula ncitondezyo cakuti muntu oyo teeleli pe kuba mulangizi. Imuntu uuli boobo mmulwani kumbungano. Masimpe cili buyo kabotu ‘kuyandisisya kubaa cuuno cabulangizi,’ pele eci ceelede kucitika akaambo kakulombozya kubelekela Banakristo bambi. Icuuno eci tacili cuuno cabulemu pe, nkaambo abo beendelezya beelede kuba akati kabaabo bainda kubaa moyo mutete mumbungano.—1 Timoteo 3:1, 6.

16. Nkaambo nzi Diotrefe ncaakasinswa mu Jwi lya Leza?

16 Imwaapostolo Johane utwaambila makani aajatikizya muntu umwi wakajisi mizeezo mibyaabi, naamba kuti: “Ndakalemba kaniini kumbungano, pele Diotrefe oyo uuyanda kuba mupati akati kabo, tatutambuli.” Ooyu muntu wakabanyansya bamwi kutegwa asumpule cuuno cakwe mwini. Pele imuuya wa Leza wakacitya kuti Johane abikkilizye imakani aakusinsa Diotrefe mu Bbaibbele nkaambo kaciimo cakuyandisya kuba mubusena bwakusaanguna ciindi coonse.—3 Johane 9, 10.

Iciimo Ceelede

17. Ino ba Petro a Paulo alimwi a Barnaba bakatondezya buti kuti bakali batete myoyo?

17 Kuli zikozyanyo zinji mu Bbaibbele zyaciimo ceelede, cakubaa moyo mutete. Petro naakanjila muŋanda ya Korneliyo, imwaalumi oyo “wakawida kumatende aakwe [Petro] akumukomba.” Pele muciindi cakuzumina kulemekezegwa kuli boobo, “Petro wakamubusya wati, Ima, amebo ndi muntu buyo.” (Incito 10:25, 26) Ba Paulo a Barnaba nobakali ku Lustro, Paulo wakaponya mwaalumi umwi iwakazyalwa kalemene. Akaambo kaceeci, imakamu-makamu aabantu bakati baapostolo aba bakali baleza. Pele Paulo a Barnaba “bakazapaula zyakusama zyabo, basotokela mukati kabantu, baloompolola, bati, Nobaalumi, ino mucitilanzi zintu ezi? Aswebo tuli bantu buyo mbuli ndinywe.” (Incito 14:8-15) Ibanakristo aba balicesya kwiina nobakazumina bulemu kuzwa kubantu.

18. Akaambo kakulibombya, ncinzi mungelo umwi singuzu ncaakaambila Johane?

18 Imwaapostolo Johane naakapegwa “ciyubunuzyo [kuzwa kuli] Jesu Kristo,” cakapegwaa mungelo. (Ciyubunuzyo 1:1) Nkaambo kanguzu zyamungelo, tulakonzya kuzyiba Johane ncaakagambwa nkaambo mungelo omwe buyo wakajaya bana Asuri ibali 185,000 mubusiku bomwe. (2 Bami 19:35) Johane uluula kuti: “Lino nindakaziswiilila akuzibona ndakaliwaala ansi kumaulu aangelo oyo iwakanditondezya zintu ezi, ndakati mukombe. Pele wakandikasya, wakati, Pe, utaciti obo, nkaambo ndi muzikenyoko buyo, ndi umwi wabanabakwanu . . . Komba Leza.” (Ciyubunuzyo 22:8, 9) Wakali amoyo mutete kaka mungelo oyu singuzu kapati!

19, 20. Amwaandaanye ciimo cakulisumpula cabapati babasikalumamba basikuzunda ibana Roma akubaa moyo mutete kwa Jesu.

19 Jesu ncecikozyanyo cibotu kwiinda camuntu wakali mutete moyo. Wakali Mwanaa Leza Simuzyalwa alikke, iwakali kuyooba Muleli mu Bwami bwa Leza kujulu. Naakalitondezya kubantu muciimo eco, kwiina naakacita mbuli mbobakali kucita basikalumamba bakazunda kuciindi caba Roma. Bakali kufwoolelwa, alimwi bakali kutanta munkalaki zibotezyedwe angolida aminyanga yabazovu zyakali kukwelwaa mabbiza aatuba nobaba bazovu, basyuumbwa naa banyama bambi babutambo. Mukufwoola oko kwakali baimbi ibakali kwiimba ziimbo zyakuzunda alimwi azikkocci zyakazwide mpasya nzyobakasaala alimwi amyootokala iijisi cibuye cipati cakubwezela zintu zyakutondezya mukufwoola oko ikutegwa batondezye zyakacitika munkondo. Alimwi kwakali kuba abami ibaange abana babami abapati babasikalumamba amikwasyi yabo ibakasamunwidwe kutegwa babasampaule. Ezi zintu zyakali kutondezya kulisumpula kutaambiki.

20 Amwaandaanye ciimo eco ambwaakalyaaba Jesu. Wakali lisungwide kulibombya kukuzuzikizya businsimi bujatikizya nguwe, ibwakasinsima kuti: “Langa! Ngooyu mwami wako uuboola kulinduwe. Uliluleme, muzundi, alimwi ulibombede, ulitantide ambongolo, amwana wambongolo.” Wakatanta ambongolo cakulibombya ikutali ankalaki iikwelwaa mulongo wabanyama beebeka. (Zekariya 9:9; Matayo 21:4, 5) Balikkomene kapati kaka bantu balibombya ikuti Jesu nguuyooba Mwami wabo uubikkidwe aa Jehova uyooendelezya nyika yoonse mbwiizulwa munyika impya, imuntu mutete moyo ncobeni, uulibombya, siluyando, silweetelelo, siluzyalo!—Isaya 9:6, 7; Ba-Filipi 2:5-8.

21. Ino ncinzi ncokutaambi kubaa moyo mutete?

21 Mbwaanga Jesu a Petro a Paulo alimwi abaalumi abanakazi bamwi basilusyomo kuciindi ca Bbaibbele bakali batete myoyo, cimanizya muzeezo wakwaamba kuti ikulibombya nkukompama. Muciindi caboobo, kutondezya bube bwamuntu nkaambo aba bakali bantu basicamba alimwi basungu. Akaambo kamizeezo alimwi abukkale bwabo bubotu, bakaliyumya mumasukusyo mapati kapati. (Ba-Hebrayo caandaano 11) Alimwi sunu, ibabelesi ba Jehova nobabaa myoyo mitete, abalo balayumizigwa mbubonya nkaambo Leza ulabayumya kapati babombede kwiinda mumuuya wakwe uusalala. Aboobo tukulwaizigwa kuti: “Nyoonse amusame myoyo mitete akugwasyanya, nkaambo Leza ulabakazya basikulisumpula, pele batete–myoyo ulabapa luzyalo. Amulibombye kujanza lya-Leza lyanguzu, kuti akamusumpule kuciindi ceelede.”—1 Petro 5:5, 6; 2 Ba-Korinto 4:7.

22. Ncinzi ciyoobandikwa mucibalo citobela?

22 Kuli ciimo acimbi cibotu cakubaa moyo mutete ncobeelede kutobela babelesi ba Leza. Nceeco icigwasilizya kapati kumakani aakukulwaizya muuya waluyando alimwi akubelekelaamwi mumbungano. Ncobeni, eco ceendelaamwi akubaa moyo mutete. Eci ciyoobandikwa mucibalo citobela.

Ikwiinduluka

◻ Amupandulule muuya uudumide munyika eyi.

◻ Ino Jehova ubagwasya buti ibatete myoyo?

◻ Nkaambo nzi ncokweelede kuyiigwa kubaa moyo mutete?

◻ Nzikozyanyo nzi zimwi zyamu Bbaibbele zyabantu ibakatondezya moyo mutete?

[Cifwanikiso icili apeeji 25]

Imungelo wakaambila Johane kuti: “Pe, utaciti obo, nkaambo ndi muzikenyoko buyo”

    Chitonga Publications (1991-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi