CIBALO 73
Mu Samariya Watondezya Kuti Ngusimukobonyina Mwini-mwini
MBOBUKONZYA KUJANWA BUUMI BUTAMANI
MU SAMARIYA MUBOTU
Jesu nacili munsi-munsi a Jerusalemu, ba Juda baindene-indene bamusikila. Bamwi akati kabo bayanda kwiiya kulinguwe pele bambi bayanda kumusunka. Umwi wabo, syaazibwene mumakani aa Mulawo wabuzya kuti: “Omwiiyi, ino ncinzi ncondeelede kucita kutegwa ndikakone buumi butamani?”—Luka 10:25.
Jesu wabona kuti muntu ooyu tabuzyili kuyanda kuzyiba pe. Ambweni usola kupa kuti Jesu aingule munzila iikonzya kubanyemya ba Juda. Jesu wabona kuti muntu ooyu kuli kale ncazyi. Aboobo cabusongo waingula muntu ooyu munzila yamupa kuyubununa nzyayeeya mumoyo wakwe.
Jesu wabuzya kuti: “Ino mulembedwe nzi mu Mulawo? Ino ubala kuti nzi?” Muntu ooyu uluubalide Mulawo wa Leza, aboobo waingula kweelana ancaakaiya mulinguwo. Wazubulula lugwalo lwa Deuteronomo 6:5 alimwi alwa Levitiko 19:18, ulaamba: “‘Weelede kuyanda Jehova Leza wako amoyo wako woonse, abuumi bwako boonse, anguzu zyako zyoonse alimwi amizeezo yako yoonse’ alimwi ‘asimukobonyoko mbubonya mbuli mboliyanda omwini.’” (Luka 10:26, 27) Sena bwiinguzi oobu buliluzi?
Jesu wamwaambila kuti: “Waingula kabotu; kozumanana kucita boobu eelyo uyoojana buumi.” Pele sena mpowamanina mubandi aawa? Muntu ooyu tayandi buyo kupegwa bwiinguzi buluzi; uyanda “kulitondezya kuti mululami,” uyanda cisinizyo cakuti uzilanga kabotu zintu akuti uliluzi muzintu nzyabacitila bantunyina. Aboobo wabuzya kuti: “Ino mubwini simukoboma nguni?” (Luka 10:28, 29) Mubuzyo ooyu uulibonya mbuli kuti muuba waamba zinji. Munzila nzi?
Ba Juda basyoma kuti bbala lyakuti “simukoboma” lyaamba buyo baabo batobela tunsiyansiya twaba Juda, alimwi cilibonya mbuli kuti lugwalo lwa Levitiko 19:18 lusumpula muzeezo ooyu. Mubwini, mu Juda ulakonzya kusika nkwaamba kuti “cilatondwa” kuyanzana amuntu uutali mu Juda. (Milimo 10:28) Aboobo, muntu ooyu, ambweni buya abasikwiiya bamwi ba Jesu balibona kuti baliluleme ikuti bacitila ba Judanyina zintu zibotu. Pele muntu uutali mu Juda balakonzya kumucitila zintu zitali kabotu; kayi bamubona kuti mubwini tali “simukoboma” pe.
Ino Jesu inga waululamika buti muzeezo ooyu kakunyina kutyompya muntu ooyu alimwi aba Judanyina bambi? Wacita oobo kwiinda mukwaana caano cakuti: “Umwi muntu wakali kuselemuka kuzwa ku Jerusalemu kuya ku Jeriko alimwi wakafwumpwa ababbi ibakamubbida zisani azyoonse nzyaakajisi akumuuma kapati bamane bamusiya kanetukide.” Jesu wazumanana kuti: “Lino munzila njiyonya eeyo kwakali kweenda mupaizi umwi, pele naakamubona, wakaleya wamweenguluka. Mbubonya buyo, awalo mu Levi naakasika abusena oobo akumubona, wakaleya wamweenguluka. Pele mu Samariya umwi iwakali kweenda munzila eeyo wakasika alinguwe, alimwi naakamubona wakamufwida luzyalo.”—Luka 10:30-33.
Muntu ooyu Jesu ngwaanina caano eeci ulizyi kabotu kuti ibunji bwabapaizi aba Levi ibagwasyilizya mumilimo yakutempele bakkala ku Jeriko. Ciindi nobapiluka kuzwa kutempele, bayandika kweenda musinzo uulampa makkilomita aasika ku 23. Nzila eeyi ilayoosya, zimwi ziindi kujanika zigwebenga ziyubilila. Aboobo, ikuti mupaizi alimwi amu Levi bajana mu Judanyina uuli mupenzi, sena tabeelede kumugwasya? Mucaano cakwe, Jesu waamba kuti tiibakamugwasya pe. Iwakamugwasya mu Samariya, muntu uuzwa akati kabantu mbobasulaika ba Juda.—Johane 8:48.
Ino mbuti mu Samariya mbwaakamugwasya mu Juda ooyo iwakaumwa? Jesu wazumanana kwaamba kuti: “Wakaunka mpaakabede, wazambaila zilonda zyakwe akuzitila mafwuta alimwi awaini. Mpoonya wakamubikka ambongolo yakwe akumuleta kuŋanda yabeenzu akumulanganya. Lino buzuba bwakatobela wakagusya madinari obilo akupa siŋanda yabeenzu akumwaambila kuti: ‘Komulanganya alimwi kufwumbwa mali ngotiibelesye atala lyayaaya, ndiyookujolela ndaakujoka.’”—Luka 10:34, 35.
Naamana kwaana caano eeci, Mwiiyi Uucibwene, Jesu, wabuzya muntu ooyu mubuzyo uupa kukkala ansi kuyeeya wakuti: “Ino uyeeya kuti nguni akati kabaaba botatwe wakaba simukobonyina wamuntu ooyu wakafwumpwa ababbi?” Ambweni muntu ooyu wafwa nsoni kwiingula kuti “mu Samariya,” aboobo waile kuvwiila kuti: “Nguulya wakamufwida luzyalo.” Mpoonya Jesu wacileta antangalala ciiyo cili mucaano cakwe, ulaamba: “Koya anduwe kocita mbubonya oobo.”—Luka 10:36, 37.
Eelo kaka eeyi ninzila iigwasya kapati yakuyiisya! Ikuti Jesu naainda akumwaambila kuti bantu batali ba Juda abalo mbaasimukobonyina, sena muntu ooyu alimwi aba Judanyina bambi baswiilide nibaazumina makani aaya? Tabalangilwi kuti nibazumina. Pele, kwiinda mukwaana caano citakatazyi kumvwa, calo icaamba zintu nzibazyi kabotu aabo baswiilila, bwiinguzi bwamubuzyo wakuti, “Ino mubwini simukoboma nguni?” bwalibonya antangalala. Simukoboma mwini-mwini nguyooyo uulaaluyando alimwi aluzyalo, ibube oobo Magwalo mbwaatulailila kutondezya.