Mwana Mutaka Wapiluka

Kuboneka kuti Jesu wapa cikozyanyo cambelele isweekede alimwi acamali aansiliva aasweeka kacili mucooko ca Pereya kujwe lya Mulonga wa Jordano. Mulumbe ngotwiiya muzikozyanyo zyoonse zyobilo ngwakuti tweelede kukondwa ciindi sizibi neempwa akupiluka kuli Leza. Ba Farisi alimwi abalembi bali kumutongooka Jesu akaambo kakuti ulabatambula bantu bali boobu. Pele sena basikutongooka aaba kuli ncobaiya kuzikozyanyo zyobilo zya Jesu? Sena bazyiba mbwalimvwa Taateesu wakujulu akaambo kabasizibi beempwa? Lino Jesu wapa cikozyanyo cinjila mumoyo icikankaizya ciiyo eeci ncimunya ciyandika kapati.

Cikozyanyo eeci cijatikizya usyi uujisi bana basankwa bobilo alimwi mwana musyoonto nguwaambwa kapati mucikozyanyo eeci. Boonse buyo, ba Farisi alimwi abalembi, kubikkilizya abantu bamwi ibamvwide ciindi Jesu naamba caano eeci, beelede kwiiya ciiyo kumakani aambwa kujatikizya mwana ooyu musyoonto. Nokuba boobo, taaku weelede kwaacitila muuzyamvwide makani ngaamba Jesu kujatikizya bausyi bana aaba alimwi amwanaabo mupati, nkaambo kuli ciiyo ncotukonzya kwiiya kujatikizya myoyo njobajisi. Aboobo, amubayeeye bantu aabo boonse botatwe ciindi Jesu natwaambila cikozyanyo eeci.

Jesu watalika kuti: “Umwi muntu wakajisi bana basankwa bobilo. Lino musyoonto wakaambila bausyi kuti, ‘Taata, amundipede limwi lubono ndondeelede kupegwa.’ Mpoonya bausyi bakaabanya lubono lwabo akati kabo.” (Luka 15:11, 12) Amubone kuti ooyu mwana musyoonto talombi kupegwa lukono lwakwe akaambo kakuti bausyi bafwa. Bausyi bacili baumi. Pele mwana ooyu uyanda kupegwa caabilo cakwe lino kutegwa kalikkalila akucita kufwumbwa ncayanda. Ino cini eeco ncayanda kucita ncinzi?

Jesu wapandulula kuti: “Nokwakainda mazuba masyoonto, mwana musyoonto ooyu wakabunganya zintu zyakwe zyoonse akuunka kucisi cimbi cakulamfwu eelyo ooko wakaakusowaila lubono lwakwe kwiinda mukupona buumi bwakutalilemeka.” (Luka 15:13) Muciindi cakuzumanana kukkala kabotu aŋanda yabausyi aabo ibajisi babelesi alimwi ibababikkila maano bana babo, mwana ooyu waunka kucisi cimbi. Okuya wanyonyoona lubono lwakwe loonse kwiinda mukupona buumi bwabutaka, bwakutalilemeka. Mpoonya buumi bwamuyumina, mbubonya Jesu mbwaazumanana kwaana kuti:

“Naakamana kulunyonyoona lubono lwakwe loonse, kwakaba nzala mpati mucisi eeco coonse, eelyo wakatalika kupenga. Mane wakaunka akulikumbatizya kumuntu umwi wamucisi eeco, ooyo iwakamutuma mumyuunda yakwe kuyakweembela ngulube. Alimwi wakali kulombozya kulya cakulya ncozyakali kulya ngulube, pele kunyina wakali kumupa cintu cili coonse.”—Luka 15:14-16.

Mulawo wa Leza wakali kwaamba kuti ngulube mbanyama basofweede, pele mwana ooyu wasika nkwaembela butanga bwangulube. Ayalo nzala yamukola cibiibi, yaile kumupa kuyanda kulya cakulya eeco cipegwa buyo banyama, ngulube nzimunya eezyo nzyaembela. Mwana ooyu naabona mapenzi akubula aakujata, ‘waliyeeya.’ Ino watyani? Walyaambauzya kuti: “Tabalivwulili babelesi mbobajisi bataata ibalya akukkuta, pele mebo ndifwa nzala okuno! Ndilanyamuka akuunka kuli bataata nkabaambile kuti: ‘Taata, ndabisizya julu alimwi andinywe. Tandiceeleli pe kwiitwa kuti ndili mwanaanu. Kamundicita kuba mbuli umwi wababelesi banu.’” Mpoonya wanyamuka akuunka kuli bausyi.—Luka 15:17-20.

Ino bausyi balacita buti? Sena mwanaabo balamutanda cabukali akumunyemena akaambo kakuti cabufwubafwuba wakazwa aŋanda? Sena bausyi balamusyuuluka akumubona kuti tako mulimo? Ikuti nomwali ndinywe, ino inga mwacita buti? Ino kuti kali mwanaanu musankwa naa musimbi?

MWANA MUTAKA WAJANWA

Jesu wapandulula bausyi mbobalimvwa akucita, wati: “Kacili kulaale [mwana], bausyi bakamubona aboobo bakamufwida luzyalo, eelyo bakamubalikila, baakumukumbata akumumyonta.” (Luka 15:20) Nokuba kuti bausyi bakaamvwa makani aabuumi bwabutaka bwamwanaabo, bamutambula mwanaabo. Sena mumakani aaya basololi baba Juda, aabo ibalyaamba kuti balimuzyi alimwi balamukomba Jehova, balabona mbwalimvwa Taateesu wakujulu kujatikizya basizibi ibeempwa? Sena balabona kuti awalo Jesu wali kutondezya muuya ngomunya ooyu wakutambula baabo baboola kulinguwe?

Cakutadooneka bausyi babona kuti mwanaabo uleempedwe ncobeni nobabona mbwalibonya kumeso, mbwauside akutyompwa. Pele, akaambo kakuti caluyando bausyi babweza ntaamu yakumutambula mwanaabo, capa kuti cimuubile kwaamba zibi zyakwe. Jesu wati: “Mpoonya mwana ooyo wakaambila bausyi kuti, ‘Taata, ndabisizya julu alimwi andinywe. Tandiceeleli pe kwiitwa kuti ndili mwanaanu.’”—Luka 15:21.

Bausyi balailila bazike babo kuti: “Amufwambaane! Amulete cisani cilamfwu cibotu kapati mumusamike, alimwi amumusamike nweenwe kukanwe ampato kumaulu. Alimwi amulete moombe uuneneede, mumujaye, tulye alimwi akusekelela, nkaambo mwanaangu ooyu wakalifwide pele waba muumi alimwi; wakalisweekede pele wajanwa.” Mpoonya batalika “kusekelela.”—Luka 15:22-24.

Aciindi eeci, mwanaabo mupati uli kumuunda. Kujatikizya nguwe, Jesu waamba kuti: “Naakajoka akusika afwaafwi aŋanda eeyo, wakamvwa nyimbo abantu bazyana. Aboobo wakaita umwi wababelesi akumubuzya cakali kucitika. Mubelesi wakamwaambila kuti, ‘Imwanookwanu waboola, alimwi bauso bamujaila moombe uuneneede nkaambo wapiluka kali buyo kabotu.’ Pele walo wakanyema alimwi wakakaka kunjila muŋanda. Mpoonya bausyi bakazwa akutalika kumukombelezya. Mukwiingula wakaambila bausyi kuti, ‘Amubone! Kwamyaka minji ndalikumubelekela alimwi kunyina nindakasotokede milawo yanu, pele mebo kunyina buzuba nomwakandipa nokaba kana kampongo buyo kuti ndisekelele abeenzuma. Pele mbwaasikila buyo mwanaanu ooyu iwakasowaila lubono lwanu kuli bamavwuule, mwamujaila moombe uuneneede.’”—Luka 15:25-30.

Ino mbaani ibali mbuli mwana mupati ibali kumutongooka Jesu akaambo kakubafwida luzyalo akubabikkila maano bantu-bantu buyo alimwi abasizibi? Mbalembi alimwi aba Farisi. Muuya wabo wakutongooka Jesu akaambo kakutambula basizibi ngoopa kuti ape cikozyanyo eeci. Masimpe, kufwumbwa muntu uutongooka Leza akaambo kakuti utondezya luzyalo weelede kwiiya cintu cimwi kumakani aaya.

Jesu wamanizya cikozyanyo cakwe kwiinda mukwaamba bausyi mbobakamukombelezya mwanaabo mupati, ulaamba: “Mwanaangu, lyoonse walaandime alimwi zintu zyangu zyoonse nzizyako. Pele tuleelede kusekelela akukondwa, nkaambo mwanookwanu ooyu wakalifwide pele waba muumi alimwi; wakalisweekede, pele wajanwa.”—Luka 15:31, 32.

Jesu kunyina naamba ncaakacita kumamanino mwana mupati. Pele, naakafwa akubusyigwa Jesu, “nkamu mpati yabapaizi abalo bakatalika kusyoma.” (Milimo 6:7) Nkamu eeyi ilakonzya kubikkilizya abantu mbamunya aabo ibamumvwa Jesu kaamba cikozyanyo eeci cinjila mumoyo camwana mutaka. Inzya, cakali kukonzyeka akulimbabo kuliyeeya, kweempwa akupiluka kuli Leza.

Kuzwa buzuba oobu kuyakumbele, basikwiiya ba Jesu balakonzya kuziyeeya ziiyo ziyandika kapati zili mucikozyanyo eeci, alimwi buya baleelede kucita oobo. Ciiyo cakusaanguna ncakuti ncamaano kuzumanana kukkala antoomwe abantu ba Leza bakwabilidwe, ikulanganizyigwa a Taateesu ooyo uutuyanda alimwi akutulanganya, muciindi cakuzanduka akutobela zyakulikondelezya ‘zyakucisi cimbi,’ nkokuti zyamunyika eeyi.

Ciiyo cimbi ncakuti ikuti umwi akati kesu waleya munzila ya Leza, cilayandika kapati kuyeeya kuti Taateesu utukulwaizya kulicesya akupiluka kulinguwe kutegwa tukkomaninwe anguwe alimwi.

Acimbi ciiyo ciliko cilakonzya kubonwa mukwiindana kuliko akati kamuuya mubotu wabausyi ibakamutambula akumulekelela mwana musyoonto alimwi amuuya wamwana mupati ooyo simfwundiilili alimwi uutayandi kutambula musyoonto wakwe. Cilisalede kuti babelesi ba Leza bayandika kubalekelela akubatambula aabo ibaleya pele lino ibeempedwe ncobeni alimwi ibapiluka ‘kuŋanda ya Taata.’ Atusekelele kuti ooyo mwanookwesu “wakalifwide pele waba muumi alimwi” akuti “wakalisweekede pele wajanwa.”