Ncotukonzya Kwiiya Kuli Joana
BANTU banji balizyi kuti Jesu wakajisi baapostolo ibali 12. Pele ambweni tabazyi kuti basikwiiya bakwe bakali kubikkilizya abamakaintu ibakali kuyanzana kapati anguwe. Joana ngumwi wabamakaintu aabo.—Mt. 27:55; Lk. 8:3.
Ino Joana wakamugwasyilizya buti Jesu mumulimo wakwe wakukambauka, alimwi ncinzi ncotukonzya kwiiya kucikozyanyo cakwe?
INO JOANA WAKALI NI?
Joana wakali “mukaintu wa Cuza, ooyo iwakali kulanganya ŋanda ya Heroda.” Kulangilwa kuti Cuza wakali mubelesi iwakali kubeleka mulimo wamunkuta kulanganya twaambo twamuŋanda ya Heroda Antipa. Joana ngumwi wabamakaintu Jesu mbaakaponya malwazi aabo. Antoomwe abamakaintu bamwi, Joana wakali kweenda antoomwe a Jesu alimwi abaapostolo bakwe.—Lk. 8:1-3.
Bamayi ba Juda bakali kuyiisya kuti bamakaintu tiibakeelede kuyanzana abamaalumi ibatakali babbululu babo, nokuba kweenda buyo ambabo. Alimwi buya, bamaalumi ba Juda tiibakeelede kubandika kapati abamakaintu. Mukukazya zilengwa zyamusyobo ooyu, Jesu wakazumizya Joana alimwi abamakaintu bamwi ibakali kusyomeka kuti kabeenda limwi akabunga ka Jesu.
Joana kunyina naakali kuyoowa kusekwa akufwubaazyigwa abasololi bazikombelo, balongwe alimwi abacibbululu akaambo kakuyanzana a Jesu alimwi abaapostolo bakwe. Boonse ibakali kutobela Jesu bakeelede kulibambila kucinca mumbazu zimwi mubuumi bwabo bwabuzuba abuzuba. Nokuba boobo, kujatikizya basikutobela bali boobo, Jesu wakaamba kuti: “Baama abakwesu mbaaba bamvwa jwi lya Leza akulicita.” (Lk. 8:19-21; 18:28-30) Sena tacimukulwaizyi kuzyiba kuti Jesu ulabayanda kapati aabo ibalyaaba kutegwa bamutobele?
WAKABAKUTAUKILA KWIINDA MUKUBELESYA ZINTU ZYAKWE
“Kwiinda mukubelesya lubono lwabo,” Joana alimwi abamakaintu bamwi banji bakamukutaukila Jesu alimwi abaapostolo bakwe bali 12. (Lk. 8:3) Mulembi umwi wakaamba kuti: “Luka taambi kuti bamakaintu mbabakali kujika zyakulya, kusanzya mitiba, alimwi akusuma zisani, ambweni bakali kucita oobo, pele taali ngamakani ngaamba Luka aawa.” Kuboneka kuti bamakaintu aaba bakabelesya mali aabo, zintu zyabo kutegwa bagwasye bantu mbobakali kweenda limwi.
Taakwe mulimo wakumubili ngwaakali kubeleka Jesu abaapostolo bakwe munyendo zyabo zyabukambausi. Aboobo, kuboneka kuti tiibakajisi mali aakuula cakulya coonse ncobakali kuyandika alimwi azintu zimwi nzyobakali kuyandika bantu bamunkamu yakwe ambweni ibakali kusika ku 20. Nokuba kuti bakali kusamausyigwa, “ciyobwedo camali” ncobakali kweenda ancico citondezya kuti Kristo abaapostolo bakwe tiibakali kulangila buyo kusamausyigwa lyoonse. (Joh. 12:6; 13:28, 29) Joana alimwi abamakaintu bamwi balakonzya bakali kusanga kutegwa bajane mali aakubelesya.
Bantu bamwi baamba kuti mukaintu mu Juda tanaakali kukonzya kuba amali naa zintu. Nokuba boobo, mabbuku aakalembwa kuciindi ncaakali kupona Joana atondezya kuti akati kaba Juda, mukaintu wakali kukonzya kuba alubono naa zintu munzila eezyi zitobela: (1) kwiinda mukutambula caabilo calukono lwabausyi kuti bafwa kabatakwe mwana musankwa, (2) kwiinda mukupegwa cintu amuntu umwi, (3) kwiinda mucizuminano cakupegwa caabilo camali naa zintu ikuti naa balekana amulumaakwe, (4) kwiinda mukupegwa caabilo camali naa zintu zyamulumaakwe iwakafwa, naa (5) kwiinda mumali naa zintu nzyalijanina mwini.
Cakutadooneka, basikutobela Jesu bakali kusanga kweelana ambobakali kukonzya. Bantu Jesu mbaakali kweenda limwi balakonzya bakali kubikkilizya abamakaintu ibakavwubide. Akaambo kakuti Joana wakali mukaintu wamubelesi wa Heroda, bamwi baamba kuti ulakonzya wakalijisi lubono. Mukaintu mbuli nguwe ulakonzya nguwakapa Jesu cisani icakali kudula kapati ncaakali kusama icakanyina mpocakaswaanganizyidwe amuluko wantali. Mulembi umwi wakalemba kuti eeci cakali cisani calo “bamakaintu babazubi banswi ncobatakali kukonzya kujana akupa muntu.”—Joh. 19:23, 24.
Magwalo taambi cacigaminina kuti Joana wakali kusanga mali. Nokuba boobo, wakacita ncaakali kukonzya, aboobo tulakonzya kwiiya ciiyo cimwi. Zintu nzyotupa kutegwa tutole ambele ziyandika zya Bwami—naa twasala kupa naa pe—cili kulindiswe. Iciyandika kapati kuli Leza nkucita ncotukonzya calukkomano.—Mt. 6:33; Mk. 14:8; 2Kor. 9:7.
CIINDI JESU NAAKALI KUJAIGWA ALIMWI AKUZWA WAAWO
Kuboneka kuti Joana wakaliko ciindi Jesu naakali kujaigwa, wakali antoomwe abamakaintu “ibakali kumutobela, alimwi aabo ibakali kumukutaukila naakali ku Galilaya, alimwi abamakaintu bambi banji mbocakaboola limwi ku Jerusalemu.” (Mk. 15:41) Ciindi mubili wa Jesu nowakagwisyigwa acisamu kutegwa uzikkwe, “bamakaintu ibakaboolede anguwe kuzwa ku Galilaya, bakatobela akulanga mbocakabede cuumbwe alimwi ambowakabikkidwe mubili wakwe, bamane bakapiluka kuyoobamba tununkilizyo amafwuta aanunkilila.” Bamakaintu aaba balo Luka mbaakaamba kuti bakali ba “Mariya Magadalene, Joana alimwi a Mariya banyina Jakobo”—bakapiluka kucuumbwe noyakainda sabata, mpoonya bakajana mungelo iwakabaambila kuti Jesu wabusyigwa.—Lk. 23:55–24:10.
Joana alimwi abamakaintu bamwi ibakali kusyomeka bakacitila Mwami ncobakali kukonzya
Kulangilwa kuti Joana wakali antoomwe abaapostolo, kubikkilizya abanyina Jesu alimwi abanabokwabo, ibakabungene mu Jerusalemu lya Pentekoste mu 33 C.E. (Mil. 1:12-14) Akaambo kakuti wakakwetwe kumwaalumi iwakali kubeleka munkuta ya Heroda, kulangilwa kuti Joana wakali kumwaambila Luka makani amwi aakali kujatikizya Heroda Antipa, aaya alakonzya kuba masimpe nkaambo akati kabalembi ba Makani Mabotu Luka alikke ngowakalemba zina lya Joana.—Lk. 8:3; 9:7-9; 23:8-12; 24:10.
Makani aajatikizya Joana atupa ziiyo zibotu nzyotuyandika kuzinzibala kuyeeya. Wakamubelekela Jesu kusikila mpaakali kugolela. Kweelede kuti wakali kukkomana kubelesya mali aakwe kugwasya Jesu, baapostolo bakwe bali 12, alimwi abaapostolo bamwi mbaakali kweenda limwi mumulimo wakukambauka. Joana wakamukutaukila Jesu alimwi wakasyomeka kulinguwe mumasunko. Bamakaintu Banakristo inga bacita kabotu kwiiya bube bwakwe bwabunaleza.