LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • mwbr18 December map. 1-8
  • Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu
  • Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu (2018)
  • Tutwe Twamakani
  • DECEMBER 3-9
Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu (2018)
mwbr18 December map. 1-8

Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu

DECEMBER 3-9

MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | MILIMO 9-11

“Muntu Sikupenzya Kapati Waba Mukambausi Musungu”

(Milimo 9:1, 2) Pele Saulo kacifwundilide kuyanda kupenzya akujaya basikwiiya ba Mwami, wakaunka kumupaizi mupati 2 akuyoomulomba magwalo aakutola kuzikombelo zyaku Damasiko ikutegwa aakujana bantu bali boonse, ibaalumi abamakaintu batobela Nzila Eeyi akabajate akubaleta ku Jerusalemu kabaangidwe.

bt 60 ¶1-2

Mbungano “Yakaba Muluumuno”

BASILWEENDO babyaabi bakali kuyaabuswena ku Damasiko kwalo nkobakali kuyanda kucita cintu cibyaabi kapati. Bakali kuyanda kubagwisya mumaanda aabo basikwiiya ba Jesu balo ibakasulidwe, kubaanga, kubasampaula alimwi akubatola ku Jerusalemu kuyakubetekwa mu Nkuta Mpati Yaba Juda.

Musololi wankamu eeyi, uutegwa Saulo, wakajisi kale mulandu wabulowa. Kwakaindide buyo ciindi cisyoonto kuzwa naakali kulangilila kumwi kazuminizya bazanginyina kuti bamupwaye mabwe Sitefano kusikila wafwa, walo iwakali sikwiiya wa Jesu musungu. (Mil. 7:57–8:1) Katakkutilide ambwaakali kubalwana basikutobela Jesu ibakali kukkala ku Jerusalemu, Saulo wakaba sinkondo walo iwakakanzide kubapenzya. Wakali kuyanda kunyonyoona kakamu kakali kutegwa “Nzila Eeyi.”—Mil. 9:1, 2.

(Milimo 9:15, 16) Pele Mwami wakati kulinguwe: “Koya buyo! Nkaambo mwaalumi ooyu ncibelesyo ncindasala kuti akaambilizye zina lyangu kuli bamasi akubami alimwi akubana ba Israyeli. 16 Nkaambo ndiyoomutondezya cakusalazya mbozili zinji zintu nzyayelede kupenga akaambo kazina lyangu.”

w16.06 4 ¶4

Jehova Nguusala Aabo Mbabumba

Jehova taboni bantu mbuli mbotubabona swebo. Muciindi caboobo, ulalingula moyo akubona bwini mbwabede umwi aumwi wesu. (1 Samuele 16:7b.) Jehova wakacitondezya eeci ciindi naakatalisya mbungano ya Bunakristo. Wakakwela bantu banji kulinguwe aku Mwanaakwe balo bantu bamwi mbobakonzya kubona kuti tabakwe mulimo. (Johane 6:44) Mucikozyanyo, muntu umwi uuli boobo wakali mu Farisi wazina lya Saulo, “sikusampaula Leza asikupenzya bantu bakwe alimwi asikasampusampu.” (1 Timoteyo 1:13) Pele Jehova wakaulingula moyo wa Saulo alimwi tanaakamubona kuti wakali mbuli bulongo butakwe mulimo. (Tusimpi 17:3) Muciindi caboobo, Jehova wakabona kuti Saulo wakali kuyoobumbwa akuba ‘cibelesyo’ akuti wakali kuyookambauka “kuli bamasi akubami alimwi akubana ba Israyeli.” (Milimo 9:15) Jehova alimwi wakasala bantu abambi ibakali kuyoobumbwa akuba “cibelesyo cilemekwa,” balo ibakali kubikkilizya abantu ibakali bakolwi, ibatakali kulilemeka, alimwi ababbi. (Baroma 9:21; 1 Bakorinto 6:9-11) Nobakali kwiiya Magwalo, bakayumya lusyomo lwabo muli Jehova alimwi bakamuzumizya kuti ababumbe.

(Milimo 9:20-22) alimwi ndilyonya eelyo wakatalika kukambauka muzikombelo kujatikizya Jesu kuti ooyu Mwana wa Leza. 21 Pele aabo boonse ibakali kumuswiilila bakagambwa kapati alimwi bakali kwaamba kuti: “Sena ooyu tali ngomwaalumi uulya iwakabapenzya kapati aabo bali mu Jerusalemu ibaita zina eeli? Sena tanaakaboola kuno kajisi makanze aakuti abaange akubatola kuli basilutwe babapaizi?” 22 Pele Saulo wakazumanana kuba anguzu zinji kapati alimwi wakali kubazula ba Juda ibakali kukkala mu Damasiko naakali kupa bumboni busalede bwakuti ooyu ngo Kristo.

bt 64 ¶15

Mbungano “Yakaba Muluumuno”

Amweezyeezye buyo mbobakagambwa bantu alimwi akunyema ciindi Saulo naakatalika kukambauka kujatikizya Jesu muzikombelo. Bakalibuzya kuti: “Sena ooyu tali ngomwaalumi uulya iwakabapenzya kapati aabo bali mu Jerusalemu ibaita zina eeli?” (Mil. 9:21) Ciindi naakali kupandulula mbwaakacinca mumoyo kujatikizya Jesu, Saulo ‘wakapa bumboni busalede bwakuti ooyu ngo Kristo.’ (Mil. 9:22) Pele bumboni bulikke tabuzulide pe. Tabukonzyi kucinca muntu uuli woonse uusyoma tunsiyansiya naa muntu uuli woonse uulisumpula. Nokuba boobo, Saulo kunyina naakatyompwa.

Kuyandaula Mbono Zyakumuuya

(Milimo 9:4) mpoonya wakawida ansi alimwi wakamvwa jwi kaliti kulinguwe: “Saulo, Saulo, ino undipenzyela nzi?”

bt 60-61 ¶5-6

Mbungano “Yakaba Muluumuno”

Ciindi Jesu naakamwiimika Saulo mumugwagwa uuya ku Damasiko, tanaakamubuzya kuti: “Ino ubapenzyela nzi basikwiiya bangu?” Kweelana ambokulembedwe aatala aawa, wakamubuzya kuti: “Ino undipenzyela nzi?” (Mil. 9:4) Masimpe, Jesu kumugama cilamucisa akaambo kamapenzi ngobaswaana basikumutobela.—Mt. 25:34-40, 45.

Ikuti naa mulapenzyegwa akaambo kalusyomo lwanu muli Kristo, amuzyibe kuti Jehova alimwi a Jesu balibuzyi bukkale bwanu. (Mt. 10:22, 28-31) Calino, ambweni penzi eelyo inga tiilyamana. Kamuyeeyede kuti, Jesu wakali kulangilila ciindi Saulo naakajatikizyigwa mukujaya Sitefano alimwi wakali kulangilila ciindi Saulo naakali kukwelaanya basikwiiya basyomeka kuzwa mumaanda aabo ku Jerusalemu. (Mil. 8:3) Pele Jesu kunyina naakabweza ntaamu aciindi eeco. Nokuba boobo, Jehova, kwiinda muli Kristo, wakapa Sitefano alimwi abasikwiiya bamwi nguzu nzyobakali kuyandika kutegwa bazumanane kusyomeka.

(Milimo 10:6) Ooyu muntu mweenzu wamuntu umwi uutegwa Simoni, imusuki wazipaya uujisi ŋanda kumbali aalwizi.

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mil. 10:6

Simoni, imusuki wazipaya: Musuki wazipaya wakali kupanga zintu kubelesya zipaya zyabanyama kwiinda mukubelesya musamu uugwisya boya buli boonse naa nyama alimwi amafwuta. Mpoonya wakali kuzibikka musamu umwi mukali zipaya eezyi kutegwa zikonzye kubelesyegwa kupanga zintu zimwi. Ciindi nozyakali kusukwa zipaya zyakali kununka kapati alimwi kwakali kuyandika maanzi manji, calo icikonzya kutugwasya kuzyiba kaambo Simoni ncaakali kukkalila kumbali aalwizi, ambweni kumagolelo aamunzi wa Jopa. Kweelana a Mulawo wa Musa, muntu iwakali kubeleka mulimo uujatikizya mitunta yabanyama awalo wakali kusofwaala. (Lev. 5:2; 11:39) Aboobo, ba Juda banji bakali kubasulaika bantu ibakali basuki bazipaya alimwi bakali kuwayawaya kukkala ambabo. Mane buya, mukuya kwaciindi bbuku litegwa Talmud lyakaamba kuti mulimo wamusuki wazipaya wakali waansi kapati kwiinda mulimo wasikubwezelela tubi twabanyama. Nokuba boobo, Petro kunyina naakalekela lusalululo kuti lumukasye kukkala a Simoni. Kutasalulula kwa Petro mubukkale oobu kwakamugwasya kulibambila mulimo uumbi ngwaakali kuyoopegwa, nkokuti mulimo wakuswaya muntu Wamasi muŋanda yakwe. Basyaazibwene bamwi baamba kuti, ibbala lya Chigiriki ilyakasandululwa kuti “musuki wazipaya” (byr·seusʹ) ndizina lyabili lya Simoni.

DECEMBER 10-16

MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | MILIMO 12-14

“Barnaba a Paulo Bagwasya Bantu Kuba Basikwiiya Mumasena Aakulamfwu Kapati”

(Milimo 13:2, 3) Nobakali kukutaukila Jehova akuliimya kulya, imuuya uusalala wakati: “Amundizandwide Barnaba a Saulo kutegwa babeleke mulimo ngondabaitila.” 3 Mpoonya nobakamana kuliimya kulya akupaila, bakabikka maanza aabo alimbabo akubatuma.

bt 86 ¶4

“Kuzula Muuya Uusalala Akukondwa”

Pele nkaambo nzi muuya uusalala ncowakasololela kuti Barnaba a Saulo bazandulwe kutegwa “babeleke mulimo”? (Mil. 13:2) Bbaibbele talyaambi pe. Pele ncotuzyi ncakuti muuya uusalala wakasololela mukusala baalumi aaba. Kunyina citondezya kuti basinsimi alimwi abamayi baku Antiokeya bakakazya kusala ooku. Muciindi caboobo, bakakuzuminizya cakumaninina kusala ooku. Amweezyeezye buyo mbwaakalimvwa Barnaba a Saulo ciindi Banakristonyina, kakunyina akubafwida munyono ‘nobakaliimya kulya akupaila, kubabikka maanza aabo alimbabo akubatuma.’ (Mil. 13:3) Andiswe tweelede kubagwasyilizya aabo ibapegwa mikuli mumbunga, kubikkilizya abaalumi basalidwe kuba balangizi mumbungano. Muciindi cakubafwida munyono aabo bapegwa zyoolwe eezyi, tweelede “kubalemeka kapati muluyando akaambo kamulimo ngobacita.”—1Tes. 5:13.

(Milimo 13:12) Mpoonya mweendelezi wacooko naakabona cakacitika, wakaba musyomi nkaambo zyakamugambya kapati njiisyo zya Jehova.

(Milimo 13:48) Nobakamvwa boobo bamasi aabo, bakakondwa akulemeka jwi lya Jehova, alimwi boonse aabo ibakali amyoyo mibotu, ibakalibambilide kutambula buumi butamani bakaba basyomi.

(Milimo 14:1) Lino ku Ikoniyo bakanjila antoomwe mucikombelo caba Juda alimwi bakaambaula kabotu cakuti nkamu mpati yaba Juda aba Giriki bakaba basyomi.

bt 95 ¶5

“Kabaambaula Cabusicamba Munguzu zya Jehova”

Kumatalikilo, Paulo a Barnaba bakaleya ku Ikoniyo, busena ibwakazwide zilengwa zyaba Giriki alimwi wakali umwi waminzi mipati yamucooko cabana Roma caku Galatiya. Mumunzi ooyu mwakali kukkala ba Juda bakajisi mpuwo kapati alimwi abantu banji ibatakasanduka kuba ba Juda. Kweelana acilengwa cabo, Paulo a Barnaba bakanjila mucikombelo akutalika kukambauka. (Mil. 13:5, 14) “Bakaambaula kabotu cakuti nkamu mpati yaba Juda aba Giriki bakaba basyomi.”—Mil. 14:1.

(Milimo 14:21, 22) Nobakamana kwaambilizya makani mabotu mumunzi ooyo akuyiisya bantu banji kuba basikwiiya, bakapilukila ku Lustro, ku Ikoniyo aku Antiokeya. 22 Ooko bakayumya-yumya basikwiiya akubakulwaizya kuzumanana mulusyomo kabati: “Tweelede kwiinda mumapenzi manji kutegwa tukanjile mu Bwami bwa Leza.”

w14 9/15 13 ¶4-5

Amubelekele Leza Cakusyomeka Nokuba Kuti Kuli “Mapenzi Manji”

Nobakamana kuswaya ku Derbe, Paulo a Barnaba “bakapilukila ku Lusitulo, ku Ikoniyo aku Antiyokeya. Ooko bakayumya-yumya myoyo yabasikwiiya, ikubakulwaizya kuzumanana mulusyomo akwaamba kuti: ‘Tweelede kwiinda mumapenzi manji kutegwa tukanjile mu Bwami bwa Leza.’” (Mil. 14:21, 22) Akusaanguna, majwi aaya alakonzya kumugambya. Kulangila kunjila “mumapenzi manji” kweelede kupa umwi kulibilika, kutali kukulwaizyigwa. Aboobo, mbuti Paulo a Barnaba ‘mbobakayumya-yumya myoyo yabasikwiiya’ amulumbe iwakali kwaamba zyakupenzyegwa?

Bwiinguzi tulakonzya kubujana mumajwi aa Paulo ikuti twaalanga cakusitikila. Tanaakaamba buyo kuti: “Tweelede kuliyumya mumapenzi manji.” Pele wakaamba kuti: “Tweelede kwiinda mumapenzi manji kutegwa tukanjile mu Bwami bwa Leza.” Aboobo, Paulo wakayumya-yumya basikwiiya kwiinda mukukankaizya zintu zibotu izyakali kuyakuboola akaambo kakusyomeka. Bulumbu oobo tiibwakali bwakucengeezya buyo pe. Jesu wakaamba kuti: “Ooyo uuliyumya kusikila kumamanino nguuyoofwutulwa.”—Mt. 10:22.

Kuyandaula Mbono Zyakumuuya

(Milimo 12:21-23) Mubuzuba bumwi bwaalubazu, Heroda wakasama cisani cakwe cabwami akukkala acuuno calubeta, mpoonya wakatalika kukanana kulimbabo. 22 Mpoonya bantu ibakabungene bakatalika koompolola kuti: “Ndijwi lyaleza, talili lyamuntu pe!” 23 Ndilyonya eelyo mungelo wa Jehova wakamuuma nkaambo tanaakapa bulemu kuli Leza, mpoonya wakaligwa mvwunyu eelyo wakafwa.

w08 5/15 32 ¶7

Twaambo Tugwasya Mubbuku lya Incito

12:21-23; 14:14-18. Heroda wakazumina bulemu bweelede kupegwa buyo kuli Leza. Elo kaka ncaakacita cakaindana acakacita Paulo a Barnaba balo bakakaka cakufwambaana alimwi cakusinizya kuti balumbaizyigwe akulemekwa! Tatweelede kuyandisya kulemekwa akaambo kakuzwidilila kuli koonse nkutwaba ankuko mumulimo wa Jehova.

(Milimo 13:9) Mpoonya Saulo, ooyo alimwi uutegwa Paulo, naakazula muuya uusalala wakamulangisisya

nwtsty twaambo tugwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mil. 13:9

Saulo, ooyo alimwi uutegwa Paulo: Kuzwa aciindi eeci, Saulo wakali kwiitwa kuti Paulo. Mwaapostolo ooyu wakazyalwa kali mu Hebrayo mpoonya wakajisi busicisi bwakuba muna Roma. (Mil. 22:27, 28; Flp. 3:5) Aboobo kulangilwa kuti kuzwa kubwana, wakajisi mazina oonse obilo lya Chihebrayo lyakuti Saulo alimwi alyaci Roma lyakuti Paulo. Tiicakali ceenzu kuba Juda bakuciindi eeco kuba amazina obilo, kwaambisya akati kabaabo ibatakali kukkala mu Israyeli. (Mil. 12:12; 13:1) Abalo babbululu ba Paulo bamwi bakajisi mazina aaci Roma naa aa Chigiriki kuyungizya kumazina aabo aa Chihebrayo. (Rom. 16:7, 21) Mbwaanga wakali “mwaapostolo kuli bamasi,” Paulo wakapedwe mulimo wakwaambilizya makani mabotu kubantu ibatakali ba Juda. (Rom. 11:13) Kuboneka kuti wakasala kubelesya zina lyakwe lyaci Roma; ambweni wakayeeya kuti ndezina ndyobakali kuyookkomanina kapati. (Mil. 9:15; Gal. 2:7, 8) Bamwi baamba kuti Paulo wakasala zina lyaci Roma kulemeka mweendelezi Sergio Paulu, calo citalangilwi kuba boobo nkaambo Paulo wakazumanana kulibelesya zina eelyo noliba leelyo naakazwa mu Kupro. Alimwi bamwi baamba kuti Paulo wakaleka kubelesya zina lyakwe lya Chihebrayo nkaambo mbolyakali kwaambwa mu Chigiriki lyakalikozyenye abbala lya Chigiriki ilyakali kwaamba muntu (naa munyama) iwakali kutankaila buya kweenda.

Paulo: Mu Magwalo aa Banakristo aa Chigiriki, zina lyakuti Pauʹlos, kuzwa muci Latini Paulus, ilyaamba “Kantu Kaniini; Kantu Kasyoonto,” lilibelesyedwe ziindi zisika ku 157 ciindi nolyaamba mwaapostolo Paulo alimwi aciindi comwe nolyaamba mweendelezi waku Kupro uutegwa Sergio Paulu.—Mil. 13:7.

bt 78-79 ¶8-9

“Ijwi lya Jehova Lyakazumanana Kuyaambele”

Mbungano yakalizyi ncoyakeelede kucita. Lugwalo lwa Milimo 12:5 lwaamba kuti: “Aboobo Petro wakali muntolongo, pele mbungano yakali kumupailila kuli Leza camoyo woonse.” Masimpe, mipailo yabo njobakali kupailila munyina yakali kuzwa ansi aamoyo. Lufwu lwa Jakobo tiilwakabapa kutyompwa; naa kubapa kulimvwa kuti mipailo yabo yakanyina mpindu. Mipailo ilayandika kapati kuli Jehova. Ikuti kayeendelana akuyanda kwakwe, uyakuyiingula. (Heb. 13:18, 19; Jak. 5:16) Eeci nciiyo Banakristo mazuba aano ncobeelede kwiiya.

Sena kuli basyominyoko mbomuzyi ibali mumakatazyo? Ibamwi ambweni bali mukupenzyegwa, balakasyigwa amfwulumende, bakacitikilwa ntenda zilicitikila. Sena inga tiimwababikkilizya mumipailo yanu? Ambweni kuli mbomuzyi ibali mumapenzi aaboneka mbuli kuti taali mapati, mbuli mapenzi aamumukwasyi, kutyompwa, naa kukazyigwa akaambo kalusyomo lwabo. Ikuti naa mwazinzibala kuyeeya kamutanapaila, mulakonzya kuyeeya bantu mbomukonzya kwaamba mazina ciindi nomupaila kuli Jehova walo, ‘Uuswiilila mipailo.’ (Int. 65:2) Alimwi buya, muyandika bakwesu alimwi abacizyi kuti abalo bacite mbubonya, ikuti mwasikilwa mapenzi.

DECEMBER 17-23

MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | MILIMO 15-16

“Cakusala Iceendelana a Jwi lya Leza”

(Milimo 15:1, 2) Lino kwakaboola baalumi bamwi kuzwa ku Judaya akutalika kuyiisya bakwesu kuti: “Ikuti tiimwapalulwa kweelana aciyanza ca Musa, tamukonzyi kufwutulwa pe.” 2 Pele Paulo a Barnaba nobakaimpana akukazyanya kapati ambabo, bakasala kuti Paulo, Barnaba abamwi akati kabo baunke ku Jerusalemu ikutola makani aaya kubaapostolo abaalu.

bt 102-103 ¶8

“Nobakaimpana Akukazyanya Kapati”

Luka wakazumanana kwaamba kuti: “Paulo a Barnaba nobakaimpana akukazyanya kapati ambabo [“baalumi bamwi”], bakasala [baalu] kuti Paulo, Barnaba abamwi akati kabo baunke ku Jerusalemu ikutola makani aaya kubaapostolo abaalu.” (Mil. 15:2) ‘Kwiimpana akukazyanya’ kwakatondezya mbobakali kulimvwa alimwi alusinizyo ndobakajisi kumabazu oonse obilo, aboobo mbungano yaku Antiokeya yakaalilwa kwaabamba makani aaya. Kutegwa babambe luumuno alimwi alukamantano, cabusongo mbungano yakatola makani aaya ‘kubaapostolo abaalu ku Jerusalemu,’ balo bakali kubeleka mbuli kabunga keendelezya. Ino ncinzi ncotukonzya kwiiya kubaalu baku Antiokeya?

(Milimo 15:13-20) Nobakamana kwaambaula, Jakobo wakaingula kuti: “Nobaalumi, bakwesu, amundiswiilile. 14 Simiyoni wapandulula cakusalazya Leza kwaciindi cakusaanguna mbwaakababikkila maano bamasi kuti mulimbabo ajane bantu bazina lyakwe. 15 Alimwi eeci cileendelana amajwi aa Basinsimi, mbubonya mbokulembedwe kuti: 16 ‘Zyaakwiinda zintu eezyi ndiyoopiluka akuliimika alimwi tente lya Davida liwide; ndiyooyakulula matongo aandilyo akulibukulusya, 17 kutegwa bantu aabo ibayoosyaala bakayandaule Jehova camoyo woonse, antoomwe abantu bamumasi oonse, ibantu baitwa azina lyangu, mbwaamba Jehova ooyo uucita zintu eezyi, 18 izizyibidwe kuzwa kaindi.’ 19 Aboobo kuyeeya kwangu nkwakuti tutabakatazyi bamasi aabo basandukila kuli Leza, 20 pele atubalembele kuti batantamuke zintu zisofwaazyidwe amituni, bwaamu, zintu zisinidwe alimwi abulowa.

w12 1/15 5 ¶6-7

Banakristo Bakasimpe Balalilemeka Jwi Lya Leza

Cibalo icakabagwasya kumana kaambo cililembedwe mulugwalo lwa Amosi 9:11, 12. Aaya majwi alimwi alajanika mulugwalo lwa Milimo 15:16, 17, aamba kuti: “Ndiyoopiluka akuyakulula ŋanda ya Davida iiwide; ndiyooyakulula matongo aayo akuyiimika alimwi, ikutegwa bantu aabo bayoosyaala bakayandaule Jehova camoyo woonse, antoomwe abantu bamuzisi zyoonse, ibantu baitwa azyina lyangu, mbwaamba Jehova.”

‘Bamwi balakonzya kwaamba kuti, ‘majwi aalembedwe mutupango ootu taambi kuti Bamasi ibakasanduka tabeelede kupalulwa.’ Kwaamba boobo takuli kubeja pe, pele kulibonya kuti Banakristo ba Juda bakakamvwisya kaambo kalembedwe. Kunyina nibakali kubabona Bamasi bakapaludwe kuti ‘mbantu bamuzisi’ pele bakali kubabona kuti mbanyina. (Kul. 12:48, 49) Mucikozyanyo, kweelana abusanduluzi bwa Bagster’s version of the Septuagint, lugwalo lwa Esita 8:17 lwaamba kuti: “Bamasi banji bakapalulwa, akuba ba Juda.” Aboobo, Magwalo naakaambila limwi kuti aabo bayoosyala bamuŋanda ya Israyeli (ba Juda alimwi abamasi bakapaludwe) antoomwe “abantu bamuzisi zyoonse” (Bamasi batakapaludwe) bayookkala antoomwe akwaambwa azyina lya Leza, kaambo kakalimvwisya kabotu-kabotu. Aboobo, kupalulwa tiikwakali kuyandika kutegwa Bamasi babe Banakristo pe.

(Milimo 15:28, 29) Nkaambo muuya uusalala alimwi andiswe twasala kutamuyungizizya mukuli aumbi, ccita buyo zintu eezyi ziyandika: 29 kuti muzumanane kutantamuka zintu zituulwa kumituni, bulowa, zintu zisinidwe alimwi abwaamu. Ikuti mwazumanana kuzitantamuka zintu eezyi cakulomya, zinoomweendela kabotu zintu. Kamupona kabotu!”

(Milimo 16:4, 5) Lino nobakali kuyaabwiinda muminzi, bakali kuyaabwaambila basyomi ibakali mumo milawo eeyo yakazuminanwa abaapostolo abaalu ibakali mu Jerusalemu kuti kabatobela njiyo. 5 Aboobo, bamumbungano eezyo bakazumanana kuyumizyigwa mulusyomo alimwi bakali kuyaabuvwula buzuba abuzuba.

bt 123 ¶18

“Kayaabuyumya-yumya Mbungano”

Paulo a Timoteyo bakabeleka antoomwe kwamyaka minji. Kabali babelesi beendeenda, bakacita milimo minji kapati kugwasyilizya kabunga keendelezya. Bbaibbele lyaamba kuti: “Lino nobakali kuyaabwiinda muminzi, bakali kuyaabwaambila basyomi ibakali mumo milawo eeyo yakazuminanwa abaapostolo abaalu ibakali mu Jerusalemu kuti kabatobela njiyo.” (Mil. 16:4) Cakutadooneka, mbungano zyakabutobela busolozi bwakazwa kubaapostolo alimwi abaalu baku Jerusalemu. Akaambo kakumvwida, “bamumbungano eezyo bakazumanana kuyumizyigwa mulusyomo alimwi bakali kuyaabuvwula buzuba abuzuba.”—Mil. 16:5.

Kuyandaula Mbono Zyakumuuya

(Milimo 16:6-9) Alimwi, bakainda mu Fuligiya amucisi ca Galatiya nkaambo muuya uusalala wakabakasya kwaamba jwi mucooko ca Asiya. 7 Kunze lyaboobo, nobakaselemukila ku Musiya bakasolekesya kuunka ku Bituniya, pele muuya wa Jesu tiiwakabazumizya pe. 8 Aboobo bakaciindilila cisi ca Musiya akuselemukila ku Trowa. 9 Eelyo masiku aayo Paulo wakabona cilengaano—mwaalumi umwi muna Makedoniya wakaliimvwi kamukombelezya kuti: “Amuzabukile okuno ku Makedoniya mutugwasye.”

w12 1/15 10 ¶8

Amwiiye Kulinda Kuli Baapostolo ba Jesu

Ino nciiyo nzi ncotukonzya kwiiya kumakani aaya? Amubone kuti lilikke buyo Paulo naakatalika lweendo lwakuunka ku Asiya ndendilyo muuya wa Leza nowakabasololela. Alimwi, lilikke buyo Paulo naakasika afwaafwi a Bituniya, ndendilyo Jesu naakabasololela. Alimwi lilikke buyo Paulo naakasika ku Trowa, ndendilyo Jesu naakamulailila kuunka ku Makedoniya. Mbwali mutwe wambungano, mazuba aano Jesu ulakonzya kutusololela munzila iili mbuli yeeyi. (Kol. 1:18) Mucikozyanyo, ambweni muyanda kubeleka mulimo wabupainiya naa kuunka kubusena kubulide basikumwaya ba Bwami. Pele ambweni cikonzya kucitika ncakuti mwamana kulibambila naa kubweza ntaamu ziyandika kuti muzuzikizye mbaakani yanu, ndendilyo Jesu nayoomusololela kwiinda mukubelesya muuya wa Leza. Amweezyeezye cikozyanyo eeci: Namutekenya ulakonzya kuunyona mootokala kuti ugame kulumwensyi naa kululyo lilikke buyo kuti mootokala kaweenda. Mbubwenya buyo, Jesu ulakonzya kutusololela kuti tuyungizye mulimo wesu lilikke buyo ikuti naa twatalika kale kweenda—nkokuti ikuti naa twabweza ntaamu ziyandika kuti tuzuzikizye mbaakani yesu.

(Milimo 16:37) Pele Paulo wakati kulimbabo: “Bakatukwibbauda abuleya notutakwe mulandu, nokuba kuti tuli bana Roma, akutuwaala muntolongo. Aboobo sena lino bayanda kutugusya kumbali? Peepe! Ababoole beni batugusye mbabo.”

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mil. 16:37

tuli bana Roma: Nkokuti, basicisi bana Roma. Paulo wakali sicisi muna Roma alimwi kuboneka kuti awalo Sila wakali sicisi muna Roma. Mulawo wabana Roma wakali kwaamba kuti sicisi lyoonse wakeelede kubetekwa kabotu alimwi tanaakeelede kupegwa cisubulo abuleya katanapegwa mulandu. Busicisi bwabuna Roma bwakali kuzumizya muntu kuba azyoolwe alimwi alwaanguluko lwakucita zintu zimwi kufwumbwa nkwaaunka mucooko nciconya eeco. Sicisi muna Roma wakali kweendelezyegwa amulawo wamu Roma, kutali milawo yamuzyooko. Ikuti naa wapegwa mulandu, wakali kuzumina kubetekwa kweelana amulawo wamucooko, nokuba boobo wakalijisi nguzu zyakwaamba mbwalimvwa kuli basinkuta bamu Roma. Ikuti naa mulandu mupati kapati, wakalijisi nguzu zyakutola makani aayo kumwami. Mwaapostolo Paulo wakakambauka mubulelo boonse bwa Roma. Wakalubelesya lwaanguluko ndwaakajisi lwakuba sicisi muna Roma. Wakacita oobo kwaziindi zyotatwe zilembedwe. Ciindi cakusaanguna wakacita oobu naakali ku Filipi ciindi naakaambila beendelezi batwaambo twabuleya bana Filipi kuti bakautyola mulawo walwaanguluko ndwaakajisi kwiinda mukumuuma.—Kutegwa mubone ziindi zimbi zyobilo naakabubelesya busicisi bwakwe, amubone w15 3/1 12 3.

DECEMBER 24-30

MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | MILIMO 17-18

“Amwiiye Mwaapostolo Paulo Mukukambauka Amukuyiisya”

(Milimo 17:2, 3) Aboobo kweelana acilengwa ca Paulo wakanjila mukati mobakabede, alimwi kwamasabata otatwe wakali kubasalazyila Magwalo, 3 kapandulula akutondezya kwiinda muzilembedwe kuti cakaleelede kuti Kristo apenge akubuka kubafwu, wakati: “Ooyu ngo Kristo, ooyu Jesu ngondaambilizya kulindinywe.”

nwtsty twaambo tugwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mil. 17:2, 3

kubasalazyila: Paulo kunyina naakali kubaambila buyo makani mabotu. Pele wakali kwaapandulula alimwi akupa bumboni kuzwa mu Magwalo, nkokuti, kuzwa mu Magwalo aa Chihebrayo aakasololelwa amuuya. Tanaakali kubala buyo Magwalo pe; pele wakali kubasalazyila, alimwi wakali kucinca-cinca kweelana abaswiilizi bakwe. Ibbala lya Chigiriki lyakuti di·a·leʹgo·mai lipandululwa kuti, “nkwaambauzyanya; kwiizya akubandika.” Lyaamba kubandika abantu. Ibbala eeli lya Chigiriki lilibelesyedwe akuli Mil. 17:17; 18:4, 19; 19:8, 9; 20:7, 9.

akutondezya kwiinda muzilembedwe: Ibbala lya Chigiriki ilyakasandululwa kuti kutondezya kwiinda muzilembedwe lyaamba “kweezyanisya.” Eeci inga caamba kuti Paulo cakulomya wakali kweezyanisya businsimi bwabu Mesiya ibuli mu Magwalo aa Chihebrayo kuzintu izyakacitika mubuumi bwa Jesu, ikutondezya Jesu mbwaakabuzuzikizya businsimi oobo.

(Milimo 17:17) Aboobo mucikombelo wakatalika kubapandulwida cakusalazya ba Juda alimwi abantu bamwi ibakali kukomba Leza, alimwi buzuba abuzuba kumusika wakali kubandika abaabo ibakali kujanika.

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mil. 17:17

kumusika: Musika ooyu wakali musika waku Atene kunyika lwaambo lwa Acropolis (mu Chigiriki, a·go·raʹ) walo iwakajisi mahekele aasika ku 5 naa kwiinda waawo kukomena. Musika ooyu tiibwakali buyo busena bwakusambalila zintu alimwi akuula zintu. Pele bwakali busena bwakucitila makwebo, mapolitikisi naa tunzanyu alimwi azilengwa zyamubuumi. Bana Atene bakali kukukkomanina kuswaangana abusena oobu bwabanamaleya kutegwa kababandika mibandi yabusongo.

(Milimo 17:22, 23) Lino Paulo wakaima akati kankuta ya Areopagi akwaamba kuti: “Nobaalumi bamu Atene, ndabona kuti muzintu zyoonse nywebo mulibonya kuti mulabayoowa kapati baleza kwiinda bamwi. 23 Mucikozyanyo, nindakali kwiinda akulangisisya zintu nzyomulemeka kapati, ndakajana acipaililo cilembedwe kuti ‘Kuli Leza Uutazyibidwe.’ Aboobo ooyo ngomukomba cakutazyiba, ooyu ngonguwe ngondaambilizya kulindinywe.

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mil. 17:22, 23

Kuli Leza Uutazyibidwe: Mabala aa Chigiriki aakuti A·gnoʹstoi the·oiʹ akali cibeela camalembe aakali acipaililo mu Atene. Bana Atene bakatondezya mbobakali kubayoowa baleza kwiinda mukuyaka matempele alimwi azipaililo zinji, nokuba kupanga zipaililo zyabaleza bakuyeeyela mbuli leza Wampuwo, Wakulibombya, Wanguzu, Wakukombelezya alimwi a Walweetelelo. Ambweni akaambo kakuyoowa kuti inga basiya leza umwi mpoonya akutakkomaninwa aleza ooyo, bakaaba cipaililo cimwi “kuli Leza Uutazyibidwe.” Kwiinda mucipaililo eeci, bantu bakali kuzumina kuti Leza nkwali nokuba kuti kunyina ncobakazyi kujatikizya nguwe. Cabupampu, Paulo wakabelesya cipaililo eeci kujana nzila yakubakambaukila kutegwa bamuzyibe Leza, nkokuti Leza wakasimpe walo ngobatakazyi kusikila ciindi eeco.

Kuyandaula Mbono Zyakumuuya

(Milimo 18:18) Pele naakakkala mazuba manji aambi, Paulo wakabalaya bakwesu akutanta bwato kuya ku Siriya antoomwe a Purisila a Akula. Kali ku Kenkreya wakailulula masusu aakwe, nkaambo wakalikonkede.

w08 5/15 32 ¶5

Twaambo Tugwasya Mubbuku lya Incito

18:18—Ino ncikonke nzi Paulo Ncaakakonka? Basikwiiya Bbaibbele bamwi beezyeezya kuti wakakonka kuba mu Naziri. (My. 6:1-21) Pele Bbaibbele talyaambi cikonke Paulo ncaakakonka. Kunze lyaboobo, magwalo taambi naa cikonke eeci cakacitwa katanasanduka antela kasandukide kale, naa kuti wakali kucitalika buya antela kucileka. Kufwumbwa naa twaambo tuli buti, ikukonkezya ooko tiicakali cinyonyoono pe.

(Milimo 18:21) pele wakabalaya akubaambila kuti: “Ndiyoopiluka alimwi kulindinywe ikuti kakuli kuyanda kwa Jehova.” Eelyo wakatanta bwato kuzwa ku Efeso

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mil. 18:21

ikuti kakuli kuyanda kwa Jehova: Aaya majwi akankaizya mbociyandika kukubikkila maano kuyanda kwa Leza ciindi notucita cintu cimwi naa notuyanda kucita cintu cili coonse. Mwaapostolo Paulo wakali kukayeeya kaambo aaka lyoonse. (1Kor. 4:19; 16:7; Heb. 6:3) Awalo sikwiiya Jakobo wakakulwaizya basikubala bakwe kwaamba kuti: “Ikuti Jehova kayanda, tuyoopona akucita ceeci aceeci.” (Jak. 4:15) Majwi aali boobu taayelede kwaambwa buyo cakwiinzya mulawo; kufwumbwa waamba cakuzwa ansi aamoyo kuti, “ikuti kakuli kuyanda kwa Jehova” weelede kusolekesya kucita zintu kweelana akuyanda kwa Jehova. Majwi aaya talili lyoonse naayelede kwaambwa cakupozya buya, pele kanji-kanji aambwa buyo mumoyo.—Amubone Makani Aayungizyidwe A5.

DECEMBER 31–JANUARY 6

MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | MILIMO 19-20

“Kamulibikkila Maano Nobeni Alimwi Abutanga Boonse”

(Milimo 20:28) Kamulibikkila maano nobeni alimwi abutanga boonse, oobo muuya uusalala mbowakamubikka kuba balangizi bambubo, kuti mweembele mbungano ya Leza, eeyo njaakaula abulowa bwa Mwanaakwe mwini.

w11 6/15 20-21 ¶5

“Amweembele Butanga bwa Leza Ibuli Mumaanza Aanu”

Mwaapostolo wakalemba kuti baalu bakeelede ‘kweembela butanga bwa Leza buli mumaanza aabo.’ Cakali kuyandika kapati kuti bazyibe kuti butanga mbubwa Jehova a Jesu Kristo. Baalu bakali kuyoolyaambilila kujatikizya mbobakali kulanganya mbelele zya Leza. Amweezyezye kuti mulongwe wanu wamwaambila kuti mulanganye bana bakwe ciindi natako. Sena tamukonzyi kubalanganya kabotu akubasanina? Kuti mwana umwi waciswa, sena tamukonzyi kumutola kucibbadela? Mbubwenya buyo, baalu mumbungano beelede ‘kweembela mbungano ya Leza, eeyo njaakaula abulowa bwa Mwanaakwe mwini.’ (Mil. 20:28) Balayeeya kuti mbelele imwi aimwi yakaulwa abulowa buyandisi bwa Kristo Jesu. Akaambo kakuti bayoolyaambilila, baalu balasanina, balakwabilila akulanganya butanga.

(Milimo 20:31) “Aboobo amupakamane lyoonse, alimwi kamuyeeya kuti kwamyaka yotatwe syikati amasiku tiindakaleka kulaya umwi aumwi wanu kumwi kandizwa misozi.

w13 1/15 31 ¶15

Baalu Banakristo—‘Mbaasimilimoma Kutegwa Tukondwe’

Kuba mweembezi cibikkilizya kubeleka canguzu. Zimwi ziindi, baalu tabooni ŋonzi akaambo kakupailila butanga bwa Leza naa kugwasya basyominyina kumuuya. (2Kor. 11:27, 28) Nokuba boobo, baalu balaucita mulimo wabo cakumaninina alimwi kabakkomene, mbubwenya mbwaakacita Paulo. Kubana Korinto wakalemba kuti: “Cilandibotela kapati kusowa zyintu zyangu zyoonse akulitakata cakumaninina lwangu ndemwini akaambo kabuumi bwanu.” (2Kor. 12:15) Masimpe, akaambo kakubayanda bakwesu, Paulo wakalitakata cakumaninina kutegwa abakulwaizye. (Amubale 2 Bakolinto 2:4; Flp. 2:17; 1Tes. 2:8) Nkakaambo kaako ibakwesu bakali kumuyanda kapati Paulo.—Mil. 20:31-38.

(Milimo 20:35) Ndakamutondezya muzintu zyoonse kuti kwiinda mukubeleka canguzu boobu, mweelede kubagwasya aabo batajisi nguzu, alimwi lyoonse mweelede kuyeeya majwi aa Mwami Jesu, eelyo lwakwe mwini naakaamba kuti: ‘Kupa kulakkomanisya kapati kwiinda kupegwa.’”

bt 172 ¶20

“Ndinyina Mulandu Wabulowa Bwabantu Boonse”

Buumi bwa Paulo bwakaliindene kapati abwabaabo ibakali kuyootalika kudyaaminina butanga. Wakali kubeleka canguzu kulijanina nzyaakali kuyandika kutegwa ataminyi mbungano. Milimo njaakali kubeleka canguzu kugwasya basyominyina tiiyakali yakuyanda kulijanina mpuwo. Paulo wakakulwaizya baalu baku Efeso kuba amuuya wakulyaaba. Wakabaambila kuti: “Mweelede kubagwasya aabo batajisi nguzu, alimwi lyoonse mweelede kuyeeya majwi aa Mwami Jesu, eelyo lwakwe mwini naakaamba kuti: ‘Kupa kulakkomanisya kapati kwiinda kupegwa.’”—Mil. 20:35.

Kuyandaula Mbono Zyakumuuya

(Milimo 19:9) Pele bamwi nobakayumya myoyo yabo akutasyoma, alimwi nobakasampaula Nzila Eeyi kumbele lyankamu yabantu, wakabasiya akutolelezya basikwiiya. Buzuba abuzuba wakali kupa makani muŋanda mpati yakuswaanganina iyakali aacikolo ku Turano.

bt 161 ¶11

“Kuyaambele Akuzunda Canguzu Kapati” Nokuba Kuti Kwakali Kukazyigwa

Kweelede kuti Paulo wakali kubandika abuzuba muŋanda mpati yakuswaanganina yaacikolo kuzwa ciindi cakuma 11:00hrs kusikila kuma 16:00hrs. (Mil. 19:9) Kulangilwa kuti eezyi nzeziindi nokwakali kupya kapati alimwi anokwakali kuumuna wi ciindi bantu banji nobakali kulyookezya kumilimo yabo akujana ciindi cakulya. Amweezyeezye buyo ikuti Paulo naakatobela mulongo ooyu uukatazya kapati kwamyaka yobilo iizwide, nkokuti naakabeleka mawoola aayinda ku 3,000 kayiisya. Lino nkaaka kaambo akambi ikakapa kuti jwi lya Jehova lizumanane kuyaambele alimwi akuzunda kapati. Paulo wakali kubeleka canguzu alimwi wakali kucinca kweelana abukkale. Wakali kuucinca mulongo wakwe wakucita zintu kutegwa mulimo wakwe ubagwasye bantu ibakali kukkala mucilawo eeciya. Ncinzi cakatobela? “Aabo boonse ibakali kukkala mucooko ca Asiya bakalimvwa jwi lya Mwami, iba Juda alimwi aba Giriki.” (Mil. 19:10) Eelo kaka wakapa bumboni cakulomya!

(Milimo 19:19) Kunze lyaboobo, bantu banji akati kabasimasalamuzi bakabungika mabbuku aabo akwaaumpa bantu boonse kabalangilila. Alimwi bakasanganya muulo woonse wamabbuku aayo, eelyo bakajana kuti akali kuulwa mali aansiliva aali 50,000.

bt 162-163 ¶15

“Kuyaambele Akuzunda Canguzu Kapati” Nokuba Kuti Kwakali Kukazyigwa

Masampu aabana ba Sikeva akapa kuti bantu banji batalike kumuyoowa Leza, calo cakapa kuti bantu banji babe basyomi akuleka micito iijatikizya mizimo. Zilengwa zyabana Efeso zyakazwide masalamuzi. Ziposo alimwi azitumwa zyakalidumide kapati, kubikkilizya akwaambilila kwalo kanji-kanji ikwakali kulembwa buya. Lino bunji bwabana Efeso bakakulwaizyigwa kuleta mabbuku aabo aamasalamuzi alimwi akwaaumpa kabalangilila bantu nokuba kuti mabbuku aaya akali kudula kapati kweelana amali aamazuba aano. Luka wakaamba kuti: “Aboobo ijwi lya Jehova lyakazumanana kuyaambele akuzunda canguzu kapati.” (Mil. 19:17-20) Eelo kaka kasimpe kakabuzunda bubeji alimwi amicito yamadaimona! Bantu aaba basyomeka bakatusiila cikozyanyo cibotu mazuba aano. Andiswe tupona munyika iizwide micito yamizimo. Ikuti twajana kuti tujisi cintu cimwi cijatikizya mizimo, tweelede kucita mbuli mbobakacita bana Efeso, nkokuti tweelede kucisowa cakufwambaana! Atuzitantamuke zintu eezyi zisesemya, ziyume zitete.

    Chitonga Publications (1991-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi