Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu
DECEMBER 2-8
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | CIYUBUNUZYO 7-9
“Mweelwe Wankamu Mpati Yabantu Ibatabaliki Balongezyegwa a Jehova”
(Ciyubunuzyo 7:9) Nozyakamana zintu eezyi ndakalanga, eelyo ndakabona nkamu mpati yabantu batakonzyi kubalwa amuntu uuli woonse, ibazwa muzisi zyoonse, mumisyobo yoonse, mumikowa yoonse alimwi amumilaka yoonse, kabaimvwi kumbele lyacuuno cabwami akumbele lya Mwanaambelele, kabasamide zisani zilamfwu zituba; alimwi bakajisi malala mumaanza aabo.
it-1 997 ¶1
Nkamu Mpati
Ikuti naa ‘bankamu mpati’ mbantu ibayoofwutuka akuzumanana kupona anyika, ino muunzila nzi ‘mobayakwiima kumbele lyacuuno cabwami ca Leza akumbele lya Mwanaambelele’? (Ciy. 7:9) Mu Bbaibbele, ibbala lyakuti “kwiima” zimwi ziindi lyaamba kukkomaninwa amuntu ooyo uuli kumbele naa nkamu yabantu. (Int. 1:5; 5:5; Tus. 22:29; Lk. 1:19) Mucaandaano 6 cabbuku lya Ciyubunuzyo, “bami bamunyika, basizyuuno zyaatala, beendelezi babasikalumamba, ibavwubi, bantu bayumu, ibazike boonse alimwi abantu boonse baangulukide” baambwa kuti bakayuba “kubusyu bwayooyo uukkede acuuno cabwami akubukali bwa Mwanaambelele, nkaambo bwasika buzuba bupati bwabukali bwabo, eelyo ino nguni uukonzya kwiima?” (Ciy. 6:15-17; amweezyanisye Lk. 21:36.) Aboobo kuboneka kuti “nkamu mpati” ibambwa abantu ibakafwutuka muciindi eeco cabukali alimwi ibacikonzya “kwiima” kabali bantu ibakkomaninwa a Leza alimwi a Mwanaambelele.
(Ciyubunuzyo 7:14) Aboobo ndilyonya eelyo ndakamwaambila kuti: “Omwami wangu, yebo nduwe oozyi.” Eelyo wakandaambila kuti: “Aaba mbambabo bazwa mumapenzi mapati, alimwi bawasya zisani zyabo zilamfwu akuzitubya mubulowa bwa Mwanaambelele.
it-2 1127 ¶4
Mapenzi
Kakwiindide myaka iibalilwa ku 30 kuzwa ciindi Jerusalemu naakanyonyoonwa, mwaapostolo Johane wakaambilwa boobu kujatikizya nkamu mpati yabantu aabo ibakazwa kumasi oonse, kumisyobo yoonse alimwi akubantu boonse: “Aaba mbambabo bazwa mumapenzi mapati.” (Ciy. 7:13, 14) Mbwaanga bankamu mpati baambwa kuti ‘bakazwa mumapenzi mapati,’ eeci citondezya kuti bakafwutuka. Eeci cilasinizyigwa amajwi aakozyenye aajanika kulugwalo lwa Milimo 7:9, 10 ilwaamba kuti: ‘Leza wakali aa Josefa alimwi wakamuvwuna kumapenzi aakwe oonse.’ Ikuvwunwa kwa Josefa kumapenzi aakwe oonse takwaambi buyo kuti wakagwasyigwa kuliyumya kulingawo, pele akuti wakavwunwa kumakatazyo ngaakayaanya.
(Ciyubunuzyo 7:15-17) Nkakaambo kaako ncobali kumbele lyacuuno cabwami ca Leza, alimwi balamubelekela mulimo uusetekene isyikati amasiku mutempele lyakwe; eelyo ooyo uukkede acuuno cabwami uyoobavwumba atente lyakwe. 16 Kunyina nobayoofwa limbi nzala noiba nyota, alimwi kunyina nobayoopya zuba nokuba kutentwa akupya kuli koonse, 17 nkaambo Mwanaambelele, ooyo uuli akati kacuuno cabwami, uyoobeembela alimwi uyoobasololela kutusensa twamaanzi aabuumi. Mpoonya Leza uyoosindula misozi yoonse kumeso aabo.”
it-1 996-997
Nkamu Mpati
Mboizyibwa. Cintu cipati cikonzya kutugwasya kuzyiba “nkamu mpati” cilajanika mweenya mucaandaano 7 cabbuku lya Ciyubunuzyo alimwi amuzibalo zimwi zijisi makani aakozyenye. Lugwalo lwa Ciyubunuzyo 7:15-17 lwaamba Leza kuti “uyoobavwumba atente lyakwe,” akubasololela “kutusensa twamaanzi aabuumi,” akuti Leza “uyoosindula misozi yoonse kumeso aabo.” Kulugwalo lwa Ciyubunuzyo 21:2-4 tujana majwi aakozyenye aakuti: “Tente lya Leza lili aabantu,” “uyoosindula misozi yoonse kumeso aabo,” akuti ‘lufwu talukabi limbi pe.’ Cilengaano icaambwa aawa tacaambi bantu ibali kujulu, ooko ikuzwa ‘Jerusalemu Mupya,’ pele anyika, akati kabantu.
Kuyandaula Mbono Zyakumuuya
(Ciyubunuzyo 7:1) Nozyakamana zintu eezyi ndakabona bangelo bone baimvwi muzyooko zyone zyanyika, kabaijisi canguzu myuuwo yone yanyika, ikutegwa kutabi muwo uubbubbula anyika naa alwizi naaba acisamu cili coonse.
re 115 ¶4
Kuganta ba Israyeli ba Leza
Cakutadooneka, bangelo bone baiminina nkamu zyone zyabangelo, aabo Jehova mbabelesya kutegwa lubeta lutacitiki kusikila mane cikasike ciindi ceelede. Ciindi bangelo baakwiilekezya myuwo yabukali bwa Leza kutegwa yuunge aciindi comwe kuzwa kunyika, kumusanza, kujwe alimwi akumbo, lunyonyooko lunooli lupati kapati. Lunookozyenye alunyonyooko Jehova ndwaakaletela bana Elamu bansiku kubelesya myuwo yone, pele lwalo oolu lunooli lupati kwiinda lunyonyooko lwabana Elamu. (Jeremiya 49:36-38) Linooli guwo lipati kapati, ilinyonyoona kapati kwiinda ‘muwo uubbubbula’ ooyo Jehova ngwaakabelesya kunyonyoona bana Amoni. (Amosi 1:13-15) Kunyina cibeela cambunga ya Saatani anyika iciyakwiima mubuzuba bwabukali bwa Jehova, ciindi aakusalazya bweendelezi bwakwe kusikila kukabe kutamani.—Intembauzyo 83:15, 18; Isaya 29:5, 6.
(Ciyubunuzyo 9:11) Cilijisi mwami uuceendelezya, imungelo wamulindi uutagoli. Mu Chihebrayo izina lyakwe ngu Abadoni, pele mu Chigiriki ujisi zina lyakuti Apoliyoni.
it-1 12
Abadoni
Ino Abadoni, imungelo wamulindi uutagoli nguni?
Kulugwalo lwa Ciyubunuzyo 9:11, ibbala lyakuti “Abadoni” lilibelesyedwe kwaamba zina ‘lyamungelo wamulindi uutagoli.’ Izina lyamu Chigiriki likozyenye aleeli ilyakuti Apoliyoni lyaamba “Sikunyonyoona.” Mumwaanda wamyaka wa 19 basyaazibwene bakali kwaamba majwi aaya aabusinsimi kuti akali kwaamba bantu mbuli Mwami Vespasian, Muhammad, mane buya a Napoleon, alimwi mungelo ooyu wakali kwaambwa kuti “muna saatani.” Nokuba boobo, amubone kuti kulugwalo lwa Ciyubunuzyo 20:1-3, mungelo uujisi “kkii yamulindi uutagoli” utondezyedwe kuti mwiiminizi wa Leza kuzwa kujulu, alimwi muciindi cakuba ‘muna saatani,’ mungelo ooyu ngonguwe iwakaanga Saatani akumuwaala mumulindi uutagoli. Kalyaamba kujatikizya majwi aali kulugwalo lwa Ciyubunuzyo 9:11, bbuku limwi litegwa The Interpreter’s Bible lyaamba kuti: “Nokuba boobo, Abadoni tali mungelo wa Sataani, pele mungelo wa Leza, uubeleka mulimo wakwe wakunyonyoona kwiinda mukulaililwa a Leza.”
Kweelana ambotwabona, cilasalala kuti ibbala lyakuti ʼavad·dohnʹ kuli mboliswaangene a Cuumbwe alimwi alufwu. Kulugwalo lwa Ciyubunuzyo 1:18 tujana majwi aa Kristo Jesu aakuti: “Ndilapona lyoonse mane kukabe kutamani, alimwi ndijisi makkii aalufwu aa Cuumbwe.” Nguzu nzyajisi kujatikizya mulindi uutagoli zilalibonya kulugwalo lwa Luka 8:31. Nguzu zyakunyonyoona nzyajisi, kubikkilizya anguzu zyakunyonyoona Saatani, zilalibonya kulugwalo lwa Bahebrayo 2:14, ilwaamba kuti Jesu wakaba abulowa alimwi amubili wanyama kutegwa “kwiinda mulufwu lwakwe akonzye kumunyonyoona ooyo uujisi nguzu zyakuleta lufwu, nkokuti, Diabolosi.” Kulugwalo lwa Ciyubunuzyo 19:11-16, cakusalazya waambwa kuti ngu Sikunyonyoona uusalidwe a Leza.
AMUSUGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
“Tuyanda Kuunka Andinywe”
Kwamyaka minji, mweelwe wabaabo ibakali kulya cinkwa akunywa waini lya Ciibalusyo wakazumanana kuyaansi. Pele mazuba aano, mweelwe ooyu ulayungizyika mwaka amwaka. Sena eeci ceelede kutulibilisya? Peepe. Atubone kaambo eeci ncociteelede kutulibilisya.
“Jehova ulibazyi aabo bazulilwa kulinguwe.” (2 Timoteyo 2:19) Kwiindana a Jehova, bakwesu ibabala mweelwe wabantu balya cinkwa akunywa waini lya Ciibalusyo tabazyi uunanikidwe ncobeni. Aboobo mweelwe ulabikkilizya abaabo ibayeeya kuti balinanikidwe pele tabananikidwe pe. Mucikozyanyo, bamwi ibakali kulya cinkwa akunywa waini mukuya kwaciindi bakazikuleka. Bamwi balinyongene mumizeezo aboobo basyoma kuti bayoolela a Kristo kujulu. Masimpe, tatuzyi mubwini mweelwe wabananike bacisyeede anyika.
Kuyooba bananike mumasena manji anyika ciindi Jesu aakuboola kubabweza kuya kujulu. Ibbaibbele lyaamba kuti Jesu “uyootuma bangelo bakwe akulila kupati kwamweembo, eelyo bayoobunganya basale bakwe antoomwe kuzwa kumyuwo yone, kuzwa kumagolelo amwi aajulu kusikila kulaambi.” (Matayo 24:31) Ibbaibbele alimwi lyaamba kuti kumazuba aamamanino, kuyooba mweelwe musyoonto wabananike bayoosyala anyika. (Ciyubunuzyo 12:17) Pele talyaambi naa bali bongaye banoosyeede ciindi mapenzi mapati aakutalika.
Jehova ulasala ciindi nayoobasala bananike. (Baroma 8:28-30) Jehova wakatalika kusala bananike Jesu naakabusyigwa. Kuboneka kuti mumwaanda wamyaka wakusaanguna, Banakristo bakasimpe boonse bakalinanikidwe. Kwamyaanda yamyaka minji nowakainda mwaanda wamyaka wakusaanguna, bunji bwabaabo ibakali kulyaamba kuti Mbanakristo tiibakali kumutobela Kristo. Nokuba boobo, mumyaka eeyo, Jehova wakananika basyoonto ibakali Banakristo bakasimpe. Bakali mbuli wiiti njaakaamba Jesu kuti iyookomena akati kansaku. (Matayo 13:24-30) Kumazuba aakumamanino, Jehova wazumanana kusala bantu bambi kuti bakabe cibeela caba 144,000. (Amubone bupanduluzi buyungizyidwe.) Aboobo ikuti naa Leza wabasala aaba ciindi buyo cisyoonto kaatanasika mamanino, atusyome kuti ucita ciluzi. (Isaya 45:9; Daniele 4:35; amubale Baroma 9:11, 16.) (Amubone bupanduluzi buyungizyidwe.) Tweelede kucenjela kutegwa tutabi mbuli babelesi ibakatongooka kujatikizya simalelo wabo mbwaakalanganya baabo ibakatalika mulimo muciindi camamanino.—Amubale Matayo 20:8-15.
Tabali boonse ibajisi bulangizi bwakujulu ibali cibeela “camuzike uusyomeka alimwi uucenjede.” (Matayo 24:45-47) Mbubwenya mbuli mumwaanda wamyaka wakusaanguna, Jehova a Jesu mazuba aano babelesya buyo bantu basyoonto kusanina, naa kuyiisya bantu banji. Balikke bananike basyoonto mumwaanda wamyaka wakusaanguna mbabakabelesyegwa kulemba Magwalo aa Banakristo aa Chigiriki. Alimwi mazuba aano, balikke Banakristo bananike basyoonto mbabajisi mukuli wakupa bantu ba Leza “cakulya cabo aciindi ceelede.”
DECEMBER 9-15
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | CIYUBUNUZYO 10-12
“‘Bakamboni Bobilo’ Bajaigwa Alimwi Akubusyigwa”
(Ciyubunuzyo 11:3) Ndiyoopa kuti bakamboni bangu bobilo basinsime kwamazuba aali 1,260 kabasamide zisani zyamasaka.”
Mibuzyo Yabasikubala
Ino bakamboni bobilo ibaambidwe mulugwalo lwa Ciyubunuzyo caandaano 11 mbaani?
Lugwalo lwa Ciyubunuzyo 11:3 lwaamba zyabakamboni bobilo ibakali kuyakusinsima kwamazuba aali 1,260. Mpoonya cibalo caamba kuti munyama “uyoobalwana akubazunda alimwi akubajaya.” Pele nokwakainda “mazuba otatwe acisela,” bakamboni aaba bobilo bakali kuyakuba abuumi alimwi, cintu icakali kuyakubagambya boonse ibalangilila.—Ciy. 11:7, 11.
Ino bakamboni bobilo aaba mbaani? Twaambo ituli mucibalo eeci tulatugwasya kubazyiba. Cakusaanguna, twaambilwa kuti “baimininwa azisamu zyamaolifa zyobilo alimwi azibikkilo zyamalambe zyobilo.” (Ciy. 11:4) Eeci cituyeezya zibikkilo zyamalambe alimwi azisamu zyamaolifa zyobilo zyaambidwe mubusinsimi bwa Zekariya. Zisamu eezyo zyamaolifa zyaambidwe kuti ziiminina “bananike bobilo,” nkokuti Mweendelezi Zerubabeli alimwi a Mupaizi Mupati Joshua, ‘kabaimvwi kumbali aa Mwami wanyika yoonse.’ (Zek. 4:1-3, 14) Cabili, bakamboni bobilo aaba baambidwe kuti balacita zitondezyo zikozyenye azyeezyo nzyaakacita Musa a Eliya.—Amweezyanisye Ciyubunuzyo 11:5, 6 a Myeelwe 16:1-7, 28-35 alimwi a 1 Bami 17:1; 18:41-45.—Amweezyanisye Ciyubunuzyo 11:5, 6 a Myeelwe 16:1-7, 28-35 alimwi a 1 Bami 17:1; 18:41-45.
Nkaambo nzi kakozyenye ikajanika mumagwalo oonse aaya? Mumagwalo oonse, cibalo eeci caamba zyabananike ba Leza ibakali kusololela ciindi camapenzi aakusunkwa. Aboobo, mukuzuzikizyigwa kwa Ciyubunuzyo caandaano 11, bakwesu bananike ibakali kusololela ciindi Bwami bwa Leza nobwakatalika kulela kujulu mu 1914 bakakambauka “kabasamide zisani zyamasaka” kwamyaka yotatwe acisela.
Kumamanino aamulimo wabo wakukambauka kabasamide zisani zyamasaka, bananike aaba bakajaigwa munzila yacikozyanyo ciindi nobakaangwa kwaciindi cisyoonto, mazuba otatwe acisela aacikozyanyo. Mumeso aabasinkondo babantu ba Leza, mulimo wakalifwide, calo icakapa kuti basinkondo aaba bakkomane kapati.—Ciy. 11:8-10.
Nokuba boobo, kweelana amajwi aabusinsimi, kumamanino aamazuba otatwe acisela, bakamboni bobilo bakaba abuumi alimwi. Bananike aaba tiibakaangununwa buyo muntolongo, pele alimwi aabo ibakazumanana kusyomeka bakasalwa munzila yaalubazu a Leza kwiinda mu Mwami wabo, Jesu Kristo. Mu 1919 bakali akati kabaabo ibakasalwa kuba “muzike uusyomeka alimwi uucenjede” kutegwa balanganye ziyandika zyakumuuya zyabantu ba Leza mumazuba aakumamanino.—Mt. 24:45-47; Ciy. 11:11, 12.
Cikkomanisya ncakuti, lugwalo lwa Ciyubunuzyo 11:1, 2 lweendelanya zintu eezyi kuciindi tempele lyakumuuya nolyakali kuyakulingulwa. Lugwalo lwa Malaki caandaano 3 lulaamba kulingulwa kukozyenye kwatempele lyakumuuya, ikutobelwa akusalazya. (Malk. 3:1-4) Ino mulimo ooyu wakulingula alimwi akusalazya wakatola ciindi cilamfwu buti? Wakatalika mu 1914 kuzikusika kumatalikilo aamwaka wa 1919. Ciindi eeci cilabikkilizya mazuba aali 1,260 (myezi 42) alimwi amazuba otatwe acisela aacikozyanyo aambidwe ku Ciyubunuzyo caandaano 11.
Eelo kaka tulalumba kuti Jehova wakabikka bubambe bwakusalazya kwakumuuya kutegwa asalazye bantu bakwe balibedelede akubeleka milimo mibotu! (Tit. 2:14) Kuyungizya waawo, tulalumba kucikozyanyo cabakwesu basyomeka ibakali kusololela ciindi cakusunkwa alimwi ibakabeleka mbuli bakamboni bobilo bacikozyanyo.
(Ciyubunuzyo 11:7) Lino baakumanizya kupa bumboni, munyama ooyo uuzwa mumulindi uutagoli uyoobalwana akubazunda alimwi akubajaya.
(Ciyubunuzyo 11:11) Mpoonya naakainda aayo mazuba otatwe acisela, muuya wabuumi uuzwa kuli Leza wakanjila mulimbabo, eelyo bakaimikila akwiima nji, alimwi aabo ibakababona bakayoowa kapati.
Kuyandaula Mbono Zyakumuuya
(Ciyubunuzyo 10:9, 10) Aboobo ndakaunka kumungelo ooyo akumwaambila kuti andipe kabbuku aako. Wakandaambila kuti: “Kokabweza alimwi ukalye koonse, eelyo kalapa kuti mwida lyako mulule, pele mukanwa lyako kanoolweela mbuli buci.” 10 Eelyo ndakakabweza kabbuku aako mujanza lyamungelo ooyo akukalya koonse, mpoonya mukanwa lyangu kakali kulweela mbuli buci, pele nindakamana kukalya, mwida lyangu mwakalula.
it-2 880-881
Bbuku Lyakuvwunga
Mbolibelesyegwa Munzila Yacikozyanyo. Kuli zibalo ziindene-indene ibbala lyakuti “bbuku lyakuvwunga” molibelesyedwe mu Bbaibbele. Ezekieli alimwi a Zekariya, umwi aumwi wabo wakabona bbuku lyakuvwunga kalilembedwe kumabazu oonse obilo. Mbwaanga bbuku lyakuvwunga bunji bwaziindi lyakali kulembwa buyo kulubazu lomwe, ikulilemba kumabazu oonse obilo cakali kutondezya mbolwakali lupati lubeta ilwakalembedwe mumabbuku aakuvwunga aaya. (Ezk. 2:9–3:3; Zek. 5:1-4) Mucilengaano camubbuku lya Ciyubunuzyo, ooyo uukkede acuuno cabwami wakajisi bbuku lyakuvwunga ilyakajisi ziganto zili ciloba kujanza lyakwe lyalulyo, kutegwa kutabi uubona icakalembedwe mumo kusikila ciindi Mwanaambelele wa Leza naakali kuyakwaajalula. (Ciy. 5:1, 12; 6:1, 12-14) Mukuya kwaciindi, mucilengaano Johane wakapegwa bbuku lyakuvwunga akulaililwa kuti alilye. Bbuku lyakuvwunga eeli lyakali kulweela kuli Johane, pele lyakali kulula mwida. Mbwaanga bbuku eeli lyakalivwunguludwe, mulumbe iwakali mumo wakali kukonzya kumvwugwa. Mulumbe ooyu wakali “kulweela” kuli Johane, nkakaambo kaako wakaumvwa. Nokuba boobo wakajisi majwi aalula ngaakeelede kusinsima kweelana ambwaakalaililwa. (Ciy. 10:1-11) Ezekieli wakacitikilwa cintu cikozyenye ciindi naakapegwa bbuku lyakuvwunga oomo imwakali “majwi aabuumba, aausisya alimwi aapa koomba kulila.”—Ezk. 2:10.
(Ciyubunuzyo 12:1-5) Mpoonya kwakalibonya citondezyo cipati kujulu: Imukaintu wakasamide zuba, kunsi aamaulu aakwe kwakali mwezi, kumutwe wakwe kwakali musini wanyenyeezi izili 12, 2 alimwi wakalimitide. Lino wakali kulila kapati akaambo kakumyongwa alimwi akupenga naakali kuyanda kutumbuka. 3 Alimwi kwakalibonya citondezyo acimbi kujulu. Amubone! Kwakali simwaaba mupati uusalala pyu mbuli mulilo, uujisi mitwe iili ciloba ameja aali kkumi eelyo kumitwe yakwe kwakali misini iili ciloba; 4 alimwi mucila wakwe wakali kukwelelezya cibeela catatu canyenyeezi zyakujulu, eelyo wakaziwaala ansi, anyika. Mpoonya simwaaba ooyo wakazumanana kumwiimina kumbele mukaintu ooyo iwakali afwaafwi kutumbuka, ikutegwa mbwatiitumbukile buyo, amumene buumbulu mwanaakwe. 5 Lino mukaintu ooyo wakatumbuka mwana musankwa, imulombe, ooyo uuyakweembela masi oonse ankoli yabutale. Mpoonya mwanaakwe ooyo wakakwempelwa kuli Leza akucuuno cakwe cabwami.
it-2 187 ¶7-9
Kumyonga Kwakutumbuka
Mucilengaano ncaakabona mwaapostolo Johane mubbuku lya Ciyubunuzyo, wakabona mukaintu wakujulu kalila “akaambo kakumyongwa alimwi akupenga naakali kuyanda kutumbuka.” Mwana iwakatumbukwa wakali “mwana musankwa, imulombe, ooyo uuyakweembela masi oonse ankoli yabutale.” Nokuba kuti simwaaba wakasoleka kuti amumene buumbulu, “mwanaakwe ooyo wakakwempelwa kuli Leza akucuuno cakwe cabwami.” (Ciy. 12:1, 2, 4-6) Kukwempwa kwamwana kwakali kuyootondezya kuti Leza wamutambula mwana kuti nguwakwe, mbubwenya mbocakali cilengwa kaindi kutola mwana wazwa akuzyalwa kuli bausyi kutegwa bamutambule. Eeci cakali kuyakwaambwa kuti “mukaintu” ooyo wakali mukaintu wa Leza, nkokuti “Jerusalemu wakujulu,” ‘banyina’ Kristo alimwi abanabakwabo bakumuuya.—Gal. 4:26; Heb. 2:11, 12, 17.
“Mukaintu” wa Leza wakujulu, wakali kunoolondokede alimwi tanaakali kunoomvwa kucisa kwini ciindi cakutumbuka. Aboobo, kumyonga kwakutumbuka, munzila yacikozyanyo kwakali kuyootondezya kuti “mukaintu” wakali kuyoozyiba kuti kutumbuka kwakali afwaafwi; akuti wakeelede kukulangila muciindi cisyoonto buyo.—Ciy. 12:2.
Ino ooyu “mwana musankwa, imulombe,” wakali kuyooba ni? Wakali ‘kuyakweembela masi oonse ankoli yabutale.’ Eeci cakasinsimwa kujatikizya Mwami wa Leza wabu Mesiya, kulugwalo lwa Intembauzyo 2:6-9. Pele Johane wakacibona cilengaano eeci kakwiindide ciindi cilamfwu kuzwa ciindi Kristo naakazyalwa anyika, aciindi naakafwa alimwi akubusyigwa. Aboobo kulibonya kuti cilengaano eeci cakali kuyakwaamba kuzyalwa kwa Bwami bwabu Mesiya kabuli mumaanza aa Mwana aa Leza Jesu Kristo, walo mbwaakabusyigwa buyo kuzwa kubafwu ‘wakakkala kujanza lyalulyo lya Leza, kuzwa ciindi eeco wali kulindila kusikila basinkondonyina bakabikkwe kuba cilyatilo camaulu aakwe.’—Heb. 10:12, 13; Int. 110:1; Ciy. 12:10.
DECEMBER 16-22
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | CIYUBUNUZYO 13-16
“Mutabayoowi Banyama Bayoosya”
(Ciyubunuzyo 13:1, 2) Lino simwaaba wakaima nji amusenga wakulwizi. Mpoonya ndakabona munyama kazwa mulwizi, iwakajisi meja aali kkumi amitwe iili ciloba, eelyo kumeja aakwe kwakali misini iili kkumi, pele kumitwe yakwe kwakali mazina aakusampaula Leza. 2 Imunyama ngondakabona wakali kulibonya mbuli siluwe, pele maulu aakwe akali mbuli aamunyama uutegwa bbeya, mpoonya mulomo wakwe wakali mbuli mulomo wasyuumbwa. Lino simwaaba wakapa nguzu zyakwe, cuuno cabwami cakwe alimwi abweendelezi bupati kumunyama ooyo.
Jehova ‘Nguuyubununa Makani Aasisidwe’
Kumamanino kwamwaanda wamyaka wakusaanguna C.E., Jesu iwakabusyigwa wakatondezya mwaapostolo Johane zilengaano zikkomanisya. (Ciy. 1:1) Mucilengaano cimwi, Johane wakabona simwaaba wiiminina Diabolosi kaimvwi kunkomwe yalwizi lupati. (Amubale Ciyubunuzyo 13:1, 2) Johane alimwi wakabona munyama uutazyibidwe kabotu kazwa mulwizi akupegwa nguzu zinji kuzwa kuli Diabolosi. Nikwakainda ciindi, mungelo wakapandulwida Johane kuti mitwe iili ciloba yamunyama uusalala nkokuti cikozyanyo camunyama waambidwe mulugwalo lwa Ciyubunuzyo 13:1, iiminina “bami bali ciloba” naa mfwulumende. (Ciy. 13:14, 15; 17:3, 9, 10) Ciindi Johane naakali kulemba businsimi oobu, bami bali musanu bakawide kale, omwe wakali kulela alimwi uumbi ‘taakaningasika pe.’ Ino bami aaba naa bweendelezi bwanyika yoonse ninzi? Atulange-lange mutwe wamunyama umwi aumwi uupanduludwe mubbuku lya Ciyubunuzyo. Alimwi tulabona nzyaakalemba Daniele mbozyigwasya kumvwisya bunji bwamami aaya, zimwi ziindi myaanda yamyaka musyule kaatanatalika kulela.
(Ciyubunuzyo 13:11) Mpoonya ndakabona munyama uumbi kazwa munyika, wakajisi meja obilo aali mbuli aamwanaambelele, pele wakatalika kwaambaula mbuli simwaaba.
(Ciyubunuzyo 13:15) Alimwi wakazumizyigwa kupa muya wabuumi kucikozyanyo camunyama, ikutegwa eeco cikozyanyo camunyama cikonzye kucita zintu zyoonse zyobilo, ikwaambaula akupa kuti bajaigwe boonse aabo ibakaka kukomba cikozyanyo camunyama.
re 194 ¶26
Kulwana Abanyama Bobilo Bayoosya
Ino cinyama cijisi meja obilo ciiminina nzi? Ciiminina Bulelo Bweendelezya Nyika Yoonse bwa Anglo-America, mbubwenya mbuli mutwe waciloba wacinyama cakusaanguna pele icijisi mulimo waalubazu! Kucilanga-langa cilikke cinyama eeci mucilengaano kutugwasya kubona caantangalala mbocibeleka muzintu zicitika munyika kakunyina kugwasyigwa. Cinyama cacikozyanyo eeci icijisi meja obilo cibambwa amfwulumende zyobilo zipona aciindi comwe zyalo ziliiminina mubweendelezi, pele izibelekela antoomwe. Meja aancico obilo “aali mbuli aamwanaambelele” apa muzeezo wakuti cilibikka aciimo cakubomba moyo, akuti cijisi bulelo bwamfwulumende busumpukide ooko bantu bamunyika yoonse nkobeelede kulangila lugwasyo. Pele caambaula “mbuli simwaaba” mukuti cibelesya nguzu zyancico ikukonga mane buya akubusya nkondo kufwumbwa ooko bweendelezi bwancico nkobutazuminwi. Tacikulwaizyi bantu kulibombya ku Bwami bwa Leza bwalo ibweendelezyegwa a Mwanaambelele wa Leza, pele cisumpula kuyanda kwa Saatani, simwaaba mupati. Cikulwaizya kwaandaana kwamasi alimwi akusulaikana calo cipa kuti cinyama cakusaanguna cizumanane kukombwa.
re 195 ¶30-31
Kulwana Abanyama Bobilo Bayoosya
Makani aakaindi atondezya kuti cinyama eeci nimbunga yakasalwa, kusumpulwa alimwi akugwasyigwa acisi ca Britain a United States calo kumatalikilo icakali kwiitwa kuti League of Nations (Ciinga Calukamantano Lwazisi). Mpoonya, mucaandano 17 cabbuku lya Ciyubunuzyo, cilaambwa kacili muciimo cimbi, nkokuti muciimo icamunyama uupona, uusalala pyu kaliiminina alikke. Cinyama eeci calo cibambwa amasi manji ‘cilaambaula’ mukuti cilalidunda kuti ncencico cilikke cikonzya kuleta luumuno akuliiba kubantu. Pele mubwini capa kuti masi aali kulubazu lwancico kaambaula majwi aabukali alimwi akutukila. Cilabakonga bantu naa masi aali oonse aatabulemeki bweendelezi bwancico, mane buya akuleka kubagwasya. Alimwi buya League of Nations yakazitanda zisi izyakaalilwa kutobela mizeezo yancico. Kumatalikilo kwamapenzi mapati, “meja” aakulwanya aacikozyanyo aamunyama ooyu ayakuuzuzikizya mulimo wakunyonyoona.—Ciyubunuzyo 7:14; 17:8, 16.
Kuzwa noyakacitika Nkondo Yanyika Yoonse Yabili, cikozyanyo camunyama ooyu, lino icili muciimo cambunga ya United Nations (Lukamantano Lwazisi), cajaya kale bantu munzila yacigaminina. Mucikozyanyo, mu 1950 basikalumamba ba UN bakalwana cisi ca North Korea a South Korea. Basikalumamba ba UN antoomwe abakucisi ca South Korea, bakajaya bantu baku North Korea alimwi aku China ibabalilwa ku 1,420,000. Mbubwenya buyo, kuzwa mu 1960 kusikila mu 1964, basikalumamba ba United Nations bakali mu Congo (Kinshasa) akaambo kankondo. Kuyungizya waawo, beendelezi bamunyika, kubikkilizya apaapa Paul VI alimwi apaapa John Paul II, bazumanana kwaamba kuti cikozyanyo camunyama eeci mbobulangizi bulikke ibukonzya kuleta luumuno. Baamba kuti, ikuti naa bantu baalilwa kulibombya kulincico, nkokuti inga baliletela buyo mapenzi. Aboobo munzila yacikozyanyo balabajaya bantu boonse ibakaka kucitobela alimwi akucikomba cikozyanyo camunyama eeci.—Deuteronomo 5:8, 9.
(Ciyubunuzyo 13:16, 17) Alimwi usinikizya bantu boonse, ibaniini abapati, ibavwubi abacete, baangulukide abazike kuti aaba bababikke caando kujanza lyabo lyalulyo naa ankumo yabo, 17 akuti kutabi muntu naba omwe uukonzya kuula naa kusambala ccita buyo muntu ooyo uujisi caando eeco, nkokuti izina lyamunyama naa namba yazina lyakwe.
Twaambo Tugwasya Mubbuku lya Ciyubunuzyo—II
13:16, 17. Nokuba kuti tulakonzya kuba abuyumuyumu mumilimo yabuzuba abuzuba, mbuli ‘yakuula akuuzya,’ tatweelede kuzumina kweendelezyegwa acinyama. Kuzumina kuba ‘abulembo bwacinyama mumaanza naa ankumo zyesu’ inga caamba kuti tucizumizya kuti ceendelezye milimo yesu naa mizeezo yesu.
Kuyandaula Mbono Zyakumuuya
(Ciyubunuzyo 16:13, 14) Mpoonya ndakabona majwi otatwe aasofweede aasololelwa amyuuya aakali kulibonya mbuli bacula kaazwa mukanwa lyasimwaaba amukanwa lyamunyama alimwi amukanwa lyamusinsimi wakubeja. 14 Mubwini, aaya majwi aasololelwa amadaimona alimwi acita zitondezyo, alimwi alaunka kubami bamunyika yoonse kuti ababunganye antoomwe kunkondo yabuzuba bupati bwa Leza Singuzuzyoonse.
Twaambo Tugwasya Mubbuku lya Ciyubunuzyo—II
16:13-16. ‘Myuuya iisofweede’ yiiminina makani aakubeja aabudaimona alo aakabambilwa kubona kuti bami bamunyika bataboni mbobajatikizyigwa akutilwa kwamitiba iili ciloba yabukali bwa Leza pele muciindi caboobo batalika kukazya Jehova.—Mt. 24:42, 44.
w12 2/1 6 ¶2, 4
Businsimi buli mubbuku lya Ciyubunuzyo bwaamba kuti cilasika ciindi ino-ino Saatani alimwi amadaimona aakwe nobayooyunga mfwulumende zyabantu kubunganya basikalumamba bazyo, aboobo, kwiinda mukucita boobo ziyookazya bantu ba Leza amulimo wabo. Kulwanwa ooku kuyoopa kuti mamiliyoni aabantu bakajaigwe ciindi Leza nayoozunda basinkondonyina.—Ciyubunuzyo 19:11-18.
1. INO MBAANI BAYOOTALISYA NKONDO?
Leza takatondenzyi lunya kwiinda mukulwana nkondo ya Amagedoni. Muciindi caboobo, Leza uyoobakwabilila bantu bali kabotu kuli basinkondonyina. Basilunya ibali munkondo eeyi “[m]bami bamunyika yoonse,” beendelezi banyika. Nkaambo nzi ncobayakulwana? Nkaambo mbuli muntu weendelezya zidooli, Saatani uyoopa kuti mfwulumende ambunga zyabasikalumamba zilwane baabo bakomba Jehova Leza.—Ciyubunuzyo 16:13, 14; 19:17, 18.
(Ciyubunuzyo 16:21) Lino civwulamabwe cipati cakalokela bantu kuzwa kujulu, ikulema kwabbwe limwi alimwi kwakali kutandila kutalenta lyomwe, mpoonya bantu bakasampaula Leza akaambo kapenzi lyacivwulamabwe, nkaambo penzi eelyo lyakali lipati citaambiki.
‘Lufwutuko Lwanu Lwaswena Afwaafwi’!
Eeci tacikabi ciindi cakukambauka “makani mabotu aa Bwami.” Ciindi eeco cinooli cakainda kale. Ciindi ‘camamanino’ cinooli casika! (Mt. 24:14) Cakutadooneka, bantu ba Leza bayakwaambilizya mulumbe mukali. Mulumbe ooyu inga waakubikkilizya akwaambilizya kuti nyika mbyaabi ya Saatani iyanda kunyonyoonwa. Bbaibbele likozyanisya mulumbe ooyu kucivwulamabwe ciindi nolyaamba kuti: “Civwulamabwe cipati cakalokela bantu kuzwa kujulu, ikulema kwabbwe limwi alimwi kwakali kutandila kutalenta lyomwe, mpoonya bantu bakasampaula Leza akaambo kapenzi lyacivwulamabwe, nkaambo penzi eelyo lyakali lipati citaambiki.”—Ciy. 16:21.
DECEMBER 23-29
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | CIYUBUNUZYO 17-19
“Nkondo ya Leza Iiyoomana Nkondo Zyoonse”
(Ciyubunuzyo 19:11) Ndakabona julu kalijalulwa, eelyo amubone kwakali bbiza lituba. Lino ooyo uutantide alindilyo wiitwa kuti Uusyomeka alimwi Wamasimpe, alimwi ulabeteka akulwana mubululami.
(Ciyubunuzyo 19:14-16) Kunze lyaboobo, impi zyabasikalumamba bakujulu bakali kumutobela kabatantide mabbiza aatuba, alimwi bakasamide zisani zyuuba-uba, zituba, zitakwe tombe, zibotu. 15 Alimwi mukanwa lyakwe muzwa panga lilamfwu libosya, lyakuti aumye masi, alimwi uyoobeembela ankoli yabutale. Kunze lyaboobo, ulalyatauka mucikandilo camisaansa cabukali bwakunyema kwa Leza Singuzuzyoonse. 16 Lino acisani cakwe caatala, inzya, mpocili aacibelo, ulembedwe zina lyakuti Mwami wabami alimwi Simalelo wabasimalelo.
Amagedoni—Nkondo ya Leza Iiyakumanizya Nkondo Zyoonse
Kufwumbwa buyo kuti bantu babi kabacizumanana kweendelezya, bantu baluleme tabakonzyi kuliiba akukkomana. (Tusimpi 29:2; Mukambausi 8:9) Bwini mbwakuti, tatukonzyi kukumana kutalulama alimwi abubi buli mubantu. Aboobo, kutegwa kube luumuno lwini-lwini alimwi abululami, kuli cintu iceelede kucitwa, nkokuti kugusya bantu babi. Solomoni wakalemba kuti: “Muntu mubi ncinunuzyo camululami.”—Tusimpi 21:18.
Mbwaanga Leza Mubetesi, tulakonzya kuba masimpe kuti twaambo toonse tujatikizya kubetekwa kwabantu bataluleme, tuyoobetekwa cakululama. Abrahamu wakabuzya kuti: “Sena Mubetesi wanyika yoonse takonzyi kucita ciluzi?” Bwiinguzi mbwaakajana mbwakuti, Jehova lyoonse ucita ciluzi! (Matalikilo 18:25) Kuyungizya waawo, Bbaibbele litwaambila kuti Jehova takkomani kunyoonyoona bantu babi; ucita buyo oobo lilikke kuti kabatakwe bugwasye.—Ezekieli 18:32; 2 Petro 3:9.
it-1 1146 ¶1
Bbiza
Mucilengaano cacikozyanyo ncaakabona mwaapostolo Johane, Jesu Kristo uulemekwa utondezyedwe kuti utantide abbiza lituba alimwi utobelwa ankamu yabasikalumamba, boonse batantide amabbiza atuba. Cilengaano eeci cakayubununwa kuli Johane ikutondezya mboiluleme nkondo eeyo Kristo njayoolwana basinkondonyina boonse, ikulwanina Leza wakwe alimwi Usyi, nkokuti Jehova. (Ciy. 19:11, 14) Kazitanacitika eezyi, ntaamu njaabweza Kristo kali mwami alimwi amapenzi aatobela ziimininwa aabasimabbiza baindene-indene alimwi amabbiza aabo.—Ciy. 6:2-8.
(Ciyubunuzyo 19:19, 20) Lino ndakabona munyama abami bamunyika ampi zyabo zyabasikalumamba kababungene antoomwe kuti balwane yooyo uutantide bbiza alimwi ampi yakwe yabasikalumamba. 20 Mpoonya munyama wakajatwa, antoomwe amusinsimi wakubeja ooyo wakali kucita zitondezyo kumbele lyakwe eezyo nzyaakali kubelesya kweena baabo bakatambula caando camunyama abaabo bakomba cikozyanyo cakwe. Kabacili baumi, boonse bobilo bakawaalwa muzyiba lyamulilo liyaka asulufa.
re 286 ¶24
Mwami Sikalumamba Wazunda lya Amagedoni
Munyama iwazwa mulwizi uujisi mitwe iili ciloba ameja aali kkumi walo wiiminina mbunga yatwaambo twacisi ya Saatani, waleka kulibonya antoomwe amusinsimi mubeji. Munyama ooyu mbulelo bwanyika yoonse bwaciloba. (Ciyubunuzyo 13:1, 11-13; 16:13) Kabacili “baumi,” naa kabacikamantene mukukazya bantu ba Leza anyika, basowelwa ‘muzyiba lyamulilo.’ Sena eeli ndizyiba lini lyamulilo? Peepe, mbubwenya cinyama alimwi amusinsimi mubeji mbobatali banyama beni. Muciindi caboobo, eeci ncitondezyo cakunyonyoonwa cakumaninina, alimwi ndunyonyooko lwamamanino, ibusena ooko nkobatakonzyi kuzwa. Busena oobu nkonkuko lufwu alimwi a Cuumbwe, kubikkilizya a Diabolosi kumugama nkobayoosowelwa. (Ciyubunuzyo 20:10, 14) Eeli talili bbibi lyamulilo lyakupenzyela babi kukabe kutamani, mbwaanga busena buli boobu bulamusesemya Jehova.—Jeremiya 19:5; 32:35; 1 Johane 4:8, 16.
(Ciyubunuzyo 19:21) Pele aabo boonse ibakasyaala bakajaigwa apanga lilamfwu eelyo lyakali kuzwa mukanwa lyayooyo uutantide abbiza. Mpoonya bayuni boonse bakakkuta nyama yabo.
re 286 ¶25
Mwami Sikalumamba Wazunda lya Amagedoni
Boonse bambi ibatakali cibeela camfwulumende cacigaminina, pele aabo ibakakaka kucinca kuti babelekele Leza ibakali cibeela canyika eeyi iinyongene, abalo ‘bayoojaigwa apanga lilamfwu eelyo lizwa mukanwa lyayooyo uutantide abbiza.’ Jesu uyakubabona kuti beelede kujaigwa. Mbwaanga zyiba lyamulilo talyaambidwe kujatikizya mbabo, sena tweelede kulangila kuti bayoobusyigwa? Kunyina mpotwaambilwa kuti aabo Jehova mbayoobeteka kwiinda mumubetesi wakwe kuciindi eeco bayoobusyigwa. Kweelana ambwaakaamba Jesu, boonse aabo ibatali “mbelele” bayoosowelwa “mumulilo uutamani ngwabambilidwe Diabolosi abangelo bakwe,” nkokuti “bayoonyonyoonwa kukabe kutamani.” (Matayo 25:33, 41, 46) Aaya anooli ngamamanino ‘aabuzuba bwalubeta abwalunyonyooko lwabantu basampaula Leza.’—2 Petro 3:7; Nahumu 1:2, 7-9; Malaki 4:1.
Kuyandaula Mbono Zyakumuuya
(Ciyubunuzyo 17:8) Imunyama ngoobona wakaliko, pele lino tako pe, nokuba boobo ulaafwaafwi kuzwa mumulindi uutagoli, mpoonya ulaunka mulunyonyooko. Lino aabo ibakkala anyika—aabo ibalaamazina aatalembedwe mubbuku lyabuumi kuzwa kumatalikilo aanyika—bayoogambwa baakubona munyama ooyo mbwaakaliko, pele lino tako pe, nokuba boobo uuyoobako.
re 247-248 ¶5-6
Maseseke Aagambya Ayubununwa
“Imunyama . . . wakaliko.” Inzya, wakali kupona kali League of Nations (Ciinga Calukamantano Lwazisi) kuzwa mu January 10, 1920, kuyakumbele. Kwakali zisi zili 63 izyakali cibeela camunyama ooyu aciindi comwe naa muziindi ziindene-indene. Pele mukuya kwaciindi, cisi ca Japan, Germany alimwi a Italy zyakazwa mumbunga eeyi, mpoonya zisi zya Soviet Union yakaindi zyakatandwa mumbunga eeyi. Mu September 1939 mweendelezi silunya wabulelo bwa Nazi mucisi ca Germany wakatalisya Nkondo Yanyika Yoonse Yabili. Akaambo kakwaalilwa kuleta luumuno munyika yoonse, mbunga ya League of Nations munzila yacikozyanyo, yakanjila mumulindi uutagoli oomo moyatakali kukonzya kucita cili coonse. Kuzikusikila mumwaka wa 1942, tiiyakaciliko pe. Aciindi nciconya eeci, Jehova wakabayubunwida bantu bakwe ncozyakali kupandulula zintu zyoonse izyakalibonya mucilengaano! Amuswaangano wakuti, Nkamu Yeendelezyegwa a Leza Yanyika Mpya (New World Theocratic Assembly), kweelana abusinsimi, mukwesu N. H. Knorr wakaambilizya kuti, “imunyama . . . tako pe.” Kumane wakabuzya kuti, “Sena mbunga ya League of Nations iyoozumanana kaili mumulindi?” Kayeeya majwi aali kulugwalo lwa Ciyubunuzyo 17:8, wakaingula kuti: “Lukamantano lwamasi aamunyika luyoobuka alimwi.” Oobo mbombubo mbocakacitika, ikusumpula Jwi lya Jehova lyabusinsimi!
Kuzwa Mumulindi Uutagoli
Munyama uusalala pyu wakazwa ncobeni mumulindi uutagoli. Mu June 26, 1945, kwakali loongololo lutaambiki mu San Francisco, ku U.S.A., ciindi zisi zili 50 nozyakazumina kubambwa kwambunga ya United Nations. Makanze aambunga eeyi akali “aakubamba luumuno akuliiba akati kazisi.” Mbunga ya League of Nations alimwi aya United Nations zyakalikozyenye munzila zinji. Bbuku litegwa The World Book Encyclopedia yakaamba kuti: “Mbunga ya United Nations ilikozyenye munzila zimwi a League of Nations yalo yakabambwa noyakainda Nkondo Yanyika Yoonse Yakusaangunga . . . Bunji bwazisi izyakatalisya United Nations nzenzizyo izyakatalisyide League of Nations. Mbubwenya mbuli League of Nations, mbunga ya United Nations yakabambilwa kugwasya kubamba luumuno akati kamasi. Zibeela zipati-pati zya United Nations zilikozyenye kapati azibeela zya League of Nations.” Aboobo bwini mbwakuti, mbunga ya United Nations nkubukulusyigwa kwamunyama uusalala pyu. Izisi zizyibidwe kuti nzibeela zyambunga eeyi zibalilwa ku 190. Nzinji kapati ikwiinda mweelwe wazisi izyakali mumbunga ya League of Nations yalo yakajisi buyo zisi zili 63. Kuyungizya waawo, mbunga ya United Nations ijisi milimo minji kwiinda League of Nations.
(Ciyubunuzyo 17:16, 17) Lino imeja aali kkumi ngoobona alimwi amunyama uulya, eezyi ziyoomusulaika muvwuule alimwi ziyoomusaala akumusiya mantanda, alimwi ziyoolya nyama yamubili wakwe akumuumpa amulilo cakumaninina. 17 Nkaambo Leza wakacibikka mumyoyo yabo kuti bazwidilizye muzeezo wakwe, inzya, ikuti bazwidilizye muzeezo wabo omwe kwiinda mukupa bwami bwabo kumunyama, kusikila leelyo majwi aa Leza aakuzuzikizyigwa.
Jehova Ulayubununa “Zyintu Zyeelede Kucitika Lino-lino”
Nikuba boobo, bukombi bwakubeja tabukazimaani buyo pe. Mukaintu muvwuule ulazumanana kuyunga bantu akusoleka kweendelezya bami kusikila Leza akabikke muzeezo mumyoyo yabaabo beendelezya. (Amubale Ciyubunuzyo 17:16, 17.) Ino-ino Jehova uyoopa kuti mbunga zyatwaambo twacisi zyamubweende oobu bwa Saatani, kwiimininwa ambunga ya Lukamantano lwa Zisi, zilwane bukombi bwakubeja. Bayoonyonyoona nguzu nzyajisi alimwi alubono lwakwe. Myaka iili mbwiibede yainda, zyintu zili boobo tiizyakali kulangilwa kuti inga zyacitika. Pele mazuba aano zyintu zyatalika kucinca. Mukaintu muvwuule takataliki buyo kubula nguzu asyoonto-syoonto, pele uyoonyonyoonwa mukulaba kwaliso.—Ciy. 18:7, 8, 15-19.
DECEMBER 30–JANUARY 5
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | CIYUBUNUZYO 20-22
“Amubone! Ndilengulula Zintu Zyoonse Kuti Zibe Zipya”
(Ciyubunuzyo 21:1) Lino ndakabona julu lipya alimwi anyika mpya; nkaambo julu lyakaindi anyika yakaindi zyakamana, alimwi lwizi taluciko pe.
re 301 ¶2
Julu Lipya a Nyika Mpya
Myaka minji katanazyalwa Johane, Jehova wakaambila Isaya kuti: “Nkaambo amubone! Ndilenga majulu mapya anyika mpya; eelyo zintu zyakaindi tazikaibalukwi limbi pe, nokuba kuyeeyegwa mumoyo.” (Isaya 65:17; 66:22) Businsimi oobu bwakazuzikizyigwa ciindi cakusaanguna ciindi ba Juda basyomeka nobakapiluka ku Jerusalemu mu 537 B.C.E. nokwakainda myaka iili 70 kabali mubuzike ku Babuloni. Mukubukulusyigwa ooku, bakapanga munzi uusalazyidwe, nkokuti “nyika mpya,” yalo iyakali kweendelezyegwa amfwulumende mpya, nkokuti “majulu mapya.” Nokuba boobo, mwaapostolo Petro wakaamba kujatikizya kuzuzikizyigwa kumbi kwabusinsimi oobu. Wakaamba kuti: “Pele kuli majulu mapya anyika mpya nzyotulindila swebo kweelana acisyomezyo cakwe, alimwi muli zyeezyi muyooba bululami.” (2 Petro 3:13) Johane lino utondezya kuti cisyomezyo eeci cilazuzikizyigwa mubuzuba bwa Mwami. “Julu lyakaindi anyika yakaindi,” nkokuti bweende bwazintu bwa Saatani antoomwe amfwulumende izyeendelezyegwa a Saatani alimwi amadaimona aakwe, ziyoomana. “Lwizi” iluzwide bantu basizibi alimwi bazangi luyoomana. Mubusena bwandulo kuyooba “julu lipya alimwi anyika mpya,” nkokuti bantu baluleme ibeendelezyegwa amfwulumende mpya, nkokuti Bwami bwa Leza.—Amweezyanisye Ciyubunuzyo 20:11.
(Ciyubunuzyo 21:3, 4) Mpoonya ndakamvwa jwi pati kuzwa kucuuno cabwami kaliti: “Amubone! Tente lya Leza lili aabantu, alimwi uyookkala ambabo, eelyo bayooba bantu bakwe. Alimwi Leza lwakwe uyooba ambabo. 4 Eelyo uyoosindula misozi yoonse kumeso aabo, alimwi lufwu talukabi limbi, akwalo koomoka, kulila nokuba kucisa takukabi limbi pe. Zintu zyakaindi zyamana.”
“Amubone! Ndilabambulula Zyintu Zyoonse Kuti Zibe Zipya”
“[Leza] uyoosindula misozi yoonse kumeso aabo.” (Ciyubunuzyo 21:4) Misozi iili buti Leza njayoosindula? Taili misozi yalukkomano naa eeyo iikwabilila meso eesu. Pele cisyomezyo ca Leza caamba misozi iiboola akaambo kakupenga alimwi akuusa. Leza takaisinduli buyo misozi; pele uyoozigwisya cakumaninina zyintu zipa bantu kulila, zyintu mbuli kupenga alimwi akuusa.
“Lufwu talukooyoobako limbi.” (Ciyubunuzyo 21:4) Ncinzi acimwi cipa bantu kulila kunze lyalufwu? Jehova uyoobafwutula bantu basyomeka kuzwa kubweendelezi bwalufwu. Munzila nzi? Kwiinda mukugwisya cintu cileta lufwu: icibi cakakonwa kuzwa kuli Adamu. (Baloma 5:12) Jehova uyoopa kuti aabo basyomeka babe bantu balondokede kwiinda mucituuzyo cacinunuzyo ca Jesu. Mpoonya sinkondo wamamanino, ilufwu, “uyoonyonyoonwa.” (1 Bakolinto 15:26) Bantu basyomeka bayoocikonzya kupona mbubwenya mbwaakakanzide Leza, nkokuti kupona buumi bubotu alimwi butamani.
“Akwalo . . . kucisa takukooyoobako limbi.” (Ciyubunuzyo 21:4) Ino nkucisa nzi kuyoomana? Kucisa koonse, kubikkilizya akwamumizeezo ikwakaboola akaambo kacibi alimwi akutalondoka, kwalo kupa bantu banji kuusa, kuyoomana.
(Ciyubunuzyo 21:5) Mpoonya ooyo uukkede acuuno cabwami wakati: “Amubone! Ndilengulula zintu zyoonse kuti zibe zipya.” Alimwi, waamba kuti: “Kolemba, nkaambo majwi aaya alasyomeka alimwi ngamasimpe.”
Jehova Ngo Leza Wakasimpe
Tweelede kucijatisya Jehova ncatwaambila mu Jwi lyakwe. Mbwaamba kuti mbwabede, mbwabede ncobeni alimwi uyoocita ncaamba kuti uyoocicita. Tulijisi kaambo kaya komoonga kakumusyomena Leza. Tulakonzya kusyoma Jehova naamba kuti “[uyoobasubula abo] batamuzi Leza akutaswiilila Makani Mabotu aa-Mwami wesu Jesu.” (2 Ba-Tesalonika 1:8) Alimwi tulakonzya kumumvwida Jehova naamba kuti ulabayanda aabo ibazumanana kucita bululami, uyoobapa buumi aabo ibasyoma alimwi akuti uyoogusya macise, kulila naa lufwu. Jehova ulaamba mbwaasyomeka imajwi aali mucisyomezyo eeci camamanino kwiinda mumalailile aaya kumwaapostolo Johane kuti: “Kocilemba eeci, nkaambo majwi aaya ngakasimpe alimwi aleelede kusyomwa.”—Ciyubunuzyo 21:4, 5; Tusimpi 15:9; Johane 3:36.
Kuyandaula Mbono Zyakumuuya
(Ciyubunuzyo 20:5) (Ibafwu bamwi boonse ibakasyaala tiibakaba baumi kusikila noyakamana eeyo myaka iili 1,000.) Oobu mbubuke bwakusaanguna.
it-2 249 ¶2
Buumi
Ciindi Leza naakapa malailile kuli Adamu, wakali kwaamba kuti, ikuti Adamu naakamvwida, naatakafwa. (Matl. 2:17) Aboobo kuli baabo ibamvwida, ciindi sinkondonyina wamamanino lufwu aakunyonyoonwa, cibi tacinoociliko mumibili yabo. Tabakafwi limbi mane kukabe kutamani. (1Kor.15:26) Ooku kunyonyoonwa kwalufwu kuyoocitika kumamanino aabulelo bwa Kristo, bwalo mubbuku lya Ciyubunuzyo ibwaambwa kuti buyootola myaka iili 1,000. Mubbuku eeli kwaambwa kuti aabo ibayooba bami alimwi abapaizi a Kristo “bakaba baumi akulela kabali bami antoomwe a Kristo kwamyaka iili 1,000.” “Ibafwu bamwi boonse ibakasyaala” akutaba baumi “kusikila noyakamana eeyo myaka iili 1,000” beelede kuba baabo ibanooli baumi kumamanino aamyaka iili 1,000, pele Saatani katanaangununwa mumulindi uutagoli kutegwa alete musunko wamamanino kubantu. Kusikila kumamanino aamyaka iili 1,000, bantu anyika banoolondokede akuba mbuli mbobakabede ba Adamu a Eva kabatanabisya. Lino banoopona buumi bulondokede ncobeni. Aabo ibayoozwidilila mumusunko ciindi Saatani aakwaangununwa kwakaindi kasyoonto kuzwa mumulindi uutagoli, bayookkomana abuumi butamani.—Ciy. 20:4-10.
(Ciyubunuzyo 20:14, 15) Mpoonya lufwu a Cuumbwe zyakawaalwa muzyiba lyamulilo. Eeli zyiba lyamulilo liiminina lufwu lwabili. 15 Kunze lyaboobo, kufwumbwa ooyo watakajanwa kalembedwe mubbuku lyabuumi wakawaalwa muzyiba lyamulilo eelyo.
it-2 189-190
Zyiba Lyamulilo
Majwi aaya ajanika buyo mubbuku lya Ciyubunuzyo alimwi cilasalala kuti kuli ncaayiminina. Bbaibbele lilapa bupanduluzi bwandilyo alimwi ancaamba majwi aaya kwiinda mukwaamba kuti: “Eeli zyiba lyamulilo liiminina lufwu lwabili.”—Ciy. 20:14; 21:8.
Bupanduluzi bumbi bwazyiba lyamulilo lyacikozyanyo bulalibonya muzibalo zimbi izili mubbuku lya Ciyubunuzyo. Lufwu lwaambwa kuti lwakawaalwa muzyiba lyamulilo eeli. (Ciy. 19:20; 20:14) Masimpe ngakuti, lufwu talukonzyi kuumpwa cacigaminina. Kuyungizya waawo, Diabolosi, icilenge camuuya citalibonyi, wakawaalwa muzyiba. Mbwaanga ncilenge camuuya, takonzyi kupya mumulilo wini.—Ciy. 20:10; amweezyanisye a Kulonga 3:2 alimwi a Babetesi 13:20.
Mbwaanga zyiba lyamulilo liiminina “lufwu lwabili” alimwi mbwaanga lugwalo lwa Ciyubunuzyo 20:14 lwaamba kuti zyoonse “lufwu a Cuumbwe” ziyoowaalwa muzyiba eeli, cilasalala kuti zyiba talikonzyi kwiiminina lufwu oolo bantu ndobakakona kuli Adamu (Rom. 5:12), alimwi talyaambi Cuumbwe. Aboobo, kweelede kuti liiminina lufwu lwamusyobo uumbi, oolo lutakonzyi kujokololwa nkaambo kunyina aalembedwe kuti “zyiba” lyakabaleka bafwu ibakali mulindilyo, mbuli mbolucita lufwu alimwi a Cuumbwe. (Ciy. 20:13) Aboobo, aabo ibatalembedwe “mubbuku lyabuumi,” basikukazya bweendelezi bwa Leza ibateempwi, bayakuwaalwa muzyiba lyamulilo, nkokuti lunyonyooko lutamani naa lufwu lwabili.—Ciy. 20:15.