Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu
© 2022 Christian Congregation of Jehovah’s Witnesses
JANUARY 2-8
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 2 BAMI 22-23
“Nkaambo Nzi Ncotweelede Kulicesya?”
Josiya Wakali Kuuyanda Kapati Mulawo wa Jehova
Mutempele, mupaizi mupati Hilikiya wakajana bbuku lyakuvwunga lya Mulawo wa Jehova—ambweni ndebbuku ndyaakalemba Musa. Mulembi wamwami Safani wakalileta bbuku lyakuvwunga eelyo kuli Josiya akutalika kumubalila Mulawo cakupozya. Josiya naakali kuswiilila, wakazyiba kuti bantu tiibakali kumumvwida Jehova kwamyaka minji. Mwami Josiya wakaambila Hilikiya kuti: ‘Jehova ulinyemede kapati. Koya ukaambaule anguwe. Jehova ulatwaambila ncotweelede kucita.’ Jehova wakaingula kwiinda mumusinsimi mukaintu Hulida: ‘Bantu ba Juda bandizangila. Bayoosubulwa ciindi Josiya aakuleka kuba mwami, nkaambo walo ulalicesya.’
Amube Basungu Kubukombi Bwakasimpe
Ciindi nowakali kucitwa mulimo wakubukulusya bukombi bwakasimpe walo iwakali kweendelezyegwa a Mwami Josiya, Hilikiya Mupaizi Mupati “wakajana ibbuku lyamulao wa-Jehova ngwaakapa kujanza lya-Musa.” Wakalipa Safani mulembi wamwami, mpoonya walo wakatalika kumubalila Josiya zyintu zyakalembedwe. (Amubale 2 Makani 34:14-18.) Ino ncinzi cakatobela? Mpoonya-mpoonya mwami wakazapaula zisani zyakwe alimwi kali mumause wakalailila baalumi kuti bamubuzye Jehova. Kwiinda mumusinsimi mukaintu Hulda, Leza wakatuma mulumbe wakusinganya micito yabukombi imwi iyakali kucitwa mucisi ca Juda. Pele kusoleka nkwaakacita Josiya mukugwisya bukombi bwamituni kwakalibonya, alimwi wakazumanana kutambula luzyalo lwa Jehova nokuba kuti cisi coonse cakasinganyizidwe kuba muntenda. (2 Mak. 34:19-28) Ino ncinzi ncotukonzya kwiiya kuzyintu eezyi? Masimpe makanze eesu alikozyenye angaakajisi Josiya. Tweelede kutobela malailile aa Jehova cakufwambaana, akubikkila kapati maano kuzikozyanyo zitucenjezya kujatikizya cikonzya kucitika kuti twazumizya busiluleyo alimwi akutasyomeka kuti zinyonganye bukombi bwesu. Alimwi tuyooba alusyomo lwakuti Jehova uyoobubona alimwi akubukkomanina busungu mbotujisi kubukombi bwakasimpe, mbubwenya mbwaakacita kuli Josiya.
Mbono Zyakumuuya
w01 4/15 26 ¶3-4
Mulakonzya Kuzwidilila Tacikwe Makani Ambomwakakomezyegwa
Nokuba kuti wakajisi bukkale bukatazya ciindi nakali kukomezyegwa, Josiya wakazwidilila mukucita zintu zibotu mumeso aa Jehova. Akaambo kakuti wakazwidilila mubweendelezi, bwakwe Bbaibbele limwaamba kuti: “Kunyina mwami wakamusaangunina wakali mbuli nguwe iwakapiluka kuli Jehova camoyo wakwe woonse abuumi bwakwe boonse alimwi anguzu zyakwe zyoonse kweelana a Mulawo woonse wa Musa; alimwi kuzwa nguwe tiikwakaba uumbi uuli mbuli nguwe.”—2 Bami 23:19-25.
Eelo kaka cikozyanyo ca Josiya cilakulwaizya kapati kulibaabo bakaliyumya mubukkale bukatazya ciindi nobakali kukomena! Ino ncinzi ncotukonzya kwiiya kucikozyanyo cakwe? Ino ncinzi cakagwasya Josiya kusala nzila mbotu akukakatila kulinjiyo?
JANUARY 9-15
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 2 BAMI 24-25
“Amuzumanane Kupakamana”
Buzuba bwa Jehova Bwalubeta Bulaafwaafwi!
Ikusinsima kwa Zefaniya kwabusicamba kulangilwa kuti nkokwakakulwaizya Mwami mwana-mwana Josiya kubikkila maanu kukugusya bukombi busofweede mucisi ca Juda. Pele intaamu ya Josiya yakugusya bukombi bwakubeja boonse munyika eyo tiiyakamanizya bubi boonse bwakali akati kabantu nokuba kumanizya zibi nzyaakacita syaanyinakulu, Mwami Manase walo “wakazuzya Jerusalemu bulowa bwabantu batakwe mulandu.” (2 Bami 24:3, 4; 2 Makani 34:3) Akaambo kaceeci, ibuzuba bwa Jehova bwalubeta bwakali kulangilwa ncobeni.
Twaambo Tupati-Pati Kuzwa Mubbuku lya Jeremiya
Mumwaka wa 607 B.C.E., Zedekiya ujisi myaka yakulela iili 11. Mwami Nebukadinezara waku Babuloni waulwana munzi wa Jerusalemu kwamyezi iili 18. Mubuzuba bwaciloba bwamwezi wasanu wamwaka wa 19 wabulelo bwa Nebukadinezara, Nebuzaradana imupati wabasikutabilila ‘wasika’ ku Jerusalemu. (2 Bami 25:8) Ambweni kali mucilabba cakwe cili anze lyamunzi, Nebuzaradana walanga-langa mbobubede bukkale akuyeeya nzila mbwanga walwana. Nokwainda mazuba otatwe mubuzuba bwakkumi bwamwezi, ‘wanjila’ mu Jerusalemu. Eelyo waumpa munzi.—Jeremiya 52:12, 13.
Mbono Zyakumuuya
Twaambo Tupati-Pati Kuzwa Mubbuku lya Bami Babili
24:3, 4. Akaambo kamulandu wa Manase wakutila bulowa, Jehova “wakakaka kulekelela” Juda. Leza ulababikkila maano bantu baluleme ibajaigwa. Tulakonzya kusyoma kuti Jehova uyootola ntaamu akaambo kabaluleme kwiinda mukunyonyoona baabo ibabajaya.—Intembauzyo 37:9-11; 145:20.
JANUARY 16-22
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 1 MAKANI 1-3
“Bbaibbele—Ndibbuku Lyaamba Zyamasimpe, Ikutali Zyakubeja”
w09 9/1 14 ¶1
Adamu Alimwi a Eva—Sena Bakali Bantu Ncobeni?
Mucikozyanyo, amulange-lange mulongo wamazyalani aaba Juda uulembedwe mu Bbaibbele kubbuku lya 1 Makani caandano 1 kusikila ku 9, alimwi akubbuku lya Makani Mabotu lya Luka caandano 3. Aaya makani alembedwe kabotu-kabotu kweelana amulongo wamazyalani wanamba 48 alimwi a 75. Luka wakatobelezya mulongo wazyalani lya Jesu Kristo, pele bbuku lya 1 Makani lyaamba kujatikizya mulongo wabami alimwi abapaizi wacisi ca Israyeli. Milongo yoonse yobilo ilabikkilizya amazina aabantu bakazyibidwe kapati mbuli Solomoni, Davida, Jakobo, Izaka, Abrahamu, Nowa, mane buya kusikila kuli Adamu. Mazina oonse aali amilongo yobilo eeyi atondezya bantu bakaliko ncobeni, alimwi Adamu nguwakali wakusaanguna amilongo eeyi.
Makani aa Nowa Azambangulwe Ngamasimpe, Taali Aakupanga Buyo
Mulongo wamazyalani uulembedwe muzibalo zyobilo zyamu Bbaibbele utondezya kuti Nowa wakaliko ncobeni. (1 Makani 1:4; Luka 3:36) Boonse bobilo, Ezara a Luka ibakalemba mulongo wamazyalani aaya bakalicibwene kuvwuntauzya twaambo. Luka wakautobelezya mulongo wazyalani lya Jesu Kristo kusikila kuli Nowa.
w09 9/1 14-15
Adamu Alimwi a Eva—Sena Bakali Bantu Ncobeni?
Mucikozyanyo, amulange-lange njiisyo yamu Bbaibbele njobayandisya kapati basizikombelo banji—icinunuzyo. Kweelana anjiisyo eeyi, Jesu Kristo wakaaba buumi bwakwe bulondokede kabuli cinunuzyo kuti anunune bantu kuzibi zyabo. (Matayo 20:28; Johane 3:16) Mbuli mbotuzyi, cinunuzyo ncintu cibbadelwa kutegwa kunununwe muntu umwi naa kuula cintu ceelene aceeco cakasweekede. Nkakaambo kaako Bbaibbele lyaamba Jesu kuti, “ncinunuzyo ceelene.” (1 Timoteyo 2:6) Tulakonzya kulibuzya kuti, ino ceelene aanzi? Bbaibbele liingula kuti: “Nkaambo mbubonya muli Adamu boonse balafwa, mbubonya buyo muli Kristo boonse bayoopegwa buumi.” (1 Bakorinto 15:22) Buumi bulondokede Jesu mbwaakaaba kunununa bantu bamvwida, buleelene abuumi Adamu mbwaakasweekelwa ciindi naakabisya mumuunda wa Edeni. (Baroma 5:12) Cakutadooneka, ikuti Adamu naatakapona ncobeni, cinunuzyo cacipaizyo ca Kristo nicakaba cabuyo.
Mbono Zyakumuuya
it-1 911 ¶3-4
Mulongo Wamazyalani
Mazina Aabamakaintu. Zimwi ziindi bamakaintu bakali kulembwa mumulongo wamazyalani ciindi nokwakali kaambo ncobakeelede kucitila boobo. Ku Matalikilo 11:29, 30, Sarai (Sara) ulaambidwe, ambweni akaambo kakuti Mbuto yakasyomezegwa yakali kuyoosika kwiinda mulinguwe, kutali kwiinda kumukaintu umwi wa Abrahamu. Milika ulaambidwe mucibalo eeci akaambo kakuti nguwakali bakaapanyina Rebeka, mukaintu wa Izaka. Eeci cakali kutondezya kuti lunyungu lwa Rebeka lwakali kuyoozwa mumukowa wa Abrahamu, nkaambo Izaka tanaakali kuyookwata mukaintu wakucisi cimbi. (Matl. 22:20-23; 24:2-4) Ku Matalikilo 25:1, tujana zina lyamukaintu ngwaakakwata Abrahamu Ketura. Eeci citondezya kuti Abrahamu wakakwata alimwi ciindi Sara naakafwa akuti wakacijisi nguzu zyakuzyala kwamyaka iinda ku 40 kuzwa ciindi Jehova naakamupede nguzu eezyi munzila yamaleele. (Rom. 4:19; Matl. 24:67; 25:20) Alimwi, caandaano eeci cilayubununa kumvwana kwakaliko akati kamusyobo wa Midiyani amisyobo iimwi yaci Araba alimwi a Israyeli.
Leya, Rakele, alimwi abanakasuwa ba Jakobo, antoomwe abana basankwa mbaakazyala, balaambidwe mazina aabo. (Matl. 35:21-26) Eeci cilatugwasya kumvwisya Leza mbwaakabeendelezya kumbele bana aaba. Akaambo katwaambo tukozyenye atootu tulajana mazina aabamakaintu mumulongo wamazyalani. Ciindi lukono nolwakapegwa kulimbabo, mazina aabo akali kulembwa. (My. 26:33) Nokuba boobo, Tamara, Rahabu, alimwi a Rute bakacita zintu zilibedelede. Umwi aumwi, wakacita cintu cilibedelede cakapa kuti abe muzyalani lya Mesiya, Jesu Kristo. (Matl. 38; Rom. 1:3-5; 4:13-15; Mt. 1:1-5) Akati kaziindi zimwi mobaambidwe bamakaintu aaba mumulongo wamazyalani mu Bbaibbele nkuulugwalo lwa 1 Makani 2:35, 48, 49; 3:1-3, 5.
JANUARY 23-29
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 1 MAKANI 4-6
“Ino Mipailo Yangu Yaamba Nzi Kujatikizya Ndime?”
‘Sikuswiilila Mipailo’
Jabezi wakali kukubikkila maano kupaila. Wakatalika mupailo wakwe kwiinda mukukombelezya Leza kuti amulongezye. Mpoonya wakalomba zintu zyotatwe izitondezya kuti wakajisi moyo uuzwide lusyomo.
Cakusaanguna, Jabezi wakalomba Leza, kati: ‘kokomezya cilawo cangu.’ (Kapango 10) Ooyu mwaalumi uulemekwa tanaakali kubweza nyika yabantu, naa kunyonokela zintu zyabantunyina. Kulomba kwakwe kuzwa ansi aamoyo kwakali kujatikizya kapati bantu, ikutali nyika. Wakali kulomba kuti kube luumuno lunji mucilawo cakwe kutegwa kuvwule bakombi ba Leza wakasimpe.
Cabili, Jabezi wakalomba “janza” lya Leza kuti libe anguwe. Janza lya Leza lyacikozyanyo ninguzu nzyabelesya kugwasya babelesi bakwe. (1 Makani 29:12) Kutegwa atambule nzyaakali kulomba mumoyo wakwe, Jabezi wakalanga kuli Leza ooyo uujisi janza litali lifwaafwi kulibaabo batondezya lusyomo mulinguwe.—Isaya 59:1.
Catatu, Jabezi wakapaila kuti: ‘Kondivwuna kumapenzi kutegwa atandiwidi.’ Aboobo, mabala aakuti “kutegwa atandiwidi” atondezya kuti Jabezi wakapaila kuti atatiji mapenzi, pele kutegwa atazundwi akaambo kakuusa naa kuzundwa amicito mibi.
Mupailo wa Jabezi uyubununa mbwaakali kulimvwa kujatikizya bukombi busalala alimwi alusyomo lwakwe kuli Sikuswiilila Mipailo. Ino Jehova wakamwiingula buti? Cibalo eeci kumamanino cijisi majwi aakuti: “Kumane Leza wakamucitila zyoonse nzyakali kulomba.”
Mbono Zyakumuuya
Twaambo Tupati-Pati Kuzwa Mubbuku lya Makani lya Kusaanguna
5:10, 18-22. Mumazuba aakali kupona Mwami Saulo, imisyobo yakali kujwe lya Jordano yakazunda ba Hagiri nokuba kuti mweelwe wamisyobo eeyi wakali kunjila ziindi ziinda kuli zyobilo kumweelwe wabana Hagiri. Eeci cakacitika akaambo kakuti basintanze bamisyobo eeyi bakali kusyoma Jehova akulangila kuti abagwasye. Atumusyome Jehova cakumaniina mbotuya buzumanana munkondo yakumuuya njotulwana abasinkondoma batwiinda kuvwula.—Ba-Efeso 6:10-17.
JANUARY 30–FEBRUARY 5
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 1 MAKANI 7-9
“Mulakonzya Kwiibeleka Milimo Iikatazya Kwiinda Mukugwasyigwa a Jehova”
Twaambo Tupati-Pati Kuzwa Mubbuku lya Makani lya Kusaanguna
9:26, 27. Balindizi bamilyango bana Levi bakalijisi mulimo mupati kapati. Bakalipedwe cijuzyo camilyango yakuzibeela zisalala izya tempele. Bakali kusyomeka mukujalula milyango abuzuba. Tulipedwe mukuli wakusikila bantu muzilawo zyesu akubagwasya kutegwa batalike kukomba Jehova. Sena tatweelede kusyomeka mbuli bwakali ba Levi ibakali kulindila milyango?
Sena Mulakonzya Kuba Mbuli Pinehasi Ciindi Nomujana Buyumuyumu?
Pinehasi wakalijisi mukuli mulemu mu Israyeli yansiku, pele cabusicamba, cabusongo alimwi akusyoma Leza wakakonzya kuzwidilila mubuyumuyumu boonse. Kulanganya mbungano ya Leza cabusungu nkwaakacita Pinehasi kwakapa kuti akkomaninwe a Jehova. Nikwakainda myaka iili 1,000, Ezara wakasololelwa amuuya wa Leza kulemba kuti: ‘Pinehasi mwana wa Eleazara nguwakali musolozi wabo kaindi. Jehova kali awe.’ (1 Mak. 9:20) Acibe boobo kuli boonse bajisi mikuli yakweendelezya akati kabantu ba Leza mazuba aano alimwi a Banakristo boonse bamubelekela cakusyomeka.
Mbono Zyakumuuya
Twiimbile Jehova!
Masimpe, kwiinda mubasinsimi Jehova wakaambila bantu bamukomba kuti kabamutembaula munyimbo. Baimbi bakazwa kumusyobo wabapaizi tiibakali kucita milimo iimwi njibakali kucita bamwi kutegwa babikkile maano kukulemba akulibambila kwiimba.—1 Mak. 9:33.
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
Amubagwasye Basikwiiya Bbaibbele Kutegwa Babbapatizyigwe
Katanabbapatizyigwa, amumugwasye sikwiiya Bbaibbele kuzibelesya zintu nzyoliyiisya Bbaibbele. (Amubale Matayo 28:19, 20.) Ciindi sikwiiya nazibelesya nzyaiya, uba mbuli “muntu musongo” waambidwe mucikozyanyo ca Jesu iwakasya akuyaka ŋanda yakwe amwala. (Mt. 7:24, 25; Lk. 6:47, 48) Mbuti mbotukonzya kugwasya sikwiiya kubelesya zintu nzyaiya? Atulange-lange zintu zyotatwe nzyotukonzya kucita.
Amumugwasye sikwiiya kulibikkila mbaakani. Nkaambo nzi ncomweelede kucita boobu? Atulange-lange cikozyanyo eeci: Kuti kamuunka kubusena kulamfwu amootokala, inga kamuyaabwiima mumasena mabotu. Eeci inga camupa kubona musinzo kuti tauli mulamfwu. Mbubwenya buyo, ciindi sikwiiya Bbaibbele nalibikkila mbaakani zitakatazyi alimwi akuzizuzikizya, ulalangilwa kutalika kubona kuti ayalo mbaakani yakubbapatizyigwa ilakonzyeka. Amubelesye cibeela cakuti “Mbaakani” icili mubbuku lya Amupone Kukabe Kutamani! kugwasya sikwiiya kulibikkila mbaakani. Kumamanino aciiyo cimwi acimwi, amubandike asikwiiya kubona mbaakani njaalibikkila mboikonzya kumugwasya kuzibelesya nzyaaiya. Ikuti nywebo kamujisi mbaakani yiindene ayasikwiiya, amwiilembe acibeela cakuti “Mbaakani Zimbi.” Lyoonse kamucibelesya cibeela eeci kulingula mbaakani zipati-pati alimwi azeezyo zitakatazyi nzyaakalibikkila sikwiiya.
Amubagwasye basikwiiya kucinca bukkale bwabo. (Amubale Marko 10:17-22.) Jesu wakalizyi kuti cilakonzya kumuyumina mwaalumi muvwubi kusambala zintu zyakwe zyoonse. (Mk. 10:23) Pele wakaambila mwaalumi kuti acince bukkale bwakwe. Nkaambo nzi? Nkaambo wakali kumuyanda. Zimwi ziindi, tulakonzya kuwayawaya kukulwaizya sikwiiya kubelesya zintu nzyaiya akaambo kakuti swebo tuyeeya kuti talibambilide kucinca. Cilakonzya kutola ciindi kuti bantu basamunune buntu bwabo bwakaindi akusama bupya. (Kol. 3:9, 10) Pele kuti mwafwambaana kumwaambila sikwiiya kuti weelede kucinca bukkale bwakwe, ulakonzya kufwambaana kutalika kucinca. Kwiinda mukuba amibandi iili boobu, mutondezya kuti mulamubikkila maano sikwiiya.—Int. 141:5; Tus. 27:17.
Cilayandika kapati kubuzya sikwiiya mbwayeeya kujatikizya makani ngotubandika. Eeci ciyootugwasya kuzyiba makani ngazyi sikwiiya alimwi akusyoma. Kuti kamucita oobu lyoonse, kumbele ciyoomuubila kubandika makani aakonzya kumukatazya kusyoma sikwiiya. Mubbuku lyakuti Amupone Kukabe Kutamani! kuli mibuzyo minji iigwasya kuzyiba mbwayeeya sikwiiya. Mucikozyanyo, muciiyo 04 kuli mubuzyo wakuti: “Ino muyeeya kuti Jehova ulimvwa buti ciindi nomubelesya zina lyakwe?” Muciiyo 09 muli wakuti: “Nzintu nzi nzyomunga mwayanda kubikkilizya mumipailo yanu?” Ciindi cakusaanguna, cilakonzya kumuyumina sikwiiya kwiingula mibuzyo eeyi. Mulakonzya kumuyiisya sikwiiya kuyeeya magwalo alimwi azifwanikiso zili mubbuku.
Ciindi sikwiiya naacizyiba ncayelede kucita, mweelede kubelesya zyakuluula zyakacitika ncobeni kutegwa mumukulwaizye. Mucikozyanyo, kuti sikwiiya kacimuyumina kujanika kumiswaangano, mulakonzya kumutondezya vidiyo yakuti “Jehova Wakandilanganya” iijanika muciiyo 14 mucibeela cakuti “Amuzyibe Zinji.” Muziiyo zinji zyabbuku lyakuti Amupone Kukabe Kutamani!, muyoojana zyakuluula zili boobu mucibeela cakuti “Amwiiye Zinji” naa cakuti “Amuzyibe Zinji.” Tamweelede kweezyanisya sikwiiya wanu amuntu uumbi kwiinda mukwaamba kuti, “Kuti naa walo wakacikonzya, nkokuti andinywe inga mwacikonzya.” Amuleke sikwiiya alisalile cakucita. Muciindi caboobo, amunomoone twaambo tugaminide itwakagwasya muntu uuli muvidiyo kubelesya ncoliyiisya Bbaibbele. Ambweni mulakonzya kwaamba kaambo komwe kamumagwalo naa cintu cacigaminina cakacitwa. Kuti kacikonzyeka, amukankaizye Jehova mbwaakamugwasya muntu uuli muvidiyo.
Amumugwasye sikwiiya kuyanda Jehova. Munzila nzi? Amujane ciindi cakugwasya sikwiiya wanu kwiiya zinji kujatikizya Jehova. Amumugwasye sikwiiya kubona Jehova kuti ngu Leza uukkomene walo uuyanda kugwasya baabo bamuyanda. (1Tim. 1:11; Heb. 11:6) Amumutondezye sikwiiya kuti ulakonzya kugwasyigwa kwiinda mukubelesya makani ngaiya alimwi akumupandulwida kuti kucita boobu kutondezya luyando ndwajisi kuli Jehova. (Is. 48:17, 18) Sikwiiya wanu uyookulwaizyigwa kucinca bukkale bwakwe ciindi luyando ndwajisi kuli Jehova noluyaabuyuma.—1Joh. 5:3.
FEBRUARY 6-12
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 1 MAKANI 10-12
“Amuyumye Makanze Aanu Aakucita Kuyanda kwa Leza”
“Undiiyisye Kucita Luyando Lwako”
Alimwi tweelede kutobela cikozyanyo ca Davida cakulumba njiisyo zijanwa mu Mulawo alimwi aluyandisisyo lwakwe lwakupona kweelana anjiisyo eezyo. Amubone cakacitika ciindi Davida naakatondezya kuti wakali kuyanda ‘kunywa maanzi aamucikala caku Betelehemu.’ Baalumi ba Davida botatwe bakabikka buumi bwabo muntenda kwiinda mukunjila mudolopo cakusisikizya—lyalo lyakakkedwe abana Filisti—akuteka maanzi. Nokuba boobo, “Davida wakakaka kunywa, wakaapaizizya Jehova.” Nkaambo nzi? Davida wakapandulula kuti: “Cilatondwa kucita obo! Sa ndakonzya kunywa bulowa bwabantu aba? Nkaambo cintu eci ncibacita kukundiletela aya maanzi inga nicakabaletela lufu.”—1 Mak. 11:15-19.
Davida wakalizyi kuzwa mu Mulawo kuti bulowa bweelede kutilwa aansi kuli Jehova kutali kuligwa pe. Alimwi wakalizyi kaambo eeci ncocakeelede kucitwa. Davida wakalizyi kuti “mubulowa mobubede buumi bwanyama.” Nokuba boobo, aaya akali maanzi kutali bulowa. Nkaambo nzi Davida ncaakakakila kunywa? Wakali kutondezya kulumba njiisyo yakali kunze aamulawo ooyu. Kuli Davida, maanzi akali kuyandika mbubwenya mbuli bulowa bwabaalumi botatwe. Aboobo, cakali kutondwa kulinguwe kunywa maanzi aaya. Muciindi cakwaanywa, wakasala kuti weelede kwaatila ansi.—Lev. 17:11; Dt. 12:23, 24.
Amulekele Milawo Anjiisyo Zya Leza Kuyiisya Manjezyeezya Aanu
Kutegwa tugwasyigwe amilawo ya Leza, tatweelede kwiile kwiibala buyo naa kwiizyiba buyo. Pele tweelede kwiiyanda alimwi akwiilemeka. Ijwi lya Leza lyaamba kuti: “Amusulaike bubi, muyande bubotu.” (Am. 5: 15) Pele ino mbuti mbotukonzya kucita oobo? Iciyandika kapati, nkwiiya kubona zintu mbuli mbwazibona Jehova. Mucikozyanyo, amweezyeezye kuti mujisi penzi lyakubula ŋonzi. Mpoonya dokotela wanu wamupangila pulogilamu yazyakulya nzyomweelede kulya, kunyanyaansya mubili, alimwi ambomweelede kupona. Nomwamana kwiisola pulogilamu eeyo, mwajana kuti ilabeleka kabotu. Tacidoonekwi buya kuti inga mwamulumba kapati dokotela wanu akaambo kakumugwasya kuba abuumi buli kabotu.
Mbubwenya buyo, Mulengi wesu ulatupa milawo iikonzya kutukwabilila kuzwa kuzintu zikonzya kutucitikila akaambo kakucita cibi, calo icipa kuti katupona kabotu. Amubone mbotugwasyigwa kwiinda mukutobela milawo ya Bbaibbele iijatikizya kubeja, kukanza kucita zintu zibi, kubba, bwaamu, nkondo alimwi akusyoma mizimo. (Amubale Tusimpi 6:16-19; Ciy. 21:8) Ciindi notujana zilongezyo iziboola akaambo kakucita zintu munzila njayanda Jehova, luyando lwesu kulinguwe alimwi akumilawo yakwe luyookomena.
Mbono Zyakumuuya
it-1 1058 ¶5-6
Moyo
Kubeleka “Camoyo Woonse.” Moyo wini weelede kuti kauli kabotu kutegwa kaucikonzya kubeleka, pele moyo wamaambilambali ulakonzya kwaandaana. Davida wakapaila kuti: “Kondipa kuba amoyo omwe kutegwa kandiyoowa zina lyako,” kupandulula kuti muntu ulakonzya kuba amyoyo yobilo kujatikizya mbwalimvwa alimwi azintu nzyalibilika. (Int. 86:11) Muntu uuli boobu ulakonzya kuba ‘amyoyo yobilo,’ nkokuti kukasaala caboola kukukomba Leza. (Int. 119:113; Ciy. 3:16) Muntu awalo ulakonzya kuba amyoyo yobilo, kusola kubelekela basimalelo bobilo, naa kwaamba cintu cimwi cakuupaika. (1Mak. 12:33; Int. 12:2,) Cakutainda mumbali, Jesu wakabapa lulayo basikuupa-upa ameso aabo ibakajisi myoyo yobilo.—Mt. 15:7, 8.
Muntu uuyanda kukkomanisya Leza taelede kuba amyoyo yobilo pele weelede kumubelekela Leza amoyo woonse. (1Mak. 28:9) Eeci ciyandika kubeleka canguzu akaambo kakuti moyo ulombozya kucita zintu zibi. (Jer. 17:9, 10; Matl. 8:21) Cikonzya kutugwasya kutegwa tuzumanane kuba amoyo omwe, nkupaila kuzwa ansi aamoyo (Int. 119:145; Malo. 3:41), lyoonse kubala Jwi Leza (Ezr. 7:10; Tus. 15:28), cabusungu kutola lubazu mumulimo wakukambauka (amukozyanisye a Jer. 20:9), alimwi akuyanzana abantu balyaabide amoyo wabo woonse kubelekela Jehova.—Amukozyanisye a 2Bam. 10:15, 16.
FEBRUARY 13-19
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 1 MAKANI 13-16
“Kutobela Malailile Kusololela Kukuzwidilila”
Sena Mulabuzya Kuti, “Uli Kuli Jehova”?
Ibbokesi lyacizuminano nolyakapilusyigwa ku Israyeli akuyobolwa kwamyaka minji ku Kiriyati-jearimu, Mwami Davida wakayanda kuti litolwe ku Jerusalemu. Wakabaambila basilutwe babantu kuti Bbokesi inga lyalonzyegwa ‘ikuti naa makani aaya alakonzya kubabotela alimwi naa Jehova wazumina.’ Pele tanaakabikkila maano kapati kukuzyiba kuyanda kwa Jehova mukaambo aaka. Naakacita oobo, Bbokesi nolyatakanyamudwa muŋola. Nolyakanyamunwa agwezyo aba Kohati iba Levi mbubwenya mbuli Leza mbwaakalilailide cakusalazya. Nokuba kuti kwaziindi zinji Davida wakali kubuzya kuli Jehova, muciindi eeci kunyina naakacita oobu munzila yeelede pe. Eelyo eeci cakaleta mapenzi. Davida kumbele wakazoozumina kuti: “Jehova Leza wesu wakatu[nyemena], nkaambo teetwakalibamba muciyanza ceelede.”—1 Makani 13:1-3; 15:11-13; Myeelwe 4:4-6, 15; 7:1-9.
Sena Mulabuzya Kuti, “Uli Kuli Jehova”?
Bbokesi nolyakatolwa aba Levi kuzwa kuŋanda ya Obedi-Edomu kuya ku Jerusalemu, ilwiimbo lwakaanzwa a Davida lwakaimbwa. Lwakali kubikkilizya akuyeezya ooku: “Amuyandaule Jehova anguzu zyakwe. Amuyandaule busyu bwakwe lyoonse. Amwiingasile milimo mipati njaacitide, maleele ngaakacita ambeta zyamil[o]mo yakwe.”—1 Makani 16:11, 12.
Mbono Zyakumuuya
Amukombe Jehova Mwami Walyoonse Alyoonse
Davida wakaleta bbokesi lyacizuminano lisalala ku Jerusalemu. Ciindi eeci calukkomano, ba Levi bakaimba lwiimbo lwakutembaula ilwakajisi majwi aalembedwe mulugwalo lwa 1 Makani 16:31 aakuti: ‘Nyika isekelele. Baambe akati kabamasi kuti Jehova ngu Mwami.’ Muntu ulakonzya kubuzya kuti, ‘Mbwaanga Jehova ngo Mwami walyoonse alyoonse, ino wakaba buti Mwami aciindi eeco?’ Jehova uba Mwami ciindi natondezya bulelo bwakwe naa nabikka muntu umwi kuti amwiiminine aciindi cimwi naa nalanganya bukkale bumwi bugaminide. Cibeela eeci cabweendelezi bwa Jehova cilijisi bupanduluzi buyandika kapati. Davida katanafwa, Jehova wakamusyomezya kuti bweendelezi bwakwe bwakali kuyoozumanana kukabe kutamani, naakati: “Njoobusya mwana wako iwakazyalwa kumaala aako, kuti alye izina lyako, nkabela njooimikizya bwami bwakwe.” (2 Sam. 7:12, 13) Kumamanino aamakani aaya, “mwana” ooyu wa Davida wakalibonya nokwakainda myaka iibalilwa ku 1,000. Ino ooyu wakazyooba ni, alimwi ndilili naakali kuyakuba Mwami?
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
Amukulwaizyigwe ‘Acipego ca Leza Citabbadelwi Citakonzyi Kupandululwa’
Cakusaanguna, tweelede kukulwaizyigwa kubelesya buumi bwesu kulemeka Jesu. Mwaapostolo Paulo wakati: “Luyando ndwajisi Kristo lulatukulwaizya.” (Amubale 2 Bakorinto 5:14, 15.) Paulo wakalizyi kuti, ikuti naa twalutambula luyando lupati ndwajisi Jesu, luyootukulwaizya kumuyanda akumulemeka Jesu. Inzya, ciindi notumvwisya ncaakatucitila Jehova, luyando lwakwe luyootukulwaizya kupona munzila iitondezya kuti tulamulemeka Jesu. Mbuti mbotucita oobo?
Luyando ndotujisi kuli Jehova luyootukulwaizya kwiiya cikozyanyo ca Jesu, akwiitobelesya mikondo yakwe. (1 Petro 2:21; 1 Johane 2:6) Ciindi notumvwida Leza a Kristo, tusinizya kuti tulabayanda. Jesu wakati: “Kufwumbwa ooyo uutambula milawo yangu akwiitobela nguundiyanda. Alimwi kufwumbwa ooyo uundiyanda uyooyandwa a Taata, eelyo ambebo ndiyoomuyanda akulitondezya caantangalala kulinguwe.”—Johane 14:21; 1 Johane 5:3.
Mumyezi ya Ciibalusyo, cilagwasya kuzinzibala kuyeeya mbotububelesya buumi bwesu. Aboobo amulibuzye kuti: ‘Muumbazu nzi mondili mukumwiiya kale Jesu? Muumbazu nzi mbondiyandika kubambulula?’ Cilayandika kapati kulibuzya mibuzyo eeyi nkaambo bantu munyika bayanda kuti katupona mbobapona. (Baroma 12:2) Ikuti naa tiitwacenjela, tulakonzya kulimvwa kuti tulasungilizyigwa kwiiya bamayi bamunyika eeyi, basimpuwo, alimwi abaabo balaampuwo muzisobano. (Bakolose 2:8; 1 Johane 2:15-17) Mbuti mbotukonzya kukuzunda kuyungwa ooko?
Cilayandika kapati kuba aciindi mumyezi ya Ciibalusyo cakulanga-langa zyakusama zyesu, mafilimu ngotweebelela, nyimbo nzyotuswiilila, alimwi azintu zili mumakkompyuta eesu, mumafooni, naa mumatabbuleti. Amulibuzye kuti: ‘Ikuti Jesu naaliko aawa akubona nzyondisamide, sena ndilakonzya kulisenda?’ (Amubale 1 Timoteyo 2:9, 10.) ‘Sena zisani zyangu zilakonzya kutondezya kuti ndili sikutobela Kristo? Sena Jesu ulakonzya kubotelwa kweebelela mafilimu ngondeebelela? Sena ulakonzya kuswiilila kunyimbo nzyondiswiilila? Ikuti naa Jesu walomba kuti abelesye fooni yangu naa tabbuleti, sena ndilakonzya kulisenda azintu nzyakonzya kubona? Sena cilakonzya kundiyumina kumupandulwida Jesu ikaambo ncozindikkomanisya zisobano zyaavidiyo nzyondisobana?’ Luyando ndotujisi kuli Jehova lweelede kutukulwaizya kuzisowa zintu zyoonse ziteeleli ku Munakristo, tacikwe makani anzyotukonzya kusweekelwa akaambo kakucita boobo. (Milimo 19:19, 20) Ciindi nitwakaaba buumi bwesu kuli Jehova, twakasyomezya kubelesya buumi bwesu kulemeka Kristo. Aboobo tatweelede kuba acintu cili coonse icikonzya kupa kuti cituyumine kwiiya Jesu.—Matayo 5:29, 30; Bafilipi 4:8.
FEBRUARY 20-26
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 1 MAKANI 17-19
“Amuzumanane Kukkomana Nokuba Kuti Kuli Zityompya”
Amubikkile Maano Kububotu bwa Mbunga ya Jehova
DAVIDA wamu Israyeli yansiku uli akati kabantu balibedelede baambwa mu Magwalo aa Cihebrayo. Ooyu mweembezi, sikwiimba, musinsimi alimwi mwami wakabikka lusyomo lwakwe muli Jehova Leza. Cilongwe ciyumu ncaakajisi Davida a Jehova cakamukulwaizya kuyandisya kuyaka ŋanda ya Leza. Ŋanda naa tempele iili boobu, yakali kuyooba busena bupati bwabukombi bwakasimpe mu Israyeli. Davida wakalizi kuti bubambe bujatikizya tempele bwakali kuyoobakkomanisya akubagwasya bantu ba Leza. Aboobo Davida wakaimba kuti: “Uli acoolwe muntu ngosala, ngoswenya kulinduwe, kuti akale muŋanda yako. Tulamwe kububotu bwaŋanda yako, itempele yako iisalalisya.”—Intembauzyo 65:4.
Amujane Lukkomano Mumikuli Njomujisi
Mbubwenya buyo, tulakonzya kuba alukkomano lunji kwiinda mukulitakata kucita mulimo uuli woonse ngotupegwa mumulimo wa Jehova. Aboobo ‘amubelesye ciindi canu coonse’ mumulimo wakukambauka alimwi akubeleka canguzu mumbungano. (Mil. 18:5; Heb. 10:24, 25) Amulibambile kabotu miswaangano kutegwa kamupa bwiinguzi bukulwaizya kujatikizya makani aayiigwa. Amucilanganye cakubikkila maano kapati cibeela cili coonse ncomupegwa lyamuswaangano wamukati kansondo. Ikuti naa mwalombwa kugwasyilizya kubeleka mulimo umwi mumbungano, mweelede kubamba ciindi akusyomeka. Tamweelede kuubya-ubya mukuli uuli woonse ngomwakapegwa akuubona mbuli kuti tamuyandiki kuubeleka cakulomya. Amusolekesye kuyaambele akuba muntu uucibwene mumulimo wanu. (Tus. 22:29) Ikuti mwazumanana kumubelekela Jehova canguzu, acalo cilongwe canu anguwe ciyoozumanana kuyuma alimwi muyookkomana kapati. (Gal. 6:4) Alimwi ciyakumuubila kukkomana antoomwe abamwi ciindi nobapegwa mukuli ooyo ngomwali kulombozya.—Rom. 12:15; Gal. 5:26.
Mbono Zyakumuuya
w20.02 12, kabbokesi
Tulamuyanda Kapati Jehova, Taateesu
Sena Jehova Ulandibikkila Maano?
Sena kuli nomwakalibuzyide kale kuti, ‘Kuvwula bantu bali anyika, mbuti Jehova mbwakonzya kundibikkila maano?’ Ikuti naa mbocibede oobo, tamuli ndinywe nyolikke nomulimvwa boobo. Mwami Davida wakalemba kuti: “O Jehova, ino muntu nguni wakuti komulanganya, imwana wamuntu ooyo ngobikkila maano?” (Int. 144:3) Davida wakalisinizyide kuti Jehova wakali muzyi kabotu. (1Mak. 17:16-18) Alimwi kwiinda mu Jwi lyakwe ambunga yakwe, Jehova umwaambila kuti ulalubona luyando ndomutondezya kulinguwe. Amubone twaambo tumwi tuli mu Jwi lya Leza itukonzya kumugwasya kusinizya kuti Jehova ulamubikkila maano:
• Jehova wakamubona nociba ciindi kamutanazyalwa.—Int. 139:16.
• Jehova ulizizyi nzyomuyeeya alimwi ambomulimvwa.—1Mak. 28:9.
• Jehova ulaiswiilila mipailo yanu yoonse.—Int. 65:2.
• Nzyomucita zilakonzya kumukkomanisya Jehova naa kumupa kuusa.—Tus. 27:11.
• Jehova lwakwe kumugama ngowakamukwela kulinguwe.—Joh. 6:44.
• Ikuti mwafwa, Jehova uyoomubusya nkaambo ulimuzyi kabotu. Uyoomubusya kweelana ambomubede lino.—Joh. 11:21-26, 39-44; Mil. 24:15.
FEBRUARY 27–MARCH 5
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 1 MAKANI 20-22
“Amubagwasye Bana Kuzwidilila”
“Zintu Eezyi Kozibikka Mumaanza Aabantu Basyomeka”
Amubale 1 Makani 22:5. Kweelede kuti Davida wakayeeya kuti Solomoni tanaakali kukonzya kwaayendelezya mayake mapati aaya. Alimwi buya, tempele yakeelede kuba “ŋanda yeebeka kapati,” alimwi Solomoni aciindi eeco wakali ‘muniini alimwi tanaakajisi luzyibo.’ Nokuba boobo, Davida wakalizyi kuti Jehova wakali kuyoomugwasya Solomoni kutegwa aubeleke kabotu mulimo ngwaakapegwa. Aboobo Davida wakabikkila maano kuzintu nzyaakali kukonzya kugwasya, mbuli kubunganya zintu zinji alimwi azibelesyo izyakali kuyandika.
“Zintu Eezyi Kozibikka Mumaanza Aabantu Basyomeka”
Davida wakazumanana kumugwasya, tanaakalibilika kuti tali nguwe wakali kuyoolumbaizyigwa akaambo kakuyakwa kwatempele. Mubwini, tempele yakayakwa, yakaitwa kuti tempele lya Solomoni, ikutali lya Davida. Nokuba kuti ambweni Davida wakatyompwa akaambo kakutazuzikizya eeco ncowakali kuyanda moyo wakwe, mulimo wakuyaka tempele wakaugwasyilizya cakumaninina. Caluyandisisyo wakapanga tubunga twabantu babeleka alimwi wakabunganya butale, mukuba, nsiliva, alimwi angolida kubikkilizya azisamu zyakkedari. Kuyungizya waawo, wakakulwaizya Solomoni kuti: “Lino mwanaangu, Jehova abe anduwe alimwi uzwidilile akuyaka ŋanda ya Jehova Leza wako mbubonya mbwaakaamba kujatikizya nduwe.”—1Mak. 22:11, 14-16
Nobazyali, Sena Muli Mukumugwasya Mwanaanu Kuyaambele Kutegwa Abbapatizyigwe?
Mbobali beembezi bakumuuya, baalu mumbungano balakonzya kukankaizya kusolekesya nkobacita bazyali kwiinda mukwaamba bubotu bujanika mukuba ambaakani zyakumuuya. Mucizyi umwi iwakabeleka kali mupainiya kwamyaka iinda ku 70 wakaamba mbwaakakulwaizyigwa kapati amubandi ngwaakaba anguwo a Mukwesu Charles T. Russell ciindi naakajisi buyo myaka yakuzyalwa iili cisambomwe. Mucizyi ooyu wakaamba kuti, “Wakabandika andime kwamaminiti aali 15 kujatikizya mbaakani zyangu zyakumuuya.” Inzya, majwi mabotu alimwi akukulwaizya zilakonzya kumugwasya muntu kwamyaka minji kumbele. (Tus. 25:11) Alimwi baalu balakonzya kubabikkilizya bazyali abana babo mumilimo iijatikizya Ŋanda ya Bwami, kupa bakubusi mikuli yeendelana aciimo cabo alimwi anguzu zyabo.
Basimbungano balakonzya kugwasyilizya kwiinda mukutondezya kubikkila maano kweelede kubana. Eeci cilakonzya kubikkilizya akupakamana kubona zitondezyo izitondezya kuyaambele kumuuya. Sena mukubusi wapa bwiinguzi buzwa ansi aamoyo ibwalibambilwa kabotu naa wajisi cibeela mumuswaangano uucitwa mukati kansondo? Sena mukubusi kuli naakazwidilila kuliyumya ciindi kusyomeka kwakwe nokwakasunkwa naa kuli naakacibelesya coolwe cakupa bumboni kucikolo? Mweelede kufwambaana kumulumbaizya kuzwa ansi aamoyo. Sena tamukonzyi kulibikkila mbaakani—muswaangano kautanatalika naa nowamana—kubandika amukubusi, kutondezya kuti mumubikkila maano ncobeni? Munzila eezyi alimwi azimwi, bana balakonzya kugwasyigwa kulimvwa kuti bazulilwa “mumbungano mpati.”—Int. 35:18.
Mbono Zyakumuuya
Twaambo Tupati-Pati Kuzwa Mubbuku lya Makani lya Kusaanguna
21:13-15. Jehova wakaambila mungelo kuti alesye mapenzi nkaambo ulabikkila maano kukupenga kwabantu bakwe. Masimpe, “luzyalo lwakwe ndupati loko.”
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
Nobana Sena Mulilibambilide Kubbapatizyigwa?
Ino nkaambo nzi ncociyandika kapati kuzyiba bwiinguzi kumibuzyo eeyi iimugeme? Nkaambo bwiinguzi buyoomugwasya kubona lubbapatizyo mbocili cintu cipati. Lubbapatizyo lutondezya bamwi kuti mwakasyomezya cintu cipati kuli Jehova. Mwakasyomezya kuti munoomuyanda akumubelekela kukabe kutamani amoyo wanu woonse. (Marko 12:30) Boonse babbapatizyigwa beelede kuzumanana kubamba cisyomezyo cabo kuli Jehova.—Amubale Mukambausi 5:4, 5.
SENA NKUYANDA KWANU IKUZWA ANSI AAMOYO?
Ibbaibbele lyaamba kuti bantu ba Jehova boonse, kubikkilizya abana, balakonzya kumubelekela “cakuliyandila.” (Intembauzyo 110:3) Aboobo muntu uuyanda kubbapatizyigwa weelede kuba masimpe kuti ooku nkuyanda kwakwe mukamwini. Eeci cibikkilizya kukulingula kabotu-kabotu kuyanda kwanu kwakuti mubbapatizyigwe, kwaambisya ikuti naa mwakakomenena mukasimpe.
Nomwali kukomena, muleelede mwalikubona bantu banji kababbapatizyigwa, ambweni mbalongwe banu naa mbanabokwanu. Pele amubone kuti tiimwatalika kulimvwa kuti mweelede kubbapatizyigwa akaambo kakuti mwasika amyaka imwi naa akaambo kakuti banji balabbapatizyigwa. Ino inga mwasinizya buti kuti lubbapatizyo mulubona mbwalubona Jehova? Amukkale ansi kuyeeya kujatikizya kaambo lubbapatizyo ncoluyandika kapati. Mulajana twaambo tubotu tunji mucibalo eeci acitobela.
Nzila imwi mbomukonzya kuzyiba naa kusala kwanu kwakubbapatizyigwa kuzwa ansi aamoyo nkwiinda mukulingula mipailo yanu. Sena mulapaila kuli Jehova lyoonse? Sena mwaamba zintu zigaminide mumipailo yanu? Bwiinguzi kumibuzyo eeyi bulakonzya kutondezya mbocili ciyumu cilongwe canu a Jehova. (Intembauzyo 25:4) Bunji bwaziindi Jehova ulaingula mipailo yesu kwiinda mu Bbaibbele. Aboobo nzila aimwi njomukonzya kuzyiba naa masimpe muyanda kuba acilongwe cini-cini a Jehova akumubelekela kuzwa ansi aamoyo nkwiinda mukulanga-langa bubambe bwanu bwakubala. (Joshua 1:8) Amulibuzye kuti: ‘Sena mulacita cakusitikila ciiyo canu nobeni ca Bbaibbele? Sena ndilatola lubazu cakuliyandila mukukomba kwamukwasyi? Bwiinguzi kumibuzyo eeyi buyoomugwasya kubona naa kusala kubbapatizyigwa nkomwakacita nkwakuliyandila.
NCOCAAMBA KULYAABA
Bana bamwi ambweni tabazyi mubwini kwiimpana kuliko akati kakulyaaba akubbapatizyigwa. Bamwi baamba kuti bakalyaaba kale kuli Jehova pele tabalibambilide kubbapatizyigwa. Pele sena ncobeni eeci cilakonzyeka? Kulyaaba caamba kupaila kuli Jehova kumusyomezya kuti muyoomubelekela kukabe kutamani. Mwabbapatizyigwa, mutondezya bamwi kuti mwakalyaaba kale kuli Jehova. Aboobo kamutanabbapatizyigwa, mweelede kuzyiba ncocaamba kulyaaba kuli Leza.
Ciindi mwalyaaba kuli Jehova, mumwaambila kuti mulibakwe. Mumusyomezya kuti kumubelekela nceciyooba cintu ciyandika kapati mubuumi bwanu. (Amubale Matayo 16:24.) Cisyomezyo cili boobu kuli Leza ncipati kapati! (Matayo 5:33) Aboobo ino mutondezya buti kuti mulizyi kuti tamuponi buumi bwakulikkomanisya lino pele kuti lino mupona buumi bwakukkomanisya Jehova?—Baroma 14:8.