XTATSOKGNI MARCOS
1 Xkilhtsukut xatlan tamakatsinin xpalakata Jesucristo, xKgawasa Dios: 2 Chuna la tsokgli palakachuwina Isaías: «(¡Kaʼakxilhti! Kmalakgachama kimakatsinina kmilakatin, tiku nakaxtlawa mintiji). 3 Wi tiku pixlanka* xwan kxakaskakni tiyat: “¡Kakakaxtlawatit chu kamakaxtupitit xtiji Jehová!”». 4 Juan Mununa anta xlama kxakaskakni tiyat, xlichuwinama pi latamanin xlitamunutkan xwanit xlakata xlimasiyakgolh pi xmakgxtakgkgonit xtalakgalhinkan chu tlan xkatapatika. 5 Chu putum latamanin xalak Judea chu putum xalak Jerusalén xlakgminkgo, chu xla xkamunu* anta kkgalhtuchokgo Jordán chu xwankgo xtalakgalhinkan. 6 Klhakgat Juan xlitatlawanit xchixit camello chu xlitatampulakgchinit xuwa, chu xwa xtuki* chu ksakgsi cera* xalak kakiwin. 7 Chu xwan: «Mima chatum tiku tlakg tliwakga nixawa akit, chu ni kiminini naktakilhputa chu nakxkutni xtatunu.* 8 Akit chuchut kkalimununitan, pero xla nakalimunuyan espíritu santo».
9 Lata ama kilhtamaku, Jesús mincha kNazaret xalak Galilea chu Juan munulh anta kJordán. 10 Chu akxni tunkun takutli kchuchut, Jesús akxilhli pi akgapun talakkilh chu espíritu santo lakgmilh la* tantum paloma. 11 Chu kʼakgapun takgaxmatli tachuwin: «Wix kinKgawasa, tiku lu kpaxkiyan; chu lu tlan kimamakgkatsiniya».
12 Chu espíritu santo tunkun malakgachalh kxakaskakni tiyat. 13 Wa xlakata xla tamakgxtakgcha kxakaskakni tiyat tipuxam kilhtamaku* chu Satanás matlawiputulh tuku nitlan. Xla xkatalama xalakluku animales, pero ángeles xmatliwakglhkgo.
14 Alistalh, akxni Juan manuka kpulachin, Jesús tanulh kʼGalilea chu xlichuwinantilha xatlan xtamakatsinin Dios 15 chu xwan: «Chilha kilhtamaku nema xlakkaxwilikanit, talakatsuwinit xTamapakgsin Dios. Kamakgxtakgtit mintalakgalhinkan chu kakanajlanitit xatlan tamakatsinin».
16 Akxni xtlawama kxkilhtun pupunu xla Galilea, xla kaʼakxilhli Simón chu xtala* tiku xwanikan Andrés, xmujumakgolh xtsalhkan* kpupunu, xlakata xchipananin skiti* xwankgonit. 17 Wa xlakata Jesús kawanilh: «Kakistalanitit chu nakkalimaxtuyan xputsananin latamanin xtachuna la putsayatit skiti». 18 Xlakan tunkun makgxtakgkgolh xtsalhkan chu stalanikgolh. 19 Akxni nina makgat xtlawanit, akxilhli Santiago chu Juan, xlakgkgawasan Zebedeo, xlakan anta xtajumakgolh kbarco chu xlaktsapamakgolh* xtsalhkan, 20 chu xla tunkun katasanilh. Wa xlakata xlakan stalanikgolh chu makgxtakgkgolh anta kbarco xtlatkan* tiku xwanikan Zebedeo chu xtasakwakan. 21 Chu tanukgolh kCapernaúm.
Chu akxni tsukulh Sábado, xla tanulh ksinagoga* chu tsukulh masiya. 22 Chu lu kaks xlilakawankgo chuna la xmasiya, xlakata xla xkamasiyanima chuna la tiku kgalhi limapakgsin, chu ni xtachuna la lakgtsokgkinanin. 23 Ama kilhtamaku, anta xwi ksinagogajkan chatum chixku tiku xlaktanuma demonio, chu pixlanka wanilh: 24 «¿Tuku xlakata tanita kilamakglhuwiyaw Jesús xalak Nazaret? ¿Tanita kilamalakgsputuyaw? Liwana kkatsi tiku wix, ¡xaSanto tiku malakgachanit Dios!». 25 Pero Jesús kilhnilh chu wanilh: «¡Kgalhtsekg chu kamakgxtakgti uma chixku!». 26 Chu demonio laktaxtulh chixku akxni xtlawanita pi tliwakga xtalikasnokgli chu pixlanka xkatasalh. 27 Latamanin lu kaks lilakawankgolh, wa xlakata tsukukgolh lichuwinankgo chu xwankgo: «¿Tuku uma? Chuna la masiya ¡ni anan xtachuna! Kgalhi litliwakga xlakata nakamapakgsi demonios chu xlakan kgalhakgaxmatnikgo». 28 Wa xlakata kxlikalanka xkachikinin Galilea, kaniwa niku lakapala tsukuka lichuwinankan tuku xtlawama.
29 Alistalh xlakan taxtukgolh ksinagoga chu ankgolh kxchikkan Simón chu Andrés, xkataʼankgo Santiago chu Juan. 30 Chu xputiatse* Simón xma chu xkgalhi lhkuyat, chu xlakan tunkun tilitachuwinankgolh Jesús. 31 Xla lakgalh, makgachipalh chu makilh. Lhkuyat makgxtakgli, chu xla tsukulh kakaxtlawani liwat.
32 Akxni xtsiswamaja chu xtsankganita chichini, latamanin tsukukgolh liminikgo putum tiku xtatatlakgo chu tiku xkalaktanuma demonios; 33 chu putum latamanin xalak kachikin xtamakxtumikgonit anta kxmalakcha chiki. 34 Wa xlakata kamapaksalh lhuwa tiku xkgalhikgo tipalhuwa tajatat, chu katamakxtulh lhuwa demonios, pero ni xkamaxki talakaskin nachuwinankgo, xlakata xkatsikgo pi wa Cristo xwanit.
35 Lu lakatsisa, akxni nina kxkgakga, xla takaxli chu taxtulh, alh niku tlan xʼakstu xtawi chu anta tsukulh tlawa oración. 36 Pero, Simón chu amakgapitsi tamakgalhtawakgen tsukukgolh putsakgo Jesús 37 chu akxni tekgskgolh, wanikgolh: «Putum putsamakgon». 38 Pero kawanilh: «Kaʼaw alakatanu, kkachikinin nema lakatsu wilakgolh, anta na naklichuwinan xatlan tamakatsinin, xlakata wa uma kilimalakgachakanit». 39 Chu xla alh, xlichuwinantilha xatlan tamakatsinin ksinagogaskan* kxliputum Galilea chu na xkamapaksa tiku xkalaktanuma demonios.
40 Na lakgmilh chatum tiku xkgalhi lepra, lu tasaskinilh asta tatsokgostalh, chu wanilh: «Komo xlakaskinti, tlan xkimapaksa». 41 Akxni kgaxmatli uma, xla lakgalhamalh chu tamakgastonkgli, xamalh chu wanilh: «¡Klakaskin! Kapaksti». 42 Chu ama chixku tunkun lakgsputnilh lepra. 43 Akxni chixku nina xʼan, Jesús liwana limapakgsilh, 44 wanilh: «Niti nalitachuwinana, wata kapit, kalakgpi sacerdote chu xlakata paksnitata kamakamasta tuku Moisés limapakgsinanit, xlakata nalitasiya kxlakatinkan pi paksnitata». 45 Pero akxni xʼanita, chixku lu tsukulh lichuwinan uma chu klakalhuwa kachikinin, wa xlakata Jesús nialhla xtanu kkachikinin, wata xtamakgxtakga anta niku niti xlama. Pero chuntiya xlakgminkgo Jesús tiku xalak atanu kachikinin.
2 Pero akxni ni lhuwa kilhtamaku xtitaxtunit ampa kCapernaúm, chu lakgatum takatsilh pi anta xtamakgxtakgma kʼakgtum chiki. 2 Chu lu lhuwa tastokgkgoka asta nialhla niku xtayakgo, nipara niku xlaktanukan, chu xla tsukulh kalitachuwinan xatlan tamakatsinin. 3 Chu kgalhtati lakchixkuwin xliminimakgolh chatum chixku tiku nila xtlawan. 4 Pero xlakan nila lakgchinkgolh Jesús xlakata lu xtsamakan, wa xlakata maktinikgolh tuku xlimaʼakgstichuwakanit chiki niku xwi Jesús chu akxni xʼakgstilhukikgonita, anta lakmaktikgolh putama niku xlakma tiku nila xtlawan. 5 Akxni Jesús akxilhli xtakanajlakan, wanilh tiku nila xtlawan: «Ni kalilakgaputsa kinkgawasa, tapatikana mintalakgalhin». 6 Ama kilhtamaku makgapitsi lakgtsokgkinanin anta xwilakgolh, chu xlakpuwamakgolh: 7 «¿Tuku xlakata chuna chuwinan uma chixku? Lixkajni lichuwinama Dios. Nila tiku tapatinan talakgalhin, kajwatiya Dios». 8 Pero Jesús tunkun katsilh tuku xlakpuwamakgolh, wa xlakata kawanilh: «¿Tuku xlakata chuna lakpuwanatit? 9 ¿Tuku tlakg ni tuwa? ¿Wanikan tiku nila tlawan: “Tapatikana mintalakgalhin”, o wankan: “Kataki, katiya mimputama chu katlawanti”? 10 Pero xlakata nakatsiyatit pi xKgawasa chixku kgalhi limapakgsin kkatiyatni xlakata natapatinan talakgalhin...». Wanilh tiku nila xtlawan: 11 «Kwaniyan: Kataki, katiya mimputama chu kapit kminchik». 12 Xla takilh chu tunkun tiyalh xputama chu titaxtulh kxlakatinkan. Wa xlakata putum kaks lakawankgolh, chu malankikgolh Dios, na wankgolh: «Nikxni xakxilhnitaw chuna la uma».
13 Amakgtum ampa kxkilhtun pupunu; chu chuntiya xlakgmimakgolh lhuwa latamanin, chu xkamasiyani. 14 Chu akxni anta xtitaxtuma, akxilhli Leví xkgawasa Alfeo tiku anta xwi kchiki niku makglhtinankan tuku lilakgaxokgonankan, chu wanilh: «Kistalanina kawanti». Wa xlakata xla tayalh chu stalanilh. 15 Alistalh anta xwayama kxchik Leví, chu chalhuwa xmatajinanin lilakgaxokgon chu tiku xtlawakgo talakgalhin xtawayamakgolh Jesús chu xtamakgalhtawakgen, xlakata lhuwa tiku anta xwilakgolh na kstalaninanin xwankgonit. 16 Pero akxni xlakgtsokgkinanin fariseos akxilhkgolh pi xkatawayama makglakgalhinanin chu xmatajinanin lilakgaxokgon, xlakan tsukukgolh kawanikgo xtamakgalhtawakgen: «¿Katawayan mimakgalhtawakgenakan xmatajinanin lilakgaxokgon chu tiku tlawakgo talakgalhin?». 17 Akxni kgaxmatli uma, Jesús kawanilh: «Tiku lakgtliwakgan ni maklakaskinkgo makuchina, pero tiku tatatlakgo maklakaskinkgo makuchina. Ni kmilh katasani tiku xaʼakgstitum, wata wa tiku tlawakgo talakgalhin».
18 Nachuna xtamakgalhtawakgen Juan chu fariseos xkgalhxtakgnankgo. Wa xlakata minkgolh chu wanikgolh: «¿Tuku xlakata kgalhxtakgnankgo xtamakgalhtawakgen Juan chu xtamakgalhtawakgen fariseos, pero mintamakgalhtawakgen ni kgalhxtakgnankgo?». 19 Jesús kawanilh: «Xlakata antaku katawi litatawilat kgawasa,* ni anan tuku xlakata xʼamigos nalikgalhxtakgnankgo, ¿ni xlikana? Xlakata anta katawi litatawilat kgawasa nila kgalhxtakgnankgo. 20 Pero namin kilhtamaku akxni litatawilat kgawasa nakamakglhtikan, asta akxniku nakgalhxtakgnankgo. 21 Nitiku lakatsapawaka* pakgtsu xasasti lhakgat kxalakgwan* lhakgat, komo chuna natlawakan, xasasti lhakgat nalakalhtanka xalakgwan chu tlakg liwaka natalakaxtita. 22 Nachuna nitiku muju xasasti vino kxalakgwan xuwa niku makikan. Komo chuna natlawakan, xuwa niku makikan vino nalakgpankga chu vino natamakgan chu xuwa nialhla katimaklakaskinka. Wata xasasti vino mujukan kxasasti xuwa».
23 Alistalh akxni Sábado xwanit, xla xtitaxtuma niku xchankanit trigo, xtamakgalhtawakgen tsukukgolh xlitaktikgo* xatawakat kxtijikan. 24 Wa xlakata fariseos wanikgolh: «¡Kaʼakxilhti! ¿Tuku xlakata xlakan tlawamakgolh tuku ni xlitatlawat Sábado?». 25 Pero xla kawanilh: «¿Ni likgalhtawakganitantit tuku tlawalh David chu lakchixkuwin tiku xkataʼan akxni xtsinksmakgolh? 26 Xla tanulh kxchik Dios chu tiyalh kaxtalanchu xla tamakamastan* chu walh, chu na kamaxkilh lakchixkuwin tiku xkataʼan. Limapakgsin wan pi nitiku xliwat xwanit amakgolh kaxtalanchu nema kajwatiya xkalakgchan sacerdotes». 27 Wa xlakata kawanilh: «Dios malakatsukilh Sábado kaj xlakata lakchixkuwin, chu ni kamalakatsukilh lakchixkuwin kaj xlakata Sábado. 28 Wa xlakata xKgawasa chixku asta xMalana Sábado litaxtu».
3 Amakgtum tanupa kʼakgtum sinagoga* chu anta xwi chatum chixku tiku kskaknit* xmakan. 2 Wa xlakata liwana xʼakxilhmakgolh komo xʼama mapaksa chixku kSábado, xlakata chuna naliyawakgo tuku nitlan. 3 Xla wanilh chixku tiku kskaknit xmakan: «Kataya chu katat unu kxitat». 4 Alistalh xla kawanilh: «¿Xlilat natlawakan kSábado tuku tlan o tuku nitlan? ¿Nalakgmaxtukan akgtum latamat o namakgnikan?». Pero xlakan ni kgalhtinankgolh. 5 Akxni xatasitsin xkalakaʼakxilhnita chu lu xlilipuwama xlakata palha xkgalhikgo xnakujkan, Jesús wanilh chixku: «Kastonkgti mimakan». Chu xla stonkgli xmakan chu paksli. 6 Akxni akxilhkgolh uma, fariseos taxtukgolh chu tunkun tsukukgolh katalakkaxlakgo tiku xtatayakgo Herodes xlakata namakgnikgo.
7 Pero Jesús kataʼalh xtamakgalhtawakgen kxkilhtun pupunu, chu stalanikgolh lhuwa latamanin xalak Galilea chu xalak Judea. 8 Asta xalak Jerusalén chu xalak Idumea chu kxakilhtutu Jordán chu kxlakatsunin Tiro chu Sidón, lakgminkgolh lhuwa latamanin akxni kgaxmatkgolh putum tuku xtlawama. 9 Chu kawanilh xtamakgalhtawakgen pi xmakaxnikgolh akgtum aktsu barco nema tlan xmaklakaskilh xlakata ni xlakxkitiyawakgolh lhuwa latamanin. 10 Xlakata lhuwa tiku xkamapaksanit, putum tiku xkgalhikgo laktuwa tajatat xlitamakxtumikgo xlakata naxamakgo. 11 Asta demonios, akxni xʼakxilhkgo, xlakgtatsokgostakgo chu pixlanka xwanikgo: «Wix xKgawasa Dios». 12 Pero makglhuwa liwana kalimapakgsilh pi ni xmakatsininankgolh.
13 Jesús alh kʼakgtum sipi chu kamatasaninalh tiku xla lakaskilh, chu xlakan lakgminkgolh. 14 Chu xla kalaksakli kgalhkutiy chu na kalimapakuwilh apóstoles, umakgolh kgalhkutiy akxtum xtaʼankgo chu kamalakgachalh nalichuwinankgo Dios, 15 chu na kamaxkilh litliwakga xlakata nakatamakxtukgo demonios.
16 Wa umakgolh xtukuwanikan kgalhkutiy: Simón, tiku na limapakuwilh Pedro, 17 Santiago xkgawasa Zebedeo chu Juan xtala* Santiago (xla na kalimapakuwilh Boanerges, nema wamputun «xlakgkgawasan jilina»), 18 Andrés, Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás, Santiago xkgawasa Alfeo, Tadeo, Simón tiku cananita,* 19 chu Judas Iscariote tiku alistalh makamastalh.
Alistalh Jesús tanulh kchiki, 20 chu amakgtum tamakxtumiparakgolh lhuwa latamanin, wa xlakata xlakan ni xkgalhikgo kilhtamaku xlakata nawayankgo. 21 Pero akxni tiku xalak xfamilia katsikgolh tuku xlama, xlakan ankgolh chipakgo, xlakata xwankgo: «Xla akgwitinit». 22 Nachuna, lakgtsokgkinanin tiku xminkgonitancha kJerusalén xwankgo: «Laktanunit Belcebú,* kalitamakxtu demonios xlitliwakga xmapakgsinakan demonios». 23 Wa xlakata akxni Jesús xkatasaninita, kalitachuwinalh makgapitsi liʼakxilhtit: «¿La* tlan Satanás natamakxtu Satanás? 24 Komo akgtum tamapakgsin xʼakstu natapapitsi, uma tamapakgsin nalakgsputa; 25 chu komo akgtum chiki akstu natapapitsi, uma chiki nalakxla. 26 Nachuna, komo Satanás xʼakstu talatlawakan chu xtamapakgsin tapapitsi, nila tliwakga katitawi, wata nalakgsputa. 27 Xlikana, nila tiku natanu kxchik chatum tliwakga chixku chu namakglhti tuku kgalhi. Talakaskin pi pulana nachiwili uma tliwakga chixku chu chuna tlan namakgkgalhan putum tuku wi kxchik. 28 Xlikana kkawaniyan pi Dios nakatapati lakchixkuwin tipalhuwa talakgalhin nema natlawakgo chu laklixkajni tachuwin* nema nawankgo. 29 Pero tiku lixkajni lichuwinan espíritu santo nikxni katitapatika, wata putum kilhtamaku litawila kuenta xlakata uma talakgalhin». 30 Jesús chuna kgalhtinalh xlakata latamanin xwankgo pi xkgalhi demonio.
31 Alistalh minkgolh xtse* chu xnatalan, chu xyakgolh kkilhtin, wi tiku malakgachakgolh xlakata xtasanilh. 32 Xlakata lhuwa latamanin xmakgstiliwilikgonit, wanikgolh: «¡Kaʼakxilhti! Mintse chu minatalan lakgkgawasan yakgolh kkilhtin chu putsamakgon». 33 Pero xla kgalhtinalh: «¿Tiku kintse chu kinatalan?». 34 Alistalh kaʼakxilhli tiku xmakgstiliwilikgonit chu wa: «Kaʼakxilhtit, ¡kintse chu kinatalan! 35 Putum tiku tlawa xtalakaskin Dios, wa kintala kgawasa chu kintala tsumat chu kintse».
4 Amakgtum tsukupa masiya kxkilhtun pupunu, chu lhuwa latamanin tamakxtumikgolh lakatsu niku xwi. Wa xlakata tajulh kbarco chu anta tawilalh chu tamakgatlilh kxkilhtun, pero putum latamanin tayakgolh kxkilhtun pupunu. 2 Chu lhuwa tuku tsukulh kalimasiyani liʼakxilhtit, chu akxni xla xmasiyama, kawanilh: 3 «Kakgaxpattit. ¡Kaʼakxilhtit! Chatum chanana alh chananan. 4 Akxni xchananantilha, makgapitsi talhtsi tamakgocha kxkilhpan tiji, chu minkgolh tsiktsi* chu sakwakgolh. 5 Amakgapitsi tamakgocha kkachiwixni niku ni lhuwa tiyat xkgalhi, chu lakapala punkgolh xlakata ni pulhman xkgalhi tiyat. 6 Pero akxni taxtulh chichini, xnakgkgolh chu skakkgolh xlakata ni xkgalhikgo xtankgaxekgkan. 7 Amakgapitsin talhtsi tamakgocha kkalhtukunin, chu lhtukun stakkgolh chu malankgakgolh chu ni mastakgolh xtawakatkan. 8 Chu amakgapitsin talhtsi tamakgocha kxatlan tiyat, chu tsukukgolh mastakgo xtawakatkan, makgapitsi xmastakgo puxamakaw chu tutupuxam chu atanu akgtum ciento nixawa amakgapitsin». 9 Alistalh wa: «Tiku tlan kgaxmata, kakgaxmatli».
10 Akxni akstu xwi, makgapitsi xtamakgalhtawakgen chu kgalhkutiy apóstoles tsukukgolh kgalhskinkgo xlakata makgapitsi liʼakxilhtit. 11 Xla kawanilh: «Wixin kamaxkikanatit talakaskin naʼakgatekgsatit* tuku kaj tsekg wi xla xTamapakgsin Dios, pero amakgapitsin kkalimasiyanilh liʼakxilhtit, 12 xlakata, maski akxilhmakgolh tuku ktlawa, pero ni akgatekgskgo tuku akxilhkgo, chu maski kgaxmatmakgolh tuku kwan, pero ni akgatekgskgo tuku kilhchanima; chu nikxni katilakgtaspitkgolh Dios chu nakatapatikan». 13 Nachuna kawanilh: «Wixin ni akgatekgsatit uma liʼakxilhtit, wa xlakata ¿la* tlan naʼakgatekgsatit putum amakgapitsin liʼakxilhtit?
14 »Chanana chan tachuwin. 15 Umakgolh nema chankan kxkilhpan tiji wa tiku kgaxmatkgo tachuwin; pero akxni kgaxmatkgonita min Satanás chu mapanu tachuwin nema chankanit kxnakujkan. 16 Nachuna nema kachanka kkachiwixni; wa uma tiku kgaxmatkgo tachuwin chu lu xatapaxuwan makgamakglhtinankgo. 17 Pero ni pulhman kgalhikgo xtankgaxekgkan, wa xlakata kaj tsinu kilhtamaku tayanikgo; chu akxni kalakgchin taʼakglhuwit o taputsastalanit xpalakata xtachuwin Dios, lakapala kamaʼakgchakgxnikan. 18 Chu anankgo atanu nema kachankanit kkalhtukunin. Wa umakgolh tiku kgaxmatkgo tachuwin, 19 pero tuku lilakgaputsakan kʼuma kakilhtamaku* chu xlitliwakga tumin nema akgskgawinan laktanu chu malakglankga xtachuwin Dios, chu ni masta xtawakat. 20 Chu nema chanka kxatlan tiyat, wa umakgolh tiku kgaxmatkgo tachuwin chu makgamakglhtinankgo, chu mastakgo xtawakatkan chu mastakgo puxamakaw chu atanu tutupuxam chu amakgapitsi asta akgtum ciento».
21 Nachuna kawanilh: «Ni mapasikan akgtum makgskgot chu liʼakgtalakan canasta,* o wilikan kxtampin putama, ¿ni xlikana? Wata wilikan niku talhman. 22 Xlakata ni anan tuku matsekgkanit nema ni katitasiyalh; ni anan tuku liwana tsekg wi nema ni katitakatsilh. 23 Tiku tlan kgaxmata, kakgaxmatli».
24 Nachuna xkawani: «Kuentajkatlawatit tuku kgaxpatatit. Chuna la kalikatsiniyatit amakgapitsin, nachuna nakalikatsinikanatit, chuna, asta nakamaliwakanikanatit. 25 Xlakata tiku kgalhi tlakg namaxkikan; pero tiku nitu kgalhi, asta tuku kgalhi namakglhtikan».
26 Chu chuntiya kawanilh: «Nachuna, xTamapakgsin Dios xtachuna chixku tiku chalh talhtsi ktiyat. 27 Xla lhtata katsisni chu taki tsisa lichali, chu talhtsi punkgo chu talhman stakkgo, pero xla ni katsi chuna la stakma. 28 Tsinu tsinu tiyat tlawa pi nastaka: xapulana taxtu xakiwi, alistalh niku tanu xatawakat, xaʼawatiya niku tanu xatawakat staka xatalhtsi. 29 Pero akxni tachanan katlan, limaklakaskin tuku lichukukikan tachanan, xlakata akchanita kilhtamaku akxni makikan tachanan».
30 Chu chuntiya kawanilh: «¿Tuku tlan natamalakxtumiyaw xTamapakgsin Dios, o tuku liʼakxilhtit tlan nalimaʼakgatekgsninanaw? 31 Xtachuna la akgtum aktsu xtalhtsi mostaza, nema akxni chanka tlakg xaʼaktsina xwanit xliputum talhtsi nema anan kkatiyatni. 32 Pero akxni chankanita, staka chu tlakg xalanka wan xliputum tachanan chu lanka wan xpakganin, wa xlakata minkgo tsiktsi xalak akgapun chu anta tawilakgo chu liskgekgkgo».
33 Tipalhuwa liʼakxilhtit la uma limaklakaskilh xlakata nakalitachuwinan tachuwin chuna la tlan xʼakgatekgskgo. 34 Xlikana, ni xkatachuwinan komo ni xmaklakaskin liʼakxilhtit, pero akxni xʼakstu xkatawi xtamakgalhtawakgen liwana xkawani tuku xkilhchanima.
35 Chu ama kilhtamaku, akxni tsiswalh xla kawanilh: «Kaʼaw kxakilhtutu pupunu». 36 Wa xlakata akxni xlakan xkawanikgonita latamanin pi tlan xʼankgolha, linkgolh kbarco, chu nitu makaxkgolh, chu na xkataʼankgo makgapitsi barcos. 37 Chu tsukulh min lu tliwakga un, chu takgayawana xtajumacha kbarco, wa xlakata xmakgtsiputuna. 38 Pero xla klhtatama kxtankgen barco, xliʼakxtikatnanit akxtikat. Chu xlakan mastakwanikgolh chu wanikgolh: «Makgalhtawakgena, ¿ni akxilha pi nakmuxtuyaw?».* 39 Wa xlakata xla takilh, chu kilhnilh un chu wanilh pupunu: «¡Kgalhtsekg! ¡Katakaksti!». Chu nialh unalh, chu takakaksli. 40 Wa xlakata kawanilh: «¿Tuku xlakata lu pekuampatit? ¿Nina kilipawanatit?». 41 Pero xlakan lu pekuankgolh, chu lawanikgolh: «¿Tiku uma chixku? Asta un chu pupunu kgalhakgaxmatnikgo».
5 Alistalh chankgolh kxakilhtutu pupunu, klanka xkachikinkan gerasenos. 2 Chu akxni Jesús taktalh kbarco, lakgmilh chatum chixku tiku taxtucha kxlakgstipan putaknun chu xlaktanuma demonio. 3 Xla anta xtatsekga niku xwilakgolh putaknun, chu asta ama kilhtamaku, ni xʼanan tiku tlan liwana xchilh, maski xlimaklakaskilh cadena. 4 Makglhuwa xlimakachikanit chu xlitantuchikanit cadenas, pero xla xkalakpucha cadenas chu laktsu laktsu xtlawa tuku xlituchikanit; chu niti xkgalhi litliwakga xlakata xmakgatlajalh. 5 Chu putum kilhtamaku, tantaskaka chu tantaku pixlanka xkatasa kputaknun chu kkasipijni chu xʼakstu xlimakchukukan chiwix. 6 Pero akxni lakgamakgat akxilhli Jesús, tokgosun* lakgalh chu lakgtakilhputalh. 7 Chu pixlanka wa: «¿Tuku lakgtanita unu, Jesús, xKgawasa Dios Tiku xala talhman? Kawanti kxtukuwani Dios pi ni kintimapatini». 8 Xlakata Jesús makglhuwata xwaninit: «Demonio, kalaktaxtu uma chixku». 9 Pero Jesús kgalhskilh: «¿Tuku mintukuwani?». Chu xla kgalhtinalh: «Kintukuwani Legión,* xlakata kinchalhuwakan». 10 Chu xla chuntiya xtasaskinima Jesús pi ni xkatamakxtulh demonios kpaís.
11 Chu anta lakatsu ksipi xpuchwayamakgolh lhuwa paxni. 12 Wa xlakata demonios tsukukgolh tasaskinikgo: «Kakilamalakgachaw niku lamakgolh lhuwa paxni, xlakata nakkalaktanuyaw». 13 Chu xla kamaxkilh talakaskin. Wa xlakata demonios taxtukgolh chu kalaktanukgolh paxni, chu lhuwa paxni lakapala tamokgoskgolh ktalhpan* chu tajukgocha kpupunu, max akgtiy mil muxtukgolh* kpupunu. 14 Pero xkuentajtlawananin paxni tsalakgolh chu makatsininankgolh kkachikin chu klaktsu kachikinin putum tuku lalh, chu latamanin minkgolh akxilhkgo tuku xlanit. 15 Wa xlakata xlakan lakgminkgolh Jesús chu akxilhkgolh chixku tiku xkgalhi demonio, wa tiku xlaktanuma legión, anta xwi, klhakgananit chu akgstitum xkgalhi xtalakapastakni chu xlakan pekuankgolh. 16 Nachuna, tiku xʼakxilhkgonit, kalitachuwinankgolh tuku xakgspulanit uma chixku tiku xkgalhi demonios chu tuku kaʼakgspulalh paxni. 17 Wa xlakata, xlakan tsukukgolh tasaskinikgo Jesús pi xtaxtulh kxkachikinkan.
18 Alistalh akxni xla tajulh kbarco, chixku tiku xkgalhi demonio tasaskinilh pi xmaxkilh talakaskin xtaʼalh. 19 Pero xla ni maxkilh talakaskin, wata wanilh: «Kapit kminchik chu kakalakgpi tiku xalak mifamilia, chu kakawani putum tuku Jehová tlawanit mimpalakata chu la limasiyaninitan talakgalhaman». 20 Uma chixku alh chu tsukulh lichuwinan anta kDecápolis putum tuku Jesús xtlawanit xpalakata, chu putum latamanin kaks lilakawankgolh.
21 Akxni Jesús amakgtum tajulh kbarco chu chalh kxakilhtutu pupunu, lakgtastokgparakgolh lhuwa latamanin akxni xtalakatsuwima kxkilhtun. 22 Chatum tiku xmakgpulalinan ksinagoga,* xtukuwani Jairo, lakgmilh chu akxni akxilhli lakgtatsokgostalh. 23 Xla makglhuwa tasaskinilh chu wanilh: «Aktsu kintsumat lu tatatla.* Katlawa litlan katat chu kawili mimakan kxʼakgxakga xlakata natatlani chu nalatama». 24 Chu Jesús taʼalh chu kstalanimakgolh lhuwa latamanin chu xlakxkititilhamakgolh.*
25 Chu anta xwi chatum puskat tiku akgkutiy kata xpatima lata xlakgstajma. 26 Xla lu xmakgapatinankgonit makuchinanin chu xlaktlawakgonit putum xtumin, pero ni xpaksnit wata tlakg ksnunanit. 27 Akxni xla kgaxmatli tuku xwankan xlakata Jesús, puskat talakatsuwinilh kxchakgen niku lhuwa xtsamakan chu xamanilh klhakgat, 28 xlakata xwan: «Maski kaj klhakgat xakxamalh, nakpaksa». 29 Chu tunkun tachokgolh xkgalhni, chu xla makgkatsilh pi xpaksnit xtajatat nema lu xmakgapati.
30 Jesús tunkun katsilh pi xtaxtunit xlitliwakga chu kalakgtalakgaspitli latamanin chu kawanilh: «¿Tiku xamalh kilhakgat?». 31 Pero xtamakgalhtawakgen wanikgolh: «Akxilhpat pi latamanin lakxkititilhamakgon, chu kgalhskininana: “¿Tiku kixamalh?”». 32 Pero xla chuntiya xlakaputsama tiku chuna xtlawanit. 33 Puskat xpekuama chu klhpipima xlakata xkatsi tuku xakgspulanit; lakgmilh Jesús chu lakgtatsokgostalh chu wanilh putum tuku xlanit. 34 Xla wanilh: «Kintsumat, mintakanajla mapaksanitan. Kapit chu nitu kalilakgaputsa, paksnit mintajatat nema lu xmakgapatiyan».
35 Akxni chuntiya xchuwinama, lakgminkgolh Jairo makgapitsi lakchixkuwin xalak xchik chu wanikgolh: «¡Mintsumat nilha! Nialh kamakglhuwi Makgalhtawakgena». 36 Pero Jesús kgaxmatli tuku xkilhwamakgolh chu wanilh Jairo: «Ni kapekuanti,* kajwatiya kalimasiya takanajla». 37 Chu ni mastalh talakaskin pi wi tiku kstalanilh, kajwatiya Pedro, Santiago chu Juan, umakgolh chatiy linatalan* xwankgonit.
38 Wa xlakata chankgolh kxchik Jairo, chu Jesús akxilhli pi latamanin xtachilimakgolh chu xtasamakgolh chu lu xtakgaxmata pi xtalipuwanimakgolh. 39 Akxni xtanunita, xla kawanilh: «¿Tuku xlakata tasapatit chu lu tachilipatit? Aktsu tsumat nitu ninit kaj lhtatama». 40 Wa xlakata, xlakan tsukukgolh lilitsinkgo chu likgalhkgamanankgo. Pero akxni xkamaxtunita kchiki, katatanulh anta niku xtanuma aktsu tsumat, xtlat chu xtse* chu xtamakgalhtawakgen. 41 Alistalh, makgachipalh aktsu tsumat chu wanilh: «Tálitha cúmi», nema akxni matitaxtikan kʼatanu tachuwin wamputun: «Aktsu tsumat, akit kwaniyan: “¡Kataki!”». 42 Chu aktsu tsumat tunkun takilh chu tsukulh tlawan. (Xla akgkutiy kata xkgalhi). Chu xlakan kaks lakawankgolh, nila xkanajlakgo. 43 Pero xla makglhuwa liwana kawanilh* pi niti xkatsilh xlakata uma, chu wa pi xmaxkika aktsu tsumat tuku tlan xwalh.
6 Xla taxtucha anta chu milh kxkachikin, chu xtamakgalhtawakgen stalanikgolh. 2 Akxni Sábado xwanit, tsukulh masiya ksinagoga,* chu lhuwa tiku kgaxmatnikgolh lu kaks lakawankgolh chu wankgolh: «¿Tuku xlakata lhuwa tuku katsini? ¿Chu tiku maxkilh litliwakga xlakata natlawa umakgolh milagros? 3 ¿Ni wa uma xwakna? ¿Ni María wanikan xtse* chu xnatalan* Santiago, José, Judas chu Simón? Chu xnatalan laktsuman, ¿ni unu kinkatawilakgon kkachikin?». Wa xlakata tsukukgolh akgchakgxkgo xpalakata. 4 Pero Jesús kawanilh: «Chatum palakachuwina kaniwa niku maxkikan kakni, pero tiku xalak xkachikin, tiku xalak xfamilia chu tiku wilakgolh kxchik ni maxkikgo kakni». 5 Wa xlakata xla ni tlawalh lhuwa milagros anta, kajwatiya kaʼakgspuwililh xmakan makgapitsi tiku xtatatlakgo chu kamapaksalh. 6 Xla kaks lilakawa xlakata xkatsankgani takanajla. Chu xmasiyatilha klakgatum akgatunu laktsu kachikinin.
7 Chu xla kamatasaninalh kgalhkutiy xʼapóstoles chu lichatiyun tsukulh kamalakgacha, chu kamaxkilh litliwakga xlakata nakatamakxtukgo demonios. 8 Nachuna, kalimapakgsilh pi nitu xlinkgolh xalak xtijikan, nipara kaxtalanchu, nipara murralh xla xuwa, nipara tumin,* kajwatiya xlixtokgokan 9 chu kawanilh pi xwilikgolh xtatunukan pero ni klhakgakgolh maktiy klhakgatkan.* 10 Nachuna kawanilh: «Akxni natanuyatit kʼakgtum chiki, anta katamakgxtakgtit asta akxni nataxtuyatit kʼama kachikin. 11 Kaniwa niku ni nakamakgamakglhtinankanatit chu ni nakgaxmatkan mintachuwinkan, akxni nataxtuyatit, katinkxaktitit pokgxni kmintantunkan, xlakata nakatsikgo pi tlawakgonit tuku nitlan». 12 Alistalh ankgolh chu tsukukgolh kawanikgo latamanin pi xtalakaskin xmakgxtakgkgolh xtalakgalhinkan, 13 chu xkatamakxtukgo lhuwa demonios chu xkalitlawakgo aceite lhuwa tiku xtatatlakgo, chu xkamapaksakgo.
14 Ama kilhtamaku, mapakgsina Herodes kgaxmatli uma, xlakata xtukuwani Jesús lu lhuwa xlichuwinankan chu latamanin xwankgo: «Juan Mununa malakastakwanikanit kkalinin chu wa xlakata xla tlan tlawa milagros». 15 Pero amakgapitsin xwankgo: «Wa Elías». Chu amakgapitsin xwankgo: «Palakachuwina, xtachuna la palakachuwinanin xalamakgasa». 16 Pero akxni Herodes kgaxmatli tuku xwankan xlakata Jesús, wa: «Wa Juan, tiku akit kmapixkaktininalh. Malakastakwanikanit». 17 Xlakata Herodes wa xmachipinanit Juan chu xlichikanit cadenas kpulachin kaj xpalakata Herodías, xpuskat Filipo, xtala kgawasa. Xlakata Herodes xtatamakgaxtokgnit. 18 Xlakata Juan makglhuwata xwaninit: «Ni xlilat natatawilaya miyasta». 19 Wa xlakata Herodías lu ksitsini chu xmakgniputun, pero nila chuna xtlawa. 20 Xlakata Herodes xpekuani Juan, xla xkatsi pi xaʼakgstitum chixku xwanit chu xkakninani Dios, chu ni xmasta talakaskin wi tuku xtlawanika. Akxni makgatunu xkgaxmatni ni xkatsi tuku natlawa; pero chuntiya xatapaxuwan xkgaxmatni.
21 Pero chalh akgtum kilhtamaku akxni Herodías makgantaxtilh tuku xlakpuwanit. Akxni Herodes xmakgatsima kata, katawayalh lakchixkuwin tiku xkalakgayawanit nakamapakgsikgo amakgapitsin, comandantes tiku pulalinkgo soldados chu tiku lu xlakaskinka xlitaxtukgo kʼGalilea. 22 Alistalh xtsumat Herodías tanulh chu tantlilh* chu Herodes chu tiku xtawayamakgolh lu lakgatikgolh. Wa xlakata mapakgsina wanilh tsumat: «Kakiskini tuku lakaskina chu nakmaxkiyan». 23 Asta malaknunilh: «Nakmaxkiyan tuku wix nakiskiniya, asta itat tuku kmapakgsi». 24 Xla taxtulh chu kgalhskilh xtse: «¿Tuku kskini?». Xtse wanilh: «Xʼakgxakga Juan Mununa». 25 Tsumat tokgosun* lakgalh mapakgsina chu skinilh: «Klakaskin pi tunkun kakimaxki xʼakgxakga Juan Mununa kpakglanka pulatu». 26 Maski lu lilipuwa, mapakgsina wa pi xʼama maxki tuku kskininit xlakata xmastanit xtachuwin kxlakatin tiku xkatawayamakgolh. 27 Wa xlakata mapakgsina tasanilh ksoldado tiku xkuentajtlawa chu limapakgsilh pi xlimilh xʼakgxakga Juan. Chu soldado alh chu pixkaktilh anta kpulachin, 28 chu xla limilh xʼakgxakga kpakglanka pulatu. Chu maxkilh tsumat chu xla maxkilh xtse. 29 Akxni xtamakgalhtawakgen katsikgolh, minkgolh, linkgolh xmakni Juan chu manukgolh kputaknun.
30 Apóstoles litamakxtumikgolh Jesús chu wanikgolh putum tuku xtlawakgonit chu xmasiyakgonit. 31 Chu xla kawanilh: «Katantit,* kaʼaw niku tlan kiʼakstukan natawilayaw xlakata tlan najaxatit tsinu». Xlakata lhuwa latamanin xminkgo chu xʼankgo, chu xlakan ni xkgalhikgo kilhtamaku xlakata nawayankgo. 32 Wa xlakata tajukgolh kbarco chu ankgolh niku tlan xʼakstukan xtawilakgolh. 33 Pero latamanin kaʼakxilhli akxni ankgolh, chu lhuwa tiku na katsikgolh. Wa xlakata latamanin xalak tanu tanu kachikinin lakapala atantun ankgolh chu pulana chankgolh. 34 Akxni takutli kbarco, Jesús akxilhli lhuwa latamanin chu lu kalakgalhamalh, xlakata xlitaxtukgo chuna la borregos nema ni kgalhikgo xmapuchwayaninakan. Chu lhuwa tuku tsukulh kamasiyani.
35 Pero akxni xkgotanunita,* xtamakgalhtawakgen lakgminkgolh chu wanikgolh: «Lu kgotanumaja chu lu makgat niku lamaw. 36 Kakawani latamanin pi kaʼankgolha xlakata tlan naʼankgo klaktsu kachikinin nema lakatsu wilakgolh chu natamawakgo tuku tlan nawakgo». 37 Pero xla kakgalhtilh: «Wixin kakamawitit». Wa xlakata wanikgolh: «¿Lakaskina pi akgtiy ciento denarios* nakanaw litamawayaw kaxtalanchu chu nakkamawiyaw?». 38 Xla kawanilh: «¿Niku maklit kaxtalanchu kgalhiyatit? Kapitit akxilhatit». Akxni kitaspitkgolh, wanikgolh: «Makkitsis, chu tantiy skiti».* 39 Alistalh kalimapakgsilh putum latamanin pi kgamputunu xtawilakgolh kkasakgatna. 40 Wa xlakata kgamputunu tawilakgolh akgtum ciento chu amakgapitsin itat ciento. 41 Alistalh tiyalh makkitsis kaxtalanchu chu tantiy skiti, talakayawalh kʼakgapun chu tlawalh akgtum oración. Alistalh lakgchakgalh* kaxtalanchu chu tsukulh kamaxki xtamakgalhtawakgen xlakata xkalinikgolh latamanin. Chu nachuna kamaʼakgpitsilh tantiy skiti. 42 Wa xlakata xputumkan wayankgolh chu kgalhkgaskgolh. 43 Alistalh matsamakgolh pakutiy canastas* xatalakgchakgataman kaxtalanchu chu na mastokgkgolh makgapitsi skiti. 44 Akgkitsis mil lakchixkuwin xwankgonit tiku wakgolh kaxtalanchu.
45 Alistalh, tunkun kawanilh xtamakgalhtawakgen pi xtajukgolh kbarco chu xʼankgolh kxakilhtutu pupunu chu anta xtitaxtukgolh lakatsu kBetsaida, xla tamakgxtakgli asta akxni ankgolh latamanin. 46 Pero akxni latamanin xʼankgonita, xla alh tlawa oración ksipi. 47 Akxni xtsiswanita, barco anta xtipuntaxtuma kxitat pupunu, pero Jesús chuntiya akstu xwilacha ksipi. 48 Alistalh akxilhli pi nila xlinkgo barco xlakata un lu tliwakga xkatalalakgapaxtokgma. Akxni xʼamaja xkgakga* xla kalakgmilh, xʼakgspuntlawama* pupunu, pero xlakpuwanit nakatilakatsala. 49 Akxni akxilhkgolh pi xʼakgspuntlawama pupunu, xlakan wankgolh: «¡Kaj kinkamalakawanimakan!». Chu tsukukgolh katasakgo, 50 xlakata putum akxilhkgolh chu lu pekuankgolh. Pero Jesús tunkun katachuwinalh chu kawanilh: «¡Ni kapekuantit! Akit Jesús». 51 Xla na katatajulh kbarco, chu un takaksli. Akxni akxilhkgolh uma, lu kaks lakawankgolh, 52 xlakata nina xʼakgatekgskgo* tuku xkilhchanima milagro xla kaxtalanchu, chu xnakujkan chuntiya tuwa xkitaxtuni naʼakgatekgsa.
53 Alistalh tipuntaxtukgolh pupunu, chankgolh kʼGenesaret chu anta lakatsu makankgolh tuku limachokgowilikan barco. 54 Pero akxni takutkgolh kbarco, latamanin lakgapaskgolh Jesús. 55 Tokgosun ankgolh makatsininankgo kxlikalanka ama kachikin chu tsukukgolh liminikgo klaktsu putama tiku xtatatlakgo. Xʼankgo anta niku xkgaxmatkgo pi xwi Jesús. 56 Akxni xla xtanu klaktsu kachikinin chu klaklanka kachikinin, latamanin xkalinkgo tatatlanin kplazas niku stanankan chu xtasaskinikgo pi xkamaxkilh talakaskin kxamanikgolh maski kaj xkilhpan klhakgat. Chu putum tiku kxamanikgo xpakskgo.
7 Alistalh fariseos chu makgapitsi lakgtsokgkinanin xalak Jerusalén lakgtalakatsuwikgolh Jesús. 2 Chu akxilhkgolh makgapitsi xtamakgalhtawakgen pi makalixkajni xwayamakgolh, wamputun pi ni xmakgachakgankgonit.* 3 (Fariseos chu putum judíos ni wayankgo komo ni makgachakgankgonit asta kxmakglhtsankan xlakata ni makgxtakgkgo talismanin xla lakchixkuwin xalakgmakgan. 4 Chu akxni kitaspitkgo kplaza niku stanankan, ni wayankgo komo ni pulana namakgachakgankgo. Nachuna ni makgxtakgkgo talismanin xalakgmakgan, wa xlakata akxni nina kamaklakaskinkgo pulana kamakgtsikgo kchuchut copas, jarros chu putum tuku xtamaklakaskin xla cobre). 5 Wa xlakata, umakgolh fariseos chu lakgtsokgkinanin kgalhskinkgolh: «¿Tuku xlakata mintamakgalhtawakgen ni makgantaxtikgo xtalismaninkan xalakgmakgan lakchixkuwin, wata makalixkajni akxni wayankgo?». 6 Xla kawanilh: «Lakgaputiyunanin, xlikana tuku lichuwinalh Isaías mimpalakatakan, chuna la tatsokgnit: “Umakgolh latamanin kilimaxkikgo kakni xtachuwinkan, pero xnakujkan lu kintamakgatlinikgonit. 7 Nitu litaxtu maski kimaxkimakgolh kakni, xlakata masiyakgo xlimapakgsinkan lakchixkuwin xtachuna la kintachuwin”. 8 Wixin makgxtakgatit xlimapakgsin Dios kaj xlakata xtalismaninkan lakchixkuwin».
9 Nachuna kawanipa: «Wixin lu katsiniyatit la* natlawayatit xlakata ni namakgantaxtiyatit xlimapakgsin Dios chu wa namakgantaxtiyatit mintalismaninkan. 10 Akgtum liʼakxilhtit, Moisés wa: “Kamaxki kakni mintlat chu mintse”,* chu nachuna “Tiku nawani lixkajni tachuwin xtlat o xtse xlilat namakgnikan”. 11 Pero wixin wanatit: “Komo chatum chixku wani xtlat o xtse «Putum tuku kkgalhi nema tlan xaklimakgtayan, uma corbán (wa tuku malaknukanit namaxkikan Dios)»”, 12 chu chuna nialh maxkiyatit talakaskin wi tuku natlawa xpalakata xtlat chu xtse. 13 Chuna wixin lakgmakganitantit xtachuwin Dios kaj xlakata mintalismaninkan nema wixin kamatitaxtiniyatit amakgapitsin. Chu lhuwa atanu tuku tlawayatit chuna la uma». 14 Alistalh, kawanipa lhuwa latamanin pi xlakgtalakatsuwikgolh chu kawanilh: «Mimputumkan, kakinkgaxpatnitit, chu kaʼakgatekgstit tuku kilhchanima tuku kkawaniyan. 15 Tuku maxkajwani chatum chixku ni wa tuku tanuy kxkilhni, wata maxkajwani tuku anta taxtu». 16 *——
17 Akxni Jesús kamakgxtakgli latamanin, tanulh kʼakgtum chiki chu xtamakgalhtawakgen tsukukgolh kgalhskinkgo xlakata liʼakxilhtit. 18 Wa xlakata kakgalhtilh: «¿Wixin na ni akgatekgsatit?* ¿Ni katsiyatit pi tuku tanuy kxkilhni chatum chixku ni wa maxkajwani? 19 Xlakata ni anta tanuy kxnaku, wata kxpokgo chu alistalh taxtu». Akxni chuna wa, wamputulh pi putum taway xaskulunku. 20 Nachuna wa: «Tuku taxtu kxnaku chixku wa tuku maxkajwani. 21 Xlakata anta kxpulaknikan, kxnakujkan latamanin, minacha xalaklixkajni talakapastakni, talakgxtumit nema ni xlitatlawat,* takgalhan, lamakgnit, 22 laʼakgskgawikan ktamakgaxtokgat, kgalhiputunkan tuku kgalhi achatum, tlawakan tuku nitlan, taʼakgskgawin, tlawakan tuku ni xlilat chu ni lilakamaxanankan,* lakgastapu nema lakgkatsaninan, wankan laklixkajni tachuwin,* tlankajwanankan, ni liwana lakapastaknankan. 23 Putum umakgolh tuku nitlan taxtuyacha knaku, wa maxkajwi lataman».
24 Alistalh taxtulh anta, chu alh kkachikin Tiro chu kSidón. Maski tanulh kʼakgtum chiki xlakata ni xlakaskin nakatsikan pi anta xwi, katsika. 25 Akxni chilh Jesús, chatum puskat tiku aktsu xtsumat xlaktanuma demonio, kgaxmatli pi xlichuwinamaka. Xla milh chu lakgtakilhputalh. 26 Uma puskat xchuwinan griego, chu xalak Fenicia xwanit nema wi kSiria, makglhuwa tasaskinilh Jesús pi xtamakxtunilh demonio aktsu xtsumat. 27 Pero Jesús wanilh: «Pulana kakgalhkgaskgolh kamanan, xlakata ni xlilat natiyakan xkaxtalanchujkan kamanan chu nakamaxkikan laktsu chichi». 28 Wa xlakata puskat kgalhtilh: «Xlikana, Malana, pero laktsu chichi nema tanumakgolh kxtampin mesa wakgo xaxpulum xkaxtalanchujkan laktsu kamanan». 29 Alistalh, Jesús kgalhtilh: «Ni kalipuwanti, xlakata chuna kgalhtinanti, demonio laktaxtulh mintsumat». 30 Wa xlakata xla alh kxchik chu tekgsli pi aktsu tsumat xma kxputama chu demonio xlaktaxtunita.
31 Akxni Jesús taxtucha kkachikin Tiro, tipuntaxtulh Sidón chu kachikin Decápolis xlakata naʼan kpupunu xla Galilea. 32 Liminika chatum chixku akgatapa chu ni lu la xchuwinan chu tasaskinikgolh pi xʼakwililh xmakan. 33 Jesús alakatanu lilh, niku ni xlamakgolh latamanin. Xla xamanilh xtakgen* chixku, alistalh chujli chu xamanilh ksimakgat. 34 Chu akxni talakayawalh kʼakgapun, Jesús lu pulhman jalhpanilh chu wanilh «Éffatha», uma wamputun, «katalakki». 35 Tunkun talakkilh xtakgen chu tuku xtlawa pi ni lu la xchuwinalh lakgsputli, chu tlan liwana tsukulh chuwinan. 36 Wa xlakata Jesús kalimapakgsilh pi niti xlitachuwinankgolh. Pero akxni tlakg makglhuwa chuna xkawani, xlakan tlakg xlichuwinantilhakgo. 37 Uma tlawalh pi lu kaks xlilakawankgolh chu xwankgo: «Putum tuku tlawa, lu tlan. ¡Asta tlawa pi tiku akgatapanin tlan nakgaxmatkgo chu tiku kgokgo tlan nachuwinankgo!».
8 Ama kilhtamaku, lhuwa latamanin tamakxtumiparakgolh chu ni xkgalhikgo tuku nawakgo. Wa xlakata Jesús kamatasaninalh xtamakgalhtawakgen chu kawanilh: 2 «Kkalakgalhaman umakgolh latamanin, xlakata akgtututa kilhtamaku kintawilakgolh chu ni kgalhikgo tuku nawakgo. 3 Komo nakkamalakgacha kxchikkan chu ni wayankgonit, nataxlajwanitayakgo ktiji, chu makgapitsi lu makgat minkgonitancha». 4 Pero xtamakgalhtawakgen wanikgolh: «Lu makgat niku lamaw, ¿niku tlan natekgsaw kaxtalanchu nema nalikgalhkgaskgo umakgolh lhuwa latamanin?». 5 Wa xlakata xla kakgalhskilh: «¿Niku maklit kaxtalanchu kgalhiyatit?». Xlakan kgalhtinankgolh: «Maktujun». 6 Chu Jesús kalimapakgsilh latamanin xtawilakgolh katutsu. Alistalh tiyalh maktujun kaxtalanchu, maxkilh paxtikatsinit Dios, lakgchakgalh,* chu tsukulh kamaxki xtamakgalhtawakgen, chu xlakan kamaxkikgolh latamanin. 7 Na xkgalhikgo makgapitsi laktsu skiti,* chu akxni xtlawanita oración, kawanilh pi na xmaʼakgpitsikgolh. 8 Wa xlakata wayankgolh chu kgalhkgaskgolh, chu matsamakgolh patujun laklanka canastas* akxni maʼakgstokgkgolh xatalakgchakgataman kaxtalanchu nema akgataxtulh. 9 Xwilakgolh max akgtati mil lakchixkuwin. Alistalh Jesús kawanilh pi tlan xʼankgolha.
10 Jesús chu xtamakgalhtawakgen tunkun tajukgolh kbarco chu ankgolh kkachikin wanikan Dalmanuta. 11 Lakgminkgolh fariseos chu tsukukgolh talatlawakgo, chu xlakata naliʼakxilhkgo skinikgolh pi xtlawalh akgtum milagro kxtukuwani Dios. 12 Wa xlakata Jesús lu lilipuwa kxnaku chu wa: «¿Tuku xlakata latamanin xla uma kilhtamaku chuntiya akxilhputunkgo akgtum milagro? Xlikana kkawaniyan pi latamanin xla uma kilhtamaku ni katikamasiyanika nipara akgtum milagro». 13 Akxni chuna kawanikgolh, kaʼakgxtakgyawalh, tajupa kbarco chu alh kxakilhtutu pupunu.
14 Pero xtamakgalhtawakgen ni xlinkgo kbarco atanu tuku nawakgo, kajwatiya xlinkgo maktum kaxtalanchu. 15 Chu Jesús liwana kastakyawalh: «Kuentajkatlawatit ni nakapasayan xlimaxkutinkan fariseos chu xlimaxkutin Herodes». 16 Wa xlakata tsukukgolh litaʼakglhuwikgo tuku xlakata ni xliminkgonit kaxtalanchu. 17 Xlakata katsilh uma, kawanilh: «¿Tuku xlakata litaʼakglhuwipatit kaxtalanchu? ¿Ni akgatekgsatit tuku kkawaniputunan? ¿Chuntiya tuwa kitaxtuni minakujkan naʼakgatekgsa tuku kilhchanima? 18 “Maski kgalhiyatit milakgastapukan, ¿ni akxilhatit?; maski kgalhiyatit mintakgenkan,* ¿ni kgaxpatatit?”. ¿Nialh lakapastakatit 19 akxni klakgchakgalh makkitsis kaxtalanchu xlakata xwayankgolh akgkitsis mil lakchixkuwin? ¿Niku palit canastas matsamatit akxni maʼakgstokgkgotit xatalakgchakgataman kaxtalanchu?». Kgalhtikgolh: «Pakutiy». 20 «Chu akxni klakgchakgalh maktujun kaxtalanchu xlakata xwayankgolh akgtati mil lakchixkuwin, ¿niku palit laklanka canastas matsamatit akxni maʼakgstokgkgotit xatalakgchakgataman kaxtalanchu?». Kgalhtinankgolh: «Patujun». 21 Alistalh kakgalhskilh: «¿Chu chuntiya ni akgatekgsatit tuku kilhchanima?».
22 Chu chankgolh kBetsaida, anta latamanin liminikgolh chatum lakgaxokgo, chu tasaskinikgolh pi xmapaksalh. 23 Xla makgachipaxtulh lakgaxokgo kkachikin, chu akxni xlitlawanita xchujut kxlakgastapu, akwililh xmakan chu kgalhskilh: «¿Tuku akxilha?». 24 Chixku tsukulh talakayawa chu wa: «Kkaʼakxilhma latamanin, pero tasiyakgo xtachuna akgalhuwa kiwi nema tlawamakgolh». 25 Alistalh, Jesús wilipa xmakan kxlakgastapu, chixku paksli chu putum stalanka xʼakxilha. 26 Alistalh malakgachalh kxchik chu wanilh: «Ni kataspitti kkachikin».
27 Alistalh, Jesús kataʼalh xtamakgalhtawakgen klaktsu xkachikin Cesarea xla Filipo, chu ktiji Jesús tsukulh kakgalhskin xtamakgalhtawakgen: «¿Tiku wankgo latamanin pi akit?». 28 Xlakan kgalhtinankgolh: «Juan Mununa. Pero amakgapitsin wankgo pi wix Elías. Chu amakgapitsin wankgo pi wix chatum palakachuwina». 29 Pero xla katlawanilh uma takgalhskinin: «Chu wixin, ¿tiku wanatit pi klitaxtu?». Pedro kgalhtilh: «Wix Cristo». 30 Wa xlakata Jesús kalimapakgsilh pi niti xlitachuwinankgolh. 31 Chu tsukulh kamaʼakgatekgsni xtamakgalhtawakgen pi xKgawasa chixku lhuwa tuku xʼama pati, chu xʼamakgo lakgmakgankgo xpulalinanin judíos, xanapuxkun sacerdotes chu lakgtsokgkinanin; chu xʼamaka makgnikan, pero xʼamaka malakastakwanikan xliʼakgtutu kilhtamaku. 32 Xla lakatanks xlichuwinama uma. Pero Pedro tsinu tatamakgatlilh chu tsukulh stakyawa. 33 Jesús kalakgtalakgaspitli xtamakgalhtawakgen, chu palha stakyawalh Pedro, wanilh: «¡Kakintapanuni Satanás!, xlakata ni kgalhiya xtalakapastakni Dios, wata xtalakapastaknikan lakchixkuwin».
34 Alistalh katasanilh latamanin chu xtamakgalhtawakgen, chu kawanilh: «Komo wi tiku kistalaniputun, akstu kalakgmakganka, chu katiyalh xkiwi nema makgapatinan* chu chuntiya kakistalanilh. 35 Xlakata putum tiku nalakgmaxtuputun xlatamat namakgatsankga, pero nalakgmaxtu putum tiku namakgatsankga xlatamat kaj kimpalakata chu kaj xlakata xatlan tamakatsinin. 36 Xlikana, ¿la* nalitamakgtaya chatum chixku komo natlaja putum tuku anan kkakilhtamaku, pero namakgatsankga xlatamat? 37 ¿Tuku tlan namasta chatum chixku xlakata nalakgmaxtu xlatamat? 38 Komo wi tiku nakilimaxanan chu nalimaxanan kintachuwin kxlakgstipan umakgolh latamanin tiku makgxtakgkgonit Dios chu makglakgalhinanin, xKgawasa chixku na nalimaxanan akxni namin kxlitliwakga xTlat* chu nakatamin xasantos xʼángeles».
9 Nachuna kawanilh: «Xlikana kkawaniyan pi kmilakgstipankan yakgolh tiku ni katinikgolh komo ni pulana naʼakxilhkgo pi xTamapakgsin Dios milha kxlitliwakga». 2 Akgchaxan kilhtamaku xtitaxtunita, Jesús kataʼalh Pedro, Santiago chu Juan, chu ankgolh kʼakgtum lu lanka sipi niku tlan xʼakstukan xtawilakgolh. Chu kxlakatinkan, talakgpalilh la xtasiya Jesús. 3 Chu klhakgat lu snapapa tsukulh tasiya chu tsukulh malakgachixinan,* chu ni anan kkatiyatni tiku tlan xmalakgchanilh xlisnapapa chuna la uma. 4 Nachuna titasiyanikgolh Elías chu Moisés, chu xtakgalhchuwinamakgolh Jesús. 5 Alistalh Pedro wanilh Jesús: «Rabí,* ¡lu tlan pi unu kwilaw! Kakinkamaxki talakaskin naktlawayaw akgtutu laktsu chiki, akgtum mila, akgtum xla Moisés chu akgtum xla Elías». 6 Xlikana, Pedro ni liwana xkatsi tuku natlawa, xlakata xlakan lu xpekuankgonit. 7 Chu tasiyalh akgtum puklhni nema kaʼakgtlapalh, chu takgaxmatli tachuwin kpuklhni: «Wa uma kinKgawasa, tiku lu kpaxki. Kakgaxpatnitit». 8 Kaj xalan, akxni lakaputsanankgolh, nialhti xkatalayakgolh kajwatiya Jesús.
9 Akxni xtaktamakgochi klanka sipi, Jesús liwana kalimapakgsilh pi nitiku xwanikgolh tuku xʼakxilhkgonit asta akxni xKgawasa chixku xlakastakwanalh kkalinin. 10 Xlakan kgalhakgaxmatkgolh* tuku kawanilh, pero xlakgalhskinkgo tuku xkilhchanima pi xʼama lakastakwanan kkalinin. 11 Chu tsukukgolh kgalhskinkgo Jesús: «¿Tuku xlakata wankgo lakgtsokgkinanin pi pulana xliminat Elías?». 12 Xla kawanilh: «Xlikana, Elías pulana namin, chu putum nalakkaxwilipara chuna la xlilat. Pero ¿tuku xlakata tatsokgni wan pi xKgawasa chixku lhuwa xlipatinat chu nalakgmakgankan? 13 Pero akit kkawaniyan pi Elías xlikana milha, chu xlakan tlawanikgolh tuku lakaskinkgolh chuna la tatsokgnit pi xʼama akgspula».
14 Akxni chankgolh niku xwilakgolh amakgapitsin tamakgalhtawakgen, akxilhkgolh pi lhuwa latamanin xlitastokgkgonit chu makgapitsi lakgtsokgkinanin xkatatakglhuwimakgolh. 15 Akxni latamanin akxilhkgolh Jesús, lu kaks lilakawankgolh chu lakapala ankgolh paxtokgkgo. 16 Chu kakgalhskilh: «¿Tuku litaʼakglhuwipatit?». 17 Chatum tiku anta xkatayakgolh latamanin kgalhtinalh: «Makgalhtawakgena, kliminin kinkgawasa xlakata laktanuma demonio nema tlawa pi nila nachuwinan. 18 Makgatunu akxni laktanu, likatala chu kgalhpupu, lakxka xtatsan chu taxlajwani. Kkaskinilh mintamakgalhtawakgen pi xtamakxtukgolh demonio, pero nila chuna tlawakgolh». 19 Xla kawanilh: «Latamanin tiku ni kgalhikgo takanajla. ¿La* xlimakgas kilhtamaku chuntiya nakkatatawilayan? ¿La* xlimakgasku nakkatapatiyan mintayatkan? Kakilitanitit». 20 Chu liminika uma kgawasa. Pero akxni akxilhli Jesús, demonio lakchikimilh uma kgawasa chu likatalalh. Akxni tamacha katutsu, tsukulh tapili chu tsukulh kgalhpupu. 21 Wa xlakata Jesús kgalhskilh xatlat:* «¿Pi makgasata chuna akgspula?». Xla kgalhtinalh: «Lata aktsujku xwanit. 22 Makglhuwa uma demonio makan klhkuyat o mujuyacha kchuchut xlakata namakgni. Pero komo wi tuku tlan natlawaya, kakinkalakgalhamanti chu kakinkamakgtaya». 23 Jesús wanilh: «¿Tuku xlakata wix wana “komo wi tuku tlan natlawaya”? Xlakata putum tiku kgalhi takanajla tlan kgantaxtuni». 24 Xtlat uma kgawasa tunkun pixlanka kgalhtinalh: «¡Kkgalhi takanajla! ¡Pero kakimakgtaya xlakata tlakg nakkgalhi takanajla!».
25 Akxni Jesús akxilhli pi lhuwa latamanin tokgosun* xkalakgmimakgolh, kilhnilh xalixkajni demonio. Wanilh: «Demonio xakgokgo chu xaʼakgatapa, ¡klimapakgsiyan pi kamakgxtakgti chu nikxni nalaktanuparaya!». 26 Akxni pixlanka xkatasanita chu makglhuwata xlikatalanita uma kgawasa, demonio makgxtakgli. Chu kgawasa la xanin tamalh. Wa xlakata putum xwankgo: «¡Ninit!». 27 Pero Jesús makgachipalh chu makilh, chu kgawasa tayalh. 28 Alistalh akxni xla chu xtamakgalhtawakgen tanukgolh kʼakgtum chiki chu niti xkakgaxmatnima, xlakan kgalhskinkgolh: «¿Tuku xlakata akinin nila ktamakxtuw?». 29 Xla kakgalhtilh: «Demonio la* uma, kajwatiya oración tlan litamakxtukan».
30 Chu taxtukgolh anta niku xwilakgolh chu tipuntaxtukgolh Galilea, pero ni xlakaskin pi wi tiku xkatsilh 31 xlakata xkamasiyanima xtamakgalhtawakgen. Xkawanima: «Wa xKgawasa chixku namakamastakan kxmakankan lakchixkuwin, chu namakgnikan. Pero maski namakgnikan, xliʼakgtutu kilhtamaku namalakastakwanikan». 32 Xlakan ni akgatekgskgolh tuku xlichuwinama, pero xpekuankgo nakgalhskinkgo.
33 Chu tanukgolh kCapernaúm. Akxni xwilakgolha kchiki, xla kakgalhskilh: «¿Tuku xlitakglhuwipatit ktiji?». 34 Xlakan nitu likgalhtinankgolh, xlakata anta ktiji xlitakglhuwimakgolh tiku tlakg xlakaskinka xlitaxtu. 35 Wa xlakata xla tawilalh, chu katasanilh kgalhkutiy xʼapóstoles chu kawanilh: «Komo wi tiku xlakaskinka litaxtuputun, xaʼawatiya kalitaxtulh kmilakgstipankan chu kakaskujnanilh amakgapitsin». 36 Wa xlakata tasanilh chatum aktsu kgawasa, chu yawalh kxlakgstipankan chu akgpixtilh* chu kawanilh: 37 «Putum tiku makgamakglhtinan chatum aktsu kgawasa chuna la uma kkintukuwani, na kimakgamakglhtinama akit; chu tiku kimakgamakglhtinan, ni kaj akit kimakgamakglhtinama, na makgamakglhtinama tiku kimalakgachanit».
38 Juan wanilh: «Makgalhtawakgena, wi tiku kakxilhwi pi xkatamakxtuma demonios kmintukuwani, pero xlakata ni kinkatatapakgsiyan, xakmachokgoputunaw wa xlakata kwaniw pi nialh chuna xtlawalh». 39 Pero Jesús wa: «Ni kamachokgotit, xlakata nila tiku natlawa milagro kkintukuwani chu tunkun lixkajni nakilichuwinan. 40 Xlakata tiku ni kinkatalatlawayan, kinkatatayayan. 41 Xlikana kkawaniyan, tiku nakatawayan patum vaso chuchut xlakata wixin tapakgsiniyatit Cristo, xla ni katimakgatsankgalh xtasikulunalin. 42 Pero, putum tiku namaʼakgchakgxni kistalaninanin tiku xtachuna laktsu kamanan litaxtukgo, tlakg tlan xwa komo xpixchiwakaka akgtum chiwix xla molino nema makgalhchokgo tantum burro chu xmakanka kpupunu.
43 »Komo namin kilhtamaku mimakan namaʼakgchakgxniyan, kachukukti. Tlakg tlan komo pakgaxtulu namakglhtinana latamat, nixawa mimpakgatiy napina kʼGehena,* klhkuyat nema ni lakgsputa. 44 *—— 45 Chu komo mintantun maʼakgchakgxniyan, kachukukti. Tlakg tlan komo tantuxtulu namakglhtinana latamat, nixawa mintantutiy napina kʼGehena.* 46 *—— 47 Chu komo milakgastapu maʼakgchakgxniyan, kalakpimaxtuka. Tlakg tlan komo kaj akgtum milakgastapu nakgalhiya akxni natanuya kxTamapakgsin Dios, nixawa nakgalhiya akgtiy milakgastapu chu napina kʼGehena,* 48 niku laktsu luwa ni nikgo chu niku lhkuyat ni lakgsputa.
49 »Xlakata putum latamanin la umakgolh, Dios nakamakani lhkuyat, xtachuna akxni latamanin makanikgo matsat liwat. 50 Matsat lu tlan, pero komo matsat namakgatsankga xliskgokgo, ¿tuku nalimaspitniparayatit xliskgokgo? Kalitaxtutit chuna la matsat chu tlan kalatalalipitit minchatunukan».
10 Akxni taxtucha anta, chilh niku tapakgta Judea kxaʼakilhtutu Jordán, chu amakgtum latamanin lakgtastokgparakgolh. Chuna la xla xlismaninit, amakgtum tsukulh kamasiyani. 2 Chu lakgtalakatsuwikgolh makgapitsi fariseos xlakata naliʼakxilhkgo, chu kgalhskinkgolh komo xlilat nalakxtlawa xtamakgaxtokgat chatum chixku. 3 Xla kakgalhtilh: «¿Tuku kalimapakgsin Moisés?». 4 Xlakan kgalhtikgolh: «Moisés wa pi chatum chixku tlan xmakgxtakgli xpuskat* chu xlimaxkit xwanit maktum kapsnat niku xwa tuku xlakata xlakxtlawama xtamakgaxtokgat». 5 Pero Jesús kawanilh: «Xlakata wixin lu palha minakujkan, Moisés tsokgli uma limapakgsin mimpalakatakan. 6 Pero akxni malakatsukinalh, Dios* “tlawalh xachixku chu xapuskat”, 7 chu “wa xlakata chixku namakgxtakga xtlat chu xtse* 8 chu xchatiykan akgtum makni nalitaxtukgo”, wa xlakata nialh chatiy, wata akgtum makni. 9 Wa xlakata tuku Dios makxtum tlawalh, ni kamapapitsilh chixku». 10 Chu akxni xwilaparakgolh kchiki xtamakgalhtawakgen tsukukgolh kgalhskinkgo xlakata uma. 11 Xla kawanilh: «Komo chatum chixku lakxtlawa xtamakgaxtokgat chu tatamakgaxtokga atanu puskat, akgskgawima tiku pulana xtamakgaxtokga. 12 Chu komo xmilh kilhtamaku chatum puskat xlakxtlawalh xtamakgaxtokgat chu xtatamakgaxtokgli atanu chixku, xla na akgskgawima tiku pulana xtamakgaxtokga».
13 Alistalh latamanin tsukukgolh kaliminikgo laktsu kamanan xlakata xwililh xmakan kxʼakgxakgakan, pero xtamakgalhtawakgen kakilhnikgolh. 14 Akxni Jesús akxilhli uma ni lakgatilh chu kawanilh: «Kakamaxkitit talakaskin laktsu kamanan kakilakgminkgolh, ni kakamachokgotit, xlakata Tamapakgsin xalak akgapun nakalakgchan tiku likatsikgo chuna la umakgolh laktsu kamanan. 15 Xlikana kkawaniyan, pi komo wi tiku ni namakgamakglhtinan xTamapakgsin Dios xtachuna la laktsu kamanan, nikxni katitanulh». 16 Chu kaʼakgpixtilh* kamanan chu tsukulh kasikulunatlawa chu kaʼakwililh xmakan.
17 Akxni xtlawama ktiji, chatum chixku tokgosun* lakgmilh chu lakgtatsokgostalh chu kgalhskilh: «Makgalhtawakgena tiku tlan likatsi, ¿tuku kilitlawat xlakata tlan nakmakglhtinan latamat nema ni kgalhi xlisputni?». 18 Jesús kgalhtilh: «¿Tuku xlakata kilimapakuwiya Makgalhtawakgena tiku tlan likatsi? Ni anan tiku tlan likatsi, kajwatiya Dios tlan likatsi. 19 Kalakgapasa limapakgsin: “Ni milimakgninat, ni militatalakgxtumit tiku ni wa tamakgaxtokga, ni milikgalhanat, ni miliwanat tuku ni xlikana, ni miliʼakgskgawimakglhtinat, milimaxkit kakni mintlat chu mintse”». 20 Chixku wanilh: «Makgalhtawakgena, putum umakgolh kmakgantaxtinit lata kiliʼaktsujku». 21 Chu Jesús lu paxkilh,* lakaʼakxilhli chu wanilh: «Wi tuku tsankganiman: kapit chu kastat tuku kgalhiya chu kakamaxki xatumin limaxkgenin,* chu nakgalhiya tuku lhuwa xtapalh kʼakgapun, chu katat, kakistalani». 22 Pero akxni kgaxmatli uma, lu lipuwa chu alh, xlakata lhuwa tuku xkgalhi.
23 Akxni Jesús kalakaʼakxilhli tiku xwilakgolh anta, kawanilh xtamakgalhtawakgen: «¡Lu tuwa nakakitaxtuni tiku kgalhikgo lhuwa tumin natanukgo kxTamapakgsin Dios!». 24 Pero xtamakgalhtawakgen lu kaks xlilakawankgonit xlakata xtachuwin Jesús. Wa xlakata Jesús kawanilh: «Kinkamanan, ¡lu tuwa kitaxtuni chatum lataman natanu kxTamapakgsin Dios! 25 Tlakg ni tuwa nawan pi tantum camello natanu kxʼakgxakga litsapan,* nixawa tiku kgalhi lhuwa tumin natanu kxTamapakgsin Dios». 26 Akxni tamakgalhtawakgen kgaxmatkgolh uma, tlakg kaks lakawankgolh chu wankgolh:* «¿Tiku tlan nalakgtaxtu?». 27 Jesús kalakaʼakxilhli chu kawanilh: «Xpalakata latamanin uma nila katikgantaxtulh, pero Dios tlan putum makgantaxti». 28 Pedro tsukulh wani: «¡Kaʼakxilhti! Akinin putum kmakgxtakgnitaw tuku xakkgalhiyaw chu kkastalaninitan». 29 Jesús wa: «Xlikana kkawaniyan pi niti makgxtakgnit chiki, o xnatalan* lakgkgawasan, o xnatalan laktsuman, o xtse, o xtlat, o xkamanan, o kapukuxtun, kimpalakata chu xpalakata xatlan tamakatsinin, 30 tiku kʼuma kilhtamaku ni namakglhtinan akgtum ciento liwaka, chiki, natalan lakgkgawasan, natalan laktsuman, natsetni, kamanan, chu kapukuxtun, maski nakgalhi taputsastalanit, chu kkakilhtamaku nema aku mima* namakglhtinan latamat nema ni kgalhi xlisputni. 31 Pero lhuwa tiku xapulana, xaʼawatiya nawankgo chu tiku xaʼawatiya, xapulana nawankgo».
32 Akxni xʼamakgolh ktiji nema linan kJerusalén, Jesús xkapulanitilha, chu xlakan lu kaks xlakawankgonit, pero tiku xkastalanitilhakgo tsukukgolh pekuankgo. Amakgtum Jesús kajwatiya kataʼalh kgalhkutiy apóstoles chu tsukulh kawani tuku nialh makgas xʼama akgspula: 33 «¡Kaʼakxilhtit! Amaw kJerusalén chu xKgawasa chixku namakamastakan kxmakankan xanapuxkun sacerdotes chu lakgtsokgkinanin. Xlakan natlawakgo pi namakgnikan chu namakamastakgo kxmakankan lakchixkuwin xalak atanu kachikinin, 34 chu umakgolh nalikgalhkgamanankgo chu nalakachujmanikgo chu namakgsnokgkgo chu namakgnikgo; pero namalakastakwanikan xliʼakgtutu kilhtamaku».
35 Santiago chu Juan, xlakgkgawasan Zebedeo, lakgtalakatsuwikgolh chu wanikgolh: «Makgalhtawakgena, klakaskinaw pi katlawa kimpalakatakan putum tuku nakkaskiniyan». 36 Xla kawanilh: «¿Tuku tlan nakkamaxkiyan?». 37 Xlakan kgalhtinankgolh: «Kawanti pi nakkapaxtutawilayan, chatum kmimpakgastakat* chu achatum kmimpakgxwiki anta kminTamapakgsin». 38 Pero Jesús kawanilh: «Wixin ni katsiyatit tuku skimpatit. ¿Tlan nalikgotnanatit copa nema klikgotnama o tlan nalitamunuyatit tamunut nema kilimunumaka?». 39 Xlakan wanikgolh: «Tlan naklikgotnanaw». Wa xlakata Jesús kawanilh: «Copa nema klikgotnama, na nalikgotnanatit chu tamunut nema kilimunumaka, na nakalimunukanatit. 40 Pero akit ni kilakgchan nakwan tiku nakimpaxtutawila kkimpakgastakat chu kkimpakgxwiki, wata wa natawilakgo tiku kinTlat chuna kalakkaxwilinikgonit».
41 Akxni amakgapitsi xkgalhkawkan kgaxmatkgolh uma, kasitsinikgolh Santiago chu Juan. 42 Pero Jesús katasanilh chu wa: «Wixin katsiyatit pi tiku kalilakgapaskan chuna la xmapakgsinanin kachikinin, kamapakgsikgo latamanin chuna la lakaskinkgo, chu tiku xlakaskinka litaxtukgo kapuxkunanikgo latamanin. 43 Pero wixin nichuna militlawatkan. Putum tiku lanka litaxtuputun kmilakgstipankan, xlilat nakaskujnani amakgapitsin, 44 chu putum tiku xapulana litaxtuputun kmilakgstipankan, xliskujnanit amakgapitsin. 45 Xlakata asta xKgawasa chixku ni milh xlakata naskujnanikan, wata milh xlakata nakaskujnani amakgapitsin chu xlakata namasta xlatamat chu nakalilakgmaxtu lhuwa latamanin».
46 Xlakan tanukgolh kJericó. Pero akxni xtaxtumakgolh kJericó Jesús chu xtamakgalhtawakgen chu lhuwa latamanin, Bartimeo (xkgawasa Timeo), chatum lakgaxokgo tiku kskiwayan, xwi kxkilhpan tiji. 47 Akxni kgaxmatli pi wa Jesús xalak Nazaret xtitaxtuma anta, pixlanka tsukulh wan: «¡Jesús, xKgawasa David, kakilakgalhamanti!». 48 Pero latamanin tsukukgolh kilhnikgo chu xwanikgo pi kgalhtsekg xtawi; pero xla tlakg pixlanka xwan: «¡Kakilakgalhamanti xKgawasa David!». 49 Wa xlakata Jesús tachokgolh chu wa: «Katasanitit, kawanitit pi kakilakgmilh». Wa xlakata tasanikgolh lakgaxokgo, wanikgolh: «¡Ni kapekuanti! Kataya; tasaniman». 50 Xla maktaktalh klhakgat, chu lakapala tayalh chu lakgalh Jesús. 51 Alistalh Jesús wanilh: «¿Tuku lakaskina naktlawa mimpalakata?». Lakgaxokgo wanilh: «Rabbóni,* katlawa pi naklakawanampara». 52 Chu Jesús wanilh: «Kapit, mintakanajla mapaksanitan». Xla tunkun tlan lakawanampa, chu tsukulh stalani ktiji.
11 Chu akxni xtalakatsuwimakgolh kJerusalén chu xwilakgolh ksipi xla Olivos (niku wi Betfagué chu Betania), Jesús kamalakgachalh chatiy xtamakgalhtawakgen 2 chu kawanilh: «Kapitit kʼaktsu kachikin nema tasiyayacha, chu akxni natanuyatit natekgsatit anta chiyawakanit tantum xaskgata burro nema asta uku ni chatum chixku kgetawilanit. Kaxkuttit chu kakilitanitit. 3 Chu komo wi tiku nakawaniyan “¿Tuku xlakata chuna tlawapatit?”, kawantit “Malana maklakaskima chu tunkun namaspitpara”». 4 Wa xlakata ankgolh chu tekgskgolh xaskgata burro kxpaxtun malakcha,* ktiji, chu xkutkgolh. 5 Pero makgapitsi tiku anta xlayakgolh, kawanikgolh: «¿Tuku xlakata xkutpatit xaskgata burro?». 6 Tamakgalhtawakgen kgalhtinankgolh chuna la Jesús xkawaninit, chu xlakan kamaxkikgolh talakaskin naʼankgo.
7 Chu xtamakgalhtawakgen liminikgolh Jesús xaskgata burro, chu likgetlapakgolh klhakgatkan chu Jesús kgetawilalh. 8 Nachuna, lhuwa tiku likatlapakgolh klhakgatkan ktiji pero amakgapitsin akgatukxkgolh xpakgan kiwi xalak kapukuxtun. 9 Chu tiku xpulanimakgolh chu tiku kstalanimakgolh Jesús chuntiya pixlanka xwankgo: «¡Dios, kkatasaskiniyan kalakgmaxtu! ¡Tasikulunatlawanit tiku mima kxtukuwani Jehová! 10 ¡Katasikulunatlawalh Tamapakgsin nema aku mima xla kintlatkan* David! ¡Kalakgmaxtu, kkatasaskiniyan wix tiku wilapi kkatalhman!». 11 Chu akxni xla chalh kJerusalén tanulh ktemplo, kaʼakxilhli putum tuku xʼanankgo anta, pero xlakata lu xkgotanunita,* kataʼalh kgalhkutiy xʼapóstoles kBetania.
12 Lichali akxni xtaxtumakgolh kBetania, Jesús tsinksli. 13 Tsinu lakgamakgat akxilhli pi xya xakiwi higo nema xkgalhi xatuwan, chu alh akxilha komo xkgalhi xatawakat. Pero akxni lakgchalh, nitu tekgsli kajwatiya xatuwan, xlakata ni xkilhtamaku higo xwanit. 14 Wa xlakata wanilh: «Nialhti kawalh mintawakat». Chu xtamakgalhtawakgen kgaxmatkgolh.
15 Chu akxni xlakan chankgolh kJerusalén. Xla tanulh ktemplo chu tsukulh katamakxtu tiku anta kstanamakgolh ktemplo chu tiku xtamawanamakgolh ktemplo, chu kamakgpuspitli xmesajkan tiku xlakgpalimakgolh tumin chu xlaktawilhkan tiku kstamakgolh palomas,* 16 chu ni xmasta talakaskin pi wi tiku xtipulaktaxtulh templo xlakata xlilh tuku xmaklakaskin. 17 Xla xkamasiyanima chu xkawanima: «Tatsokgnit “Kinchik nalimapakuwikan chiki niku putum kachikinin natlawakgo oración”, pero wixin xputatsekgnikan kgalhananin limaxtupatit». 18 Chu putum xanapuxkun sacerdotes chu lakgtsokgkinanin kgaxmatkgolh, chu tsukukgolh putsakgo chuna la namakgnikgo xlakata xpekuanikgo; xlakata lhuwa latamanin kaks xlilakawankgo chuna la xmasiya.
19 Akxni tsukulh kgotanu, Jesús chu xtamakgalhtawakgen taxtukgolh kkachikin. 20 Pero akxni anta xtitaxtumakgolh lu tsisa, akxilhkgolh pi xakiwi higo kskaknit asta kxtankgaxekg. 21 Akxni Pedro lakapastakli tuku xlanit, wanilh: «¡Rabí, kaʼakxilhti!, skaknit xakiwi higo nema wani pi kaʼakgspulalh tuku nitlan». 22 Jesús kakgalhtilh: «Kakanajlanitit Dios. 23 Xlikana kkawaniyan pi putum tiku nawani uma sipi “Katachaxti chu lhkgen kapit kpupunu” chu ni makpuwan chu kgalhi takanajla pi chuna nala tuku wan, nakgantaxtuni. 24 Wa xlakata kkawaniyan: putum tuku skinatit kmiʼoracioneskan, kakgalhitit takanajla akxni naskinatit chu kaliʼakxilhtit xtachuna la makglhtinanitantita chu chuna nakakitaxtuniyan. 25 Akxni tlawayatit mioracionkan, katapatitit tiku katlawaniyan tuku nitlan, xlakata minTlatkan xalak akgapun na nakatapatiyan mintalakgalhinkan». 26 *——
27 Amakgtum mimparakgolh kJerusalén. Chu akxni anta xtlawama ktemplo lakgminkgolh xanapuxkun sacerdotes chu lakgtsokgkinanin chu xpulalinanin judíos 28 chu wanikgolh: «¿Tukuya limapakgsin litlawaya putum uma? ¿Chu tiku maxkin limapakgsin xlakata natlawaya uma?». 29 Jesús kakgalhtilh: «Akit na wi tuku nakkakgalhskinan. Komo wixin nakinkgalhtiyatit, akit na nakkawaniyan tukuya limapakgsin klitlawa putum uma. 30 ¿Tiku malakgachalh Juan xlakata namununan? ¿Dios xalak akgapun o wa lakchixkuwin? Kakgalhtinantit». 31 Pero xlakan tsukukgolh lawanikgo: «Komo nawanaw: “Dios xalak akgapun”, nakinkawaniyan: “¿Tuku xlakata ni kanajlanitit?”. 32 Pero komo nawanaw pi “wa lakchixkuwin” ¿tuku max nakinkaʼakgspulayan?». Xpekuanikgo latamanin, xlakata putum xlakpuwankgo pi Juan palakachuwina xwanit. 33 Wa xlakata, xlakan kgalhtikgolh Jesús: «Ni kkatsiyaw». Jesús na kakgalhtilh: «Na ni ktikawanin tukuya limapakgsin klitlawa putum uma».
12 Tsukulh kalimasiyani liʼakxilhtit: «Chatum chixku chalh uvas chu pakawililh chu kawaxli niku tlan xkalakgchitli uvas chu tlawalh talhman patsaps; alistalh karrentarlinilh* tiku xliskujkgolh chu xla alh kʼatanu país. 2 Akxni chalh kilhtamaku napuxkan uvas, xla malakgachalh kskujni xlakata xkitiyalh tuku xlakgchan niku chankanit uvas. 3 Pero xlakan chipakgolh, wilinikgolh chu nitu maxkikgolh akxni malakgachakgolh. 4 Chu amakgtum kamalakgachanipa achatum skujni, chu uma aktalakgolh chu mamaxanikgolh. 5 Chu malakgachapa achatum, chu uma makgnikgolh, chu kamalakgachapa achalhuwa, makgapitsin kalakgkgaxiwilikgolh chu amakgapitsin kamakgnikgolh. 6 Alistalh, xmalana niku xchankanit uvas kamalakgachanilh xkgawasa tiku xpaxki. Chu xwan: “Namaxkikgo kakni kinkgawasa”. 7 Pero umakgolh xkuentajtlawananin pukuxtu lawanikgolh: “Wa uma tiku namakglhtinan pukuxtu. Katantit,* kamakgniw chu kilakan nawan tuku lakgchan”. 8 Wa xlakata chipakgolh chu makgnikgolh chu xwataxtukgolh niku xchankanit uvas. 9 ¿Tuku natlawa xmalana niku chankanit uvas? Namin, chu nakamakgni xkuentajtlawananin pukuxtu chu nakamaxki atanu tiku nakuentajtlawakgo. 10 ¿Nikxni likgalhtawakganitantit Tatsokgni niku wan: “Chiwix nema xtlawananin chiki lakgmakgankgolh, wa uma litaxtulh chiwix nema limakilhastuknankan talhman kchastun”?* 11 ¿Nikxni likgalhtawakganitantit: “Uma wa Jehová malakgachalh, chu uma liʼakxilhaw pi ni anan xtachuna”?».
12 Akxni xtalamakgasitsin kgaxmatkgolh uma, xchipaputunkgo, xlakata xkatsikgo pi wa xkalichuwinama akxni lichuwinalh liʼakxilhtit. Pero xkapekuanikgo latamanin. Wa xlakata ankgolh.
13 Alistalh malakgachanikgolh makgapitsi fariseos chu tiku xtatayakgo Herodes, xlakata xtlawakgolh pi Jesús xwa tuku ni xlilat. 14 Akxni lakgchankgolh xlakan wanikgolh: «Makgalhtawakgena, kkatsiyaw pi wix masiyaya tuku xaxlikana chu ni kaj xlakata latamanin tlan naʼakxilhkgoyan, xlakata ni lilakgaputsaya tuku nawankgo amakgapitsin, wata masiyaya xlakata Dios chuna la xlilat. ¿Xlilat nakmaxkiyaw lilakgaxokgon César, o ni? 15 ¿Xlilat nakxokgoyaw, o ni?». Xlakata Jesús xkatsi tuku lu nitlan xlakpuwamakgolh, kawanilh: «¿Tuku xlakata kilaliʼakxilhaw? Kakilitanitit okgxtum denario* xlakata nakakxilha». 16 Liminikgolh okgxtum chu xla kawanilh: «¿Tiku xlakapun uma chu tiku xtukuwani talhkanit?». Xlakan kgalhtikgolh: «Xla César». 17 Wa xlakata Jesús wa: «Kaxokgonitit César tuku lakgchan César, pero kamaxkitit Dios tuku lakgchan Dios». Chu kaks lilakawankgolh xlakata xtachuwin.
18 Alistalh minkgolh saduceos, tiku wankgo pi ni anan talakastakwanat chu kgalhskinkgolh: 19 «Makgalhtawakgena, Moisés tsokgli pi komo chatum chixku niy, pero ni kgalhilh kamanan, xtala uma chixku natatamakgaxtokga xyasta, xlakata natawila xkamanan xtala tiku nilh. 20 Xwilakgolh kgalhtujun linatalan. Xapulana tamakgaxtokgli, pero nilh chu ni kgalhilh kamanan. 21 Chu nachuna xlichatiy tatamakgaxtokgli uma puskat, pero nilh chu ni kgalhilh kamanan chu nachuna xlikgalhtutu. 22 Chu xkgalhtujunkan ni kgalhikgolh kamanan. Akxni putum xnikgonita na nilh uma puskat. 23 Akxni nalakastakwanankgo, ¿tiku xpuskat nawan? Xlakata xkgalhtujunkan xtatamakgaxtokgkgonit». 24 Jesús kakgalhtilh: «Wixin akgtsankganitantit, xlakata ni akgatekgsatit* xTachuwin Dios chu la* skuja xlitliwakga Dios. 25 Xlakata ktalakastakwanat, lakchixkuwin chu lakpuskatin ni katitamakgaxtokgkgolh, xlakata xlakan xtachuna la ángeles xalak akgapun nawankgo. 26 Pero xlakata tiku nalakastakwanankgo, ¿ni likgalhtawakganitantit tuku tsokgli Moisés, niku lichuwinan xlakata pukgalhtum aktsu kiwi nema xkgalhi xalhtukun, niku Dios wanilh: “Akit xDios Abrahán chu xDios Isaac chu xDios Jacob”? 27 Xla ni xDioskan tiku nikgonita, wata xDioskan tiku staknankgo. Wixin lu akgtsankganitantit».
28 Chatum lakgtsokgkina tiku aku xchinit chu kgaxmatli tuku xlitaʼakglhuwimakgolh, xkatsi pi Jesús liwana xkakgalhtinit, kgalhskilh: «Anta kxLimapakgsin Moisés, ¿tuku tlakg xlakaskinka limapakgsin min?». 29 Jesús kgalhtinalh: «Xapulana wa uma: “Kakgaxpatti oh Israel, Jehová kiDioskan kaj chatum Jehová, 30 chu milipaxkit Jehová miDios xliputum minaku chu xliputum milatamat* chu xliputum mintalakapastakni chu xliputum militliwakga”. 31 Xlipulaktiy wa uma: “Milipaxkit mintalataman chuna la miʼakstu paxkikana”. Nitu atanu limapakgsin nema tlakg xlakaskinka la umakgolh». 32 Lakgtsokgkina wanilh: «Makgalhtawakgena, tlan la kgalhtinanti, chuna la xaxlikana: “Kaj chatum Dios anan, chu ni anan atanu dios”; 33 chu paxkikan xliputum naku, chu xliputum talakapastakni,* chu xliputum litliwakga chu paxkikan talataman chuna la akstu kinkapaxkikanan, uma tlakg xlakaskinka nixawa putum xalhkun tamakamastan chu atanu tamakamastan». 34 Chu akxni Jesús kgaxmatli pi mastalh lu tlan takgalhtin, wanilh: «Ni makgat wilani xTamapakgsin Dios». Chu nialhti tlawaniputulh takgalhskinin.
35 Pero akxni Jesús xmasiyama ktemplo, xla kawanilh: «¿Tuku xlakata lakgtsokgkinanin wankgo pi Cristo wa xkgawasa David? 36 Espíritu santo, mapuwanilh David nawan: “Jehová wanilh kiMalana: «Katawila kkimpakgastakat* asta akxni nakkawili mintalatlawananin kxtampin mintantun»”. 37 Wa xlakata, komo David limapakuwi Malana, ¿la* tlan xkgawasa nalitaxtu?».
Chu lhuwa latamanin xatapaxuwan xkgaxmatnimakgolh. 38 Chu akxni xmasiyama wa: «Skgalalh katawilatit xlakata lakgtsokgkinanin tiku lakgatikgo lhakgakgo xalaklhman klhakgatkan akxni lapulakgo chu lakgatikgo kakamaxkika kakni akxni katachuwinankan kplaza niku stanankan, 39 lakgatikgo xapulana* laktawilh nema wilakgolh ksinagogas* chu tlakg xlakaskinka laktawilh kpaskua. 40 Xlakan kamakgkgalhankgo tuku katapakgsini lakpuskatin tiku nikgonita xchixkukan, chu kaj xlakata tlan nakaʼakxilhkan tlawakgo laklhman oraciones. Xlakan tlakg nakamapatinikan nixawa amakgapitsin».
41 Chu tawilalh niku tlan xkalakglakachalh niku xmujukan tumin, chu tsukulh akxilha la* lhuwa latamanin xmujumakgolh tumin niku mujukan tumin, chu lhuwa tiku xkgalhikgo tumin, lhuwa xmujukgo. 42 Chu milh chatum puskat tiku limaxkgen* xwanit chu xninita xchixku, chu mujulh okgxtiy laktsu tumin nema ni lhuwa xtapalh.* 43 Jesús katasanilh xtamakgalhtawakgen chu kawanilh: «Xlikana kkawaniyan pi uma limaxkgen puskat tiku ninita xchixku tlakg lhuwa mujulh nixawa amakgapitsin. 44 Xlakata amakgapitsin mujukgolh tuku xkaʼakgataxtuni, pero xla, maski ni lhuwa tuku xkgalhi, mujulh putum tuku xkgalhi».
13 Akxni Jesús xtaxtumacha ktemplo, chatum xtamakgalhtawakgen wanilh: «Makgalhtawakgena, ¡kaʼakxilhti!, ¡lu laklanka chu lakstlan chiwix chu patsaps!». 2 Pero Jesús wanilh: «¿Akxilhpat uma laklanka patsaps? Nipara akgtum xatalaktsapsni chiwix katitawi unu nema ni katilaktilhwilika».
3 Akxni Jesús xwi ksipi xla Olivos, chu xlakglakachan niku xwi templo, kajwatiya lakgtalakatsuwikgolh Pedro, Santiago, Juan, chu Andrés, kgalhskinkgolh: 4 «Kakilawaniw, ¿tukuya kilhtamaku chuna nala, chu tuku nalitasiya pi mimaja xlisputni kakilhtamaku?». 5 Jesús tsukulh kawani: «Kuentajkatlawatit xlakata niti nakaʼakgskgawiyan. 6 Lhuwa tiku naminkgo chu namaklakaskinkgo kintukuwani chu nawankgo “Akit Cristo”, chu lhuwa tiku nakaʼakgskgawikgo. 7 Nachuna, akxni wixin nakgaxpatatit pi lama guerras lakatsu chu lakgamakgat, ni kapekuantit; xlakata putum uma xlikgantaxtut, pero nina wa xlisputni kakilhtamaku.
8 »Xlakata nalatalatlawa laklanka kachikinin chu nalatalatlawa tamapakgsin, kaniwa natachiki tiyat; chu naʼanan tatsinksni. Umakgolh kajku litsukuma nawan lhuwa takatsanajwat.*
9 »Chu wixin, kuentajkatlawatit. Latamanin nakamakamastakgoyan kxlakatin jueces, chu nakakgesnokgkanatit ksinagogas.* Chu nakalipinkanatit kxlakatinkan gobernadores chu mapakgsinanin kaj kimpalakata. Uma natlawa pi tlan nakalitachuwinanatit tuku kanajlayatit. 10 Nachuna, klakgatum laklanka kachikinin pulana natalichuwinan xatlan tamakatsinin, alistalh namin xlisputni kakilhtamaku. 11 Chu akxni nakalipinkanatit xlakata nakamakamastakanatit, ni kalilakgaputsatit chuna la nachuwinanatit, wata nawanatit tuku nakamakatsinikanatit ama hora, xlakata ni wixin katichuwinantit, wata wa espíritu santo. 12 Nachuna, linatalan* nalamakamastakgo klinin, chu xatlat* namakamasta xkgawasa, chu kamanan nalakatakikgo xnatlatnikan chu natlawakgo pi nakamakgnikan. 13 Chu putum latamanin ni katikaʼakxilhputunkgon kaj xlakata kintukuwani. Pero tiku natayani asta akxni namin lisputni nalakgtaxtu.
14 »Wa xlakata, akxni naʼakxilhatit pi tuku xalixkajni nema masputunan anta ya niku ni xlilat (tiku likgalhtawakgama kalilakpuwa xlakata tlan naʼakgatekgsa* uma), tiku wilakgolh kJudea katsalakgolh kkasipijni. 15 Tiku waka kxʼakgstin chiki ni kataktalh xlakata namaxtu tuku kgalhi kxchik; 16 chu tiku lama kpukuxtu ni kataspitli xlakata naʼan tiya klhakgat. 17 ¡Kgoxotanin lakpuskatin tiku nakgalhikgo kskgatakan chu tiku matsikinamakgolh ama kilhtamaku! 18 Chuntiya kaskintit kmiʼoracioneskan xlakata ni lonkgnama nawan ama kilhtamaku; 19 xlakata ama kilhtamaku naʼanan tapatin chuna la ni makgstum lanit lata akxni Dios kamalakatsukilh latamanin asta uku, chu nikxni chuna katilapa. 20 Komo Jehová ni xmaʼaktsuwilh ama kilhtamaku, nitiku xlakgtaxtulh. Pero kaj xlakata tiku kalaksaknit, namaʼaktsuwi ama kilhtamaku.
21 »Nachuna, komo wi tiku nakawaniyan “¡Kaʼakxilhtit! Unu wi Cristo”, o “¡Anta lamacha!”, ni kakanajlatit. 22 Xlakata naʼanankgo ni xaxlikana cristos chu ni xaxlikana palakachuwinanin chu natlawakgo tipalhuwa laklanka milagros xlakata nakaʼakgskgawiputunkgo asta tiku xatalaksakni. 23 Wa xlakata wixin skgalalh katawilatit. Kkawanina putum tuku aku nala.
24 »Pero amakgolh kilhtamaku, akxni titaxtunita nawan lhuwa tapatin, chichini nialh katimakaxkgakgenalh, chu papaʼ ni katimastalh kxkgakganat, 25 chu staku taktamakgolh nawan kʼakgapun, chu tuku anankgo kʼakgapun nalakchikikgokan. 26 Chu naʼakxilhkgo xKgawasa chixku mima kʼakgapun kxkgalhni puklhni chu nalimin xlitliwakga chu lhuwa lilanka. 27 Alistalh xla nakamalakgacha ángeles chu nakamamakxtumi tiku xla kalaksaknit kxliputum xtankgenin katiyatni,* lata kxtankgen katiyatni asta kxtankgen akgapun.
28 »Wi tuku kakatsinitit xlakata xakiwi higo. Akxni xpakgan akgaskgatan chu taxtu xatuwan, wixin katsiyatit pi talakatsuwinita akxni kiwi namastakgo xtawakatkan. 29 Nachuna, akxni wixin naʼakxilhatit pi kgantaxtumakgolh putum uma, kakatsitit pi xla talakatsuwinita kmalakcha.* 30 Xlikana kkawaniyan pi latamanin xalak uma kilhtamaku ni katinikgolh asta akxni nakgantaxtu putum uma. 31 Akgapun chu katiyatni nalakgsputkgo, pero kintachuwin nikxni katilakgsputli.*
32 »Xlakata ama kilhtamaku chu tukuya hora niti katsi, nipara ángeles xalak akgapun, nipara xaKgawasa, kajwatiya xaTlat. 33 Kuentajkatlawatit, skgalalh katawilatit, xlakata ni katsiyatit tukuya kilhtamaku laklhkawilikanit. 34 Xlakata xtachuna la chatum chixku tiku alh kʼalakatanu país, makgxtakgli xchik chu kamaxkilh limapakgsin kskujnin, chu chatunu chatunu kalakgayawalh xtaskujutkan, chu limapakgsilh xkuentajtlawana malakcha pi putum kilhtamaku skgalalh xtawilalh. 35 Wa xlakata skgalalh katawilatit, xlakata ni katsiyatit tukuya kilhtamaku namin xmalana chiki, komo kakgotanun* o itat tsisni o akxni tasa puyu* o akxni lu tsisa, 36 xlakata akxni kaj xalan nachin, ni lhtatapatit nakamanokglhuyan. 37 Pero tuku wixin kkawaniyan, na kkawani amakgapitsin: Putum kilhtamaku skgalalh katawilatit».
14 Xtsankga akgtiy kilhtamaku xlakata natatlawa Pascua chu Fiesta xla Kaxtalanchu nema ni kgalhi Limaxkutin. Chu xanapuxkun sacerdotes chu lakgtsokgkinanin, xlakputsamakgolh chuna la nalimaklakaskinkgo taʼakgsanin xlakata nachipakgo Jesús chu namakgnikgo; 2 pero xwankgo: «Nichuna natlawayaw akxni tlawamaka fiesta; xlakata max nataʼakglhuwikgo latamanin».
3 Chu akxni Jesús xlama kBetania chu xwayama kxchik Simón tiku xkgalhi lepra, milh chatum puskat tiku xlimin patum lameta* niku xtajuma xamuksun aceite xla nardo,* nitu xtalakwilhakanit chu lu tapalaxla xwanit. Xla kgalhpakglhli lameta chu tsukulh akmawaka. 4 Akxni akxilhkgolh uma, makgapitsi sitsikgolh chu lawanikgolh: «¿Tuku xlakata paxkat tlawamaka uma xamuksun aceite? 5 ¡Xlakata uma xamuksun aceite tlan xtilistaka liwaka akgtutu ciento denarios* chu xtikamaxkika xatumin limaxkgenin!».* Chu lu ksitsinimakgolh* puskat. 6 Pero Jesús kawanilh: «Nitu kawanitit. ¿Tuku xlakata maʼakglhuwiputunatit uma puskat? Xla tlawalh tuku lu xatlan kimpalakata. 7 Xlakata limaxkgen putum kilhtamaku akxtum katalamakgon, chu wixin tlan nakamakgtayayatit akxni nalakaskinatit, pero akit ni putum kilhtamaku ktikatalataman. 8 Xla tlawalh tuku matlanilh; uma puskat alipulana litlawalh kimakni xamuksun aceite xlakata akxni nakimaknukan. 9 Xlikana kkawaniyan, kaniwa niku natalichuwinan xatlan tamakatsinin kxlilakgatum katiyatni, na natalichuwinan tuku tlawalh uma puskat xlakata nalakapastakkan».
10 Chu Judas Iscariote, chatum tiku na xkatatapakgsi kgalhkutiy apóstoles, kalakgalh xanapuxkun sacerdotes chu kalitachuwinalh chuna la xʼama kamakamaxki Jesús. 11 Akxni xlakan kgaxmatnikgolh, lu paxuwakgolh chu malaknunikgolh namaxkikgo tumin xla plata. Wa xlakata, Judas tsukulh lakputsa chuna la tlan xmakamastalh Jesús.
12 Chu xapulana kilhtamaku akxni xtlawakan Fiesta xla Kaxtalanchu nema ni kgalhi Limaxkutin, akxni xlismanikgonit makamastakgo tamakamastan xla Pascua, xtamakgalhtawakgen kgalhskinkgolh: «¿Niku lakaskina naklakkaxtlawayaw xlakata nawayaw Pascua?». 13 Alistalh kamalakgachalh chatiy xtamakgalhtawakgen chu kawanilh: «Katanutit kkachikin chu nakatatanokglhan chatum chixku tiku lima chuchut kxalu. Kastalanitit, 14 chu niku xla natanu, kawanitit xmalana chiki: “Makgalhtawakgena wan: «¿Niku wi cuarto niku tlan nakkatawa Pascua kintamakgalhtawakgen?»”. 15 Chu xla nakalinan kʼakgtum lanka cuarto kxlikilhmaktiy chiki. Uma cuarto kgalhiya niku tlan natawilayaw xlakata tlan anta nawayanaw». 16 Wa xlakata tamakgalhtawakgen ankgolh, chu tanukgolh kkachikin chu tekgskgolh chuna la xkawaninit Jesús, chu lakkaxwilikgolh tuku xʼama tamaklakaskin kPascua.
17 Akxni tsiswalh, xla katamilh kgalhkutiy xʼapóstoles. 18 Chu akxni xwilakgolh anta kmesa chu xwayamakgolh, Jesús wa: «Xlikana kkawaniyan, chatum tiku kintawayama nakimakamasta». 19 Xlakan lu tsukukgolh lilipuwankgo chu xchatunukan tsukukgolh kgalhskinkgo: «¿Pi kawa akit?». 20 Xla kakgalhtilh: «Chatum milikgalhkutiykan tiku kintatamakgajuma kpulatu. 21 Xlakata xKgawasa chixku naniy, chuna la tatsokgnit xpalakata, pero ¡kgoxota ama chixku tiku namakamasta xKgawasa chixku! Tlakg tlan xkitaxtunilh ama chixku komo ni xtilakachilh».
22 Akxni chuntiya xwayamakgolh, Jesús tiyalh maktum kaxtalanchu, chu akxni xtlawanita akgtum oración, lakgchakgalh* chu kamaxkilh, kawanilh: «Kawatit uma kaxtalanchu. Uma kilhchanima kimakni». 23 Chu akxni tiyalh patum copa, maxkilh paxtikatsinit Dios chu kamaxkilh, xputumkan likgotnankgolh. 24 Chu kawanilh: «Uma kilhchanima “kinkgalhni xla talakkaxlan”, nema nastajtamakgan xpalakata lhuwa latamanin. 25 Xlikana kkawaniyan, nialh makgtum ktilikgotnampa uma vino, asta ama kilhtamaku akxni naklikgotnan xasasti, kxTamapakgsin Dios». 26 Xaʼawatiya, akxni xkilhtlikgonita xlakata namalankikgo Dios,* ankgolh ksipi xla Olivos.
27 Chu Jesús kawanilh: «Mimputumkan nakamaʼakgchakgxnikanatit, xlakata chuna tatsokgnit: “Nakmakgni xkuentajtlawana borregos, chu putum borregos natakgawanikgo”. 28 Pero akxni kimalakastakwanikanita nawan nakkapulaniyan kʼGalilea xlakata anta natanokglhachaw». 29 Pero Pedro kgalhtilh: «Maski amakgapitsin nakamaʼakgchakgxnikan, akit ni kintimaʼakgchakgxnika». 30 Wa xlakata, Jesús wanilh: «Xlikana kwaniyan pi uku, uma katsisni akxni nina makgtiy tasa tantum puyu,* wix makgtutu kilakgmakganitata nawan». 31 Pero Pedro chuntiya xwanima: «Maski na nakimakgnikan, ni ktilakgmakgan». Nachuna, tsukukgolh wankgo putum amakgapitsin.
32 Alistalh chankgolh anta niku wanikan Getsemaní, chu xla kawanilh xtamakgalhtawakgen: «Unu katawilatit chu akit nakan tlawa oración». 33 Chu kataʼalh Pedro, Santiago chu Juan, chu lu lhuwa tsukulh talipuwani. 34 Xla kawanilh: «Nialhla ktayani kintalipuwan, lu kimakgnima kmakgkatsi. Unu katamakgxtakgtit chu na chuntiya skgalalh katawilatit». 35 Chu akxni alh tsinu lakgamakgat, talakgatsokgostalh asta kkatiyatni, chu tsukulh skin kxʼoración, pi komo Dios xlakaskin, ni xmilh uma lu tuwa kilhtamaku. 36 Chu xla wa: «Abba,* Tlat,* wix putum matlaniya; kakimapanuni uma copa. Pero ni wa kalalh tuku akit klakaskin, wata tuku wix lakaskina». 37 Jesús kalakgtaspitli chu kamanokglhulh klhtatamakgolh, chu kgalhskilh Pedro: «Simón, ¿lhtatapat? ¿Ni tayani ni nalhtataya maski kaj akgtum hora? 38 Chuntiya skgalalh katawilatit chu katlawatit mioracionkan, xlakata ni natlawayatit talakgalhin. Xlikana, lataman tlawaputun tuku xaʼakgstitum, pero xmakni* taxlajwani». 39 Chu amakgtum ampa tlawa xʼoración, chu watiya tachuwin wampa. 40 Chu amakgtum kalakgmimpa chu akxni kalakgchilh klhtatamakgolh, xlakata nialhla xtayanikgo talhtata, chu xlakan ni xkatsikgo tuku nalikgalhtikgo. 41 Chu xla kalakgtaspitli xlimakgtutu chu kawanilh: «¿Tuku xlakata lhtatapatit chu jaxpatit kkilhtamaku nema tlakg xlakaskinka la* uma? ¡Nialh kalhtatatit! ¡Chinit kilhtamaku! ¡Kaʼakxilhtit! Wa xKgawasa chixku makamastamaka kxmakankan makglakgalhinanin. 42 Katayatit chu kaʼawa. ¡Kaʼakxilhtit! Talakatsuwinit tiku nakimakamasta».
43 Chu tunkun, akxni chuntiya xchuwinama, chilh Judas, chatum tiku na xkatatapakgsi kgalhkutiy apóstoles, katamilh lhuwa latamanin tiku xliminkgo espadas chu kiwi, wa xkamalakgachakgonit xanapuxkun sacerdotes chu lakgtsokgkinanin chu xpulalinanin judíos. 44 Tiku xmakamastama, xkawaninit pi wi tuku xʼama kalimasiyani, akxni wa: «Tiku naklakatsuka,* wa uma; kachipatit chu kalipitit, kuentajkatlawatit ni natsala». 45 Chu akxni chilh, tsaj lakgalh Jesús chu wanilh: «¡Rabí!», chu lakatsukli. 46 Wa xlakata xlakan chipakgolh Jesús. 47 Pero chatum tiku na anta xya, maxtulh xʼespada chu maktinilh xtakgen* kskujni sacerdote tiku tlakg xkgalhi limapakgsin. 48 Pero Jesús kawanilh: «¿Litanitantit espadas chu kiwi xlakata nakinchipayatit chuna la chipakan kgalhana? 49 Chali chali xakmasiya ktemplo, pero wixin ni kinchipatit anta. Pero putum uma, chuna lalh xlakata xkgantaxtulh Tatsokgni».
50 Chu putum akgxtakgmikgolh chu tsalakgolh. 51 Pero chatum kgawasa tiku kaj maktum xastlan klhakgat xalino klhakganit, tsukulh stalani lakgamakgat, chu xchipaputunkgo, 52 pero xla makgxtakgli klhakgat xalino chu xalhtantala* tsalalh.
53 Xlakan linkgolh Jesús kxlakatin sacerdote tiku tlakg xkgalhi limapakgsin, chu tamakxtumikgolh putum xanapuxkun sacerdotes chu xpulalinanin judíos chu lakgtsokgkinanin. 54 Pero Pedro lakgamakgat stalanilh asta chalh kkilhtin nema xwi kxpulakni xchik sacerdote tiku tlakg xkgalhi limapakgsin; chu anta xkatawi skujnin xalak chiki chu kskgomakgolh niku xwilikanit lhkuyat. 55 Uma kilhtamaku xanapuxkun sacerdotes chu putum xanaPuxkun Jueces xputsamakgolh tiku xwankgolh taʼakgsanin xpalakata Jesús xlakata tlan xmakgnikgolh, pero niti xtekgskgo. 56 Chalhuwa tiku xliyawakgo tuku ni xlikana, pero ni lakxtum tuku xwankgo. 57 Nachuna, makgapitsi xtayakgo chu xliyawakgo tuku ni xlikana, xwankgo: 58 «Akinin kkgaxmatniw pi wa: “Akit naklaktilha uma templo nema xmakankan litlawakgonit latamanin, chu akgtutu kilhtamaku naktlawapara atanu, nema ni xmakankan litlawakgonit latamanin”». 59 Pero ni watiya tuku xwankgo xlakata uma.
60 Alistalh, sacerdote tiku tlakg xkgalhi limapakgsin tayalh kxlakgstipankan chu kgalhskilh Jesús: «¿Nitu likgalhtinana? ¿Ni kgaxpata tuku limawakamakgon umakgolh lakchixkuwin?». 61 Pero Jesús ni kgalhtinalh. Amakgtum sacerdote tiku tlakg xkgalhi limapakgsin tsukupa kgalhskin, chu wanilh: «¿Wix Cristo, xKgawasa xaSanto Dios?». 62 Wa xlakata Jesús kgalhtilh: «Chuna; chu wixin naʼakxilhatit xKgawasa chixku wi kxpakgastakat Dios tiku lu tliwakga chu namin kxkgalhni puklhni kʼakgapun». 63 Wa xlakata, sacerdote tiku tlakg xkgalhi limapakgsin, xtitli klhakgat, chu wa: «¿Tuku xlakata chuntiya putsamaw atanu tiku nalichuwinan? 64 Wixin kgaxpattit pi nitlan lichuwinalh Dios. ¿Tuku lakpuwanatit?». Xputumkan wankgolh pi xlakgchan namakgnikan. 65 Chu makgapitsi tsukukgolh lakachujmanikgo, lakgatlapakgolh, lakgakgaxikgolh chu wanikgolh: «¡Kakilamasiyaniw pi wix palakachuwina!». Chu akxni xlakalaskgonita, tiku xmakgtayanankgo niku lakkaxtlawakan taʼakglhuwit linkgolh.
66 Akxni Pedro xlaya tutsu, kkilhtin kxpulakni chiki, milh chatum kskitiwina sacerdote tiku tlakg xkgalhi limapakgsin. 67 Akxni akxilhli pi Pedro kskgoma, kaks lakaʼakxilhli chu wanilh: «Wix na xtalapulaya uma Jesús xalak Nazaret». 68 Pero xla ni litayalh, chu wa: «Ni klakgapasa, akit ni kkatsi tuku lichuwinampat», chu taxtulh kilhtin niku laktanukan. 69 Anta skitiwina akxilhpa chu amakgtum tsukulh kawani tiku anta xwilakgolh: «Uma chixku na xtalapula Jesús». 70 Amakgtum ni litayapa. Kaj ni limakgas, tiku anta xyakgolh tsukukgolh wanikgo Pedro: «Xlikana, wix na xkatalapulaya, xlakata wix xalak Galilea». 71 Pero xla tsukulh kawani pi xlakgchilh tuku nitlan komo xʼakgsaninama: «¡Ni klakgapasa uma chixku tiku lichuwinampatit!». 72 Tunkun xlimakgtiy tasalh tantum puyu, chu Pedro lakapastakli uma tuku xwaninit Jesús: «Akxni nina makgtiy tasa tantum puyu, makgtutu kilakgmakganita nawan». Lu nitlan limakgkatsilh, chu tsukulh tasa.
15 Akxni xkgakgalh, xanapuxkun sacerdotes chu xpulalinanin judíos chu lakgtsokgkinanin, uma wamputun xputumkan tiku xlitaxtukgo xanaPuxkun Jueces lakkaxlakgolh, chu chilinkgolh Jesús chu makamaxkikgolh Pilato. 2 Wa xlakata Pilato kgalhskilh Jesús: «¿Wix xmapakgsinakan judíos?». Xla kgalhtinalh: «Wix chuna wana». 3 Pero xanapuxkun sacerdotes lhuwa tuku xliyawamakgolh. 4 Wa xlakata Pilato tsukupa kgalhskin, wanilh: «¿Nitu likgalhtinana? ¿Ni kgaxpata lhuwa tuku liyawamakgon?». 5 Pero Jesús nialh kgalhtinalh, wa xlakata Pilato kaks lilakawa.
6 Nachuna, kʼakgatunu pascua, Pilato xkamakgxtakgni chatum tiku xtanuma kpulachin, tiku xlakan xlakaskinkgo. 7 Ama kilhtamaku, chatum tiku xwanikan Barrabás, xkatatanuma kpulachin tiku xkatamakgninankgonit akxni lakatakikgolh mapakgsinanin. 8 Wa xlakata latamanin minkgolh chu tsukukgolh skinikgo Pilato pi xtlawalh xpalakatakan tuku xlismaninit. 9 Pilato kakgalhtilh, chu wa: «¿Lakaskinatit pi wa nakkamakgxtakgniyan xmapakgsinakan judíos?». 10 Xlakata Pilato xʼakxilha pi xanapuxkun sacerdotes xmakamastakgonit kaj xlakata ksitsinikgo. 11 Pero xanapuxkun sacerdotes chuntiya kawanikgolh latamanin pi wata wa kskinkgolh xmakgxtakgka Barrabás. 12 Pilato kakgalhtipa, chu kawanilh: «Pero ¿tuku naktlawani tiku wixin limapakuwiyatit xmapakgsinakan judíos?». 13 Amakgtum pixlanka wamparakgolh: «¡Kamawakaka kkiwi!». 14 Pero Pilato xkawani: «¿Tuku xlakata? ¿Tuku nitlan tlawanit?». Pero tlakg makglhuwa pixlanka xwankgo: «¡Kamawakaka kkiwi!». 15 Chu xlakata Pilato xkamakgapaxuwaputun latamanin, kamakgxtakgnilh Barrabás, chu akxni xtlawanita pi xkgesnokgmika Jesús, makamastalh xlakata xmawakaka kkiwi.
16 Alistalh soldados linkgolh Jesús kkilhtin* nema xwi kxpulakni kxpumapakgsin gobernador, chu xlakan kamastokgkgolh putum soldados. 17 Chu malhakgekgolh maktum xatsutsokgo* lhakgat, chu tlawakgolh akgtum corona xla lhtukun chu akwilikgolh; 18 chu pixlanka tsukukgolh wanikgo: «¡Kalatamalh, xmapakgsinakan judíos!». 19 Nachuna, xliʼakgsnokgmakgolh kgatit chu xchujmanimakgolh, chu xlakgtatsokgostakgo chu xtakilhputanikgo.* 20 Xaʼawatiya, akxni xlikgalhkgamanankgonita, mapuxtuparakgolh xatsutsokgo lhakgat chu wa malhakgeparakgolh klhakgat. Chu linkgolh kkilhtin xlakata kxtokgowakakgolh kkiwi. 21 Nachuna, soldados xafuerza maskujukgolh chatum chixku xalak Cirene tiku xwanikan Simón, xtlatkan* Alejandro chu Rufo, xla anta xtitaxtuma xlakata xkitaspitma kkapukuxtun, malinikgolh kiwi* niku xʼamaka xtokgowakakan Jesús.
22 Wa xlakata linkgolh anta niku xwanikan Gólgota, nema akxni matitaxtikan kʼatanu tachuwin, wamputun «Aklukut». 23 Anta limakgotniputunkgolh vino nema xtalakwilhakanit mirra,* pero xla ni likgotnamputulh. 24 Chu xtokgowakakgolh kkiwi chu limakankgolh suerte* xlakata nakatsikgo chuna la namaʼakgpitsikgo klhakgat. 25 Max kamakgnajatsa tsisa* xwanit akxni xtokgowakakgolh kkiwi. 26 Chu tsokgka niku xwan tuku xlakata xmalakgaxokgemaka: «Xmapakgsinakan judíos». 27 Nachuna, xlakan kamawakakgolh kkiwi kxpaxtunin chatiy kgalhananin, chatum kxpakgastakat* chu achatum kxpakgxwiki. 28 *—— 29 Chu tiku xtitaxtukgo lixkajni xwanikgo, xmatsuwikgo xʼakgxakgakan chu xwanikgo: «Wix, tiku xpimpat laktilha templo chu kaj akgtutu kilhtamaku xpimpapara likaxtlawaya, 30 kalakgtaxtu chu katakta kkiwi* niku xtokgowakakanita». 31 Nachuna, xanapuxkun sacerdotes chu lakgtsokgkinanin xlikgalhkgamanamakgolh, xlawanikgo: «Amakgapitsin kalakgmaxtulh; ¡pero xla nila xʼakstu lakgtaxtu! 32 Kataktalh Cristo, xmapakgsina Israel, anta niku xtokgowakakanit, xlakata naʼakxilhaw chu nakanajlaniyaw». Asta tiku xpaxtuwakakgolh kkiwi* xwanikgo laklixkajni tachuwin.
33 Akxni tastunulh* asta kamakgtutu hora kakgotanun,* kapukswanalh kxlikalanka ama tiyat. 34 Chu kamakgtutu hora kakgotanun,* Jesús pixlanka wa: «Éli, Éli, ¿láma sabakhtháni?», nema akxni matitaxtikan kʼatanu tachuwin, wamputun: «KiDios, kiDios, ¿tuku xlakata kiʼakgxtakgmakganita?». 35 Chu makgapitsi tiku lakatsu xyakgolh, akxni kgaxmatkgolh, tsukukgolh wankgo: «¡Kaʼakxilhtit! Tasanima Elías». 36 Chatum lakapala alh machuwi panamak* kxaxkuta vino, chu wililh kkgantum kgatit chu maxkilh xlakata xkgotnalh chu xwan: «¡Kakgalhkgalhitit! Kaʼakxilhwi komo Elías namin lakgmaxtu». 37 Pero Jesús pixlanka katasalh, chu nilh.* 38 Chu xcortina templo pulaktiy talakxtitli, lata talhman asta tutsu. 39 Pero akxni xapuxku soldado tiku anta lakatsu xya akxilhli tuku lalh akxni nilh, xla wa: «Xlikana uma chixku xKgawasa Dios xwanit».
40 Chu lakgamakgat xʼakxilhmakgolh makgapitsi lakpuskatin, na anta xkataya María Magdalena, chu María xtsekan Santiago tiku xaKgawasaku* chu Josés, chu na anta xkataya Salomé, 41 wa tiku xtalatapulikgo chu xmakgamakgtayakgo Jesús akxni xlama kʼGalilea, chu lhuwa lakpuskatin tiku na xtaʼankgonit kJerusalén.
42 Ama kilhtamaku, lu xkgotanumaja, chu xlakata xʼamaka lakkaxwilikan tuku xʼama tamaklakaskin* Sábado, 43 milh José xalak Arimatea, chatum tiku xkatatapakgsi xanaPuxkun Jueces chu lu xlakaskinka xliʼakxilhkan, tiku na xkgalhkgalhima xTamapakgsin Dios. Ni pekualh, lakgalh Pilato chu skinilh xmakni Jesús. 44 Pero Pilato xkatsiputun komo xninita, wa xlakata matasaninalh xapuxku soldado, chu kgalhskilh komo Jesús xninita. 45 Akxni xapuxku soldado wanilh pi xninita, maxkilh talakaskin José nalin xmakni Jesús. 46 Alistalh tamawalh xatlan lino, maktilh xmakni Jesús, chu limakgchilh, wililh kputaknun nema xlakalhukikanit klanka chiwix; alistalh limalakgachuwalh chiwix anta niku xlaktanukan. 47 Pero María Magdalena chu María xtse Josés lakatsu xʼakxilhmakgolh putaknun.
16 Wa xlakata, akxni xtitaxtunita Sábado, María Magdalena, María xtse* Santiago, chu Salomé, tamawakgolh xalakmuksun tuwan* xlakata naʼankgo limaktlawakgo xmakni Jesús. 2 Chu xapulana kilhtamaku* xla semana, lu tsisa akxni xtaxtunita chichini, xlakan ankgolh kputaknun. 3 Xlawanikgo xchatunukan: «¿Tiku nakinkamapanuniyan chiwix tuku limalakchuwakanit putaknun?». 4 Pero akxni lakglakachankgolh niku xlaktanukan kputaknun, akxilhkgolh pi xmapanukanit chiwix maski lu lanka xwanit. 5 Akxni tanukgolh kputaknun, akxilhkgolh pi chatum chixku xwi kpakgastakat,* xlilhakgananit xalhman snapapa lhakgat, chu lakpuskatin lu kaks lakawankgolh. 6 Xla kawanilh: «Ni kaks kalilakawantit. Wixin putsapatit Jesús xalak Nazaret tiku xtokgowakaka kkiwi. Malakastakwanika. Ni unu wi. Kaʼakxilhtit, unu xmamikanit. 7 Pero kapitit, kakawanitit xtamakgalhtawakgen chu Pedro: “Kapulanitilhayan kʼGalilea. Anta natatanokglhatit, chuna la kawanin”». 8 Wa xlakata lakpuskatin taxtukgolh chu tokgosun* tamakgatlinikgolh putaknun, klhpipimakgolh chu lu kaks xlilakawankgo kaj xlakata lu xpaxuwamakgolh. Chu nitiku litachuwinankgolh tuku xlanit xlakata xpekuankgonit.*
Alakatanu wankan «akglhman».
O: «xkamakgtsi; xkamatsankge».
Alakatanu wankan «tipxkut».
Alakatanu wankan «taxkat».
Alakatanu wankan «xtuxuwa».
Alakatanu wankan «chi».
Alakatanu wankan «chichini».
Alakatanu wankan «xtakam».
Alakatanu wankan «xlhkganatkan».
Alakatanu wankan «tamakgnin».
Alakatanu wankan «xlakgaxtokgomakgolh».
Alakatanu wankan «xtatakan o xtikukan».
Kaʼakxilhti glosario.
Alakatanu wankan «xpuwitichat».
Kaʼakxilhti glosario.
Alakatanu wankan «liit».
Alakatanu wankan «talakgaxtokgo».
Alakatanu wankan «xaʼakglhchu».
Alakatanu wankan «tapuxli».
Kaʼakxilhti glosario.
Kaʼakxilhti glosario.
O: «nila xmatsuwi».
Alakatanu wankan «xtakam».
Uma max kilhchanima «tiku putum tuku tlawa, xatapaxuwan tlawa», ni wamputun pi xalak Canaán o xalak Caná xwanit.
O: «Beelzebub». Akgtum tukuwani nema limapakuwikan Satanás.
Alakatanu wankan «Chi».
Kaʼakxilhti glosario.
Alakatanu wankan «xnana».
Alakatanu wankan «spitu».
Alakatanu wankan «namakgachakgxiyatit».
Alakatanu wankan «chi».
Kaʼakxilhti glosario.
Alakatanu wankan «pakgxu».
Alakatanu wankan «nakjikswayaw».
Alakatanu wankan «tatsalh».
Kaʼakxilhti glosario.
Alakatanu wankan «ktamakgwasni».
Alakatanu wankan «jikswakgolh».
Kaʼakxilhti glosario.
O: «talakatsuwima xlisputni».
Alakatanu wankan «xlakgxkgayamakgolh».
O: «nialh kapekuanti».
Alakatanu wankan «linatakamanan».
Alakatanu wankan «xtata chu xnana».
O: «liwana kalimapakgsilh».
Kaʼakxilhti glosario.
Alakatanu wankan «xnana».
Alakatanu wankan «xnatakamanan».
Xagriego: «cobre».
O: «putiy klhakgatkan».
Alakatanu wankan «tilh».
Alakatanu wankan «tatsalh».
Alakatanu wankan «Katatit».
Alakatanu wankan «xsmalankgananita».
Kaʼakxilhti glosario.
Alakatanu wankan «tamakgnin».
Alakatanu wankan «lakxtulilh».
Alakatanu wankan «pakgxu».
Xagriego: «xlimakgtati skgalanankan». Max 3:00 a.m. asta 6:00 a.m.
Alakatanu wankan «xkgalhtlawama».
Alakatanu wankan «xtamakgachakgxi».
Uma wamputun, ni xmakgachakgankgo la xwan limapakgsin.
Alakatanu wankan «chi».
Alakatanu wankan «mintata chu minana».
Kaʼakxilhti nota xla Mateo 17:21.
Alakatanu wankan «makgachakgxiyatit».
Griego, pornéia. Kaʼakxilhti glosario.
Griego, asélgueia. Kaʼakxilhti glosario.
Kaʼakxilhti glosario.
Alakatanu wankan «xʼakgaxkgolh».
Alakatanu wankan «lakxtulilh».
Alakatanu wankan «tamakgnin».
O: «pakgxu niku mujukan taway».
Alakatanu wankan «miʼakgaxkgolhkan».
Kaʼakxilhti glosario.
Alakatanu wankan «chi».
Alakatanu wankan «xTata o xTiku».
Alakatanu wankan «lakatipnan o malakgachaxwaninan».
O: «Makgalhtawakgena».
Max: «kaj akstu likatsikgolh».
Alakatanu wankan «Chi».
Alakatanu wankan «Chi».
Alakatanu wankan «xatata o xatiku».
Alakatanu wankan «tatsalh».
Alakatanu wankan «chi».
Alakatanu wankan «snatli».
Kaʼakxilhti glosario.
Kaʼakxilhti nota xla Mateo 17:21.
Kaʼakxilhti glosario.
Kaʼakxilhti nota xla Mateo 17:21.
Kaʼakxilhti glosario.
Alakatanu wankan «xchat».
Xagriego: «xla».
Alakatanu wankan «xtata chu xnana».
Alakatanu wankan «kasnatli».
Alakatanu wankan «tatsalh».
O: «lakgkatsalh».
O: «tiku nitu kgalhikgo».
Alakatanu wankan «lixtokgon».
Max: «lawanilh xchatunukan».
Alakatanu wankan «xnatakamanan».
Kaʼakxilhti glosario.
Alakatanu wankan «kmimpakgkana».
Uma wamputun, «Makgalhtawakgena».
Alakatanu wankan «puwilhta».
Alakatanu wankan «kintatakan o kintikukan».
Alakatanu wankan «xsmalankgananita».
Alakatanu wankan «tantsasnat».
Kaʼakxilhti nota xla Mateo 17:21.
Max xkuentajtlawananin uvas talakkaxlakgolh xmalana pukuxtu pi xʼamakgolh maxkikgo tawakat nema xlakgchan xlakata nalixokgonikgo renta.
Alakatanu wankan «Katatit».
Uma chiwix xwilikan kxʼakpun o kxkgalhni niku xtakilhastukkgo akgtiy patsaps xlakata tliwakglh xtawilakgolh.
Kaʼakxilhti glosario.
Alakatanu wankan «makgachakgxiyatit».
Alakatanu wankan «chi».
Xagriego: «psykjé». Kaʼakxilhti glosario.
O: «xliputum tapuwan».
Alakatanu wankan «kkimpakgkana».
Alakatanu wankan «chi».
O: «tlakg xalaktlan».
Kaʼakxilhti glosario.
Alakatanu wankan «chi».
O: «tiku nitu kgalhi».
Xagriego: «okgxtiy leptones, uma wamputun okgxtum cuadrante». Kaʼakxilhti glosario.
Xtachuna takatsanajwat nema makgkatsi chatum puskat akxni lakachin kskgata.
Kaʼakxilhti glosario.
Alakatanu wankan «linatakamanan».
Alakatanu wankan «xatata o xatiku».
Alakatanu wankan «namakgachakgxi».
Xagriego: «lakatati niku minacha un».
Alakatanu wankan «kpuwilhta».
Uma wamputun, nakgantaxtu.
Alakatanu wankan «smalankgan».
Xagriego: «akxni xlimakgtutu skgalanankan». Kxkilhtamaku Jesús uma kilhchanima, max 12:00 a.m. asta 3:00 a.m.
Xagriego: «lameta xla alabastro». Kaʼakxilhti glosario.
Nardo akgatum tuwan nema lu muksun.
Kaʼakxilhti glosario.
O: «tiku nitu kgalhikgo».
O: «xkilhnimakgolh».
Alakatanu wankan «lakxtulilh».
O: «salmos».
Alakatanu wankan «tulokg».
Akgtum tachuwin xahebreo o arameo nema wamputun «¡Oh, Tlat!».
Alakatanu wankan «Tata o Tiku».
Uma kilhchanima, talakgalhin nema kgalhikgo latamanin.
Alakatanu wankan «chi».
Alakatanu wankan «naklakasputa».
Alakatanu wankan «akgaxkgolh».
O: «ni lhuwa klhakgananit; kaj xtatanu xwilinit».
Alakatanu wankan «kgepun».
Xagriego: «púrpura». Uma color xkilhchanima tiku xkgalhikgo kakni, tumin chu limapakgsin.
O: «xmaxkikgo kakni».
Alakatanu wankan «xtatakan o xtikukan».
Kaʼakxilhti glosario.
Chuchut nema makgakgachinan.
Kaʼakxilhti glosario.
Xagriego: «max xliʼakgtutu hora». Lata xtaxtu chichini, akxni xtsukukan putlekgekan.
Alakatanu wankan «xpakgkana».
Kaʼakxilhti nota xla Mateo 17:21.
Kaʼakxilhti glosario.
Kaʼakxilhti glosario.
Xagriego: «max xliʼakgchaxan hora».
Xagriego: «max xliʼakgnajatsa hora».
Alakatanu wankan «smalankgan».
O: «esponja». Akgtum xatsatata coral nema xlimachuwikan tuku xachuchutwa.
O: «xaʼawatiya jaxanalh».
O: «tiku ni Lanka; ni Kgalhtalhman; ni Chalhman».
Uma kilhchanima, viernes.
Alakatanu wankan «xnana».
Alakatanu wankan «palhma».
Kaʼakxilhti nota xla Mateo 28:1.
Alakatanu wankan «kpakgkana».
Alakatanu wankan «tatsalh».
Chuna la wankgo xalakgmakgan tatsokgni nema tlan kalipawankan, xʼEvangelio Marcos chuna lisputa tuku wan versículo 8.