Capítulo 19
Ni kapekuaw, chuntiya kalichuwinaw xtachuwin Dios
1. 1) ¿Tuku lu xatlan tamakatsin lichuwinankgolh kstalaninanin Jesús, pero la makgamakglhtinankgolh makgapitsi judíos? 2) ¿Tukuya takgalhskinin natlawayaw?
ATSINU ni a takgatsiy akgtiy mil kata, xKgawasa Dios, Jesucristo, laksakka xlakata Mapakgsina nawan xlikalanka Katiyatni. Maski tiku ni xʼakxilhputunkgoy, xpulalinanin xla takanajla tlawakgolh pi xmakgnika, Jehová malakastakwanilh chu wa xlakata Jesús tlaway pi tlan nakgalhiyaw latamat nema ni kgalhi xlisputni. Pero akxni kstalaninanin Cristo kalitachuwinankgolh amakgapitsi uma lu xatlan tamakatsin, lhuwa tsukuka kaputsastalanikan. Makgapitsi katamaknuka kpulachin, chu asta kanikka chu kawanika pi nialh xlichuwinankgolh xlakata Jesús (Hechos 4:1-3, 17; 5:17, 18, 40). Xlakata tuku xkatlawanimaka, ¿tuku xʼamakgolh tlawakgoy? ¿Tuku xtlawa wix? ¿Chuntiya xlichuwinanti xlakata Dios chu ni xpekuanti?
2. 1) ¿Tuku lu xatlan tamakatsin xlitamastat kkinkilhtamakujkan? 2) ¿Tiku kalakgchan nalichuwinankgoy xalakwan xalaksasti tamakatsin?
2 Kata 1914, xMapakgsina xTamapakgsin Dios, wilika xlimapakgsina kʼakgapun xlakata namapakgsinan “xlakni ti tasitsiniy” (Salmo 110:2). Alistalh makaminka Satanás chu xdemonios anta kKatiyatni (Apocalipsis 12:1-5, 7-12). Chuna tsukulh xaʼawatiya kilhtamaku xla uma xalixkajni kakilhtamaku. Akxni nasputa uma xaʼawatiya kilhtamaku, Dios namasputuy putum xkakilhtamaku Satanás (Daniel 2:44; Mateo 24:21). Wantiku nalakgtaxtukgoy nalatamakgoy xliputum kilhtamaku anta kxakalipaxaw Katiyatni. Komo wix ay katsinita xlakata uma xalakwan xalaksasti tamakatsin, xlikana pi kamakatsiniputuna amakgapitsi (Mateo 24:14). Pero, ¿la namakgamakglhtinankgo uma tuku nakawaniyaw?
3. 1) ¿La makgamakglhtinankgoy latamanin tamakatsin xlakata Tamapakgsin? 2) ¿Tukuya takgalhskinin natlawayaw?
3 Akxni nalichuwinana xlakata xalakwan xalaksasti tamakatsin xlakata Tamapakgsin, makgapitsi liwana namakgamakglhtinankgoy, pero lhuwa latamanin ni katikgaxmatputunkgolh (Mateo 24:37-39). Wilakgolh tiku nalekgalhkgamanankgoyan o ni katimaxkikgon talakaskin nalichuwinana xlakata Dios. Jesús lichuwinalh pi tiku max nalakatayanikgoyan wa mi familia (Lucas 21:16-19). Na max nalakatayanikana anta niku skuja o kʼescuela. Kmakgapitsi kachikinin, asta mapakgsinanin ni kamaxkikgoy talakaskin xtatayananin Jehová nalichuwinankgoy xlakata Dios. Akxni chuna natitaxtuya, ¿chuntiya nalichuwinana xtachuwin Dios chu ni napekuana chu “tliwakga natawila mintakanajla”? (1 Corintios 16:13.)
Ni kilitliwakgakan kalipawaw
4. 1) ¿Tuku talakaskin xlakata ni namakgatsankgananiyaw Dios? 2) ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka tamakxtumit xla kstalaninanin Cristo?
4 Xlakata ni namakgatsankgananiyaw Jehová xlakaskinka nalipawanaw tuku kinkamaxkiyan. Makgapitsi wa umakgolh: tamakxtumit xalak congregación, wa xlakata Biblia kinkawaniyan pi xlenkgalhin naʼanaw ktamakxtumit (Hebreos 10:23-25). Xtatayananin Jehová wantiku ni makgatsankgananikgoy Dios limaxtukgoy kilhtamaku xlakata xlenkgalhin nakatatamakxtumikgoy xnatalan. Tamakxtumit tlaway pi tlakg nakatsiyaw tuku wan Biblia, tlakg naʼakgatekgsaw tuku xaxlikana nema ay katsiyaw chu tlakg liwana nalilatamayaw tuku katsiyaw. Nachuna, anta tatliwakglhaw xlakata natlawayaw xtalakaskin Dios chu makxtum nakakninaniyaw, chu na tlaway pi tlakg tlan nakatalalinaw kinatalankan. Xʼespíritu Jehová kinkalipulalinan congregación chu uma espíritu, tlaway pi nakinkatatawilayan Jesús (Mateo 18:20; Apocalipsis 3:6).
5. ¿Tuku tlawakgoy xtatayananin Jehová xlakata tlan natamakxtumikgo akxni mapakgsinanin kaputsatalanikgoy?
5 ¿Xlenkgalhin pina ktamakxtumit chu lilatapaya tuku katsiniya? Kmakgapitsi kachikinin niku mapakgsinanin kaputsastalanikgoy xtatayananin Jehová min kilhtamaku nilhuwa tamakxtumikgoy kʼakgatunu chiki. Talakgpalitilha niku chu hora akxni tamakxtumikgoy, uma max tuwa akxni tamakxtumikgoy; kawiliw liʼakxilhtit, makgapitsi tamakxtumit tatlaway akxni lu ay tsiswanit. Pero maski lu nitlan o katuwa, natalan tiku ni makgatsankgananikgoy Dios xlenkgalhin ankgoy ktamakxtumit.
6. ¿La limasiyayaw pi lipawanaw Jehová, chu la kinkamakgtayayan uma xlakata chuntiya ni napekuanaw nalichuwinanaw Dios?
6 Xlakata tlan nalipawanaw Jehová, talakaskin xlenkgalhin xliputum kinakujkan natlawaniyaw oración, chu liwana kilikatsitkan pi lakaskinaw nakinkamakgtayayan. ¿Chuna tlawaya wix? Jesús makglhuwa tlawalh oración akxni kskujnima Dios unu kkatiyatni (Lucas 3:21; 6:12, 13; 22:39-44). Chu katsisni akxni nina aʼxmakgnikan kʼkgantum kiwi, uma tuku kawanilh kstalaninanin: «Skgalalh katawilatit; chu na katlawatit mioraciónkan, lakimpi ni nakatokglhan wa ntu nitlan» (Marcos 14:38). Komo latamanin ni nakgaxmatkgoy tamakatsin xlakata Tamapakgsin, max nialh lu katilichuwinanputuw xlakata Dios. Nachuna, komo wi tiku nakinkalekgalhkgamananan o nakinkaputsastalaniyan, max nalakpuwanaw pi nialh nalichuwinanaw Dios xlakata nialh nakgalhiyaw taʼakglhuwit. Xlakata nichuna nalakpuwanaw, xliputum kinakujkan kaskiniw Jehová pi kakinkalimakgtayan xʼespíritu xlakata chuntiya ni napekuanaw akxni nalichuwinanaw Dios (Lucas 11:13; Efesios 6:18-20).
Wantuku tatsokgnit xlakata tiku ni
pekuankgolh akxni lichuwinankgolh Dios
7. 1) ¿Tuku xlakata kilikatsitkan tuku wan libro xla Hechos? 2) Kakgalhti takgalhskinin nema stalaniy párrafo, chu kawanti la tlan nakinkamakgtayayan tuku wan.
7 Putum akinin xlakaskinka nakatsiyaw tuku wan Hechos, xlakata lichuwinan apóstoles chu kstalaninanin Jesús tiku latamakgolh tama kilhtamaku —latamanin nema nachuna makgkatsikgolh chuna la makgkatsiyaw— ni makgxtakgkgolh pi takglhuwit nema xkgalhikgoy nakamakgatlajay chu limasiyakgolh pi ni makgatsankgananikgoy Dios chu ni pekuankgolh akxni lichuwinankgolh xlakata Jehová. Kaʼakxilhti makgapitsi Capítulos xla Hechos chu kalimaklakaskinti takgalhskinin chu textos xalak Biblia nema stalaniy uma párrafo, chu kalakapastakti la tlan nalitamakgtayaya tuku lekgalhtawakgapat.
¿Lhuwa takgalhtawakga xkgalhikgoy apóstoles? ¿Luj chuna ni xpekuankgoy maski katuwa tuku xlalh? (Juan 18:17, 25-27; 20:19; Hechos 4:13.)
¿Tuku xlakata Pedro ni pekualh akxni chuwinalh kxlakatin lakpuxku tiku xlakaxtlawakgoy xtakglhuwitkan Judíos wantiku xmakgnikgonit xKgawasa Dios? (Mateo 10:19, 20; Hechos 4:8.)
Akxni ni akglhuwa semana xtsankga akxni nina xʼankgoy kxlakatin Sanedrín, ¿tuku xtlawamakgolh apóstoles? (Hechos 1:14; 2:1, 42.)
Akxni mapakgsinanin kawanikgolh apóstoles pi nialh xlichuwinankgolh xlakata kxtukuwani Jesús, ¿tuku wankgolh Pedro chu Juan? (Hechos 4:19, 20.)
Akxni kamakgxtakgka apóstoles, ¿tiku skinikgolh kakamakgtayapa? ¿Skinkgolh pi nialh xkaputsastalanika o atanu tuku skinkgolh? (Hechos 4:24-31.)
¿La kamakgtayalh xlakskujni Jehová akxni xtalatlawananin xtlawaputunkgoy pi nialh katalichuwinalh xlakata Dios? (Hechos 5:17-20.)
¿La limasiyakgolh apóstoles pi xkatsikgoy tuku xlakata xkatamakxtukanit kpulachin? (Hechos 5:21, 41, 42.)
¿Tuku chuntiya xtlawamakgolh lhuwa kstalaninanin Cristo wantiku lakalhuwa ankgolh xlakata xkaputsatalanimaka? (Hechos 8:3, 4; 11:19-21.)
8. ¿Tuku lu tlan kitaxtulh xlakata kstalaninanin Cristo lichuwinankgolh xlakata Dios, chu tuku xlakata namakgtayananaw kʼuma taskujut?
8 Ni ka paxkat wa xlakata xlichuwinamakgolh xalakwan xalaksasti tamakatsin. Akxni tamunukgolh max akgtutu mil kstalaninanin Cristo kPetencostés kata 33 akxni ay xminita Cristo, «wan nti xkanajlanikgoy nkimPuchinakan, kax xtaliwakamakgo, lilhuwa, lantla nchixkuwin nachuna lakchajan» (Hechos 2:41; 4:4; 5:14). Alistalh, asta chatum tiku lixkajni xkalikatsini xlakata xkaputsastalani xkachikin Dios na kstalanina Cristo wa, chu tsukulh lichuwinan tuku xaxlikana chu ni xpekuan, uma xwanikan Saulo xalak Tarso, wantiku alistalh lilakgapaska apóstol Pablo (Gálatas 1:22-24). Pero taskujut nema matsukika kxapulana siglo, asta la uku chuntiya tatlawama. Chu uma xaʼawatiya kilhtamaku tlakg talichuwinama xlakata Dios xlikalanka Katiyatni. Akinin kgalhiyaw uma talakgalhamanin xlakata makgtlawayaw uma taskujut chu nachuna tlan natlawayaw la tlawakgolh xapulana xtatayananin Jehová.
9. 1) ¿Niku xlichuwinan apóstol Pablo xalakwan xalaksasti tamakatsin? 2) ¿Niku lichuwinana wix xlakata xTamapakgsin Dios?
9 ¿Tuku tlawalh Pablo akxni katsilh tuku xaxlikana xlakata Jesucristo? «Tunkan xliakgchuwinama nCristo [...]. Xwan mpi wa nCristo, wa xKam Dios.» (Hechos 9:20.) Xpaxtikatsini Jehová xlakata xlakgalhamanit maski ni xminini, chu xlakpuwan pi putum latamanin na xlikatsitkan xalakwan tamakatsin nema xmaxkikanit. Pablo judío xwanit, wa xlakata, xmasiyay xlakata Dios anta kxpukgalhtawakgakan judíos chuna la xtlawakgokan kxkilhtamaku. Na xlatapuliy kʼakgatunu chiki chu xkatachuwinan latamanin niku kstanankan xlakata nakamasini xlakata Dios. Asta alh kkachikinin niku ni axlichuwinankan Dios xlakata nakalitachuwinan xalakwan xalaksasti tamakatsin (Hechos 17:17; 20:20; Romanos 15:23, 24).
10. 1) ¿La limasiyalh Pablo pi nikajwatiya ni xpekuan wata na skgalala xwanit akxni xlichuwinan xlakata Dios? 2) ¿La tlan chuna natlawayaw chuna la tlawalh Pablo akxni nakalitachuwinanaw xlakata Dios kifamiliajkan, wantiku kataskujaw chu wantiku kataʼanaw kʼescuela?
10 Pablo ni kajwatiya ni xpekuan, xla na skgalala xwanit chu nachuna kiliwanatkan akinin. Akxni xkatachuwinan judíos, wa xkalitachuwinan tuku xkamalaknuninit Dios xapulana xfamiliajkan, chu akxni xkatachuwinan griegos, xkalitachuwinan wantuku xlakan xlakgapaskgoy. Xlakata tlan nakamakatsini xlakata Dios, lakgachunin xkalitachuwinan la xlakgapasnit wantuku xaxlikana. Xla wa: «Na wa yuma nchuna klitlaway xpalakata xatlan tamakatsinin, lakimpi makxtum naktakgalhikgoy amakgapitsin» (1 Corintios 9:20-23; Hechos 22:3-21).
11. 1) ¿Tuku xtlaway apóstol Pablo xlakata ni lu xkatatanokglhli wantiku ni xʼakxilhputunkgoy? 2) ¿Tuku titaxtumaw nawan akxni tlan natlawayaw chuna la tlawalh Pablo chu la natlawayaw? 3) ¿Niku tiyayaw litliwakga xlakata chuntiya nalichuwinanaw xlakata Dios chu ni napekuanaw?
11 Akxni xputsastalanikan chu xtalakaskin pi alakatunu naʼan lichuwinan xlakata Dios, Pablo xʼan alakatunu chu chuna ni lu xkatatanokglha tiku ni xmaxkikgoy talakaskin nalichuwinan Dios (Hechos 14:5-7; 18:5-7; Romanos 12:18). Pero, nikxni limaxanalh xlakata xalakwan xalaksasti tamakatsin (Romanos 1:16). Xlikana, Pablo nitlan xlimakgkatsi akxni nitlan tuku xtlawanikgoy chu asta akxni xwilinikgoy tiku ni xʼakxilhputunkgo, pero “Dios maxkilh litliwakga” xlakata chuntiya nalichuwinan xlakwan xalaksasti. Xla wa: «Wa mpi wa nkimPuchinakan xkintawi, chu na kimatliwakglhli, lakimpi luwa xakchan xakliakgchuwinalh xatlan tamakatsinin» (1 Tesalonicenses 2:2; 2 Timoteo 4:17). La uku Jesús, xʼAkgxakga congregación, chuntiya kinkamaxkiyan litliwakga xlakata tlan natlawayaw taskujut nema lichuwinalh pi xʼama tatlaway la uku (Marcos 13:10).
12. ¿Tuku litasiyay pi ni pekuankgoy kstalaninanin Cristo chu tuku tlaway pi ni napekuankgoy?
12 Lhuwa wantuku kinkamakgtayayan xlakata chuntiya ni napekuanaw akxni nalichuwinanaw xTachuwin Dios, chuna la tlawalh Jesús chu xlakskujnin xapulana siglo. Uma ni wamputun pi nitlan nakalikatsiniyaw chu natlawaputunaw pi xafuerza kakgaxmatkgolh wantuku kawaniyaw tiku ni nakgaxmatputunkgo. Wata uma wamputun pi ni naxlajwananaw maski latamanin ni kgaxmatputunkgo, chu maski nakinkaputsastalanikanan uma ni natlaway pi nialh nalichuwinanaw xlakata Dios. Chuna la tlawalh Jesús, lichuwinanaw pi xTamapakgsin Dios kajwatiya xaxlikana tamapakgsin natawila xlikalanka Katiyatni. Akinin katsiyaw pi xlikana tuku wanaw xlakata lichuwinanaw Jehová, Dios tiku lu Lanka Xlikalanka Kakilhtamaku, chu xlakata tamakatsin nema mastayaw ni kilakan wata wa xla Jehová. Xaʼawatiya, ni kapatsankgaw pi tapaxkit nema kgalhiniyaw wa tlaway pi akinin namalankiyaw (Filipenses 1:27, 28; 1 Tesalonicenses 2:13).
Wantuku talichuwinalh
• ¿Tuku xlakata xlakaskinka lhuwa latamanin nakalixakgatliyaw xlakata xTamapakgsin Dios, pero la namakgamakglhtinankgoy uma tamakatsin?
• ¿La limasiyayaw pi ni kilitliwakgakan lipawanaw xlakata skujnaniyaw Jehová?
• ¿Tuku lu tlan kinkamasiyaniyan libro xla Hechos?
[Dibujos xla página 173]
Xlakskujnin Jehová xala uku chuna la xamakgan, ni pekuankgoy akxni lichuwinankgoy xtachuwin Dios