Watchtower BIBLIOTECA KʼINTERNET
Watchtower
BIBLIOTECA KʼINTERNET
totonaco
  • BIBLIA
  • LIKGALHTAWAKGA
  • TAMAKXTUMIT
  • bt cap. 15 págs. 117-123
  • «Xkamatliwakglhtilha congregaciones»

Nitu video xlakata tuku laksakti.

Kakilatapatiw, ni liwana tasiya uma video.

  • «Xkamatliwakglhtilha congregaciones»
  • “Liwana kalichuwinaw xTamapakgsin Dios”
  • Subtítulos
  • Xtachuna tuku putsapat
  • «Kaʼaw kalakgapaxialhnanaw natalan» (Hechos 15:36)
  • «Lu lakilhnikgolh» (Hechos 15:37-41)
  • «Lu tlan xlichuwinankgo» (Hechos 16:1-3)
  • «Chuntiya tlakg tatliwakglhkgolh xtakanajlakan» (Hechos 16:4, 5)
  • Chatum kgawasa tiku xpaxkikan chu ni xmakgxtakgnan
    Makatsinina Lichuwinan xTamapakgsin Jehová 2015
  • Xlakata Jehová kamakgtayalh, ni xatapekua chuwinankgolh
    “Liwana kalichuwinaw xTamapakgsin Dios”
  • Kgawasa, kastalani xliʼakxilhtitkan Marcos chu Timoteo
    Makatsinina Lichuwinan xTamapakgsin Jehová (natalikgalhtawakga) 2025
  • «Xkgalhikgo tapaxuwan chu espíritu santo»
    “Liwana kalichuwinaw xTamapakgsin Dios”
Tlakg kaʼakxilhti
“Liwana kalichuwinaw xTamapakgsin Dios”
bt cap. 15 págs. 117-123

CAPÍTULO 15

«Xkamatliwakglhtilha congregaciones»

Superintendentes viajantes kalakgapaxialhnankgo congregaciones xlakata nakamatliwakglhkgo

Takilhtinit kʼHechos 15:36–16:5

1-3. 1) ¿Tiku aku natsuku taʼan Pablo talichuwinan Dios, chu tuku katsiyaw xpalakata? 2) ¿Tuku nakatsiniyaw kʼuma capítulo?

CHUNA la lichuwinankgo Dios kʼakgatunu akgatunu kachikinin maski katijinin lu kalixkajni, Pablo kaks akxilha Timoteo, tiku lu kgalhi litliwakga, xlakata max kgalhi 20 kata o tsinu tsankgani xlakata namakgatsi. Kachikin Listra chu Iconio, niku stakli Timoteo, makgata tasiya. ¿Tuku nakakitaxtuni chuna la amakgolh? Pablo katsi pi natitaxtukgo tuku tuwa chu taʼakglhuwit xlakata wa uma xlimakgtiy la ama lichuwinantapuli Dios. Pero ¿tuku natlawa Timoteo akxni natitaxtukgo tuku tuwa?

2 Pablo lu lipawan Timoteo, max tlakg lipawan nixawa la xʼakstu lipawankan uma kgawasa. Tuku nina makgas titaxtunit max malakpuwanilh pi talakaskin nakgalhi chatum xatlan makgtayana tiku akxtum nataʼan. Pablo katsi pi xlakata nakalakgapaxialhnankgo chu nakamatliwakglhkgo congregaciones, akxtum xliskujatkan chu xlilakkaxtlawatkan tuku natlawakgo. ¿Tuku xlakata chuna makgkatsi? Pulaktum max wa taʼakglhuwit nema takgalhilh Bernabé.

3 Kʼuma capítulo lhuwa tuku nakatsiniyaw nema nakinkamakgtayayan nalakkaxtlawayaw taʼakglhuwit akxni tanu tanu lakpuwankan. Nachuna naʼakxilhaw tuku xlakata Pablo laksakli Timoteo xlakata nataʼan lichuwinantapuli Dios chu na liwana naʼakgatekgsaw lu xlakaskinka taskujut nema tlawakgo superintendentes de circuito.

«Kaʼaw kalakgapaxialhnanaw natalan» (Hechos 15:36)

4. ¿Tuku xlakata Pablo xlimakgtiy xʼamputun lichuwinantapuli Dios?

4 Kcapítulo nema aku titaxtulh akxilhwi pi Pablo, Bernabé, Judas chu Silas kamatliwakglhnikgolh xtakanajlakan chu kamakgpuwantinikgolh natalan xalak Antioquía akxni kalitachuwinankgolh tuku lakgkgolotsin tiku xpulalinankgo xlakkaxwilikgonit xlakata wi tiku naʼakstilichukunikan kxuwa xlichixku. ¿Tuku tlawalh Pablo alistalh? Wanilh Bernabé: «Kaʼaw kalakgapaxialhnanaw natalan kʼakgatunu kachikinin niku lichuwinanitaw xtachuwin Jehová, xlakata naʼakxilhaw chuna la wilakgolh» (Hech. 15:36). Pablo ni wa pi kaj xkalakgapaxialhnankgolh tiku aku kstalaninanin Cristo xlitaxtukgonit. Kʼuma xlimakgtiy chuna la xʼamakgo lichuwinantapuli Dios, pulaktiy tuku xtlawaputun. Pulaktum, chuntiya xkamakatsiniputun tuku xlakkaxwilikgonit lakgkgolotsin tiku xpulalinankgo (Hech. 16:4). Chu xlipulaktiy, xkamatliwakglhputun congregaciones chu xkamakgtayaputun xlakata kstakli xtakanajlakan (Rom. 1:11, 12). ¿La stalanikgo xliʼakxilhtitkan apóstoles xkachikin Jehová xala uku?

5. ¿La kapulalin chu kamakgpuwantini congregaciones Lakgkgolotsin tiku Pulalinankgo?

5 La uku, tiku kamaklakaskin Cristo xlakata napulalin xkachikin Dios wa Lakgkgolotsin tiku Pulalinkgo xtatayananin Jehová. Xlakan limaklakaskinkgo cartas, likgalhtawakga kʼInternet chu nema taʼimprimirlinit, tamakxtumit chu atanu xlakata nakapulalinkgo chu nakamakgpuwantinikgo congregaciones kxlikalanka katiyatni. Na lu liskujkgo xlakata ankgalhin nakatachuwinankgo congregaciones. Xlakata chuna natlawakgo, kalakgayawakgonit lhuwa miles natalan la superintendentes de circuito xlakata nakalakgapaxialhnankgo congregaciones.

6, 7. Kalichuwinanti makgapitsi taskujut nema tlawakgo superintendentes de circuito.

6 Superintendentes de circuito na lu liskujkgo xlakata nakamakgtayakgo chu nakamatliwakglhnikgo xtakanajlakan natalan xalak congregaciones nema kalakgapaxialhnankgo. ¿La tlawakgo? Stalanikgo xliʼakxilhtitkan kstalaninanin Cristo xalak pulana siglo chuna la Pablo. Xla maxkilh uma tastakyaw atanu superintendente viajante: «Xatapaxuwan kalichuwinanti xtachuwin Dios, akxni tlan wi kilhtamaku chu akxni katuwa wi kilhtamaku; kawanti tuku nitlan tatlawama, palha kastakyawananti, kamasta tastakyaw, akxni chuna natlawaya ni lakapala nasitsiya chu liwana kamasiya». Chu alistalh wanilh: «Kalichuwinanti xatlan tamakatsinin» (2 Tim. 4:2, 5).

7 Xlakata nakgalhakgaxmatkgo uma xtastakyaw apóstol Pablo, superintendentes de circuito, chu xpuskatkan komo makgaxtokgkgo, akxtum kataskujkgo congregaciones akxni tanu tanu la lichuwinankgo Dios. Xlakata xatapaxuwan lichuwinankgo xalaktlan tamakatsinin chu liwana masiyakgo, lu kamakgpuwantinikgo natalan (Rom. 12:11; 2 Tim. 2:15). Chuna la skujkgo superintendentes de circuito limasiyakgo tapaxkit. Lu mastakgo xkilhtamakujkan chu xlitliwakgakan xlakata nakamakgtayakgo amakgapitsin maski lu lhkaknan o lu lonkgnan, chu asta ankgo niku lu kalipekua (Filip. 2:3, 4). Nachuna, matitaxtikgo taʼakgchuwin xalak Biblia xlakata tlan nakamamakgkatsinikgo, nakastakyawakgo chu nakamakgpuwantinikgo natalan. Kimputumkan lu litamakgtayayaw akxni lilakpuwanaw xliʼakxilhtitkan chu akxni liskujaw xlakata nalimasiyayaw takanajla chuna la xlakan (Heb. 13:7).

«Lu lakilhnikgolh» (Hechos 15:37-41)

8. ¿Tuku wa Bernabé akxni Pablo wanilh pi xʼamparakgolh kalakgapaxialhnankgo natalan?

8 Bernabé lu tlan akxilhli tuku wanilh Pablo xlakata “nakalakgapaxialhnankgo natalan” (Hech. 15:36). Xlakan akxtum kskujkgonita chu liwana xkalakgapaskgo natalan xalak congregaciones (Hech. 13:2–14:28). Wa xlakata lu tlan xʼakxilhkgo akxtum naskujparakgo. Pero, chuna la wan Hechos 15:37, tawi akgtum taʼakglhuwit: «Bernabé liwana xlakpuwanit nalin Juan, tiku na xlimapakuwikan Marcos». Chuna la akxilhaw, Bernabé ni kajwatiya wa komo tlan xkataʼalh Marcos. Wata «liwana xlakpuwanit» nalin Marcos, tiku xtapuxnimat xwanit.

9. ¿Tuku xlakata Pablo ni lakgatilh tuku kskinima Bernabé?

9 Pablo ni lakgatilh tuku kskinimaka. Biblia kinkawaniyan tuku xlakata: «Nitlan akxilhli pi xkataʼalh, xlakata xkamakgxtakgnit kPanfilia chu ni xkataʼanit xlakata nalichuwinankgo Dios» (Hech. 15:38). Chuna la akxilhwi, Marcos xkataʼanit Pablo chu Bernabé akxni xapulana kilichuwinantapulikgolh Dios, pero ni akxtum katamasputulh (Hech. 12:25; 13:13). Akxni xmatsukimakgo chu xwilakgolh kPanfilia, kaʼakgxtakgwililh chu taspitli kJerusalén. Maski Biblia ni wan tuku xlakata taspitli, xlikana pi Pablo akxilhli pi nila xmakgantaxti tuku xlakgayawakanit, max wa xlakata nialh xlipawan.

10. ¿Tuku lalh akxni Pablo chu Bernabé xtaʼakglhuwikgonita?

10 Bernabé liwana xlakpuwanit nalin Marcos, pero Pablo ni lakgpalilh xtapuwan. «Xlakata uma, lu lakilhnikgolh, wa xlakata xlakan tapapitsikgolh» (Hech. 15:39). Bernabé alh kChipre, niku xla xlakachinit, chu lilh Marcos. Pablo chuntiya tlawalh tuku xlakkaxwilinit. Biblia wan: «Pablo laksakli Silas chu alh akxni natalan xtlawanikgonita oración Jehová xlakata xlimasiyanilh Pablo xtalakgalhaman nema ni anan xtachuna» (Hech. 15:40). Titaxtukgolh kSiria chu kCilicia, xkamatliwakglhtilhakgo congregaciones (Hech. 15:41).

11. ¿Tuku tayat tlan nakinkamakgtayayan xlakata tlan natalalimparayaw chatum tala tiku nitlan kinkamamakgkatsinin?

11 Uma tuku lichuwinan Biblia kinkamalakapastakayan pi putum akinin makglakgalhinanin. Ni kapatsankgaw pi Pablo chu Bernabé xkalaksakkanit la xpalakachuwinanin lakgkgolotsin tiku xpulalinankgo kxapulana siglo. Chu Pablo max na makgtapakgsilh lakgkgolotsin tiku xpulalinankgo. Maski chuna, umakgolh chatiy natalan kamakgatlajalh xtasitsikan. Pero ¿ankgalhin xʼamakgo lasitsinikgo? Ni. Maski makglakgalhinanin xwankgonit, xtaktujukgo chu xlakpuwankgo chuna la Cristo. Alistalh, latapatikgolh chu tlan latalalimparakgolh (Efes. 4:1-3). Chu katsiyaw pi makgapitsi kata alistalh, Pablo chu Marcos akxtum skujnaniparakgolh Dios (Col. 4:10).a

12. ¿Tuku xtayatkan Pablo chu Bernabé na xlikgalhitkan putum lakgkgolotsin?

12 Maski Bernabé chu Pablo lasitsinikgolh, pero ni wa uma xkalilakgapaskan. Bernabé lu xlilakgapaskan xlakata lu tlan xkalikatsini amakgapitsin chu xatapaxuwan xmasta tuku xkgalhi; ankgalhin chuna xtlawa, wa xlakata apóstoles limapakuwikgolh Bernabé, nema kilhchanima «Tiku kamatliwakglha amakgapitsin», chu ni xlimapakuwikgo José, maski wa xtukuwani xwanit (Hech. 4:36). Chu Pablo na lu xlilakgapaskan xlakata lu xkalakgalhaman amakgapitsin chu xkapaxki (1 Tes. 2:7, 8). Lakgkgolotsin xala uku, chu nachuna superintendentes de circuito, xlistalanitkan xliʼakxilhtitkan Pablo chu Bernabé. Xlitaktujutkan chu tlan xkalimamakgkatsinitkan amakgapitsin lakgkgolotsin chu natalan xalak congregación (1 Ped. 5:2, 3).

«Lu tlan xlichuwinankgo» (Hechos 16:1-3)

13, 14. 1) ¿Tiku xwanit Timoteo, chu la lakgapasli Pablo? 2) ¿Tuku xlakata tlakg kuenta tlawanilh Pablo Timoteo? 3) ¿Tuku taskujut lakgayawaka Timoteo?

13 Akxni Pablo xlimakgtiy alh lichuwinantapuli Dios, alh kʼGalacia, akgtum xkachikin Roma, niku akglhuwata congregaciones xwilakgolh. Biblia kinkawaniyan pi «chalh kDerbe chu nachuna kListra. Chu anta xlama chatum tamakgalhtawakgen tiku xwanikan Timoteo, xkgawasa chatum judía wantiku na tamakgalhtawakgen xwanit, pero xtlat griego xwanit» (Hech. 16:1).b

14 Max Pablo lakgapasli xfamilia Timoteo akxni xapulana kilichuwinantapulilh Dios, max kkata 47. Akgtiy o akgtutu kata alistalh, akxni xlimakgtiy xkalakgapaxialhnama, tlakg kuenta tlawalh la xlikatsi Timoteo. ¿Tuku xlakata? Xlakata «natalan xalak Listra [...] lu tlan xlichuwinankgo». Ni kajwatiya tlan xʼakxilhkan anta kxcongregación, nachuna kʼatanu congregaciones. Tuku kinkalitachuwinanan Hechos kinkamasiyaniyan pi natalan xalak Iconio tiku xwilakgolh 30 kilómetros xlimakgat, lu tlan xlichuwinankgo xlakata laktlan tayat nema xlimasiya (Hech. 16:2). Xlakata xtapulalit espíritu santo, lakgkgolotsin maxkikgolh Timoteo akgtum lu xlakaskinka taskujut: nakamakgtaya Pablo chu Silas chuna la xlichuwinantapulikgo Dios (Hech. 16:3).

15, 16. ¿Tuku xlakata natalan lu tlan xʼakxilhkgo Timoteo?

15 ¿Tuku xlakata uma kgawasa lu tlan tuku xlilakgapaskan? ¿Max xlakata lu skgalala xwanit, lu tlan xtasiya o lhuwa tuku tlan xtlawa? Xlikana, min kilhtamaku umakgolh tayat kaks kamalakawanikgo latamanin. Asta palakachuwina Samuel milh kilhtamaku tlakg xlakaskinka akxilhli chuna la xtasiya chatum lataman. Pero Jehová wanilh pi xla nichuna la chixku xlikatsi, tiku kajwatiya «akxilha tuku tasiya [...], xla akxilha tuku wi knaku» (1 Sam. 16:7). Chuna, natalan tlan xʼakxilhkgo Timoteo ni kaj xlakata la xtasiya o tuku xkatsini tlawa, wata xlakata laktlan tayat nema xkgalhi.

16 Makgapitsi kata alistalh, Pablo lichuwinalh lu laktlan tayat nema xkgalhi: ankgalhin wi tuku xtlawaputun xlakata xkamakgtayalh amakgapitsin, xlimasiya tapaxkit, wi tuku xlimakgxtakga xlakata xmakgtayanalh chu lu liwana xmakgantaxti taskujut nema xlakgayawakanit anta kcongregación (Filip. 2:20-22). Na lu limasiyalh “takanajla nema ni lakgaputiyunan” (2 Tim. 1:5).

17. ¿La tlan nastalanikgo lakgkgawasan xliʼakxilhtit Timoteo?

17 La uku wilakgolh lhuwa lakgkgawasan tiku liskujkgo xlakata nakgalhikgo laktlan tayat chuna la xkgalhi Timoteo, xlakata Jehová lu tlan nakaʼakxilha chu nachuna xkachikin (Prov. 22:1; 1 Tim. 4:15). Ni lakgaputiy linkgo xlatamatkan chu chuna limasiyakgo pi xtakanajlakan xaxlikana (Sal. 26:4). Chu makglhuwa na makgantaxtikgo lu xlakaskinka taskujut anta kcongregación. Putum lu lipaxuwayaw akxni kaʼakxilhaw pi tsukukgo lichuwinankgo xalaktlan tamakatsinin chu alistalh tamakamastanikgo Jehová chu tamunukgo.

«Chuntiya tlakg tatliwakglhkgolh xtakanajlakan» (Hechos 16:4, 5)

18. 1) ¿Tuku tlawakgolh Pablo chu Timoteo akxni kalakgapaxialhnankgolh congregaciones? 2) ¿Tuku tasikulunalin makglhtinankgolh congregaciones?

18 Pablo chu Timoteo akglhuwa kata akxtum skujkgolh. Chuna la xkalakgapaxialhnankgo congregaciones makgantaxtikgolh makgapitsi taskujut nema xkalakgayawakgonit lakgkgolotsin tiku xpulalinankgo. Akgtum liʼakxilhtit, «xtitaxtutilhakgo kkachikinin» chu «xkamakatsinikgo natalan, xlakata xmakgantaxtikgolh tuku xlakkaxwilikgonit apóstoles chu lakgkgolotsin nema xwilakgolh kJerusalén» (Hech. 16:4). Xlakata congregaciones makgantaxtikgolh tuku kawanika, «chuntiya tlakg tatliwakglhkgolh xtakanajlakan chu chali chali talhuwitilhakgolh» (Hech. 16:5).

19, 20. ¿Tuku xlakata kilikgalhakgaxmatatkan natalan tiku pulalinkgo taskujut?

19 La uku nachuna la. Xtatayananin Jehová kgalhiyaw lhuwa tasikulunalin akxni xatapaxuwan kgalhakgaxmataw tuku kinkawanikgoyan tiku pulalinkgo taskujut (Heb. 13:17). Xlakata kakilhtamaku talakgpalitilhama, lu xlakaskinka pi nakgalhakgaxmataw chu nalilatamayaw tastakyaw nema kinkamaxkiyan «skujni xatalipaw chu xaskgalala» (Mat. 24:45; 1 Cor. 7:29-31). Chuna ni katilixkajwaniw tuku anan kʼuma kakilhtamaku chu chuntiya tliwakga natawila kintakanajlakan (Sant. 1:27).

20 La uku, tiku lakgkgolotsin litaxtukgo, asta Lakgkgolotsin tiku Pulalinankgo, na makglakgalhinanin chuna la Pablo, Bernabé, Marcos chu amakgapitsi lakgkgolotsin xalak pulana siglo (Rom. 5:12; Sant. 3:2). Pero tlan nakalipawanaw Lakgkgolotsin tiku Pulalinankgo, xlakata xlakan liwana stalanikgo xtastakyaw Biblia chu stalanikgo xliʼakxilhtitkan apóstoles (2 Tim. 1:13, 14). Wa xlakata, congregaciones stakkgo chu chuntiya tatliwakglhkgo kxtakanajlakan.

TIMOTEO “KINTASKUJLI XLAKATA NATALICHUWINAN XATLAN TAMAKATSININ”

Timoteo max 11 kata taskujli Pablo, chu Pablo wa xpalakata: «Ni kkgalhi atanu tiku likatsi chuna la xla, xlakata nakmalakgacha tiku xlikana kalilakgaputsayan [...], xla kintaskujli xtachuna la chatum kgawasa taskuja xtlat, xatapaxuwan kintaskujli xlakata nastaka chuna la talichuwinama xatlan tamakatsinin» (Filip. 2:20, 22). Xlakata lu liskujli la lichuwinalh Dios, uma tlawalh pi apóstol Pablo lu xpaxkilh chu lu tlan liʼakxilhtit litaxtu kimpalakatakan.

Timoteo.

Xtlat griego xwanit chu xtse judía, chu max makgastakka anta kListra. Lata akxni skgataku xwanit, xtse, Eunice chu xnana, Loida, masiyanikgolh tuku xalak Biblia (Hech. 16:1, 3; 2 Tim. 1:5; 3:14, 15). Chu akxni Pablo xapulana kilakgapaxialhnalh Listra, max akxni xkgalhtutukan kstalaninanin Cristo litaxtukgolh.

Akxni apóstol Pablo taspitli, makgapitsi kata alistalh, Timoteo max 20 kata xkgalhiya o max nialh lhuwa xtsankgani xlakata xmakgatsilh, chu “natalan xalak Listra chu xalak Iconio lu tlan xlichuwinankgoya” (Hech. 16:2). Xlakata tuku Dios xmakatsininanit xpalakata Timoteo, Pablo chu lakgkgolotsin xalak uma kachikin laksakkgolh pi wi tuku lu xlakaskinka nalakgayawakgo (1 Tim. 1:18; 4:14; 2 Tim. 1:6). Xʼama taʼan Pablo niku xʼama lichuwinantapuli Dios, uma xkilhchanima pi xmakgxtakgli xfamilia chu asta xʼamaka akstilichukunikan kxuwa xlichixku xlakata judíos tiku xʼama kalitachuwinan xlakata Dios nitu xwankgolh (Hech. 16:3).

Lu makgat niku alh lichuwinan Dios. Pulana, akxtum kalitachuwinalh Dios kFilipos Pablo chu Silas, chu anta kBerea akxtum taʼalh Silas, chu kTesalónica xʼakstu lichuwinalh Dios. Chu anta kCorinto, wanilh Pablo pi natalan xalak Tesalónica lu xlimasiyakgo tapaxkit chu pi ni xmakgxtakgkgo Dios maski xtitaxtumakgolh tuku tuwa (Hech. 16:6–17:14; 1 Tes. 3:2-6). Alistalh taxtulh kCorinto, pero apóstol Pablo, tiku xwi kʼÉfeso, lakpuwa pi namalakgachapara kCorinto xlakata makatsinika pi wi tuku lu nitlan xlama kʼama congregación (1 Cor. 4:17). Alistalh, Pablo kamalakgachalh Timoteo chu Erasto kMacedonia. Pero akxni Pablo katsokgnanilh Romanos, Timoteo xtawilapa Pablo anta kCorinto (Hech. 19:22; Rom. 16:21). Uma kaj makgapitsi kachikinin niku lichuwinalh xalaktlan tamakatsinin.

Max Timoteo xmakgkatsi pi tuwa xʼama makgantaxti xtaskujut, wa xlakata Pablo tsokgnanilh: «Nikxni kamasta talakaskin pi wi tiku nalakgmakganan kaj xlakata kgawasaku wix» (1 Tim. 4:12). Pero Pablo lu xlipawan. Wa xlakata malakgachalh kʼakgtum congregación niku xʼanan taʼakglhuwit chu wanilh tuku xlitlawat xwanit: «Kskiniyan uku, pi palha kakastakyawa makgapitsi latamanin pi ni kamalakgatumikgolh ni xaxlikana tamasiy» (1 Tim. 1:3). Chu asta maxkilh limapakgsin xlakata xkalaksakli tiku kgolotsin chu siervos ministeriales xlitaxtukgolh (1 Tim. 5:22).

Pablo lu xpaxki Timoteo xlakata xkgalhi lu laktlan tayat chu xliʼakxilha la chatum xkgawasa. Tsokgnanilh maktum carta niku wanilh pi xlakapastaka la xtasanit, pi lu xʼakxilhputun chu pi xtlawa oración xpalakata. Chu xlakata Timoteo lu xpakatsan, Pablo wanilh tuku xlitlawat xlakata nialh lu xtatatlalh (1 Tim. 5:23; 2 Tim. 1:3, 4).

Timoteo akxtum xtawi Pablo akxni xapulana xlakgachinukanit anta kRoma, chu max kaj ni lhuwa kilhtamaku, na tamaknuka kpulachin (Filem. 1; Heb. 13:23). Akxni Pablo katsilh pi xʼamaka makgnikan, wanilh umakgolh tachuwin nema limasiya pi lu xlapaxkikgo: «Lu kaliskujti xlakata lakapala nakilakgtana» (2 Tim. 4:6-9). Pero Biblia ni wan komo Timoteo lakgchalh Pablo akxni nina xmakgnikan.

MARCOS TLAWA LU XLAKASKINKA TASKUJUT

Xtatsokgni Marcos lichuwinan pi akxni chipaka Cristo, na xchipaputunkan chatum «kgawasa tiku xalhtantala tsalalh» (Mar. 14:51, 52). Xlakata kajwatiya Marcos, tiku na lilakgapaskan Juan Marcos, lichuwinalh uma, tlan wanaw pi Marcos watiya kgawasa tiku tsalalh. Komo chuna, max tsinu lakgapasli Jesús.

Marcos kgaxmatma chu wi tuku tsokgwilima akxni chatum chixku tiku lina kata chuwinama.

Max 11 kata alistalh, Pedro tamakxtuka kpulachin niku xtamaknunit Herodes Agripa, tiku xputsastalanima. Akxni taxtulh, alh kxchik María, xtse Marcos, anta «niku xtamakxtumikgonit lhuwa [natalan xalak congregación nema xwi kJerusalén] chu xtlawamakgo oración» (Hech. 12:12). Wa xlakata, max Marcos makgastakka kʼakgtum chiki nema limaklakaskinka xlakata natlawakan tamakxtumit. Xlikana pi max lu litamakgtayalh xlakata liwana kalakgapasli xapulana kstalaninanin Cristo.

Marcos akxtum kataskujli lhuwa lakgkgolotsin xalak congregaciones nema aku xlakatsukukgonit. Chuna la lichuwinan Biblia, xapulana taskujut nema lakgayawaka wa nakataʼan kʼAtioquía xla Siria Bernabé chu Pablo (Hech. 12:25). Akxtum kataʼalh xapulana la kilichuwinantapulikgolh Dios kChipre chu kʼAsia Menor. Ni katsiyaw tuku xlakata pero akxni chalh anta taspitpa kJerusalén (Hech. 13:4, 13). Alistalh, akxtum taʼampa talichuwinantapuli Dios kChipre xtapuxnimat Bernabé, akxni aku xtalakilhninit Pablo kaj xpalakata (Hech. 15:36-39).

Kkata 60 o 61, max nialh xlakapastakkgo taʼakglhuwit nema kgalhikgolh, xlakata Marcos akxtum taskujpa Pablo akxni tachin xwi kRoma. Chuna wanaw xlakata apóstol katsokgnanilh colosenses: «Aristarco, tiku akxtum kintatanuma kpulachin, kamalakgachaniyan tamakgachipat chu nachuna Marcos xtapuxnimat Bernabé (ama tiku kkalistakyawan pi xatapaxuwan namakgamakglhtinanatit komo xkalakganchan)» (Col. 4:10). Chuna la akxilhaw, Pablo xlakpuwanit namalakgacha kColosas chuna la xpalakachuwina.

Alistalh, max akxni xtitaxtuma kata 62 chu 64, Marcos akxtum taskujli Pedro anta kBabilonia. Chuna la lichuwinaw kcapítulo 10, uma apóstol lu tlan talalilh chu asta limapakuwilh «kinkgawasa» (1 Ped. 5:13).

Xaʼawatiya, max kkata 65 akxni Pablo xlimakgtiy xtanuma kpulachin kRoma, skinilh Timoteo: «Kalita Marcos, xlakata lu nakimakgtaya chuna la kskujnanima Dios» (2 Tim. 4:11). Max Marcos lakapala alh kRoma, niku xatachin xwi apóstol Pablo. Ni kaks kinkamalakawaniyan pi Pablo, Bernabé chu Pedro lu xpaxkikgo.

Pero talakgalhaman nema tlakg xalanka kgalhilh Marcos wa natsokgwili maktum Evangelio. Chuna la xwankgo judíos, lhuwa tuku tsokgwililh wa Pedro litachuwinalh. Chu tasiya pi uma xlikana xlakata putum tuku lichuwinalh kaj tlan xlichuwinalh tiku akxilhli, chuna la apóstol Pedro. Pero lakpuwankan pi Marcos ni tsokgwililh uma akxni akxtum xtawi Pedro kBabilonia, wata akxni xlama kRoma. Max akxni tsokgwililh, xkalilakpuwama tiku ni judíos xwankgonit, xlakata maklakaskilh lhuwa tachuwin latín chu ni maklakaskilh lhuwa tachuwin nema judíos lu xmaklakaskinkgo.

a Kaʼakxilhti recuadro «Marcos tlawa lu xlakaskinka taskujut».

b Kaʼakxilhti recuadro «Timoteo “kintaskujli xlakata natalichuwinan xatlan tamakatsinin”».

    Likgalhtawakga xatotonaco (1993-2025)
    Ktaxtuputun
    Matsukikan sesión
    • totonaco
    • Matitaxtikan
    • La lakkaxwilikan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Tuku milikatsit
    • La maklakaskinkan uma página
    • Tlan nalakgpaliya tuku tsokgwili mimpalakata
    • JW.ORG
    • Matsukikan sesión
    Matitaxtikan