BIOGRAFÍA
Lu tlan kitaxtu kalilakgaputsakan amakgapitsin
Akxtum kkatawi kintse chu kintala Pat kkata 1948.
«IGLESIA anglicana ni masiya tuku xaxlikana. Alakatanu miliputsat xaxlikana». Akxni kinana, tiku xmakgtapakgsi kʼuma takanajla, wanilh umakgolh tachuwin kintse, xla tsukulh putsa xaxlikana takanajla. Pero nipara tsinu xkaʼakxilhputun xtatayananin Jehová. Akxni xaklamaw kToronto (Canadá), chu xtatayananin Jehová xlakgatlakgkgo malakcha, kintse xkiwani pi xaktatsekgli. Pero kkata 1950, chatum kinapa tsukulh katakgalhtawakga xtatayananin Jehová chu kintse na tsukuka limakgalhtawakgekan Biblia. Kxchik kinapa xkamakgalhtawakgekan, chu alistalh tamunukgolh.
Kintlat wa tiku xpulalin Iglesia Unida de Canadá. Wa xlakata, akgatunu domingo tsisa xkinkamalakgachayan kintala tsumat chu akit niku xkalimakgalhtawakgekan Biblia laktsu kamanan. Alistalh xaktaʼanaw kʼatanu tamakxtumit nema xkgalhi kamakgkawitu hora tsisa. Chu kakgotanun xaktaʼanaw kintse kxtamakxtumitkan xtatayananin Jehová. Xakakxilhaw pi umakgolh akgtiy takanajla lu tanu tanu xwankgonit.
Akxtum kkatawi familia Hutcheson kʼAsamblea Internacional «Voluntad Divina» kkata 1958.
Kintse kalitachuwinalh tuku xkatsininit Bob Hutcheson chu xpuskat, Marion, tiku xʼamigos xwankgonit, chu xlakan na xtatayananin Jehová litaxtukgolh. Kkata 1958, Bob chu Marion kinkalinkgon akit chu kgalhtutu xkamanankan kʼAsamblea Internacional «Voluntad Divina», nema makgapalalh akgtsayan kilhtamaku chu tlawaka kNueva York. La uku kkatsi pi lu liskujkgolh xlakata tlan xkinkalinkgon, chu lu lanka xtapalh kakxilha xlakata uma kilhtamaku lu kpaxuwalh.
XLAKATA KILILAKGAPUTSAKA LAKGPALILH KILATAMAT
Akxni kgawasaku xakwanit, xaklama kʼakgtum finca niku xʼanan lhuwa animales, chu lu xaklakgati kkakuentajtlawa. Akit veterinario xakwamputun. Kintse litachuwinalh chatum kgolotsin xalak congregación tuku xakkgalhtawakgaputun, chu xla kintachuwinalh. Uma tala kimalakapastaknilh pi lamaw «kxaʼawatiya kilhtamaku» chu kimalakpuwanilh la xʼama laktlawa la ktalalin Jehová komo xakkalh lhuwa kata kʼuniversidad (2 Tim. 3:1). Klilakpuwa tuku kiwanilh chu ni kkalh kʼuniversidad.
Pero ni xakkatsi tuku xakkama tlawa akxni xakmasputulh preparatoria. Ksputat semana xakkan lichuwinan Dios maski ni lu xaklakgati chu xaklakpuwan pi nikxni precursor xakkama litaxtu. Kintlat chu kinkuku, tiku ni xtatayananin Jehová xwankgonit, xlakaskinkgo pi xakskujli kʼakgtum empresa nema lu xlakgapaskan niku kstakan seguros anta kToronto. Kinkuku lu xlakaskinka tuku xlakgaya kʼuma empresa, chu kmakglhtinalh taskujut nema xkimalaknunima.
Anta, lhuwa hora xakskuja chu xakkataskuja tiku ni xtatayananin Jehová xwankgonit. Chu uma tlawalh pi nialh lu xakliskujli tuku xla kintakanajla. Uma kilhtamaku akxtum xaktawi kintata, tiku ni xtatayana Jehová xwanit. Pero akxni nilh, talakaskilh nakputsa niku xakkama tawila.
Bob chu Marion, natalan tiku kilinkgolh kʼasamblea kkata 1958, xtachuna la kinatlatni litaxtukgolh. Kiwanikgolh pi akxtum xakkalh katatawila chu lu kimakgtayakgolh natatliwakglha kintakanajla. Kkata 1960, John, xkgawasakan Bob chu Marion, chu akit akxtum ktamunuw. Chu xlakata John precursor wa, akit na tlakg ktsukulh lichuwinan Dios. Natalan akxilhkgolh la kstakma kintakanajla chu alistalh kilakgayawakgolh xakskujli chuna la siervo de la Escuela del Ministerio Teocrático.a
LU XATLAN MAKGTAYANA CHU TUKU TALAKGPALILH KKILATAMAT
Akxni ktamakgaxtokgwi kkata 1966.
Kkata 1966, ktatamakgaxtokgli Randi Berge, chatum xapaxuwana precursora tiku xmakgtayanamputun niku tlakg xtalakaskin tamakgtay. Superintendente de circuito tiku xkinkalakgapaxialhnanan lu kinkamakgtayan chu kinkamakgpuwantinin pi xakkaw makgtayananaw kcongregación xla Orillia (Ontario). ¡Ktakaxwi chu kkaw!
Randi lu xlipaxuwa putum tuku xtlawa chu uma xmakgpuwantininan. Wa xlakata, akxni kchaw kʼOrillia, na ktsukulh skuja la precursor chu klakkaxwililh tlakg tlan makgalhtawakgena naklitaxtu. Lu xkimakgapaxuwa nakkamakgtaya amakgapitsin nalakgapaskgo tuku xaxlikana masiya Biblia. Lu kinkamakgapaxuwan pi tlan kkamakgtayaw akgtum tamakgaxtokgat xalak Orillia xlakata nalakgpalikgo xlatamatkan chu natamakamastanikgo Jehová.
XASASTI TACHUWIN CHU XASASTI TAPUWAN
Akgtum kilhtamaku akxni kkilalh kToronto, klakgapasli Arnold MacNamara, chatum tala tiku xpulalin Betel. Xla kinkgalhskilh komo precursores especiales xaklitaxtuputuw. Lakapala kkgalhtilh: «Chuna, pero ni anta kQuebec». Na xaktsukunit lakpuwan tuku xkalakpuwanikgo canadienses tiku xchuwinankgo inglés makgapitsi canadienses xalak Quebec, tiku xchuwinankgo francés. Uma kilhtamaku, xʼanan akgtum grupo político kQuebec niku xmakgtanumakgo tiku nialh xtapakgsiputunkgo kpaís.
Arnold kinkgalhtilh: «Sucursal kajwatiya kamalakgachama precursores especiales anta kQuebec». Nialhtu kwa chu kmakgamakglhtinalh uma taskujut. Akit xakkatsi pi Randi xʼamputun makgtayanan anta. Alistalh kkatsilh pi uma tuku klaksakwi wa tuku tlakg tlan xwanit.
Kkilaw kʼakgtum curso niku kinkamasiyanikan francés, nema makgapalalh akgkitsis semanas. Akxni sputli, Randi chu akit, chu atanu tamakgaxtokgat kinkamalakgachakan kRimouski, akgtum kachikin nema wi 540 kilómetros kxnoreste Montreal. Kʼakgtum tamakxtumit akxni kmastalh tamakatsinin, takgaxmatli pi ni lu xakkatsininit francés. Akit xakwamputun pi kʼasamblea xʼamakgo minkgo lhuwa «natalan xalak Austria» tiku sucursal xkamalakgachama, pero wata kwa pi xʼamakgo minkgo «lhuwa avestruces».
«Xasnapapa chiki» nema xwi kRimouski.
Anta kRimouski, ni kajwatiya akxtum xakkatawilaw tamakgaxtokgat nema akxtum xkinkatamalakgachakanitan. Kʼuma chiki na xwilakgolh kgalhtati laktsuman tiku lu xlichuwinankgo Dios chu familia Huberdeau, tiku xkgalhikgo chatiy xlaktsuman. Familia Huberdeau rentarlikgolh akgtum chiki nema xkgalhi akgtujun cuarto chu kiliputumkan xaklakgaxokgoyaw renta. Xaklimapakuwiyaw «Xasnapapa Chiki» xlakata snapapa xwanit chu kxlakatin xyakgo xatalayaw. Anta xakwilaw max kgalhkutiy o kgalhkutati latamanin. Xlakata Randi chu akit precursores especiales xakwanitaw, xaklichuwinanaw Dios lata tsisa asta katsisni. Lu tlan xakmakgkatsiyaw akxni wi tiku akxtum xkinkataʼanan kinkatalichuwinanan Dios asta maski lu xlonkgnan.
Lu tlan kkatalaliw umakgolh precursores, chu asta akgtum familia klitaxtuw. Xakwiliyaw lhkuyat xlakata nakskgonaw chu xakkgalhchuwinanaw, chu xaklaksaknitaw akgtum kilhtamaku akxni xakmakchayaw pierogis, nema xtachuna la papuku chu tipalhuwa tuku xakpulakmanuyaw. Sábados kkatsisni xakkilhtliyaw chu xaktantliyaw akxni chatum tala xtlakgnan.
Anta kRimouski, latamanin tsukukgolh tatayakgo tuku xaxlikana. Kaj akgkitsis kata titaxtulh chu tamunukgolh lhuwa tiku xkalimakgalhtawakgemaka Biblia, congregación stakli chu analh 35 publicadores. Uma lu kinkamakgapaxuwan.
Akxni xakwilaw kQuebec kinkamakgtayan xlakata tlakg tlan naklichuwinanaw Dios. Kkakxilhwi la Jehová kinkamakgtayan xlakata xaktlawaw kintaskujutkan chu xla kinkamaxkin putum tuku xakmaklakaskinaw. Nachuna, liwana kkalakgapaswi latamanin tiku xchuwinankgo francés, chu lu klakgatiw xtachuwinkan chu xtalismaninkan. Uma kinkamakgtayan tlakg naklakgapasputunaw amakgapitsi talismanin (2 Cor. 6:13).
Titaxtulh kilhtamaku, sucursal kaj xalan kinkakgalhskin komo tlan xakkaw makgtayananaw kTracadie, akgtum kachikin nema xwi kxʼeste Nueva Brunswick. Nina makgas xakfirmarlinitaw maktum contrato xlakata xakkamaw rentarliyaw akgtum chiki chu akit xakmakgalhtawakgenan kʼakgtum escuela. Nachuna, nina makgas, tiku xakkalimakgalhtawakgemaw Biblia publicadores xlitaxtukgonit chu xtlawamaka akgtum Pukgalhtawakga. Ni xakkatsiyaw tuku xakkamaw tlawayaw.
Wa xlakata, putum ksputat semana ktlawaniw oración Jehová. Kkaw kTracadie chu kakxilhwi pi ni xtachuna xwanit la Rimouski. Pero kimpuskat chu akit klawaniw pi komo Jehová xlakaskin pi anta xakskujnaniw, anta xakkamaw tamakgxtakgaw. Klipawaw Jehová, chu kakxilhwi la xla xkinkamakgtayatilhaman (Mal. 3:10). Xlakata Randi ankgalhin tliwakga xkgalhi xtakanajla chu xkgalhi laktlan tayat, makgtayanalh xlakata ni lu tuwa xmakgkatsiw akxni kkaw latamayaw kTracadie.
Anta kTracadie kajwatiya tala Robert Ross kgolotsin xlitaxtu. Xla chu xpuskat, Linda, ankgolh makgtayanankgo la precursores chu anta tamakgxtakgkgolh akxni lakachilh xkgawasakan. Maski xkgalhikgo lhuwa taskujut xlakata xmakgastakmakgo xkgawasakan, lu kinkamakgpuwantinikgon, lu tlan la xkinkamakgamakglhtinankgoyan, lu tlan xlikatsikgo chu xatapaxuwan xlichuwinankgo Dios.
LU KPAXUWAW AKXNI KSKUJWI NIKU XTALAKASKIN TAMAKGTAY
Kwilaw kxapulana circuito niku kskujwi chu lu xlonkgnan.
Akgtiy kata lata xakskujmaw la precursores kTracadie akxni kinkamalakgachanikan maktum invitación nema ni xakkgalhkgalhimaw: kiwanika pi xakskujli la superintendente de circuito. Akgtujun kata kkalakgapaxialhnaw congregaciones niku xchuwinankan inglés, chu alistalh kimalakgachaka kQuebec, kʼakgtum circuito niku xchuwinankan francés. Anta, superintendente de distrito tiku xkinkalakgapaxialhnanan, Léonce Crépeault, ankgalhin xkiwani pi lu tlan taʼakgchuwin xakmastanit.b Pero alistalh xkiwani: «¿Tuku tlan xtlawa xlakata mintaʼakgchuwin tlakg xmakgtayanalh?». Xlakata xla kimakgtayalh, tlakg tlan ktsukulh akgchuwinan chu kintaʼakgchuwin tlakg xmakgtayanan.
Lu klakapastaka Asamblea Internacional «Fe Victoriosa» nema tlawaka kMontreal kkata 1978. Xakmakgtayanama kDepartamento de Alimentos, chu xakkgalhkgalhimaw pi xminkgolh 80,000 latamanin. Pero uma kilhtamaku talakgpalilh la xʼamaka tlawakan liwat: xlakgpalikanit máquinas, tuku xʼamaka mastakan chu la xʼamaka kaxtlawakan liwat. Xʼanan 20 laklanka refrigeradores niku xakkamaw makiyaw liwat xlakata ni kxkutalh, pero lakgachunin ni lu tlan kskujkgo. Chu tuku tlakg nitlan wa pi nila xkilhta ktanuw kʼestadio xlakata xakmatsukiw taskujut, xlakata kgamananka chuna la xlakkaxwilikanita. Asta itat tsisni tlan ktanuw. ¡Chu xtalakaskin pi hornos pasanita xwa xlakata tlan xaktlawakgow liwat akxni nina kxkgakgakgo! Lu xaktlakgwanitaw, pero lhuwa tuku kimasiyanikgolh natalan tiku palha skujkgolh, xlakan tliwakga xkgalhikgo xtakanajlakan chu xatapaxuwan skujkgolh. Uma tuku ktitaxtuw tlawalh pi lu tlan xaklatalaliw, asta la uku kkgalhi amigos tiku anta kkalakgapasli. Uma asamblea nema tlawaka kQuebec lu xlakaskinka litaxtulh, xlakata kwatiya uma kachikin kintalamakgasitsinkan xkinkaputsastalanikgonitan kkata 1940 chu 1950.
Ktawi Randi chu klakkaxwilimaw tuku natamaklakaskin kʼasamblea nema tlawaka kMontreal kkata 1985.
Lhuwa tuku kimasiyanikgolh makgapitsi superintendentes klaklanka asambleas nema xtlawakan kMontreal. Akgtum kilhtamaku, David Splane, tiku la uku makgtapakgsi Lakgkgolotsin tiku Pulalinankgo, wa tiku pulalilh akgtum asamblea. Alistalh, kʼatanu asamblea, akit kilakgayawaka uma taskujut, chu David lu kimakgtayalh.
Akxni xtitaxtunita 36 kata lata kskujwi kcircuito, kkata 2011 kiwanika pi makgalhtawakgena xaklitaxtulh kʼEscuela xla Lakgkgolotsin xalak Congregación. Wa xlakata kaj akgtiy kata titaxtulh, Randi chu akit, 75 tanu tanu chiki niku xakmakgtawilanitaw. Tuwa kmakgkatsiw, pero tlan kitaxtulh. Akxni ksputa akgatunu semana, natalan lu xpaxtikatsininankgo xlakata Lakgkgolotsin tiku Pulalinankgo xlilakgaputsakgo xtakanajlakan.
Alistalh kilakgayawaka la makgalhtawakgena kʼEscuela xla Tiku lichuwinankgo xTamapakgsin Dios. Makglhuwa, natalan tiku xʼankgo kʼuma escuela lu xlilakgaputsakgo xlakata lhuwa tuku xlitlawatkan xwanit: chali chali akgtujun hora xkgalhtawakgakgo, akgtutu hora xlitlawakgo xtareajkan chu xlakkaxwilikgo akgtati o akgkitsis tuku xkalakgayawakan akgatunu semana. Atanu tala tiku na makgalhtawakgena xwanit chu akit, putum kilhtamaku xakkawaniyaw pi kajwatiya Jehová xʼama kamakgtaya xlakata tlan xtlawakgolh uma taskujut. Nikxni ktipatsankgalh la kaks xlilakawankgo natalan akxni xʼakxilhkgo pi komo xlipawankgo Jehová, tlakg lhuwa tuku xtlawakgo nixawa tuku xlakan xlakpuwankgonit.
TUKU TLAN KITAXTU AKXNI KALILAKGAPUTSAKAN AMAKGAPITSIN
Xlakata kintse kalilakgaputsalh tiku xkalimakgalhtawakge Biblia, stakli xtakanajlakan chu asta kintlat na katsiputulh tuku xaxlikana. Akgtutu kilhtamaku lata xninit kintse, kintlat tlawalh tuku lu kaks kinkamalakawanin: alh kPukgalhtawakga xlakata nakgaxmata akgtum taʼakgchuwin. Chu 26 kata nema titaxtulh, ankgalhin kilalh ktamakxtumit. Nikxni tamunulh, pero lakgkgolotsin kiwanikgolh pi ankgalhin wa tiku pulana xchan kPukgalhtawakga.
Xliʼakxilhtit kintse lu kinkamakgtayanitan akit chu kgalhtutu kinatalan laktsuman. Kinatalan chu tiku katamakgaxtokgkgo akxtum skujnanimakgo Jehová. Chatiy wilakgo kBetel: chatum anta kPortugal chu achatum kʼHaití.
Randi chu akit, la uku kskujmaw la precursores especiales kʼHamilton (Ontario). Akxni xakskujma la superintendente de circuito, lu xaklakgatiyaw xakkataʼanaw natalan xlakata xkalakgapaxialhnankgolh latamanin chu xkalimakgalhtawakgekgolh Biblia. Pero la uku lu klakgatiyaw pi akinin wi tiku kkamakgalhtawakgeyaw chu lu klipaxuwayaw kakxilhaw la tatliwakglhma xtakanajlakan. Na tlan liwana kkalakgapasaw natalan xalak congregación, chu kinkamakgpuwantiniyan akxni kakxilhaw pi Jehová kakuentajtlawa kaxatukawa tuku titaxtukgo.
Akxni kkalakapastakaw putum tiku kinkalilakgaputsakgon, lu kkapaxtikatsiniyaw. Wa xlakata, lu kliskujnitaw nakkalilakgaputsayaw amakgapitsin chu kkamakgpuwantiniyaw xlakata tlakg naskujnanikgo Jehová (2 Cor. 7:6, 7). Xwi akgtum tamakgaxtokgat niku xatse, xkgawasakan chu xtsumatkan precursores xlitaxtukgo. Kkgalhskilh xatlat komo ni xlakpuwanit na precursor xlitaxtulh. Pero kiwanilh pi xkamakgtayamaja xfamilia. Wa xlakata kwanilh: «Kalakapastakti pi Jehová tlakg tlan nakakuentajtlawa nixawa wix». Kmakgpuwantinilh pi na xlipaxuwalh tuku xfamilia xlipaxuwamakgo, chu akgchaxan papaʼ alistalh na precursor litaxtulh.
Randi chu akit chuntiya nakkalitachuwinanaw «tiku aku stakmakgo» tuku stlan tlawanit Jehová, chu klakaskinaw pi xlakan na kalipaxuwakgolh naskujnanikgo Jehová chuna la akinin klipaxuwanitaw (Sal. 71:17, 18).
a La uku lilakgapaskan Tiku lakkaxwili tuku natamatitaxti Xlatamat chu xtaskujut kstalanina Cristo.
b Xbiografía Léonce Crépeault taxtulh krevista Makatsinina xla febrero kata 2020, kpáginas 26 asta 30.