Capítulo 2
Tuku militlawat xlakata tlan natawila mintamakgaxtokgat
1, 2. 1) ¿La limasiyalh Jesús pi lu xlakaskinka liwana nalakkaxwiliya tuku natlawaputuna? 2) ¿Niku tlakg talakaskin liwana nalakkaxwiliyaw tuku natlawayaw?
NATLAWAYA akgtum chiki talakaskin liwana nalakkaxwiliya. Akxni nina wiliya xacimiento, pulana milikgalhit putawilh chu alistalh nalakkaxwiliya la nawan minchik. Pero, wi atanu tuku na lu xlakaskinka. Jesús wa: «¿Ti nchatum wixin mpala [tlawaputun] akgtum mpatsaps, na ni pulanaj kaj wi naputlakgay wa ntu nalimakgatsankganan, wa lapi kgalhiy wa ntu namaklakaskin nalimakgatsputuy?» (Lucas 14:28).
2 Xtachuna akxni natlawaya akgtum chiki talakaskin liwana nalakkaxwiliya nachuna xlakata tlan natawila akgtum tamakgaxtokgat. Chalhuwa wankgo: «Ktamakgaxtokgputun». ¿Pero la xlilhuwa liwana lakpuwankgo tuku talakaskin? Maski Biblia tlan lichuwinan tamakgaxtokgat na lichuwinan tukuya taʼakglhuwit limin (Proverbios 18:22; 1 Corintios 7:28). Wa xlakata, tiku tamakgaxtokgputunkgo xlikatsitkan tukuya tasikulunalin limin chu tuku taʼakglhuwit limin.
3. ¿La kamakgtaya Biblia tiku lakpuwamakgo natamakgaxtokgkgo chu tukuya akgtutu takgalhskinin nakgalhtiyaw?
3 Biblia tlan nakinkamakgtayayan. Tastakyaw nema wi anta, wa xtastakyaw tiku malakatsukilh tamakgaxtokgat, Jehová Dios (Efesios 3:14, 15; 2 Timoteo 3:16). Nalimaklakaskinaw tastakyaw nema wilakgolh kʼuma libro, maski xalamakgasa pero makgtayanan, xlakata nakatsiyaw 1) ¿la nakatsiya pi tlantiya natamakgaxtokga?, 2) ¿tuku miliʼakxilhat xlakata tiku natatamakgaxtokga? chu 3) ¿la tlan nitu nalixkajwananatit akxni kgalhiyata tiku natatawilayatit?
¿TLANTIYA NATAMAKGAXTOKGAW?
4. ¿Tuku lu makgtayanan xlakata tlan natawila tamakgaxtokgat chu tuku xlakata?
4 Akxni tlawakan chiki lhuwa tumin tamaklakaskin, pero na tamaklakaskin lhuwa tumin xlakata nakuentajtlawaya. Nachuna kitaxtu ktamakgaxtokgat. Lu tuwa akxni tamakgaxtokgkan; pero na tuwa kitaxtu kata kata tlan nalatalalinkan. ¿Tuku talakaskin xlakata chuntiya tlan nalatalalinkgo? Pulaktum tuku lu xlakaskinka wa pi nalakapastakkgo tuku lawanikgolh akxni tamakgaxtokgkgolh. Biblia chuna lichuwinan tamakgaxtokgat: «Chixku namakgxtakga xtlat chu xtse chu akxtum natatawila xpuskat chu kaj akgtum makni nawankgo» (Génesis 2:24). Jesucristo wa pi kaj pulaktum tuku Biblia wan pi tlan nalilakxtlawakan tamakgaxtokgat chu tlan natamakgaxtokgpara: «talakgxtumit nema ni xlitatlawat», uma wamputun akxni tatalakgxtumi achatum tiku ni xpuskat o tiku ni xchixku (Mateo 19:9, TNM). Komo lakpuwamaw natamakgaxtokgaw, kililakapastakatkan umakgolh tastakyaw xalak Biblia. Komo makgkatsiyaw pi nila namakgantaxtiyaw uma, nina tlan natamakgaxtokgaw (Deuteronomio 23:21; Eclesiastés 5:4, 5).
5. Maski makgapitsi lakpuwankgo pi nila katimakgantaxtikgolh tuku lawanikgo tiku tamakgaxtokgkgo, ¿tuku xlakata lu xlakaskinka xliʼakxilhatkan tiku tamakgaxtokgputunkgo?
5 Chalhuwa lipekuankgo akxni lakpuwankgo tuku lawani tiku tamakgaxtokgkgo. Chatum kgawasa wa: «Akxni kkatsilh pi kinchatiykan akxtum xʼamaw latamayaw putum kilhtamaku kmakgkatsilh xtachuna xaktalakgachitanunit, nila tuku xaktlawa». Komo xlikana paxkiyaw tiku tatamakgaxtokgputunaw, ni namakgkatsiyaw pi lu tuwa tuku lawanikan akxni tamakgaxtokgkan. Wata nalakpuwanaw pi makgtayanan xlakata tlan natawila tamakgaxtokgat. Akxni makgantaxtikgo tuku lawani tiku tamakgaxtokgkgonit kamakgtaya xlakata akxtum natawilakgo akxni anan tapaxuwan chu akxni nakgalhikgo taʼakglhuwit, chu namakgtayakgo maski tuwa tuku natitaxtukgo. Apóstol Pablo tsokgli pi xaxlikana tapaxkit «putum kgalhkgalhi», «putum tayani» (1 Corintios 13:4, 7, TNM). Chatum puskat wan: «Tuku klawaniw akxni ktamakgaxtokgwi tlan kimamakgkatsini. Lu xlakaskinka kakxilha xlakata klawaniw chu na kgaxmatkgolh amakgapitsin pi makxtum ktawilaputunaw» (Eclesiastés 4:9-12).
6. ¿Tuku xlakata tlakg tlan ni natamakgaxtokga akxni kajku kgawasa wix?
6 Xlakata namakgantaxtiya uma milikatsita tuku natlawaya. Wa xlakata apóstol Pablo kawani kstalaninanin Cristo pi tlakg tlan natamakgaxtokgkgo “akxni akchanita xkatakan”, akxni titaxtunita lu lhuwa talakgxtumiputunkgo nema max natlawa pi ni liwana nalakpuwankgo (1 Corintios 7:36). Lakkamanan lakapala talakgpalikgo xtalakapastaknikan akxni stakkgo. Lhuwa tiku tamakgaxtokgkgo akxni nina akchan xkatakan, alistalh katsikgo pi tuku xlakaskinkgo nialh wa tuku lakaskinkgo chu nachuna tiku tamakgaxtokgkgo. Estadísticas limasiyakgo pi tiku tamakgaxtokgkgo akxni nina akchan xkatakan tlakg ni paxuwakgo chu lakxtlawakgo xtamakgaxtokgatkan nixawa tiku tamakgaxtokgkgo akxni akchana xkatakan. Wa xlakata ni lakapala katamakgaxtokgti. Tuku titaxtuyaw akxni staknitawa chu nina tamakgaxtokgaw lu nakinkamakgtayayan akxni natamakgaxtokgaw. Ni tunkun natamakgaxtokga namakgtayayan xlakata pulana miʼakstu nalakgapaskana, chu uma na lu xlakaskinka xlakata tlan natawila tamakgaxtokgat.
PULANA KILIKATSIKAN LA KINTAYATKAN
7. ¿Tuku xlakata pulana xliʼakxilhatkan la likatsikgo tiku tamakgaxtokgputunkgo?
7 ¿Tlan lakapala wana tukuya xalakwan tayat xlikgalhit tiku tatamakgaxtokgputunaw? Lhuwa lakapala wankgo. Pero ¿tukuya tayat kgalhiyaw akinin? ¿Tukuya xatlan tayat kkgalhi xlakata tlan natawila kintamakgaxtokgat? ¿Tukuya chixku o puskat naklitaxtu ktamakgaxtokgat? Akgtum liʼakxilhtit, ¿tunkun klitaya akxni wi tuku nitlan ktlawa chu kmakgamakglhtinan tastakyaw, o ni ktamasta akxni kistakyawakan? ¿Klipaxuwa chu klakpuwan lu tlan nakitaxtu tuku ktlawaputun, o klakpuwan pi nitlan katikitaxtulh chu nitu kimakgapaxuwa? (Proverbios 8:33; 15:15.) Kalakapastakwi pi tamakgaxtokgat ni katilakgpalilh kintayatkan. Komo laktlankajwa akinin, lu xalikswa o lakpuwanaw pi nitu tlan katikitaxtulh akxni nina tamakgaxtokgaw, nachuna nawanaw akxni natamakgaxtokgaw. Xlakata ni akxilhaw la kinkaʼakxilhkgoyan amakgapitsin, tlan xkakgalhskiw kinatlatnikan o chatum amigo tiku lu tlan talalinaw xlakata lakatanks nakinkawaniyan la likatsiyaw chu tuku kilitlawatkan. Komo naʼakxilhaw pi wi tuku kililakgpalitkan, kalakgpaliw akxni nina tamakgaxtokgaw.
Akxni nina tamakgaxtokgaw kakgalhiw lakwan tayat, talismanin chu tuku tlan nakinkamakgtayayan tlan natawila kintamakgaxtokgatkan
8-10. ¿Tukuya tastakyaw kamaxki Biblia tiku tamakgaxtokgputunkgo?
8 Biblia kinkawaniyan pi kilimastatkan talakaskin pi xʼespíritu santo Dios nakinkamakgtayayan nakgalhiyaw lakwan tayat la «tapaxkit, tapaxuwan, takaksni, lu kgalhkgalhinankan, tlawakan tuku tlan, tlan talikatsit, takanajla, ni lakapala sitsikan, machokgokan tuku nitlan tlawaputunkan». Na kinkawaniyan pi “nalakgpaliyaw kintalakapastaknikan” chu “nalilakgpalinanaw xasasti tayat nema tlawaka chuna la xtalakaskin Dios, kxaʼakgstitum chu ni makgxtakgnan” (Gálatas 5:22, 23; Efesios 4:23, 24, TNM). Akxni tlawayaw uma tastakyaw chu tamakgaxtokgaw xtachuna la natamaknuyaw tumin kbanco: akxni natamakgaxtokgaw tlakg natalhuwi.
9 Akgtum liʼakxilhtit, xapuskat tlakg kuenta natlawa “wantu makinit kxnaku” nixawa la tasiya (1 Pedro 3:3, 4). Ni tlankajwa namakgkatsikan chu liwana nalakapastaka namakgtaya xlakata skgalala nawan, nema akgtum «corona tuku tlan litasiyakan» (Proverbios 4:9; 31:10, 30; 1 Timoteo 2:9, 10). Chu chixku, natsuku lismani tlan nakalikatsini chu nakamaxki kakni lakpuskatin (1 Timoteo 5:1, 2). Nachuna, talakaskin nakatsini nalaksaka tuku natlawa chu tlan namakgantaxti tuku lakgayawakan, chu na nawan akxni wi tuku nila tlawa chu natataktuju. Tiku kajwatiya mapakgsinamputun wili taʼakglhuwit ktamakgaxtokgat (Proverbios 29:23; Miqueas 6:8; Efesios 5:28, 29).
10 Maski tuwa nalakgpaliya mintayat, wa tuku kilitlawatkan putum kstalaninanin Cristo chu na nakinkamakgtayayan tlakg tlan nalikatsiniyaw tiku tamakgaxtokgaw.
TUKU MILIʼAKXILHAT XLAKATA TIKU NATATAMAKGAXTOKGA
11, 12. ¿Tuku nakamakgtaya xlakata nakatsikgo pi lakxtum lakapastaknankgo tiku tamakgaxtokgputunkgo?
11 ¿Talismani niku wix wila chatunu chatunu nalaksaka tiku natatamakgaxtokga? Komo chuna, ¿la natlawaya komo wi tiku lakgatiya? Pulana miʼakstu kakgalhskinka: «¿Xlikana ktamakgaxtokgputun?». Nitlan kaj natakgamanana achatum akxni nixlikana tatawilaputuna (Proverbios 13:12). Alistalh miʼakstu kakgalhskinka: «¿Tlantiya naktamakgaxtokga?». Komo nakgalhtinana pi chuna umakgolh takgalhskinin, tlan natlawaya chuna la talismani kminkachikin. Kmakgapitsi países, akxni chatum kgawasa akxilhnita chatum tsumat, lakatanks wani pi tlakg lakgapasputun. Komo tsumat ni lakaskin, ni xafuerza nawaniya asta nalimakgasitsiya. Kalakapastakwi pi tiku wanipat na lakgchan nalaksaka xlakata uma. Pero, komo nawaniyan pi tlan, nalakkaxwiliyatit wi tuku akxtum natlawayatit. Chuna tlan nakatsiya komo wa tiku militatamakgaxtokgat.a ¿Tuku xliʼakxilhatkan akxni wi tiku kajku lalakgapasma?
12 Xlakata nakatsiyaw xtakgalhtin uma takgalhskinin, kalichuwinaw piano chu guitarra. Komo liwana kawilinikanit xcuerdas tlan natakgaxmata maski kaj piano o guitarra natlakgkan. Pero ¿la natakgaxmata akxni akxtum nakatlakgkan? Tlan xlitakgaxmatat. Nachuna kitaxtu chatunu tiku latamakgaxtokga. Max chatunu liskujkgolh xlakata nakgalhikgo «tlan» tayat. Pero uma lu xlakaskinka takgalhskinin: ¿xchatiykan kgalhikgo tlan tayat? Uma wamputun pi, ¿lakxtum lakapastaknankgo?
13. ¿Tuku xlakata nitlan komo natatawilaputunaw tiku ni kakninani Jehová?
13 Lu xlakaskinka pi watiya takanajla nakgalhikgo chu watiya tastakyaw. Apóstol Pablo tsokgli: «Ni katatalakgxtupikgotit yama nti ni kanajlakgoy» (2 Corintios 6:14; 1 Corintios 7:39). Akxni natatamakgaxtokga tiku ni kanajlani Dios, alistalh natawila lanka taʼakglhuwit. Pero komo akxtum kakninanikgo Jehová Dios nakamakgtaya xlakata akxtum natawilakgo. Jehová lakaskin pi kapaxuwaw chu na lu tlan katalaliw tiku tamakgaxtokgaw. Na lakaskin pi akxtum nakakninaniyaw chu lakgakgantutu nawan kintamakgaxtokgatkan (Eclesiastés 4:12).
14, 15. Kawanti tuku xlakata ni kajwatiya talakaskin watiya takanajla nakgalhikan xlakata tlan natawila tamakgaxtokgat.
14 Maski akxni kakninanikan Dios makgtayanan xlakata akxtum natawilakgo tiku latatamakgaxtokgnit, na wi atanu tuku xlitlawatkan. Xlakata lipaxuw natawilakgo, lakxtum tuku natlawaputunkgo. ¿Tuku tlawaputuna wix? Akgtum liʼakxilhtit, ¿tuku lakpuwana xlakata nakgalhiyatit kamanan? ¿Tuku tlakg xlakaskinka akxilha kmilatamat?b (Mateo 6:33.) Xlakata lipaxuw natawila akgtum tamakgaxtokgat xchatiykan lu tlan amigos nawankgo chu lu tlan nalatalalin (Proverbios 17:17). Wa xlakata, lakxtum tuku natlawaputunkgo. Nila latalalinkan komo ni lakxtum tuku tlawaputunkan chu nachuna kitaxtu ktamakgaxtokgat. Pero, komo tiku tatamakgaxtokgputuna lakgati paxialhnan chu wix ni, ¿wamputun pi nila natamakgaxtokgatit? Ni chuna. Max wi atanu tuku tlakg xlakaskinka nema lakxtum lakgatiyatit. Tuku tlakg tlan, namakgapaxuwaya tiku natatamakgaxtokga komo natatlawaya tuku xla lakgati (Hechos 20:35).
15 Tlan nawanaw pi xlakata tlan nalatatamakgaxtokga talakaskin wi tuku nalakgpalikgo ni kaj xlakata tuku akxtum lakgatikgo. Ni kaj natlawayaw uma takgalhskinin: «¿Lakxtum tuku klakgatiyaw?», wata nakgalhskinkana: «¿Tuku la akxni ni akxtum tuku lakapastakaw? ¿Ni sitsiyaw akxni lakkaxtlawayaw taʼakglhuwit, chu ni maktujuyaw tiku tamakgaxtokgaw? ¿O akxni ni akxtum tuku lakapastakaw lanka taʼakglhuwit tawila alistalh?» (Efesios 4:29, 31). Komo tamakgaxtokgputunaw, ni nakatalalinaw tiku laktlankajwa, tiku ni lakgpaliputunkgo tuku lakapastakkgo, tiku putum kilhtamaku lakaskin katatlawalh tuku lakapastaka.
PULANA KILILAKGAPASATKAN
16, 17. ¿Tuku xlikatsit kgawasa chu tsumat xlakata tiku tatamakgaxtokgputunkgo?
16 Akxni chatum tala wi tuku lakgayawakan kcongregación pulana “liʼukxilhkan” komo makgantaxti tuku lakgayawakan (1 Timoteo 3:10). Na tlan natlawayaw la wan uma texto. Akgtum liʼakxilhtit, chatum tsumat tlan nakgalhskinkan: «¿La lilakgapaskan uma chixku? ¿Tiku xʼamigos? ¿Tlan machokgo tuku nitlan tlawaputun? ¿La kalikatsini tiku linkgoya kata? ¿La kalilakgapaskan xfamilia? ¿La katalalin xfamilia? ¿La xlilakaskinka akxilha tumin? ¿Malakatsali la wa kuchu? ¿Lu xasitsin o asta niknan? ¿Tuku lakgaya kcongregación chu la makgantaxti tuku lakgayawakanit? ¿Tlan lu nakmaxki kakni?» (Levítico 19:32; Proverbios 22:29; 31:23; Efesios 5:3-5, 33; 1 Timoteo 5:8; 6:10; Tito 2:6, 7).
17 Kgawasa tlan nakgalhskinkan: «¿Paxki chu maxki kakni Dios uma tsumat? ¿Tlan nakuentajtlawa akgtum familia? ¿Tuku nalakaskin xfamilia pi naktlawayaw? ¿Liwana lakapastaka tuku tlawa, xaskujni, ni lu laktlawa tumin? ¿Tuku lichuwinan? ¿Kamakgtayaputun amakgapitsin, o kaj xakstu paxkikan chu makgtanu niku ni xkuenta? ¿Tlan nalipawankan? ¿Nakgalhakgaxmatputun tiku napulalin, o ni masta talakaskin napulalinkan chu ni kgalhakgaxmatninan?» (Proverbios 31:10-31; Lucas 6:45; Efesios 5:22, 23; 1 Timoteo 5:13; 1 Pedro 4:15).
18. ¿Tuku xlilakapastakatkan tiku lalakgapasmakgo akxni naʼakxilhkgo pi kgalhi makgapitsi nitlan tayat tiku tatamakgaxtokgputun?
18 Kalakapastakwi pi lakgapasmaw chatum tiku na lakgalhina xlakata na xtlat Adán, chu ni naliʼakxilhaw la chatum tiku taxtu ktelevisión. Putum latamanin makgapatsankgakgo chu makgapitsi tlan ni kuenta natlawayaw akinin chu nachuna tiku tatamakgaxtokgputunaw (Romanos 3:23; Santiago 3:2). Nachuna, akxni wi tuku makgapatsankgayaw nakinkamakgtayayan nastaka kintakanajlakan. Akgtum liʼakxilhtit, kalakpuwanti pi kgalhiyatit taʼakglhuwit akxni aku lalakgapaspatit, asta tiku lapaxkikgo chu lamaxki kakni min kilhtamaku ni lakxtum tuku lakapastakkgo (katamalakxtupi Génesis 30:2; Hechos 15:39). ¿Max natalakaskin pi xchatiykan tlakg “namakaksakgo xʼespíritujkan” chu nakatsinikgo liwana nalakkaxtlawakgo xtaʼakglhuwitkan? (Proverbios 25:28.) ¿Tasiya pi talakgpaliputun tiku tatamakgaxtokgputuna? ¿Chu wix tuku tlawapat? ¿Tlan ni lu lakapala nasitsiya chu ni lu likswa nawana? (Eclesiastés 7:9.) Katsinikan lakkaxtlawakan taʼakglhuwit makgtayanan xlakata akxni tamakgaxtokgnitata nawan tlan lakatanks nalawaniyatit tuku lakpuwanatit (Colosenses 3:13).
19. ¿Tuku natlawakgo komo natsuku tawila laklanka taʼakglhuwit akxni aku lalakgapasmakgo tiku tamakgaxtokgputunkgo?
19 ¿Tuku natlawayaw komo naʼakxilhaw pi kgalhi makgapitsi nitlan tayat? Lu kuenta xlitatlawat uma. Maski lu lakgatiyaw tiku tatamakgaxtokgputunaw chu maski lu tamakgaxtokgputunaw, ni chuntiya kamakgxtakgwi komo kgalhi nitlan tayat (Proverbios 22:3; Eclesiastés 2:14). Komo lakpuwanaw nitlan katikitaxtulh natatamakgaxtokgaw tiku lakgapasmaw, tlakg tlan nawan nalaktlawayaw chu ni natatamakgaxtokgaw.
XASKULUNKU KAWA AKXNI WI TIKU KAJKU LALAKGAPASMA
20. ¿La natlawakgo tiku tamakgaxtokgputunkgo xlakata ni natlawakgo tuku nitlan?
20 ¿Tuku natlawakgo xlakata xaskulunku nawan akxni wi tiku kajku lalakgapasma? Pulana kaʼakxilhkgolh pi ni natlawakgo tuku ni xlilat. Anta niku lapat, ¿tlan akxilhkan pi tiku ni tamakgaxtokgkgonit nalamakgachipa, nalatsuka, nalaʼakgpixtiya o nalasnata? Maski ni wankan pi nitlan uma, pero talakaskin ni chuna natlawakan asta akxni ay lakkaxwilikgonit pi natamakgaxtokgkgo. Kuenta xlitatlawat xlakata uma ni nakamatlawi tuku xalixkajni chu ni nakamatlawi talakgxtumit nema ni xlitatlawat (Efesios 4:18, 19; katamalakxtupi El Cantar de los Cantares 1:2; 2:6; 8:5, 9, 10). Xlakata naku akgskgawinan, lu xlakaskinka ni xakstukan natamakgxtakgkgo kchiki, kʼakgtum cuarto, kʼakgtum putlaw o alakatanu niku max tlan natlawakgo tuku nitlan (Jeremías 17:9). Komo xaskulunku nawan akxni wi tiku lalakgapasma limasiyakgo pi machokgokgo akxni tlawaputunkgo tuku nitlan chu lakaskinaw pi tlan natawila tiku natatamakgaxtokgaw nixawa tuku akinin lakaskinaw. Tuku tlakg xlakaskinka, akxni ni tlawakgo tuku nitlan tiku lalakgapasma makgapaxuwa Jehová Dios, tiku kaskini xlakskujnin ni natlawakgo tuku lixkajni chu ni tlawakgo talakgxtumit nema ni xlitatlawat (Gálatas 5:19-21).
21. ¿Tuku talakaskin lakatanks nalawani xlakata ni naʼanan tuku nitlan akxni wi tiku lalakgapasma?
21 Xlipulaktiy, talakaskin lakatanks nalatachuwinan xlakata ni natlawakgo tuku xalixkajni. Akxni tiku lakpuwankgonita natamakgaxtokgkgo wi tuku talakaskin lakatanks nalichuwinankgo. ¿Niku natawilakgo? ¿Naskujkgo xchatiykan? ¿Kgalhiputunkgo kamanan? Na tlan nalawani komo wi tuku tlawakgonit tuku max nalikgalhikgo taʼakglhuwit kxtamakgaxtokgatkan. Komo laklinkgo tumin chu tuku lakgaya nema lu xlakaskinka, wi komo kgalhikgo akgtum xasnun tajatat. Xlakata lhuwa latamanin tiku kgalhikgo VIH (virus nema tlawa pi nakgalhiya sida) ni lakapala litasiyakgo, tlan nawan komo tiku tatamakgaxtokgputun o xnatlatni naskinkgo pi katlawanika análisis xlakata nakatsi komo kgalhi sida chatum tiku pulana tanu tanu tiku xtatalakgxtumi o xlilhtukukan droga. Komo nataxtuya pi kgalhi sida, tiku tatatla ni xafuerza nawani pi katatawilalh komo xla ni lakaskin. Tuku tlakg tlan, tiku tamakgaxtokgputun natlawanikan análisis komo kgalhi sida komo xmakgtlawa tuku nitlan.
AKXNI TAMAKGAXTOKGKGONITA
22, 23. 1) ¿La max natamalakatsali akxni wi tiku lakkaxtlawa xlakata natamakgaxtokga? 2) ¿La xlitalakapastakat xlakata paskua chu tamakgaxtokgat?
22 Max akxni atsinu xtsankga xlakata tiku natamakgaxtokgkgo xlakkaxwilimakgo paskua. Ni lu katitlakgwalh o ni lhuwa taʼakglhuwit katikgalhilh komo ni lu lhuwa tuku natlawa. Akgtum lanka paskua max nakamakgapaxuwa xparientes chu amakgapitsi latamanin, pero max lu nalitlakgwan o naʼakgxuni chu lhuwa tumin nalilaktlawa tiku natamakgaxtokgkgo chu xfamilia. Tlan natlawayaw tuku talismani niku wilaw, pero ni namalakatsaliyaw chu ni tlakg lanka natlawaputunaw nixawa amakgapitsi, xlakata nialh katiʼanalh tapaxuwan chu ni katipaxuwakgolh tiku tamakgaxtokgmakgolh. Maski tlan nakgaxmataw tuku nawankgo amakgapitsin wa kgawasa tiku tamakgaxtokgma tiku xlilaksakat tuku natatlawa kxpaskua (Juan 2:9).
23 Kalakapastakwi pi paskua akxni tamakgaxtokgkan kaj akgtum kilhtamaku makgapala, pero tamakgaxtokgat xliputum kilhtamaku tawila. Ni lu kalakapastakwi kilhtamaku akxni naʼanan tamakgaxtokgat. Wata kaputsaw xtamakgtay Jehová Dios chu kalilakpuwaw la nawan kilatamatkan akxni tamakgaxtokgnitawa nawan. Chuna tlan nakinkakitaxtuniyan akxni natamakgaxtokgaw.
a Xlakata tuku lichuwinaw chuna xlitatlawat kkachikinin niku nitu wamputun akxni chatiy kstalaninanin Cristo akxtum napaxialhnankgo xlakata nalalakgapaskgo.
b Max kcongregación wi tiku tlawakgo tuku xla Dios pero ni lu skujputunkgo chu kgalhikgo talakapastakni chu tayat nema anan kkakilhtamaku (Juan 17:16; Santiago 4:4).