Lhuwa takanajla makxtum skujkgo ¿Wa uma tuku Dios lakaskin?
«¿Kinkamamakxtumiyan o kinkamapapitsiyan tuku tlawa takanajla?» Uma takgalhskinin katlawanilh tiku likgalhtawakgakgo diario The Sydney Morning Herald. Atsinu ni putum, 89% wankgolh pi takanajla kamapitsi latamanin.
PERO tiku makxtum tlawakgo takanajla, ni chuna akxilhkgo. «Kakimasiyani akgtum takanajla nema wan pi ni nalakgalhamanankan [...,] kuentajtlawakan tuku anan kKatiyatni [...,] liwana kamakgamakglhtinankan amakgapitsin», wan Eboo Patel, tiku matsukilh tuku wanikan Interfaith Youth Core.
Chu xlikana: budistas, católicos, protestantes, hindúes chu musulmanes makxtum lakgonit xlakata masputuputunkgo talimaxkgen, kamakgtayaputunkgo latamanin, xlakata ni nakamaknukan laktsu bombas, kawanikgo xlakata tuku maxkajwi chu tuku laktlawa katiyatni. Nachuna tamakxtumikgo xlakata nalakgatekgsni chu nalawanikgo tuku lakpuwankgo. Nachuna, paskuajnankgo, mapasikgo velas, tlakgnankgo, o tlawakgo oraciones.
¿Tlan nalakkaxtlawakgo takanajla xtaʼakglhuwitkan komo makxtum nalakgo? ¿Wa uma tuku namaklakaskin Dios xlakata tlakg tlan natawila katiyatni?
¿LA KITAXTULH?
Akgtum lanka tamakxtumit xla takanajla lu lipaxuwakgo xlakata anankgo k76 países chu 200 takanajla makgtapakgsikgo. Tuku lakaskinkgo wa pi «putum kilhtamaku chu nikxni xlakxlalh»; pero, ni chuna kakitaxtuninit. Akgtum liʼakxilhtit, tiku makilhtsukikgolh uma tamakxtumit wankgolh, pi limapakgsin tuku tsokgka liwana lakputsaka tachuwin xlakata ni xkalimakgasitsika tanu, tanu takanajla. ¿Tuku xlakata? Xlakata ni putum xlakaskinkgo pi xlichuwinanka Dios kʼuma tatsokgni. ¿Tuku tlawakgolh? Ni lichuwinanka Dios.
Pero komo nila lichuwinankan Dios, ¿tuku litaxtu takanajla? ¿Tuku litalakgpali umakgolh takanajla chu tiku kamakgtayakgo amakgapitsin? Wa xlakata tamakxtumit nema lichuwinawa ni lilakgapaskan akgtum takanajla, kaj akgtum tamakxtumit nema tlawa nalalakgtalakatsuwikgo latamanin.
¿KAJ WA TALAKASKIN NAWANKAN PI XLITATLAWAT TUKU TLAN?
Chatum tiku lu lakgapaskan chu kamakgtaya takanajla Dalai Lama wan: «Putum takanajla watiya tapaxkit masiyakgo, kalalakgalhamalh, kalatapatilh». Chu wampara: «Tuku lu xlakaskinka wa pi chali chali kalilatamaw».
Liwana tasiya pi tapaxkit, talakgalhaman chu tapatinankan lu xlakaskinka. Tuku lu lakgapaskan wanikan Regla de Oro nema lichuwinalh Jesús wan: «Chuna mpi xlipaks nkatuwa wantu xlakaskintit nakatlawanikgoyan nchixkuwin, nachuna wixin natlawanikgoyatit» (Mateo 7:12). Pero ¿kajwatiya uma xlitlawat xaxlikana takanajla? ¿Kajwatiya namasiya pi natlawakan tuku tlan?
Apóstol Pablo wa pi kxkilhtamaku lhuwa latamanin xtlawaputunkgo xtalakaskin Dios pero «ni xlakgapaskgoy ntamalulokgni [o xaʼakgstitum] ntu miniyacha Dios». Xlakata ni xlakgapaskgo “xaʼakgstitum nema xla Dios” chu “wata xakstukan xtlawaputunkgo tuku xaʼakgstitum” (Romanos 10:2, 3). Chu komo ni liwana xkatsikgo tuku xkaskini Dios, nitu xlitaxtu tuku xtlawaputunkgo chu xtakanajlakan (Mateo 7:21-23).
BIBLIA CHU TAKANAJLA TIKU MAKXTUM SKUJKGO
Jesús wa: «Chapaxuwana lamakgo wa nti ntlawakgoy ntatanksni» (Mateo 5:9). Tlawalh tuku lichuwinalh, wa pi ni nalatlawanikan tuku nitlan, chu kalinilh tamakatsin xla takaksni lhuwa takanajla (Mateo 26:52). Tiku kgaxmatkgolh xtamakatsin kamamakxtumilh tapaxkit nema nitu masputu (Colosenses 3:14). Pero ¿wamputun uma pi Jesús lipaxuwalh xlakata makxtum xtawilakgolh latamanin chu tlan xlatalalinkgolh? ¿Akxtum katalalh amakgapitsi takanajla?
Tiku xkapulalinkgo fariseos chu saduceos lu putsastalanikgolh; asta xmakgniputunkgo. ¿Tuku tlawalh Jesús? Kawanilh kstalaninanin: «Kaj chuna kamakgaxtakgkgotit. Sampi lakgatsin, xpulaliyananin lakgatsin» (Mateo 15:14). Chuna la akxilhaw, Jesús ni makxtum katalalh.
Titaxtulh kata lakatsukulh akgtum congregación xla kstalaninanin Cristo kGrecia, kkachikin Corinto, nema lilakgapaska xlakata lhuwa takanajla xʼanan, chu anankgo lhuwa latamanin xalak tanu kachikinin. ¿Tuku tayat xkgalhikgolh kstalaninanin? Apóstol Pablo katsokgnilh: «Pala ti ni lipawankgoy Dios wixin ni lakxtum katatlawatit mintalakapastaknakan». Alistalh kawanilh: «Chuna lantla Cristo nilay tatalakxtumiy akgskgawini, nani pala wa wanti lipawan Cristo chu wanti ni lipawan». Chu kastakyawalh: «Katapanutit kxlakgstipankan, chu ni lakxtum katalakgotit» (2 Corintios 6:14, 15, 17, Hua Xasasti Talaccaxlan, 1999).
Chuna la akxilhaw, Biblia kinkawaniyan pi ni akxtum nalakgo takanajla. Max nakgalhskinkana: «¿La natlawayaw xlakata makxtum nalayaw?».
TAMAKXTUMIT NEMA XAXLIKANA
Wantuku lu tlan tlawakgonit latamanin wanikan Estación Espacial Internacional nema lawaka kxmakni Katiyatni, akgkukitsis países nema makxtum lakgonit lhuwa liskujkgolh. ¿Lakpuwana pi tlan xtimakgantaxtikgolh komo ni xtimaklakaskinkgolh planos nema lakkaxtlawakgonit?
Chuna wilakgolh lhuwa takanajla tiku makxtum skujkgo. Maski lu lichuwinankgo pi makxtum kaskujkgolh chu kalamaxkilh kakni, pero nila kamakgtayakgo latamanin xlakata nakgalhikgo xatlan takanajla. Wa xlakata tanu, tanu tuku wankgo xlakata la linkan tayat chu tamasiy xla takanajla.
Biblia limin xlimapakgsin Dios, la planos xla takanajla chu kinkamakgtayayan xlakata nakgalhiyaw xatlan latamat. Tiku tlawakgonit la wan uma planos ni laksakpaxkinankgo maski tanu tanu xcolorkan chu katsinikgonit la akxtum naskujkgo chu xatapaxuwan. Dios xlichuwinanita: «Akxni ama kilhtamaku nakkalilakgpalini xtachuwinkan akgtum xatlan tachuwin, xlakata xputumkan namapakuwikgo Jehová chu akxtum naskujnanikgo» (Sofonías 3:9; Isaías 2:2-4).
Xtatayananin Jehová xatapaxuwan wanikgoyan pi kakalakgapaxialhnanti kxpukgalhtawakgakan nema lakatsu wi kminchik, chu naʼakxilha pi wi takaksni chu makxtum wilakgolh (Salmo 133:1).