PROVEP*
1 Ol provep bilong Solomon,+ pikinini man bilong Devit+ na king bilong Israel:+
2 Bilong kisim skul* long savetingting+ na tok bilong stretim man;*
Bilong kliagut long ol tok i gat savetingting;
3 Bilong kisim tok bilong trenim man+ long kisim gutpela tingting,
Stretpela pasin,+ pasin bilong skelim gut ol samting,+ na pasin i fea;
4 Bilong givim pasin bilong tingting gut+ na mekim samting long man i sot long save;
Bilong givim save na pasin bilong wokim gut tingting+ long yangpela man.
5 Man i gat savetingting i save harim na bihainim ol tok;+
Man i gat gutpela tingting i save kisim ol gutpela tok bilong stiaim em+
6 Long kliagut long mining bilong savetok na tok i hatwok long kisimgut,*
Na ol tok bilong ol man i gat savetingting na ol ridol bilong ol.+
7 Pasin bilong pret* long Jehova, em i stat bilong save.+
Ol longlong man tasol i save heitim savetingting na tok bilong stretim ol.+
9 Ol i olsem wanpela naispela rop plaua ol i raunim long het bilong yu+
Na olsem naispela bilas long nek bilong yu.+
10 Pikinini man bilong mi, sapos ol sinman i laik grisim yu, yu no ken bihainim ol.+
11 Sapos ol i tok: “Kam wantaim mipela.
Yumi go hait na wet i stap bilong kapsaitim blut.
Bai yumi hait na slip, na wet long ol man i no gat asua.
12 Taim ol i stap laip yet, bai yumi daunim ol olsem Matmat* i save daunim man,
Bai yumi daunim ol olgeta, olsem ol man i go daun long hul bilong dai.
13 Bai yumi kisim olgeta gutpela gutpela samting bilong ol i dia tumas;
Na bai yumi pulapim ol haus bilong yumi long ol samting yumi bin kisim.
14 Yu mas joinim mipela,
Bai yumi serim ol samting yumi stilim, na olgeta wan wan bai kisim wankain skel.”
15 Pikinini man bilong mi, no ken bihainim ol.
No ken larim lek bilong yu i bihainim rot bilong ol,+
16 Bikos lek bilong ol i save ran i go bilong mekim pasin nogut;
Ol i hariap long kapsaitim blut.+
17 Tru tumas, man i spredim net long ai bilong pisin, em i no inap kisim pisin.
18 Olsem na ol i hait na slip na wet i stap bilong kapsaitim blut;
Ol i hait na slip i stap bilong tekewe laip bilong ol man.
19 Dispela em pasin bilong ol man husat i save mekim pasin giaman bilong kisim profit,
Na dispela bai tekewe laip bilong man i kisim dispela profit.+
20 Trupela savetingting+ i singaut strong long strit.+
Nek bilong en i wok long i go antap moa long ol ples bung bilong taun.+
21 Long kona bilong ol bisi strit, em i singaut.
Long ai bilong ol geit bilong taun, em i tok:+
22 “I go inap long wanem taim, bai yupela ol man i sot long save i laikim pasin bilong sot long save?
I go inap long wanem taim, bai yupela ol man i save tok bilas i amamas long pasin bilong tok bilas?
Na i go inap long wanem taim, bai yupela ol longlong man i heitim pasin bilong kisim save?+
23 Bihainim tok mi givim bilong stretim yu.*+
Na bai mi kapsaitim strong bilong mi long yu;
Bai mi mekim yu save long ol tok bilong mi.+
24 Mi bin singaut, tasol yu wok long sakim,
Mi bin putim han bilong mi i go, tasol i no gat man i luksave,+
25 Yu no wok long bihainim ol edvais bilong mi
Na yu wok long sakim tok mi givim bilong stretim yu,
26 Olsem na mi tu bai lap taim bagarap i painim yu;
Bai mi tok bilas long yu taim samting yu pret long en i kamap,+
27 Taim samting yu pret long en i kam olsem bikpela win na ren,
Na bikpela bagarap i kamap long yu olsem strongpela win,
Taim pen na hevi na trabel i painim yu.
28 Long dispela taim, ol bai wok long singaut long mi, tasol mi no inap bekim singaut bilong ol;
Ol bai wok strong long painim mi, tasol ol i no inap lukim mi,+
29 Bikos ol i bin heitim pasin bilong kisim save,+
Na ol i no laik pret long Jehova.+
30 Ol i sakim edvais bilong mi;
Ol i no rispektim olgeta tok mi givim bilong stretim ol.
31 Olsem na ol bai karim hevi long* pasin bilong ol,+
Na ol bai pulap tru long ol plen bilong ol yet.
32 Pasin bikhet bilong ol man i sot long save bai kilim ol yet i dai,
Na pasin bilong ol longlong man long ting ol i save pinis long olgeta samting, dispela bai bagarapim ol.
33 Tasol man i putim yau long mi bai sindaun gut,+
Na pasin bilong pret long bagarap i kamap i no inap mekim em i tingting planti.”+
2 Pikinini man bilong mi, sapos yu kisim ol tok bilong mi
Na bungim na putim gut ol lo bilong mi olsem man i bungim na putim gut ol samting i dia tumas,+
2 Long rot bilong putim gut yau bilong yu long savetingting+
Na opim bel bilong yu long lainim pasin bilong skelim gut ol samting;+
3 Na moa yet, sapos yu singaut long kisim pasin bilong kliagut long ol samting,+
Na apim nek bilong yu na singaut long kisim pasin bilong skelim gut ol samting;+
4 Sapos yu wok long painim ol dispela samting olsem man i wok long painim silva,+
Na yu wok hat long painim ol dispela samting olsem man i wok long painim ol samting i dia tumas i stap hait;+
5 Orait bai yu kliagut long pasin bilong pret long Jehova,+
Na bai yu save gut long God.+
6 Long wanem, Jehova yet i save givim savetingting;+
Na maus bilong em i save kamapim tok bilong givim save na tok bilong helpim ol man long skelim gut ol samting.
7 Em i bungim bungim i stap ol savetingting bilong helpim ol stretpela man;
Em i olsem wanpela hap plang bilong pait i banisim ol man husat i givim bel long wokabaut stret.+
8 Em i save was long ol rot bilong mekim stretpela kot,
Na em bai was long rot bilong ol man i stap gut long em.+
9 Orait bai yu kliagut long pasin i stret na stretpela kot na pasin i fea,
Na olgeta samting i gutpela.+
10 Taim savetingting i go insait long bel bilong yu+
Na save i kamap wanpela naispela samting long laip* bilong yu,+
11 Pasin bilong wokim gut tingting bai was long yu,+
Na pasin bilong skelim gut ol samting bai banisim yu,
12 Na seivim yu long bihainim rot nogut,
Na long man i save toktok long ol samting i doti,+
13 Na long ol man i lusim ol stretpela rot
Na i wokabaut long ol rot bilong tudak,+
14 Na long ol man husat i amamas long mekim pasin nogut,
Na ol i kisim amamas long mekim pasin i nogut tru,
15 Ol dispela kain man i bihainim rot i no stret
Na olgeta samting ol i mekim, ol i bihainim pasin giaman tasol.
16 Dispela bai banisim yu long bikhetmeri,*
Na long ol tok gris bilong meri nogut,*+
17 Husat i lusim poroman em i bin pas gut wantaim* long taim em i yangpela yet+
Na em i lusim tingting long kontrak bilong God bilong em;
18 Long wanem, taim man i go long haus bilong em, i olsem em i go bilong dai,
Na rot i go long haus bilong em, em i go long matmat.+
19 Ol man husat i slip wantaim em, ol i no inap kam bek,
Na ol i no inap bihainim gen rot bilong laip.+
20 Olsem na bihainim rot bilong ol gutpela man
Na no ken lusim rot bilong ol stretpela man,+
21 Long wanem, ol stretpela man tasol bai stap long graun,
Na ol man i no gat asua bai stap yet long graun.+
22 Tasol ol man nogut bai no i stap moa long graun,+
Na ol man bilong mekim pasin giaman bai raus olgeta long graun.+
3 Pikinini man bilong mi, no ken lusim tingting long skultok* bilong mi,
Na yu mas tingim gut ol lo bilong mi long bel olgeta bilong yu,
2 Na bai yu stap longpela taim moa
Na laip bilong yu bai i gat bel isi long en.+
3 No ken larim gutpela pasin laikim* na pasin i tru i lusim yu.+
Pasim ol long nek bilong yu;
Raitim ol long bel bilong yu;+
4 Sapos yu mekim olsem, orait long ai bilong God na ol man,+
Yu bai stap olsem man ol i laikim na olsem man i gat gutpela tingting.
7 No ken ting yu saveman tru long ai bilong yu yet.+
Pret long Jehova na tanim baksait long ol pasin nogut.
8 Dispela bai i olsem marasin i oraitim bodi* bilong yu
Na i givim nupela strong long ol bun bilong yu.
9 Onarim Jehova na givim em ol gutpela samting tru bilong yu,+
Na givim em ol namba 1 kaikai* i redi long gaden bilong yu;+
10 Sapos yu mekim olsem, orait ol bakstua bilong yu bai pulap tru,+
Na ol tenk bilong yu* i gat nupela wain long en bai pulap tru na kapsait.
11 Pikinini man bilong mi, taim Jehova i stretim yu, no ken sakim,+
Na no ken heitim tru tok em i mekim bilong stretim yu,+
12 Long wanem, ol man em Jehova i laikim, em i save stretim ol,+
Olsem wanpela papa i save stretim pikinini man em i save laikim tru.+
13 Man i painim pinis savetingting, em i ken amamas+
Na man i kisim pasin bilong skelim gut ol samting, em i ken amamas;
14 Bilong kisim dispela pasin, dispela i winim pasin bilong kisim silva,
Na bilong holim dispela pasin olsem winmani, dispela i winim pasin bilong holim gol.+
15 Dispela pasin i dia tumas winim ol korol;*
I no gat wanpela samting yu laikim tumas i winim dispela pasin.
16 Stap laip longpela taim, dispela i stap long rait han bilong em;
Mani kago na glori i stap long left han bilong em.
17 Na amamas i stap long ol wei bilong em,
Na bel isi i stap long olgeta rot bilong em.+
18 Em i olsem diwai bilong laip long ol man i holim em,
Na ol man husat i holim strong em ol bai amamas.+
19 Long savetingting, Jehova i putim as bilong graun.+
Long pasin bilong skelim gut ol samting, em i kamapim na strongim skai.+
20 Long rot bilong save bilong em, wara i dip tru i bruk long tupela hap,
Na long ol klaut bilong skai, wara bilong nait i pundaun i kam daun.+
21 Pikinini man bilong mi, no ken lusim tingting long ol.*
Banisim gut savetingting na pasin bilong wokim gut tingting;
22 Ol bai givim yu laip
Na ol bai stap olsem bilas long nek bilong yu;
23 Sapos yu mekim olsem, orait bai yu wokabaut gut i go,
Na lek bilong yu bai no inap bam long wanpela samting.*+
25 Bai yu no inap pret long wanpela bagarap i kamap wantu+
O long bikpela win na ren i wok long kam long ol man nogut.+
26 Long wanem, Jehova bai stap olsem man yu ken trastim tru;+
Em bai no inap larim lek bilong yu i pas long trap.+
28 No ken tokim narapela man olsem, “Yu go; kam bek bihain! Bai mi givim yu tumora,”
Sapos nau yu inap givim em dispela samting.
29 No ken wokim plen long bagarapim wantok bilong yu+
Taim em i ting olsem em i stap seif bikos em i sindaun klostu long yu.
30 No ken tok pait nating wantaim wanpela man+
Sapos em i no bin mekim wanpela samting nogut long yu.+
31 No ken mangalim pasin bilong man bilong pait+
O bihainim ol pasin bilong em,
32 Long wanem, Jehova i save heitim man bilong mekim pasin giaman,+
Tasol em i save pas gut wantaim man bilong mekim stretpela pasin.+
33 Jehova i save mekim tok bilong bagarap i ken painim lain bilong man nogut,+
Tasol em i save blesim famili bilong stretpela man.+
34 Sapos ol man i tok bilas long ol narapela man, orait em bai tok bilas long ol,+
Tasol em i save laikim ol man i daunim ol yet.+
35 Man i gat savetingting bai kisim biknem,
Tasol ol longlong man i save amamas long ol pasin i givim nem nogut long ol.+
4 Ol pikinini man bilong mi, harim gut tok bilong papa long stretim yupela;+
Putim gut yau na bai yupela i kisim pasin bilong kliagut long ol samting,
2 Long wanem, mi bai givim yupela ol gutpela tok;
4 Em i bin skulim mi na tok: “Holimpas ol tok bilong mi long bel bilong yu.+
Bihainim ol lo bilong mi na stap laip yet.+
5 Kisim savetingting, kisim pasin bilong kliagut long ol samting.+
No ken lusim tingting long samting mi tokim yu long en, na no ken tanim baksait long en.
6 No ken lusim savetingting, na em bai lukautim yu.
Yu mas laikim em, na em bai banisim yu.
7 Savetingting em i bikpela samting tru,+ olsem na yu mas kisim savetingting,
Na long olgeta samting yu kisim, yu mas kisim pasin bilong kliagut long ol samting.+
8 Yu mas tingim tru savetingting, na em bai litimapim yu.+
Em bai givim biknem long yu bikos yu holimpasim em.+
9 Savetingting bai pasim naispela rop plaua i raunim het bilong yu;
Em bai bilasim yu long wanpela naispela kraun.”
11 Bai mi skulim yu long pasin bilong bihainim savetingting;+
Bai mi stiaim yu long wokabaut long ol rot bilong stretpela pasin.+
12 Taim yu wokabaut, i no gat wanpela samting bai pasim lek bilong yu;
Na sapos yu ron, bai yu no inap pundaun.
13 Holim strong tok bilong stretim yu; no ken lusim.+
Banisim gut, bikos em bai givim yu laip.+
14 No ken go long rot bilong ol man nogut,
Na no ken wokabaut long pasin bilong ol man i save mekim pasin nogut.+
16 Long wanem, ol i no inap slip inap long ol i mekim samting nogut.
Slip i ranawe long ol inap long ol i mekim wanpela man i pundaun.
17 Ol i kaikaim bret bilong pasin nogut,
Na ol i dring wain bilong pait na bagarapim man.
18 Tasol rot bilong stretpela man i olsem lait long moningtaim
I wok long kamap strong na i go bikpela moa long belo.+
19 Rot bilong ol man nogut i olsem bikpela tudak;
Ol i no save wanem samting i mekim ol i pundaun.
20 Pikinini man bilong mi, putim gut yau long ol tok bilong mi;
Harim gut* ol tok mi mekim.
21 Ol i mas stap oltaim long ai bilong yu;
Putim ol gut insait tru long bel bilong yu,+
22 Long wanem, ol i save givim laip long ol man husat i painim ol+
Na ol i save givim gutpela helt long bodi olgeta bilong ol.*
23 Long olgeta samting yu was long en, yu mas was gut long bel bilong yu,+
Long wanem, olgeta samting bilong givim laip long yu i kam aut long en.
24 Putim pasin bilong toktok kranki i go longwe long yu,+
Na putim pasin bilong tok giaman i go longwe tru long yu.
25 Ai bilong yu i mas lukluk i go stret,
Yes, lukluk i go stret long fran bilong yu.+
27 No ken i go long rait sait o long left sait.+
Tanim lek bilong yu na go longwe long ol samting nogut.
5 Pikinini man bilong mi, putim gut yau long savetingting bilong mi.
Harim gut tok mi skulim yu long en long pasin bilong skelim gut ol samting,+
2 Olsem na bai yu inap lukautim gut pasin bilong yu long wokim gut tingting
Na oltaim toktok bilong yu i mas kamapim stretpela save.+
5 Lek bilong em i bihainim rot i go daun long dai.
Em i wokabaut stret i go long Matmat.*
6 Em i no tingting liklik long rot bilong laip.
Em i wokabaut paul long ol rot, em i no save ol dispela rot i go we.
7 Orait, ol pikinini man bilong mi, putim yau long mi
Na no ken tanim baksait long toktok bilong mi.
8 Stap longwe long dispela meri;
No ken go klostu long ai bilong haus bilong em,+
9 Bambai yu no bagarapim gutnem bilong yu long ai bilong ol narapela+
Na karim hevi long laip bilong yu;+
10 Olsem na bai ol man yu no save long ol, ol i no ken pinisim ol samting* bilong yu+
Na ol samting yu wok hat long en bai go long haus bilong man bilong narapela ples.
11 Nogut klostu long pinis bilong laip bilong yu bai yu pilim pen na krai
Taim skin na bodi bilong yu i wok long bagarap+
12 Na yu tok: “Mi bin heitim tru ol tok bilong skulim mi!
Bel bilong mi i bin sakim ol tok bilong stretim mi!
13 Mi no bin harim nek bilong ol man bilong skulim mi
O putim gut yau long ol tisa bilong mi.
14 Klostu nau bai mi bagarap olgeta
Long ai bilong olgeta manmeri husat i kam bung bilong lotu long God.”*+
16 Wai na yu mas larim ol wara long graun bilong yu i ran i go nabaut long ausait,
Na ol wara bilong yu i ron long ol pablik ples?+
17 Ol i bilong yu wanpela tasol,
Na i no bilong yu long serim wantaim ol narapela yu no save long ol.+
18 God i ken blesim hulwara bilong yu,
Na yu ken amamas wantaim meri yu bin maritim taim yu yangpela yet,+
19 Em i olsem wanpela gutpela meri dia, na olsem wanpela naispela meme bilong maunten.+
Larim tupela susu bilong em i amamasim yu long olgeta taim.
Oltaim laikim bilong em i ken pulim yu.+
21 Long wanem, ol pasin bilong man i stap ples klia long ai bilong Jehova;
Em i save glasim gut olgeta wokabaut bilong em.+
22 Ol rong bilong man nogut yet i holimpasim em olsem umben,
Na em bai trap long ol rop bilong sin bilong em yet.+
23 Em bai dai, long wanem, em i no laik kisim ol tok bilong skulim em,
Na em i lusim stretpela rot, long wanem, em i mekim longlong pasin tru.
6 Pikinini man bilong mi, sapos wanpela man i gat dinau na yu putim wanpela samting olsem mak bilong bekim dinau bilong em,+
Sapos yu bin givim han bilong sekan* wantaim man yu no save long em,+
2 Sapos yu kalabus long tok promis yu bin mekim,
Na ol tok bilong yu yet i trapim yu,+
3 Orait, pikinini man bilong mi, mekim yu yet i kamap fri,
Long wanem, yu bin putim yu yet long han bilong dispela man;
Hariap i go na daunim yu yet na strong long askim em long rausim promis yu bin mekim.+
4 No ken larim ai bilong yu i slip
O ai lid bilong yu i slip malolo.
5 Mekim yu yet i kamap fri olsem wanpela gasel* i lusim han bilong man bilong painim abus na i go fri,
Na olsem wanpela pisin i lusim han bilong man bilong kisim pisin na i go fri.
7 Maski ol i no gat komanda, ofisa, o man i bosim ol,
8 Ol i save redim ol kaikai bilong ol long taim bilong san,+
Na long taim bilong kisim ol kaikai i redi long gaden, ol i save bungim kaikai na putim i stap.
9 Yupela ol lesman, inap hamas taim bai yupela i slip tasol i stap?
Wanem taim bai yupela i kirap long slip bilong yupela?
10 Slip liklik, slip malolo liklik,
Foldim han liklik na malolo,+
11 Na pasin bilong i stap rabis bai kam kwiktaim long yu olsem wanpela stilman i kam,
Na pasin bilong sot tru long ol samting bai kam kwiktaim long yu olsem man i holim ol samting bilong pait na i kam.+
12 Wanpela yusles man nogut i save wokabaut na mekim ol toktok kranki;+
13 Em i blinkim ai bilong em,+ mekim ol signal long lek, na mekim eksen long ol pinga bilong em.
14 Ol pasin nogut i stap long bel bilong em,
Oltaim em i save mekim ol plen nogut+ na mekim ol man i kros long ol narapela man.+
15 Olsem na bagarap bai painim em wantu tasol;
Kwiktaim em bai bagarap na em i no inap kamap orait gen.+
16 I gat 6-pela pasin em Jehova i nolaik tru long en;
Yes, 7-pela pasin em i heitim tru:
17 Ai i save mekim pasin antap,+ maus i save giaman,+ na ol han i save kapsaitim blut bilong ol man i no gat asua,+
18 Bel i save wokim ol plen nogut,+ na lek i save ran kwik long mekim pasin nogut,
19 Witnes giaman i save mekim tok giaman oltaim,+
Na man i save kirapim kros namel long ol brata.+
20 Pikinini man bilong mi, tingim gut lo bilong papa bilong yu,
21 Oltaim pasim ol long bel bilong yu;
Pasim ol long nek bilong yu.
22 Taim yu wokabaut, ol bai stiaim yu;
Taim yu slip, ol bai sanap na was long yu;
Na taim yu kirap, ol bai toktok long yu.*
25 No ken laikim em long bel bilong yu bikos em i luk nais+
O no ken larim naispela ai bilong em i pulim yu,
26 Bikos long pamukmeri, yu bai kamap rabisman na kaikai bret tasol,+
Tasol long meri bilong narapela man, em bai mekim na yu lusim laip bilong yu.
27 Yu ting man inap bungim paia long bros bilong em na paia i no kukim ol klos bilong em?+
28 O yu ting man inap wokabaut antap long ol hatpela sit bilong paia na paia i no kukim lek bilong em?
29 Dispela i wankain long man husat i slip wantaim meri bilong narapela man;
Man husat i tatsim dispela meri, em i no inap abrusim panismen.+
30 Sapos man i stil bilong pulapim bel bilong em taim em i hangre,
Ol man i no inap heitim em.
31 Tasol taim ol i painim em, em bai bekim ol samting inap 7-pela taim;
Em bai givim olgeta gutpela samting long haus bilong em.+
32 Man i mekim pasin adaltri* wantaim narapela meri, em i no gat gutpela tingting;
Man husat i mekim olsem, em i bringim bagarap i kam long em yet.+
34 Long wanem, pasin jeles i save mekim maritman i belhat nogut tru;
Em i no inap sori taim em i bekim rong.+
35 Em bai no inap ekseptim kompensesen;*
Maski presen yu givim i bikpela tru, dispela bai no inap mekim kol bel bilong em.
7 Pikinini man bilong mi, bihainim ol tok bilong mi,
Bungim na putim gut ol lo bilong mi olsem man i bungim na putim gut ol samting i dia tumas.+
2 Bihainim ol lo bilong mi na bai yu stap laip;+
Lukautim gut ol gutpela tok* bilong mi olsem yu lukautim gut kiau bilong ai bilong yu.
4 Yu mas tok olsem long savetingting, “Yu susa bilong mi,”
Na kolim pasin bilong kliagut long ol samting olsem, “wantok bilong mi,”
6 Long windo bilong haus bilong mi,
Long hul bilong blain, mi lukluk i go daun,
7 Na taim mi lukluk long ol man i no gat gutpela tingting na save,
Mi luksave olsem namel long ol yangpela, i gat wanpela yangpela man i sot tru long gutpela tingting.+
8 Em i wokabaut long strit i go klostu long kona bilong dispela meri,
Na em i wokabaut i go olsem long haus bilong meri
10 Na mi lukim wanpela meri i kam bungim em,
Em i bilas olsem* wanpela pamukmeri,+ na bel bilong em i pulap long pasin giaman.
11 Em i save toktok na pairap nabaut na i gat strongpela het.+
Em i no save stap* long haus.
12 Em i save hait i stap long olgeta kona,
Wanpela minit em i stap ausait, narapela minit em i stap long ol pablik ples.+
13 Em i holimpasim dispela yangpela man na givim kis long em;
Na em i lukluk stret long em na tokim em olsem:
14 “Mi mas go mekim ol sakrifais bilong kamap wanbel wantaim God.+
Tude mi bin inapim ol tok promis bilong mi.
15 Olsem na mi kam aut bilong bungim yu,
Bilong painim yu, na nau mi painim yu pinis!
16 Mi spredim pinis gutpela laplap long bet bilong mi,
Em naispela kala kala laplap linen bilong Isip.+
17 Na long bet bilong mi, mi tromoi liklik liklik mer,* aloe na sinamon.+
18 Kam, yumitupela go inapim tru laik bilong yumi i go inap long moning;
Yumitupela i ken kisim amamas wantaim long soim laikim bilong yumi,
19 Bikos man bilong mi i no stap long haus;
Em i go pinis long wanpela longwe hap.
20 Em i kisim wanpela beg mani i go wantaim em,
Na em i no inap kam bek inap long de em ful mun i kamap.”
21 Em i mekim tok bilong pulim yangpela man na giamanim em.+
Em i mekim ol switpela tok bilong grisim em.
22 Na kwiktaim dispela yangpela man i go bihainim em olsem wanpela bulmakau ol i bringim i go bilong kilim i dai,
Olsem wanpela longlong man em ol i pasim hanlek bilong em long plang* bilong panisim em,+
23 I go inap long spia i sutim liva bilong em;
Olsem wanpela pisin i siksti i go insait long trap, dispela man i no save olsem dispela bai pinisim laip bilong em.+
24 Orait nau, ol pikinini man bilong mi, harim tok bilong mi;
Putim gut yau long ol tok mi mekim.
25 No ken larim bel bilong yupela i pulim yupela long bihainim ol pasin bilong dispela meri.
No ken lusim rot na wokabaut long ol rot bilong em,+
26 Bikos em i bin mekim na planti man i pundaun na i dai pinis,+
Na ol man em i kilim i dai, ol i planti tru.+
27 Haus bilong em i go stret long Matmat;*
Em i go daun insait tru long ol rum bilong dai.
8 Savetingting i wok long singaut,
Na pasin bilong skelim gut ol samting i wok long apim nek bilong em.+
3 Klostu long ol geit i go long taun,
Long ol rot i go insait long ol dua,
Em i wok long singaut strong olsem:+
5 Yupela ol man i sot long save, lainim pasin bilong tingting gut na mekim samting;+
Yupela ol longlong man, kisim pasin bilong kliagut long ol samting long bel.
6 Putim yau, bikos ol tok mi mekim i bikpela samting,
Lips bilong mi i mekim ol tok i stret;
7 Bikos maus bilong mi i autim isi ol tok i tru,
Na lips bilong mi i heitim ol tok i nogut.
8 Olgeta tok maus bilong mi i mekim i stretpela tasol.
I no gat wanpela i paul o i kranki.
9 Olgeta i klia tru long ol man i gat pasin bilong skelim gut ol samting,
Na ol i stret long ol man husat i painim pinis save.
10 Kisim tok bilong mi long givim skul* na maski long kisim silva,
Na kisim save na maski long kisim nambawan gutpela gol,+
11 Bikos savetingting i gutpela moa winim ol korol;*
Na olgeta arapela samting man i laikim i no inap winim em.
12 Mi savetingting, na mi save stap wantaim pasin bilong tingting gut na mekim samting;
Mi painim pinis save na pasin bilong wokim gut tingting.+
13 Pasin bilong pret long Jehova i olsem man i mas heitim pasin nogut.
Mi heitim pasin bilong man i litimapim+ em yet na pasin antap na pasin nogut+ na ol toktok i stori long ol samting doti.+
14 Mi gat gutpela edvais na savetingting;+
Mi yet, mi pasin bilong kliagut long ol samting+ na mi gat bikpela strong.+
15 Long rot bilong mi, ol king i mekim yet wok king,
Na ol hetman i kamapim ol lo long stretpela pasin.+
16 Long rot bilong mi, ol prins i mekim yet wok bos,
Na ol bikman i mekim wok jas long stretpela pasin.
18 Mani kago na glori i stap wantaim mi,
Na tu ol gutpela gutpela samting i save stap oltaim na stretpela pasin.
19 Ol samting yu kisim long mi, ol i gutpela moa winim gol, winim gutpela gol tru,
Na ol samting mi kamapim i gutpela moa winim nambawan gutpela silva.+
20 Mi wokabaut long rot bilong stretpela pasin,
Namel long ol rot bilong stretpela kot;
21 Mi givim planti gutpela samting long ol man husat i laikim mi,
Na mi pulapim tru ol bakstua bilong ol.
22 Jehova yet i bin wokim mi taim em i stat long wokim ol samting,+
Mi namba wan samting em i bin wokim bipo tru paslain long ol arapela samting.+
23 Long bipo tru em i bin putim mi long ples bilong mi,+
Kirap long stat bilong ol samting, paslain long graun i kamap.+
24 Taim ol wara i dip tru i no kamap yet,+ mi bin bon,
Taim i no gat yet ol hulwara i pulap kapsait.
25 Paslain long ol maunten i kamap na stap long ples bilong ol,
Paslain long ol liklik maunten i kamap, mi bin bon,
26 Taim em i no bin wokim yet graun na ol ples nating bilong en
O fes liklik liklik hap graun.
27 Taim em i bin redim skai,+ mi bin stap;
Taim em i bin putim mak antap long solwara,+
28 Taim em i putim* ol klaut long antap,
Taim em i kamapim as bilong ol wara i dip tru,
29 Taim em i putim lo long solwara
Bai ol wara bilong en i no ken kalapim mak em i bin putim,+
Taim em i putim ol as bilong graun,
30 Orait mi bin stap klostu long em olsem wanpela saveman bilong wok.+
Long olgeta wan wan de, em i save amamas long mi;+
Olgeta taim mi amamas long ai bilong em;+
31 Mi bin amamas long graun bilong em, em ol man bai stap long en,
Na samting i givim bikpela amamas long mi, em ol manmeri.
32 Orait nau, ol pikinini man bilong mi, putim yau long mi;
Bikos ol man husat i bihainim ol pasin bilong mi, ol i ken amamas.
33 Putim yau long tok bilong trenim yu*+ na bai yu kamap man i gat savetingting,
Na no ken lusim dispela tok.
34 Man i putim yau long mi, em i ken amamas.
Em i save kam long bikmoning tru long dua bilong haus bilong mi long olgeta de,
Em i save wet i stap klostu long ol pos bilong dua bilong mi;
35 Bikos man i wok long painim mi, em bai kisim laip,+
Na Jehova bai orait long em.
9 Trupela savetingting i bin wokim haus bilong em;
Em i bin sapim 7-pela strongpela pos bilong em.
2 Em i bin redim gut ol abus bilong em;
Em i bin miksim wain bilong em;
Na tu, em i bin putim ol dis kaikai long tebol bilong em.
3 Em i bin salim ol wokmeri bilong em i go aut
Long ol ples antap bilong taun bilong singautim ol manmeri,+ olsem:
4 Husat man i sot long save, em i ken kam insait long hia.”
Em i tok long man i sot long gutpela tingting:
5 “Kam, kaikai bret bilong mi,
Mi bin miksim pinis wain, kam na dring wantaim mi.
6 Lusim pasin bilong yu long i no gat gutpela tingting na bai yu stap laip;+
Wokabaut i go het long pasin bilong kliagut long ol samting.”+
7 Man i stretim wanpela man bilong tok bilas, dispela man bai givim sem long em,+
Na man i stretim man nogut, em bai bel hevi.
8 No ken stretim wanpela man bilong tok bilas, nogut em bai heitim yu.+
Stretim wanpela man i gat savetingting, na em bai laikim yu.+
9 Givim tok long man i gat savetingting na savetingting bilong em bai kamap bikpela moa.+
Skulim stretpela man, na em bai surikim save bilong em.
10 Pasin bilong pret long Jehova, em i stat bilong savetingting,+
Na save bilong God Holi Tru+ i save givim pasin bilong kliagut long ol samting.
12 Sapos yu kamap man i gat savetingting, dispela bai helpim yu yet,
Tasol sapos yu man bilong tok bilas, yu yet bai karim hevi long dispela pasin.
13 Longlong meri i save toktok na pairap nabaut.+
Em i no bisi long wanpela samting na em i no gat save liklik long wanpela samting.
14 Em i sindaun long rot i go insait long haus bilong em,
Long wanpela sia long ples antap long taun,+
15 Em i wok long singaut long ol man i wokabaut i go i kam,
Long ol man i wokabaut stret long rot bilong ol i go, olsem:
16 “Husat man i sot long save, em i ken kam insait long hia.”
Em i tok long man i sot long gutpela tingting:+
18 Tasol ol i no save olsem ol daiman i no gat strong i stap long hap,
Na ol manmeri em i singautim, ol i stap insait tru long Matmat.*+
Pikinini i gat savetingting i save mekim papa bilong em i amamas,+
Tasol longlong pikinini i save givim bel hevi long mama bilong em.
2 Ol gutpela gutpela samting man i kisim long rot bilong pasin nogut, dispela i no inap helpim em,
Tasol stretpela pasin i save kisim bek man long indai.+
3 Jehova i no inap larim stretpela man i stap hangre,+
Tasol em bai i no larim ol man nogut i kisim samting ol i laikim tumas.
4 Han i no save mekim wok bai kamapim pasin bilong stap rabis,+
Tasol han i save wok strong bai bringim planti samting.+
5 Pikinini i save bungim kaikai long taim bilong san, em i gat gutpela tingting,
Tasol pikinini i save slip long taim bilong kisim kaikai i redi long gaden, em i bringim sem long em yet.+
6 Ol blesing i save stap long het bilong stretpela man,+
Tasol maus bilong man nogut i save haitim tingting nogut bilong em long bagarapim narapela.
7 Ol arapela bai tingim yet stretpela man, na dispela i olsem blesing bilong em,+
Tasol nem bilong ol man nogut bai sting na bagarap.+
8 Man i gat savetingting bai kisim ol gutpela tok i kam long ol arapela,+
Tasol man i save mekim longlong toktok, ol arapela bai krungutim em.+
9 Man i givim bel long wokabaut stret, em bai wokabaut gut na i no kisim bagarap,+
Tasol man i no mekim pasin i stret, em i no inap haitim pasin bilong em.+
10 Man i blinkim ai bilong em bilong trikim narapela, em i save kamapim bel hevi,+
Na man husat i save mekim longlong toktok, ol arapela bai krungutim em.+
11 Tok i kamap long maus bilong stretpela man, dispela em i as bilong laip,+
Tasol maus bilong man nogut i save haitim tingting nogut bilong em long bagarapim narapela.+
12 Pasin bilong heitim narapela i save kirapim kros,
Tasol pasin laikim i save karamapim olgeta rong.+
13 Savetingting i stap long lips bilong man i save skelim gut ol samting,+
Tasol stik em i bilong paitim baksait bilong man i sot long gutpela tingting.+
14 Ol man i gat savetingting, ol i save bungim gut save,+
Tasol maus bilong longlong man i save singautim bagarap i kam.+
15 Mani kago* bilong maniman em taun bilong em i gat strongpela banis.
Ol rabisman i sot long ol samting na dispela i bagarapim ol.+
16 Ol wok em stretpela man i mekim i save bringim em i go long laip;
Tasol kaikai em man nogut i kamapim long pasin bilong em i save bringim em long sin.+
17 Man i save bihainim tok bilong skulim* em, em i soim rot bilong laip long ol arapela,*
Tasol man i save sakim tok bilong stretim em, em i save pulim ol narapela long lusim rot.
18 Man i save haitim pasin bilong em long heitim narapela, em i save mekim ol tok giaman,+
Na man i spredim ol tok giaman* i bagarapim gutnem bilong ol narapela, em i longlong man.
19 Taim man i mekim planti toktok, em i no inap abrusim sin,+
Tasol man i kontrolim lips bilong em, em i bihainim pasin bilong tingting gut.+
20 Tang bilong stretpela man i olsem nambawan gutpela silva,+
Tasol tingting long bel bilong man nogut i samting nating.
21 Lips bilong stretpela man i save stiaim planti man,+
Tasol longlong man i dai bikos em i sot long gutpela tingting.+
22 Ol blesing bilong Jehova i save mekim man i gat planti samting,+
Na ol dispela blesing i no save bringim pen.*
23 Man i insait long ol pasin bikhet na i no sem, dispela i olsem wanpela gem long longlong man,
Tasol savetingting i bilong man i gat pasin bilong skelim gut ol samting.+
24 Samting em man nogut i pret long en bai kamap long em;
Tasol stretpela man bai kisim samting em i laikim.+
25 Taim bikpela ren na win i kam na i go, ol man nogut bai i no stap moa,+
Tasol ol stretpela man bai stap olsem strongpela faundesen inap oltaim oltaim.+
26 Viniga i save pait long tit na smok i save kukim ai,
Lesman i kain olsem ol dispela samting long man i salim em i go.*
27 Pasin bilong pret long Jehova bai mekim man i stap laip longpela taim,+
Tasol ol man nogut bai stap sotpela taim tasol.+
28 Ol samting ol stretpela man i hop long en* bai mekim ol i amamas,+
Tasol ol samting ol man nogut i hop long en bai pinis olgeta.+
29 Rot bilong Jehova i banisim ol man i no gat asua,+
Tasol long ol man nogut, dispela i bringim bagarap long ol.+
30 I no gat wanpela samting bai mekim ol stretpela man i pundaun,+
Tasol ol man nogut bai i no stap moa long graun.+
31 Maus bilong stretpela man i save kamapim* savetingting,
Tasol tang i save mekim ol tok i doti bai i no inap mekim wanpela tok moa inap oltaim oltaim.
32 Lips bilong stretpela man i save long samting i gutpela,
Tasol maus bilong man nogut i save mekim ol tok i doti.
11 Pasin bilong yusim skel long giamanim* ol man, dispela i stingpela samting long ai bilong Jehova,
Tasol pasin bilong yusim stretpela skel i save givim amamas long em.+
2 Taim pasin hambak i kam, pasin bilong kisim nem nogut bai kam bihain,+
Tasol savetingting i stap wantaim ol man i gat pasin daun.+
3 Pasin bilong ol stretpela man long givim bel long wokabaut stret, dispela i save stiaim ol,+
Tasol pasin trik bilong ol man bilong giaman bai bagarapim ol.+
4 Mani kago* bai i no inap helpim man long de bilong bikpela belhat,+
Tasol stretpela pasin bai kisim bek man long dai.+
5 Stretpela pasin bilong man i no gat asua i mekim rot bilong em i kamap stret,
Tasol man nogut bai pundaun bikos long ol pasin nogut bilong em yet.+
6 Stretpela pasin bilong ol stretpela man bai kisim bek ol,+
Tasol ol laik bilong ol man bilong mekim pasin giaman bai trapim ol yet.+
7 Taim wanpela man nogut i dai, ol samting em i hop long en bai pinis;
Na ol samting em i wet long kisim long strong bilong em yet, ol tu bai pinis.+
8 Stretpela man bai kisim helpim long pen na hevi em i karim,
Na man nogut bai kisim ples bilong stretpela man na karim pen na hevi.+
9 Maus bilong apostet* i save bringim bagarap long narapela man,
Tasol long rot bilong save, dispela i save kisim bek stretpela man.+
10 Gutpela pasin bilong ol stretpela man i save mekim ol man bilong taun i amamas,
Na taim ol man nogut i pinis, ol man i save singaut amamas.+
11 Ol blesing em ol stretpela man i kisim i mekim na taun i kisim biknem,+
Tasol maus bilong man nogut i save brukim taun i go daun.+
12 Man husat i sot long gutpela tingting i save luk daun long narapela man,
Tasol man i gat pasin bilong skelim gut ol samting, em i save stap isi na i no mekim wanpela tok.+
13 Man bilong bagarapim gutnem bilong ol arapela i save go nabaut na tokaut long ol tok hait bilong narapela,+
Tasol man em ol arapela i trastim, em i no save tokaut long wanpela tok hait bilong pren.
14 Taim i no gat gutpela tok bilong stiaim man, ol pipol i save kisim hevi,
Tasol long rot bilong planti edvaisa, ol samting i save kamap gutpela.+
15 Man i putim wanpela samting olsem mak bilong bekim dinau bilong wanpela man em no save long em, em bai karim hevi,+
Tasol man i abrusim* pasin bilong givim han bilong sekan bilong insait long wanpela tok promis, em bai stap gut.
16 Meri i gat naispela pasin, em i save kisim glori,+
Tasol ol man nogut i save pulim mani kago bilong ol narapela.
17 Man i gat pasin helpim,* dispela i save helpim em yet,+
Tasol man i save mekim nogut long ol narapela, em i bringim trabel* long em yet.+
18 Pe em man nogut i kisim i no inap helpim em tru,+
Tasol pe em man i save mekim stretpela pasin i kisim inap helpim em tru.+
19 Man i sanap strong long mekim stretpela pasin, em bai kisim laip,+
Tasol man i ron bihainim pasin nogut, em bai i dai.
20 Ol man em pasin i no stret i stap long bel bilong ol, ol i stingpela samting long ai bilong Jehova,+
Tasol ol man em pasin bilong ol i no gat asua long en, ol i givim amamas long em.+
21 Yu ken bilip tru olsem: Man nogut i no inap abrusim panismen,+
Tasol ol pikinini bilong ol stretpela man bai abrusim panismen.
22 Meri i luk nais tumas na i save sakim gutpela tingting,
Em i olsem wanpela gol ring i stap long nus bilong pik.
23 Laik bilong stretpela man i bringim em i go long gutpela rot,+
Tasol samting em man nogut i hop long en i bringim em i go long belhat bilong God.
24 Man i gat pasin bilong givim samting, em bai kisim planti samting moa;+
Na man i holim bek samting em i mas givim, bihain em bai stap rabis.+
25 Man i gat pasin bilong givim, i stap bilong em bai kamap gutpela moa,+
Na man i save givim nupela strong* long ol arapela, em yet bai kisim nupela strong.+
26 Ol manmeri bai mekim tok bilong bagarap i ken painim man i holim bek ol wit samting,
Tasol ol bai mekim tok bilong blesim man i salim ol wit samting.
27 Man i wok strong long mekim gutpela pasin, em i laik bai ol narapela i amamas long em,+
Tasol man i wok strong long mekim pasin nogut—samting nogut bai kamap long em.+
28 Man i trastim ol mani kago bilong em yet, em bai pundaun,+
Tasol ol samting em stretpela man i mekim bai kamap gut olsem ol grinpela lip bilong diwai.+
29 Man i bringim trabel* long ol wanhaus bilong em, em i no inap kisim wanpela samting,+
Na longlong man bai kamap wokboi bilong man i gat savetingting.
30 Kaikai em pasin bilong stretpela man i kamapim i olsem diwai bilong laip,+
Na man i kirapim ol narapela long mekim gutpela pasin, em i gat savetingting.+
31 Tru tumas, sapos stretpela man long graun i kisim gutpela pe,
Orait man nogut na man bilong mekim sin bai kisim pe nogut moa yet!+
12 Man i laikim tok bilong givim skul* long em, em i laikim save,+
Tasol man i heitim tok bilong stretim em, em i no gat gutpela tingting.+
3 Man i mekim pasin nogut, dispela i no inap mekim em i stap gut,+
Tasol stretpela man i olsem rop bilong diwai i go daun tru na man i no inap kamautim.
4 Maritmeri i gat gutpela pasin em i olsem kraun long het bilong man bilong em,+
Tasol maritmeri i save mekim ol pasin i bringim sem long man bilong em, em i olsem sik i mekim ol bun bilong man bilong em i bagarap na sting.+
5 Ol stretpela man i save tingting long mekim pasin i fea,
Tasol long pasin giaman, ol man nogut i save stiaim man.
6 Toktok bilong man nogut i olsem man i hait i stap bilong kilim man,+
Tasol maus bilong stretpela man i save seivim ol.+
7 Taim ol man nogut i bagarap, ol bai no stap moa,
Tasol haus bilong stretpela man bai sanap yet i stap.+
8 Man i save tingting gut na kamapim ol tok long maus bilong em, ol man i save givim biknem long em,+
Tasol man i no gat stretpela tingting long bel, ol narapela i no inap rispek long em.+
9 Man i stap olsem man i no gat nem na i gat wanpela wokboi tasol, dispela i gutpela moa,
Winim pasin bilong man i litimapim em yet na em i no gat kaikai.*+
10 Stretpela man i save lukautim gut ol animal bilong em,+
Tasol man nogut i save ting em i gat pasin marimari, tasol tru tru em i man nogut.
11 Man i brukim na redim graun bilong em long planim kaikai, em bai kisim planti kaikai,+
Tasol man i wok strong long kisim ol samting i no gat as bilong en, em i sot long gutpela tingting.
12 Man nogut i save mangal long samting ol narapela man nogut i bin kisim,
Tasol stretpela man i olsem rop bilong diwai i go daun tru na i save karim ol prut.
13 Toktok nogut bilong man nogut yet i save trapim em,+
Tasol taim hevi i painim stretpela man, em inap abrusim.
14 Long toktok man i mekim, em bai amamas long ol gutpela samting,+
Na samting em i mekim, dispela bai givim gutpela pe long em yet.
15 Long ai bilong longlong man, ol pasin bilong em yet i stret tasol,+
Tasol man i gat savetingting em i save kisim edvais long ol narapela.+
16 Longlong man i save soim belhat bilong em kwiktaim,*+
Tasol man i gat pasin bilong tingting gut na mekim samting, em i no save tingim samting narapela i mekim bilong bagarapim bel bilong em.
17 Man i save mekim tokaut we ol man inap bilip long en, em i save mekim tok tru long kot,
Tasol witnes giaman i save mekim tok giaman.
18 Man i no tingting gut na toktok, tok bilong em i olsem bainat i sutim man,
Tasol tok* bilong man i gat savetingting i save oraitim man.+
19 Lips i save mekim tok tru bai stap oltaim oltaim,+
Tasol tang i save mekim tok giaman bai stap liklik taim tasol.+
20 Pasin giaman i stap long bel bilong ol man husat i wokim plen bilong bagarapim narapela,
Tasol ol man husat i save strongim pasin bilong stap bel isi wantaim ol arapela, ol i save amamas.+
21 I no gat wanpela samting nogut bai painim ol stretpela man,+
Tasol ol man nogut bai kisim planti hevi.+
22 Lips i save mekim tok giaman, em i stingpela samting long ai bilong Jehova,+
Tasol ol man husat i wokabaut stret, ol i givim amamas long em.
23 Man i gat pasin bilong tingting gut na mekim samting, em i no save tokaut long samting em i save long en,
Tasol bel bilong longlong man i save autim longlong pasin bilong em.+
24 Han bilong ol man i save wok strong bai mekim wok bos,+
Tasol han bilong ol lesman bai stap sleiv.+
25 Wari i stap long bel bilong man i save daunim bel bilong em,*+
Tasol gutpela tok i save amamasim bel bilong em.+
26 Stretpela man i save skelim gut graun bilong em i gat gutpela gras,
Tasol pasin bilong ol man nogut i save stiaim ol i go lusim rot.
27 Lesman i no save ranim abus bilong kisim,+
Tasol pasin bilong wok em samting i dia tumas long man.
28 Rot bilong stretpela pasin i bringim man i go long laip;+
Na man i no inap dai long dispela rot.
13 Pikinini i gat savetingting i save kisim tok papa i skulim* em long en,+
Tasol man bilong tok bilas i no save putim yau long strongpela tok bilong stretim em.+
2 Long toktok man i mekim, em bai amamas long ol gutpela samting,+
Tasol ol man bilong giaman i save laikim tumas pasin bilong pait na bagarapim man.
3 Man i was gut long maus* bilong em, em i banisim gut laip bilong em yet,+
Tasol man i opim maus bikpela, bagarap bai painim em.+
4 Lesman i gat laik long kisim ol samting, tasol em i no gat wanpela samting,+
Tasol man bilong wok strong bai gat planti samting inap long laik bilong em.+
5 Stretpela man i save heitim tok giaman,+
Tasol pasin bilong ol man nogut i save bringim sem na nem nogut.
6 Stretpela pasin i save banisim man i wokabaut long pasin i no gat asua,+
Tasol pasin nogut i save daunim man bilong mekim sin.
7 Sampela man i save giaman olsem ol i maniman, tasol ol i no gat wanpela samting;+
Na sampela man i save giaman olsem ol i stap rabis, tasol ol i gat planti mani kago.
8 Mani kago em i pe bilong baim bek laip bilong man,+
Tasol ol man i no inap mekim samting bilong pretim ol man i stap rabis.+
10 Pasin hambak i save kamapim tok pait,+
Tasol savetingting i bilong ol man i save askim long kisim edvais.*+
11 Mani kago man i kisim hariap, isi isi em bai go liklik,+
Tasol mani kago man i bungim liklik liklik,* em bai kamap planti.
12 Samting man i ekspektim* na i no kamap, dispela i save mekim man i bel hevi,+
Tasol taim samting man i laikim i kamap, dispela i olsem diwai bilong givim laip.+
13 Man i ting gutpela tok i samting nating, em bai karim hevi long dispela,+
Tasol man i rispektim lo, em bai kisim gutpela pe.+
14 Skultok* em man i gat savetingting i givim, dispela em i as bilong laip,+
Na dispela i save helpim man long abrusim ol trap bilong dai.
15 Ol man i save amamas long man i gat gutpela tingting tru,
Tasol rot bilong ol man i save mekim pasin giaman i gat planti hatwok long en.
16 Man i gat pasin bilong tingting gut na mekim samting, em i save mekim samting wantaim save,+
Tasol longlong man i save kamapim ples klia longlong pasin bilong em yet.+
17 Man bilong bringim tok, husat i man nogut, em bai pundaun long trabel,+
Tasol ofisa bilong bringim tok, husat i gutpela man, em i save bringim tok bilong oraitim man.+
18 Man i no tingim tok bilong givim skul* long em, em bai stap rabis na sem moa yet,
Tasol man i kisim tok bilong stretim em, ol bai litimapim em.+
19 Taim samting man i laikim i kamap, dispela i swit tumas long em,+
Tasol longlong man i no laik tru long givim baksait long pasin nogut.+
20 Man i wokabaut wantaim ol man i gat savetingting, em bai gat savetingting,+
Tasol man i poroman wantaim ol longlong man, trabel bai painim em.+
21 Hevi i save ron bihainim ol man bilong mekim sin,+
Tasol gutpela sindaun i save givim pe long stretpela man.+
22 Gutpela man i save lusim ol samting bilong givim long ol tumbuna pikinini bilong em,
Tasol ol narapela bai bungim mani kago bilong sinman na givim long stretpela man.+
23 Man i stap rabis na em i brukim graun bilong planim kaikai, dispela graun bai kamapim planti kaikai,
Tasol ol dispela samting bai tekewe, taim i no gat stretpela kot.
24 Man i no givim stik* long pikinini, em i heitim pikinini bilong em,+
Tasol man i laikim tumas pikinini, em bai wok strong* long stretim em.+
25 Stretpela man i save kaikai na bel bilong em i pulap,+
Tasol bel bilong man nogut bai no gat kaikai.+
14 Meri i gat savetingting i save strongim haus bilong em,+
Tasol longlong meri i save brukim haus bilong em i go daun wantaim tupela han bilong em.
2 Man i save wokabaut stret, em i save pret long Jehova,
Tasol man husat i save mekim pasin giaman, em i no laikim tru God.
3 Stik bilong pasin antap i stap long maus bilong ol longlong man,
Tasol lips bilong ol man i gat savetingting bai banisim ol.
4 Taim i no gat ol bulmakau, boks kaikai bilong animal bai stap klin,
Tasol strong bilong wanpela bulmakau man i save kamapim planti kaikai tru.
5 Witnes i save mekim tok we ol man inap bilip long en, em i no save mekim tok giaman,
Tasol witnes giaman i save mekim tok giaman oltaim.+
6 Man bilong tok bilas i save painim savetingting, tasol em i no inap painim,
Tasol man i gat pasin bilong kliagut long ol samting, save i kam long em isi tasol.+
8 Long rot bilong savetingting, man i gat pasin bilong tingting gut na mekim samting bai kliagut long rot em i bihainim,
Tasol ol longlong man i save giamanim ol yet* long rot bilong longlong pasin bilong ol.+
9 Ol longlong man i save mekim fani taim ol i gat asua long wanpela samting,+
Tasol ol man i save wokabaut stret, ol i redi long stretim tok.
10 Bel i save long pen na hevi bilong em yet,
Na i no gat wanpela man inap serim amamas bilong em.
11 Haus bilong ol man nogut bai bagarap,+
Tasol haus sel bilong ol man i save wokabaut stret bai stap gut tru.
12 Long ai bilong man, i luk olsem rot em i bihainim i stret,+
Tasol bihain em bai bringim man i go long dai.+
13 Maski man i lap, bel bilong em inap pilim pen,
Na amamas i pinis na em i bel hevi.
14 Man em pasin bikhet i stap long bel bilong em, em bai kamautim kaikai nogut long ol pasin bilong em,+
Tasol gutpela man bai kamautim gutpela kaikai long ol pasin bilong em.+
15 Man i no gat gutpela tingting, em i save bilipim olgeta tok,
Tasol man i gat pasin bilong tingting gut na mekim samting, em i save skelim gut olgeta wokabaut bilong em.+
16 Man i gat savetingting i save lukaut gut na i tanim baksait long pasin nogut,
Tasol longlong man i save mekim nabaut na em i bilip tumas long em yet.
17 Man i save belhat kwik, em i mekim longlong pasin,+
Tasol man i save tingting gut pastaim, ol narapela i save heitim em.
18 Ol man i no gat gutpela tingting, ol bai kisim longlong pasin,
Tasol ol man i gat pasin bilong tingting gut na mekim samting, ol bai putim save long het bilong ol olsem kraun.+
19 Ol man nogut bai brukim skru long ai bilong ol gutpela man,
Na ol man bilong mekim pasin nogut bai brukim skru long ol geit bilong ol stretpela man.
21 Man i save luk daun long ol arapela man, em i mekim sin,
Tasol man i save mekim pasin sori long ol taranguman, em i stap amamas.+
22 Ating ol man i save wokim plen bilong bagarapim narapela, ol i no inap lusim rot, a?
Tasol ol man bai mekim gutpela pasin laikim* na trastim ol man husat i tingting strong long mekim gutpela pasin.+
23 Taim man i wok hat long olgeta kain wok, em bai kisim gutpela samting,
Tasol pasin bilong toktok tasol i save mekim man i sot long samting.+
24 Kraun bilong ol man i gat savetingting, em mani kago bilong ol;
Tasol longlong pasin bilong ol longlong man, dispela i save kamapim longlong pasin tasol.+
25 Witnes i save mekim tok tru long kot, em i save seivim laip bilong ol man,
Tasol man bilong tok giaman i save giaman long olgeta taim.
26 Man i save pret long Jehova, em i save trastim em long olgeta samting,+
Na ol pikinini bilong dispela man bai i gat ples hait.+
27 Pasin bilong pret long Jehova i olsem hulwara bilong laip,
Na dispela i helpim man long abrusim ol trap bilong dai.
28 Bikpela lain manmeri i glori bilong king,+
Tasol hetman i no gat ol manmeri bilong bosim, strong bilong em i samting nating.
29 Man i no save belhat kwik, em i gat pasin bilong skelim gut tru ol samting,+
Tasol man i save les kwik, em i save kamapim long ples klia longlong pasin bilong em yet.+
30 Bel i stap isi, em i save givim laip* long bodi,
Tasol pasin jeles i olsem sik i mekim ol bun bilong man i bagarap na i sting.+
31 Man i giaman na pulim ol samting bilong ol taranguman, em i mekim Man Bilong Wokim em i kros,+
Tasol man i save mekim pasin sori long ol rabisman, em i givim glori long Man Bilong Wokim em.+
32 Pasin nogut bilong man nogut yet bai bagarapim em,
Tasol stretpela man bai painim ples hait long pasin bilong em long wokabaut stret.+
33 Savetingting i save stap isi long bel bilong man i gat pasin bilong kliagut long ol samting,+
Tasol long ol longlong man, ol i mas autim savetingting bilong ol.
34 Stretpela pasin i save litimapim wanpela lain manmeri,+
Tasol sin i save bringim sem long ol manmeri.
35 King i save amamas long wokman husat i gat gutpela tingting na i mekim samting,+
Tasol em i save belhat long man i save mekim ol pasin i bringim sem.+
15 Taim man i bekim tok long pasin isi, dispela i save pinisim bikpela belhat,+
Tasol hatpela tok i save kirapim man long belhat.+
2 Tang bilong ol man i gat savetingting i save mekim gutpela wok long save,+
Tasol maus bilong ol longlong man i save autim longlong pasin.
3 Ai bilong Jehova i save lukluk long olgeta hap,
Em i lukim ol man nogut na ol gutpela man wantaim.+
4 Tang i save mekim man i kamap orait,* em i olsem diwai bilong laip,+
Tasol kranki toktok i save kamapim bel hevi.
5 Longlong man i no save rispektim tok papa bilong em i givim bilong skulim em,*+
Tasol man i gat pasin bilong tingting gut na mekim samting, em i save kisim tok bilong stretim em.+
6 Long haus bilong ol stretpela man, i gat planti samting i dia tumas,
Tasol kaikai ol man nogut i kamapim long pasin bilong ol i save bringim trabel long ol.+
7 Lips bilong ol man i gat savetingting i save spredim save,+
Tasol bel bilong ol longlong man i no save mekim olsem.+
8 Ol sakrifais bilong ol man nogut i stingpela samting long ai bilong Jehova,+
Tasol beten bilong ol stretpela man i save givim amamas long em.+
9 Jehova i no laikim tru pasin bilong ol man i save mekim pasin nogut,+
Tasol em i save laikim man i save wok strong long bihainim stretpela pasin.+
10 Man i lusim gutpela rot, em i ting tok bilong skulim* em i samting nogut,*+
Tasol man i heitim tok bilong stretim em, em bai dai.+
11 Matmat* na ples bilong bagarap* i stap ples klia long ai bilong Jehova.+
Na moa yet bel bilong ol man i stap ples klia tru!+
12 Man bilong tok bilas i no save laikim man i stretim em.+
Na em bai no inap kisim tingting bilong ol man i gat savetingting.+
13 Taim bel i amamas, dispela i save mekim pes i luk amamas,
Tasol taim man i bel hevi, dispela i save daunim em tru.+
14 Bel i gat pasin bilong kliagut long ol samting, em i save painim save,+
Tasol maus bilong ol longlong man i save kisim longlong pasin olsem kaikai.+
15 Taim man i karim hevi, olgeta de i nogut tasol long em,+
Tasol taim bel bilong man i stap amamas,* olgeta de i olsem de bilong bikpela kaikai long em.+
17 Man i kaikai dis kumu tasol na pasin laikim i stap, dispela i gutpela moa+
Winim man i kaikai patpela bulmakau na pasin bilong heitim narapela i stap.+
18 Man i save belhat kwik, em i save kirapim kros,+
Tasol man i no save belhat kwik, em i save mekim i dai tok pait.+
19 Rot bilong lesman i olsem ol plaua i gat nil,+
Tasol rot bilong stretpela man i olsem bikrot em ol i bin stretim na i flet.+
20 Pikinini i gat savetingting, em i save mekim papa bilong em i amamas,+
Tasol longlong man i save luk daun long mama bilong em.+
21 Man i sot long gutpela tingting, em i save amamas long olkain longlong pasin,+
Tasol man i gat pasin bilong skelim gut ol samting, em i save wokabaut stret i go.+
22 Taim man i no toktok wantaim ol arapela bilong kisim tingting, ol plen bilong em i no inap kamap gut,
Tasol gutpela samting i kamap taim man i kisim tingting bilong planti edvaisa.+
23 Taim man i givim bekim i stret,* em i save amamas,+
Na taim man i mekim tok long taim stret bilong en—em i gutpela tumas!+
25 Jehova bai bagarapim haus bilong ol man i gat pasin antap,+
Tasol em bai lukautim gut baundri bilong ol wido.+
26 Jehova i no save laikim tru ol plen bilong ol man nogut,+
Tasol ol gutpela tok i klin long ai bilong em.+
27 Man i mekim pasin giaman na kisim profit, em i save bringim trabel* long famili bilong em yet,+
Tasol man i save heitim pasin bilong kisim braib, em bai stap laip yet.+
28 Long bel, stretpela man i save tingting gut pastaim na bihain em i bekim tok,*+
Tasol maus bilong ol man nogut i save autim ol samting nogut.
31 Man i putim yau long tok bilong stretim em, we inap bringim em long laip,
Em i save stap gut wantaim ol man i gat savetingting.+
32 Man i no laik kisim tok bilong skulim em,* em i save heitim laip bilong em yet,+
Tasol man i putim yau long tok bilong stretim em, em bai kisim pasin bilong kliagut long ol samting.+
33 Pasin bilong pret long Jehova i save trenim man long bihainim savetingting,+
Na pasin daun bilong man bai bringim glori long em.+
16 Man i save redim ol tingting i stap long bel bilong em,
2 Man inap ting olgeta pasin em i bihainim i stret,+
Tasol Jehova i save skelim gut astingting bilong em.+
4 Jehova i bin mekim olgeta samting i kamap bilong inapim samting em i tingting pinis long kamapim,
Na em i mekim olsem tu na bai ol man nogut i bagarap long de bilong bagarap.+
5 Olgeta man em pasin antap i stap long bel bilong ol, ol i stingpela samting long ai bilong Jehova.+
Yu ken bilip tru olsem ol i no inap abrusim panismen.
6 Long rot bilong gutpela pasin laikim* na pasin i tru, rong inap tekewe,+
Na long rot bilong pasin bilong pret long Jehova, man i save lusim pasin nogut.+
7 Taim Jehova i amamas long pasin bilong wanpela man,
Em i save mekim na ol birua bilong dispela man i stap bel isi wantaim dispela man.+
8 Man i gat liklik samting tasol na em i bihainim stretpela pasin, dispela i gutpela moa+
Winim man i kisim planti mani na em i no mekim pasin i stret.+
9 Long bel, man inap tingting long rot em bai bihainim,
Tasol Jehova yet i save stiaim wokabaut bilong em.+
10 Disisen i kam long God i mas stap long lips bilong king;+
Em i no ken tru givim baksait long stretpela kot.+
11 Ol balens na skel i stret i kam long Jehova;
Em i putim olgeta ston bilong skelim hevi bilong samting insait long beg.+
12 Ol king i no laikim tru ol pasin nogut,+
Bikos wok king i stap strong long rot bilong stretpela pasin.+
13 Stretpela toktok i save givim amamas long ol king.
Ol i save laikim man i save tok tru tasol.+
14 Belhat bilong king i olsem man bilong bringim tok bilong dai i kam,+
Tasol man i gat savetingting i save mekim kol* dispela belhat.+
15 Long lait long pes bilong king, i gat laip i stap;
Taim em i belgut long wanpela, dispela i olsem klaut bilong ren long taim bilong laspela ren.*+
16 I gutpela moa long kisim savetingting winim gol!+
Yu mas makim na kisim pasin bilong kliagut long ol samting na i no silva.+
17 Bikrot bilong ol stretpela man i save abrusim ol samting nogut.
Man i lukautim ol pasin bilong em, em i lukautim gut laip bilong em.+
19 Man i gat pasin daun na em i stap namel long ol man i save daunim ol yet, dispela i gutpela moa,+
Winim pasin bilong serim ol gutpela samting bilong ol man i gat pasin antap.
20 Man i soim olsem em i gat gutpela tingting long wanpela samting, gutpela samting bai kamap long em,
Na man i trastim Jehova, em i ken amamas.
21 Man i gat savetingting long bel bilong em, em i gat pasin bilong kliagut long ol samting,+
Na man i save mekim gutpela tok isi,* dispela i save kirapim man long mekim samting.+
22 Gutpela tingting i olsem hulwara bilong laip long ol man i gat dispela pasin,
Tasol longlong pasin bilong ol longlong man yet bai skulim ol.*
23 Bel bilong man i gat savetingting i save givim gutpela tingting long maus bilong em+
Na i helpim em long mekim tok i save kirapim man long mekim samting.
24 Ol gutpela tok i olsem hani long haus bilong ol bi,
Em i teis swit tumas na i save oraitim ol bun.+
25 Long ai bilong man, i luk olsem rot em i bihainim i stret,
Tasol bihain em bai bringim man i go long dai.+
26 Laik bilong kisim kaikai i save kirapim wokboi long wok hat
27 Man nogut i save digim na kamautim ol samting i nogut;+
Toktok bilong em i olsem wanpela paia i hat nogut tru.+
28 Man bilong mekim trabel i save kirapim kros,+
Na man bilong bagarapim gutnem bilong ol narapela, em i save brukim pasin pren i stap namel long ol gutpela pren.+
29 Man bilong pait na bagarapim man, em i save grisim narapela man
Na bringim em i go long rot nogut.
30 Em i save blinkim ai bilong em taim em i wokim plen bilong bagarapim narapela.
Em i kaikaim lips bilong em taim em i mekim save long narapela.
32 Man i no save belhat kwik,+ em i winim wanpela strongpela man,
Na man i kontrolim belhat bilong em, em i winim man i daunim wanpela taun.+
33 Ol i tromoi satu* long lek bilong man taim em i sindaun,+
Tasol olgeta disisen i kam long rot bilong en i kam long Jehova.+
17 Man i kaikai drai bret tasol long ples we i gat bel isi i stap,* dispela i gutpela moa+
Winim man i stap long haus we ol i mekim bikpela kaikai* na i gat tok pait i stap.+
2 Wokman i gat gutpela tingting, em bai bosim pikinini man husat i mekim pasin i bringim sem;
Dispela wokman bai stap olsem wanpela bilong ol pikinini man na kisim hap samting em papa i lusim long ol.
3 Pot i bilong kukim na klinim silva na hatpela aven i bilong kukim gol,+
Tasol Jehova em i man bilong skelim bel bilong ol man.+
4 Man nogut i save putim yau long tok bilong bagarapim bel bilong narapela,
Na man bilong mekim pasin giaman i save harim tok bilong man i save mekim tok bilong nogutim narapela.+
5 Man i tok bilas long ol rabisman, em i mekim Man Bilong Wokim em i kros,+
Na man i amamas long bagarap i painim narapela man, em i no inap abrusim panismen.+
6 Ol tumbuna pikinini* i olsem kraun long het bilong ol lapun,
Na ol papa* i olsem glori bilong ol pikinini man* bilong ol.
7 Pasin bilong mekim gutpela tok, em i no pasin bilong longlong man.+
Na tru tumas, pasin bilong mekim tok giaman, em i no pasin bilong bikman!+
8 Wanpela presen i olsem ston i dia tumas long man i givim dispela samting;+
Olgeta hap em i go, dispela presen i mekim olgeta samting em i mekim i kamap gutpela.+
9 Man i fogivim rong bilong narapela, em i soim pasin laikim,+
Tasol man i wok long toktok yet long rong narapela i mekim, em i save brukim pasin pren i stap namel long ol pren.+
10 Man i gat pasin bilong kliagut long ol samting, em i kisim bikpela helpim long strongpela tok bilong stretim em,+
Na em i winim longlong man em ol i paitim em long stik inap 100 taim.+
11 Man nogut i save painim rot long bikhet tasol,
Tasol ol man bai salim wanpela man bilong bringim tok, husat i no gat pasin bilong marimari, i go bilong panisim em.+
12 Man i bungim wanpela mama bea em ol i bin kisim ol pikinini bilong en i go, dispela i gutpela moa
Winim man i bungim wanpela longlong man i wok long mekim longlong pasin.+
13 Sapos man i bekim pasin nogut long man i mekim gutpela pasin long em,
Orait samting nogut i no inap lusim lain famili bilong em.+
14 Taim man i statim pait, i olsem em i opim bikpela dua bilong larim wara i kam aut;*
Paslain long tok pait i go bikpela, yu mas kirap i go.+
15 Man i larim nating man nogut i go, na man i kotim stretpela man+
—Tupela wantaim i stingpela samting long ai bilong Jehova.
16 Sapos longlong man i gat rot bilong kisim savetingting, orait olsem wanem dispela inap helpim em
17 Trupela pren i save soim pasin laikim long olgeta taim+
Na em i kamap olsem brata bilong yu long taim bilong hevi.+
18 Man i sot long gutpela tingting, em i save sekanim han bilong narapela na wanbel tasol
Long givim samting olsem mak bilong bekim dinau long ai bilong pren bilong em.+
19 Man i laikim kros pait, em i save laikim pasin bilong mekim rong.+
Na man i sanapim geit bilong em i go antap tru, em i singautim hevi long i kam.+
20 Man em pasin i no stret i stap long bel bilong em, ol samting em i mekim i no inap kamap gut,+
Na man i save senisim senisim tok bilong giamanim narapela, em bai pundaun na bagarap.
21 Man i stap papa bilong wanpela longlong pikinini, em bai bel hevi;
Na papa bilong pikinini i no gat gutpela tingting, em i no inap amamas.+
22 Bel i save stap amamas, em i gutpela marasin,*+
Tasol sapos bel na tingting bilong man i bagarap, dispela i save pinisim strong bilong em.*+
24 Savetingting i stap stret long fran bilong man i gat pasin bilong skelim gut ol samting,
Tasol ai bilong ol longlong man i save lukluk nabaut i go long olgeta hap bilong graun.+
25 Longlong pikinini i save bringim bel hevi long papa bilong em,
Na em i save givim pen na hevi long mama i karim em.+
26 I no gutpela long panisim ol stretpela man,
Na i no stret long wipim ol man i gat gutpela nem.
27 Man i gat save, em i save bosim toktok bilong em,+
Na man i gat pasin bilong skelim gut ol samting, em bai stap isi tasol.+
28 Sapos longlong man i no mekim wanpela tok, ol narapela bai tingim em olsem man i gat savetingting,
Na man i pasim maus bilong em, ol narapela bai tingim em olsem man i gat pasin bilong skelim gut ol samting.
2 Longlong man i no save amamas long pasin bilong kliagut long ol samting;
Em i laik tasol long autim wanem samting i stap long bel bilong em.+
3 Taim wanpela man nogut i kam, pasin bilong luk daun long narapela tu i kam,
Na taim man i mekim samting i bringim nem nogut, em bai kisim sem tu.+
4 Ol tok i kam aut long maus bilong man i olsem wara i dip.+
Hulwara bilong savetingting i olsem wara i ron long liklik han wara.
5 I no gutpela long soim wansait pasin long ol man nogut i sanap long kot,+
Na i no gutpela long pasim stretpela man long kisim stretpela kot.+
6 Toktok bilong longlong man i save kirapim ol tok pait,+
Na maus bilong em i mekim na ol narapela i laik paitim em.+
7 Maus bilong longlong man i save bagarapim em yet,+
Na lips bilong em i olsem trap bilong tekewe laip bilong em.
8 Ol toktok bilong man bilong bagarapim gutnem bilong ol narapela, i olsem kaikai i teis gut tru;*+
Man i save daunim ol i go daun tru long bel.+
9 Lesman husat i no givim bel long mekim wok bilong em,
Em i olsem brata bilong man i save bagarapim ol samting.+
10 Nem bilong Jehova i olsem wanpela strongpela taua.+
Ol stretpela man i save ron i go insait long en na em i banisim ol.*+
11 Mani kago bilong ol maniman, em taun bilong ol i gat strongpela banis;
Long tingting bilong ol, dispela i olsem wanpela banis i lukautim ol.+
12 Pasin antap i stap long bel bilong man bai bringim hevi long em,+
Na pasin daun bilong man bai bringim glori long em.+
13 Taim man i bekim tok hariap paslain long em i harim tok long as tru bilong wanpela hevi,
Dispela em i longlong pasin na i bringim sem long em yet.+
14 Man i gat strongpela bel na tingting, dispela inap helpim em long karim hevi bilong sik,+
Tasol husat inap karim hevi bilong bel na tingting i bagarap olgeta?+
15 Bel bilong man i gat pasin bilong kliagut long ol samting, em i save kisim save,+
Na yau bilong man i gat savetingting, em i save wok strong long painim save.
16 Man i givim presen, dispela i save opim rot bilong em;+
Dispela i mekim na em inap bungim ol bikman.
17 Fes man long kamapim keis bilong em long kot, i luk olsem keis bilong em i stret,+
Inap long narapela man i kam na kwestenim em long kliaim dispela keis.+
18 Pasin bilong tromoi satu* i save pinisim kros+
Na i save wokim disisen bilong tupela strongpela birua.
19 I hatwok moa long mekim kol bel bilong brata bilong yu taim em i kros, winim hatwok bilong daunim wanpela taun i gat strongpela banis,+
Na ol tok pait inap brukim lain wankain olsem geit i gat ol ba long strongpela banis.+
20 Long toktok man i mekim, dispela i olsem kaikai i pulapim bel bilong em;+
Em bai amamas long samting lips bilong em i kamapim.
21 Dai na laip i stap long strong bilong tang;+
Ol man i save amamas long mekim wok long tang bilong ol, ol i mas redi long karim hevi em toktok bilong ol i kamapim.+
23 Rabisman i save askim maniman long helpim em,
Tasol maniman i save bekim tok strong long em.
24 I gat ol poroman i redi long bagarapim narapela narapela,+
Tasol i gat ol pren husat i save pas gut tru wantaim, winim pasin i stap namel long tupela brata.+
19 Man i stap rabis na i givim bel long wokabaut stret, dispela i gutpela moa+
Winim man i mekim longlong pasin na i save tok giaman.+
3 Longlong pasin bilong man yet i save paulim rot bilong em,
Na long bel, em i kros nogut tru long Jehova.
4 Man i gat planti mani kago, em i gat planti pren,
Tasol ol pren em rabisman i gat, ol bai lusim em na i go.+
5 Witnes i save tok giaman long kot, em i no inap abrusim panismen,+
Na man i save tok giaman long olgeta taim, em i no inap ranawe.+
6 Planti man i save mekim samting na bai bikman* i ken laikim ol,
Na olgeta man i save stap pren bilong man husat i save givim ol presen.
7 Olgeta brata bilong rabisman i save heitim em;+
Na moa yet ol pren bilong em i givim baksait long em!+
Em i strong long askim askim ol, tasol i no gat wanpela i bekim em.
8 Man i kisim gutpela tingting, em i save laikim em yet.+
Na man i wok strong long kamapim pasin bilong skelim gut ol samting, ol samting em i mekim bai kamap gutpela.+
9 Witnes i save tok giaman long kot, em i no inap abrusim panismen,
Na man i save tok giaman long olgeta taim, em bai bagarap.+
10 I no stret long longlong man i stap olsem maniman;
Na moa yet i no stret long wokboi i bosim ol bikman!+
11 Gutpela tingting bilong man i save pasim em long belhat kwik,+
Na taim em i no tingim rong narapela i mekim long em, em i mekim gutpela pasin tru.+
12 Belhat bilong king i olsem singaut bilong wanpela laion i kros,+
Tasol taim em i amamas long wanpela, dispela i olsem wara bilong nait i pundaun antap long gras.
13 Longlong pikinini i save bringim hevi long papa bilong em,+
Na maritmeri i save kros tumas,* em i olsem rup i save lik oltaim.+
14 Papa i save givim haus na mani kago long ol pikinini bilong em,
Tasol Jehova i save givim maritmeri husat i gat gutpela tingting.+
15 Pasin bilong les long mekim wok i save mekim man i slip i dai,
Na lesman bai stap hangre.+
17 Man i mekim gutpela pasin long ol taranguman, em i larim Jehova i dinau long em,+
Na em bai bekim gutpela pe long samting dispela man i mekim.+
19 Man i save belhat kwik bai kisim pe long pasin bilong em;
Sapos yu traim long helpim em, yu bai mekim gen na gen.+
20 Putim yau long gutpela tok kaunsel na kisim tok bilong skulim yu,*+
Na long dispela rot, yu bai kamap man i gat savetingting long bihain.+
21 Long bel, man i mekim planti plen,
Tasol gutpela tok kaunsel bilong Jehova bai stap oltaim.+
22 Naispela samting i stap insait long man, em gutpela pasin laikim* bilong em;+
Na i gutpela moa long i stap rabis winim pasin bilong mekim tok giaman.
23 Pasin bilong pret long Jehova i save bringim man long laip;+
Man i gat dispela pasin, em bai malolo gut, na i no gat wanpela samting nogut bai painim em.+
24 Lesman i save putim han bilong em i go insait tru long dis kaikai,
Tasol em i no tingting liklik long apim han bilong em i kam antap long maus bilong em.+
25 Paitim man bilong tok bilas,+ na bai man i sot long save inap kisim pasin bilong tingting gut na mekim samting,+
Na givim tok bilong stretim man i gat pasin bilong kliagut long ol samting, na bai save bilong em i go bikpela.+
26 Pikinini i mekim nogut long papa bilong em na i rausim mama bilong em i go,
Em i pikinini i save bringim sem na nem nogut.+
27 Pikinini bilong mi, sapos yu stop long putim yau long tok bilong skulim yu,*
Yu bai go longwe long ol tok bilong kisim save.
28 Witnes nogut i save tok bilas long stretpela kot,+
Na maus bilong man nogut i save daunim pasin nogut olsem man i daunim kaikai.+
29 Kot bai painim ol man bilong tok bilas,+
Na ol longlong man bai i kisim wip long baksait bilong ol.+
20 Wain i save mekim man i tok bilas,+ na alkohol i save mekim man i longlong nabaut;+
Man husat i larim wain na alkohol i mekim na em i lusim stretpela rot, em i no gat savetingting.+
2 King i save mekim na ol man i pret tru, dispela i olsem singaut bilong wanpela laion i kros;+
Man i kirapim belhat bilong king, laip bilong em inap lus.+
3 Taim man i no insait long wanpela tok pait, dispela i givim ona long em,+
Tasol ol longlong man bai insait tru long tok pait.+
4 Lesman i no save brukim graun long taim bilong kol,
Olsem na long taim bilong kamautim kaikai long gaden, em bai no gat kaikai na em bai askim ol man long kaikai.*+
5 Ol tingting i stap long bel bilong man i olsem hulwara i daun tru,
Tasol man i gat pasin bilong skelim gut ol samting, em bai pulim i kam antap.
6 Planti man i save tokaut long gutpela pasin laikim* bilong ol,
Tasol husat inap painim wanpela man i save inapim tru dispela tok?
7 Stretpela man i save givim bel long wokabaut stret long pasin bilong em.+
Ol pikinini* bilong em husat i kamap bihain, ol i ken amamas.+
8 Taim king i sindaun long sia king bilong mekim wok jas,+
Ai bilong em i save skelim na rausim olgeta pasin nogut.+
10 Tupela kain ston bilong skelim hevi bilong ol samting na tupela kain kontena bilong mesarim ol samting*
—Ol i stingpela samting long ai bilong Jehova.+
11 Long pasin bilong pikinini,* ol man inap luksave
Sapos pasin bilong em i gutpela na i stret o nogat.+
12 Yau i save harim tok na ai i save lukluk
—Jehova i bin wokim tupela wantaim.+
13 No ken laikim tumas slip, nogut yu bai kamap rabisman.+
Opim ai bilong yu, na bai yu gat planti kaikai.+
14 Man bilong baim ol samting i tok: “Dispela i no gutpela, dispela i no gutpela!”;
Bihain em i go na apim nem bilong em yet.+
16 Kisim klos bilong man sapos em i bin givim samting i olsem mak bilong bekim dinau bilong man em i no save long em;+
Rausim samting long em i olsem mak bilong tok promis bilong bekim dinau, sapos em i bin mekim olsem bilong helpim wanpela meri bilong narapela kantri.+
17 Bret em man i kisim long rot bilong pasin giaman, em i teis gut long em,
Tasol bihain maus bilong em bai pulap tru long ol liklik liklik ston.+
18 Long rot bilong toktok wantaim ol arapela bilong kisim tingting, ol plen bilong yu bai kamap gut,+
Na long rot bilong kisim gutpela tok bilong stiaim yu, go mekim pait bilong yu.+
19 Man bilong bagarapim gutnem bilong ol arapela, em i save go nabaut na tokaut long ol tok hait bilong narapela;+
No ken bung wantaim man i save laikim pasin bilong tok baksait.
20 Man i mekim tok bilong bagarapim papa na mama bilong em,
Lam bilong em bai dai taim tudak i kamap.+
21 Sapos long pastaim, man i kisim mani kago bilong em long pasin gridi,
Bihain em i no inap kisim blesing.+
22 No ken tok: “Bai mi bekim rong!”+
Bilip na wet long Jehova,+ na em bai helpim yu.+
23 Tupela kain ston bilong skelim hevi bilong ol samting,* dispela i stingpela samting long ai bilong Jehova,
Na skel giaman i no gutpela samting.
24 Jehova i save stiaim wokabaut bilong man;+
Olsem wanem bai man inap kliagut long rot bilong em yet?*
25 Em i wanpela trap long man taim em i singaut hariap olsem, “Em i samting holi!”+
Na bihain em i skelim gen samting em i bin tok promis long en.+
26 King i gat savetingting i save skelim na rausim ol man nogut,+
Olsem wil bilong krungutim wit i save rausim pipia bilong wit.+
27 Toktok* bilong man i olsem lam bilong Jehova,
Na i kamapim long ples klia samting i stap hait insait tru long man.
28 Gutpela pasin laikim* na pasin i tru i save banisim king;+
Long rot bilong gutpela pasin laikim* em i strongim wok king bilong em.+
29 Glori bilong ol yangpela man em strong bilong ol,+
Na gutpela samting tru long ol lapun em waitpela gras bilong ol.+
30 Ol liklik na bikpela bagarap man i kisim long skin i save tekewe pasin nogut,+
Na kanda man i kisim i mekim insait tru bilong em i kamap klin.
21 Bel bilong king i olsem liklik hanwara long han bilong Jehova.+
Em i save stiaim dispela hanwara i go long wanem hap em i laikim.+
2 Man inap ting olgeta pasin em i bihainim i stret,+
3 Man i mekim pasin i stret na pasin i fea
Dispela i save amamasim Jehova moa, winim wanpela sakrifais man i mekim.+
4 Ai i save mekim pasin antap na bel i save hambak,
Em i olsem lam i save stiaim man nogut, tasol dispela em i sin.+
5 Ol plen bilong man i save wok strong bai kamapim gutpela samting,+
Tasol ol man husat i save hariap long mekim samting, ol bai kamap rabisman.+
6 Man i kisim ol gutpela gutpela samting long rot bilong mekim tok giaman,
Ol dispela samting i olsem smok i save stap liklik taim na i pinis wantu, em i wanpela trap bilong kamapim dai.*+
7 Pasin bilong ol man nogut long pait na bagarapim man bai nogutim ol yet,+
Long wanem, ol i no laik bihainim stretpela pasin.
8 Man i gat asua em i save mekim pasin i no stret,
Tasol man i no gat asua em i save mekim pasin i stret.+
9 Man i sindaun long kona bilong rup, dispela i gutpela moa
Winim pasin bilong stap long seim haus wantaim maritmeri i save kros tumas.*+
10 Man nogut i save laikim tumas ol samting i nogut;+
Em no save mekim gutpela pasin long ol narapela man.+
11 Taim man bilong tok bilas i kisim panismen, man husat i sot long save, savetingting bilong em bai go bikpela,
Na taim man i gat savetingting i kisim gutpela tingting, em bai save long wanem samting em bai mekim.+
12 God bilong mekim stretpela pasin i save long pasin em lain famili bilong man nogut i save mekim;
Em i save bagarapim ol man nogut.+
13 Man i pasim yau bilong em long krai bilong ol taranguman,
Taim em yet i singaut, i no gat man bai harim.+
14 Presen ol i givim long pasin hait i save daunim kros,+
Na braib ol i givim long pasin hait* i save daunim bikpela belhat.
15 Taim stretpela man i mekim stretpela pasin, em i amamas,+
Tasol stretpela pasin i samting nogut tru long ol man husat i save mekim pasin nogut.
16 Man i lusim rot bilong gutpela tingting,
Em bai malolo wantaim ol daiman em ol i no gat strong moa.+
17 Man i laikim tumas pasin bilong kisim amamas, em bai kamap rabisman;+
Man i laikim tumas wain na oil, em bai no inap kamap maniman.
18 Man nogut em i olsem pe bilong baim bek stretpela man,
Na man bilong mekim pasin giaman bai kisim ples bilong stretpela man.+
19 Man i stap long ples nating, dispela i gutpela moa
Winim pasin bilong stap wantaim maritmeri i save kros tumas* na i save sikirapim bel.+
20 Ol gutpela gutpela samting i dia tumas na oil i stap long haus bilong man i gat savetingting,+
Tasol longlong man bai westim nating ol samting em i gat.+
21 Man i wok strong long bihainim stretpela pasin na gutpela pasin laikim*
Em bai kamap stretpela man, na em bai kisim laip na glori.+
22 Man i gat savetingting, em inap kalapim banis na go insait long taun bilong ol strongpela man
Na daunim strong bilong samting em ol i trastim.+
23 Man i was gut long maus na tang bilong em,
Em bai abrusim trabel.+
24 Man i save mekim pasin antap na em i save laik so-of na apim nem bilong em yet, yumi kolim em olsem,
Man bilong hambak na em i no tingim samting bai kamap long pasin bilong em.+
25 Samting em lesman i laikim tumas long kisim, dispela bai kilim em i dai,
Bikos han bilong em i les long mekim wok.+
26 Long de olgeta em i wok long tingting tasol long kisim samting em i laikim tumas,
Tasol stretpela man i save givim samting, em i no holim bek wanpela samting.+
27 Sakrifais bilong man nogut em i stingpela samting.+
Moa yet taim em i gat tingting nogut na mekim dispela sakrifais!
28 Witnes i tok giaman long kot em bai pinis,+
Tasol man i putim gut yau, em bai autim stret tok long kot na gutpela samting i kamap.
29 Pes bilong man nogut i soim olsem em i no save sem,+
Tasol stretpela man i save mekim wokabaut bilong em yet i kamap gutpela.+
30 I no gat savetingting, o pasin bilong skelim gut ol samting, o edvais taim man i birua long Jehova.+
31 Ol i redim pinis ol hos long de bilong mekim pait,+
Tasol Jehova wanpela tasol i ken kisim bek ol man.+
22 I gutpela moa long man i makim na kisim gutpela nem, dispela i winim planti mani kago;+
I gutpela moa long ol narapela i rispektim yu, dispela i winim silva na gol.
2 Maniman na rabisman i wankain tasol:
Jehova i bin wokim tupela wantaim.+
3 Man i gat pasin bilong tingting gut na mekim samting, em i lukim hevi na em i haitim em yet,
Tasol man i sot long save, em bai wokabaut stret i go na karim hevi.
4 Gutpela samting i kamap long man i gat pasin daun na pasin bilong pret long Jehova,
Em bai kisim planti mani kago na glori na laip.+
5 Ol gras i gat nil na ol trap i stap long rot bilong man i no save mekim pasin i stret,
Tasol man husat i save tingim laip bilong em i bikpela samting, em bai stap longwe tru long ol.+
6 Trenim gut liklik boi* long rot em i mas bihainim;+
Na maski taim em i kamap lapun em bai no inap lusim dispela trening.+
7 Ol maniman i save bosim ol rabisman,
Na ol man i save dinau, ol i stap wokboi bilong ol man i givim dinau.+
8 Man i save mekim pasin i no stret i olsem em i planim kaikai na em bai kamautim hevi,+
Na stik bilong belhat bilong em bai bruk.+
9 Man i gat pasin bilong givim,* em bai kisim blesing,
Long wanem, em i save serim kaikai bilong em wantaim ol rabisman.+
10 Rausim man bilong tok bilas,
Na kros bai i no stap moa;
Ol tok pait na tok nogut bai pinis.
11 Man husat i save laikim klinpela bel na i save mekim ol gutpela tok,
King bai stap olsem pren bilong em.+
12 Ai bilong Jehova i lukautim gut savetingting,*
Tasol em i save daunim tok bilong ol man bilong mekim pasin giaman.+
13 Lesman i tok: “I gat wanpela laion i stap ausait!
Em bai kilim mi i dai namel long ples bung!”+
14 Maus bilong bikhetmeri* i olsem wanpela hul i daun tru.+
Man em Jehova i no orait long em, dispela man bai pundaun i go insait long en.
15 Longlong pasin i pas long bel bilong liklik boi,*+
Tasol stik bilong givim skul* bai rausim longlong pasin i go longwe tru long em.+
16 Man i save giaman na pulim ol samting bilong ol rabisman bilong mekim mani kago bilong em i go bikpela moa,+
Na man i save givim ol presen long ol maniman,
Bihain ol bai kamap rabisman.
17 Putim gut yau bilong yu na harim ol tok bilong man i gat savetingting,+
Na bai yu ken tingim gut save bilong mi long bel bilong yu,+
18 Bikos em i gutpela samting tru long putim ol insait tru long bel bilong yu,+
Na bai olgeta taim ol dispela tok i stap long lips bilong yu.+
19 Bilong yu ken trastim tru Jehova,
Nau mi givim save long yu.
20 Olsem wanem? Mi no bin raitim ol tok long yu,
Bilong givim edvais na save,
21 Bilong skulim yu long tok i tru na tok yu ken trastim,
Na bai yu ken go bek wantaim ripot i stret long man husat i bin salim yu i kam?
22 No ken stilim ol samting bilong rabisman bikos em i stap rabis,+
Na no ken krungutim ol taranguman insait long geit bilong taun,+
23 Bikos Jehova yet bai sambai long keis bilong ol long kot+
Na em bai tekewe laip bilong ol man husat i giaman na pulim ol samting bilong ol.
24 No ken poroman wantaim man i save belhat kwik
O insait long ol samting wantaim man i gat pasin bilong belhat kwik,
25 Long dispela rot yu no inap kisim ol pasin bilong em
Na trapim yu yet.+
26 No ken stap namel long ol man husat i save givim han bilong sekan bilong insait long wanpela tok promis,
Na ol i putim wanpela samting olsem mak bilong bekim ol dinau.+
27 Sapos yu no gat samting bilong bekim,
Ol bai rausim bet bilong yu tu!
28 No ken surikim mak bilong baundri i bin stap bipo yet
Em ol tumbuna papa bilong yu i bin putim.+
29 Ating yu bin lukim wanpela man i gat save long mekim wok bilong em, a?
Dispela man bai sanap long ai bilong ol king;+
Em i no inap sanap long ai bilong ol man nating.
23 Taim yu sindaun na kaikai wantaim king,
Yu mas skelim gut ol samting i stap long ai bilong yu;
2 Yu mas kontrolim yu yet*
Sapos yu man bilong kaikai planti.
3 No ken laikim tumas long kisim ol gutpela kaikai bilong em,
Nogut ol dispela kaikai i giamanim yu.
4 No ken pinisim strong bilong yu long kisim mani kago.+
Stop na kamapim pasin bilong kliagut long ol samting.*
5 Taim yu tromoi ai i go long mani kago, em i no stap moa,+
Bikos em bai groim wing olsem bilong tarangau na flai i go pinis long skai.+
6 No ken kaikaim kaikai bilong man i no gat pasin bilong givim;
No ken laikim tumas long kisim ol gutpela kaikai bilong em.
7 Bikos em i man bilong tingim tingim ol samting em i givim.
Em bai tokim yu olsem, “Yu kaikai na dring,” tasol tru tru em i no minim.*
8 Yu bai trautim ol kaikai em yu bin kaikaim,
Na ol tok amamas yu bin mekim long em, bai i lus nating.
9 No ken toktok long yau bilong longlong man,+
Bikos em bai sakim tru ol tok yu mekim bilong givim savetingting.+
10 No ken surikim mak bilong baundri i bin stap bipo yet,+
O no ken abrusim mak na go long graun bilong ol pikinini i no gat papa.
12 Long bel bilong yu, bihainim gut ol tok bilong skulim yu,*
Na putim gut yau long ol tok bilong givim save long yu.
13 No ken pasim yu yet long stretim* liklik boi.*+
Sapos yu paitim em long stik, em i no inap dai.
14 Yu mas paitim em long stik,
Na long dispela pasin, yu bai kisim bek em long Matmat.*
15 Pikinini bilong mi, sapos savetingting i stap long bel bilong yu,
Orait bel bilong mi yet bai amamas.+
17 No ken larim bel bilong yu i mangal long pasin bilong ol sinman,+
Tasol yu mas pret long Jehova long de olgeta,+
18 Sapos yu mekim olsem, i stap bilong yu long bihain bai gutpela,+
Na ol samting yu bilip na wet long en bai kamap tru.
19 Pikinini bilong mi, putim gut yau na kamap man i gat savetingting,
Na stiaim bel bilong yu i go long stretpela rot.
20 No ken stap namel long ol man i save dring planti wain tumas,+
Na namel long ol man i save kaikai planti abus,+
21 Bikos man bilong dring spak na kaikai planti bai kamap rabisman,+
Na man i save slip tumas bai werim ol pipia laplap.
22 Harim tok bilong papa bilong yu husat i bin kamapim yu,
Na no ken luk daun long mama bilong yu bikos em i kamap lapun pinis.+
23 Baim* tok i tru na no ken salim,+
Baim tu savetingting, tok bilong skulim yu* na pasin bilong kliagut long ol samting.+
24 Papa bilong pikinini i bihainim stretpela pasin, em bai amamas;
Na man i papa bilong pikinini i gat savetingting, em bai belgut tru long dispela pikinini.
25 Papa na mama bilong yu bai belgut tru,
Na meri i karim yu, em bai amamas.
26 Pikinini bilong mi, givim bel bilong yu long mi,
Na ai bilong yu i ken amamas long lukim ol pasin bilong mi.+
27 Bikos pamukmeri i olsem wanpela hul i daun tru,
28 Em i save slip na wet i stap olsem wanpela stilman;+
Em i mekim na namba bilong ol man i save giaman, i go antap.
29 Husat i save bel hevi? Husat i no save stap isi?
Husat i save tok pait? Husat i save komplein?
Husat i save kisim bagarap nating long skin? Na ai bilong husat i save ret?
30 Em ol man husat i save lusim bikpela haptaim long dring wain;+
Em ol man husat i save painim* wain em ol i bin miksim.
31 No ken lukluk long retpela kala bilong wain
Taim em i lait gut insait long kap na i go daun isi tasol long nek,
32 Bikos bihain em bai kaikaim man olsem snek i save kaikaim man,
Na em i save kamapim posin olsem bilong wanpela posin snek.
34 Na yu bai kamap olsem man i slip long namel bilong solwara,
Olsem man i slip antap long mas bilong sip.
35 Na bai yu tok olsem: “Ol i paitim mi, tasol mi no pilim.*
Ol i paitim mi, tasol mi no bin save.
Wanem taim bai mi kirap long slip?+
Mi nidim wanpela moa dring.”*
24 No ken mangal long pasin bilong ol man nogut,
Na no ken laikim tumas long poroman wantaim ol,+
2 Long wanem, bel bilong ol i save tingim tingim pasin bilong pait na bagarapim man,
Na lips bilong ol i save toktok long pasin bilong mekim trabel long ol narapela.
3 Long rot bilong savetingting, man i wokim haus,+
Na long rot bilong pasin bilong skelim gut ol samting, em i mekim haus i kamap strong.
4 Long rot bilong save, ol rum bilong en bai pulap
Long olkain gutpela gutpela na naispela samting i dia tumas.+
5 Man i gat savetingting, em i strongpela man,+
Na long rot bilong save, strong bilong man i go bikpela.
7 Trupela savetingting i antap tru na longlong man i no inap long kisim;+
Em i no gat wanpela tok long mekim insait long geit bilong taun.
8 Man i save wokim ol plen nogut,
Ol bai kolim em olsem saveman bilong wokim ol plen nogut.+
9 Ol plen bilong longlong man i save bringim em long sin,
Na ol man i save heitim man bilong tok bilas.+
10 Sapos yu bel hevi long taim pen na hevi i painim yu,
Strong bilong yu bai pinis.
11 Kisim bek ol man em ol i bringim ol i go bilong dai,
Na holim bek ol man i wokabaut i go bilong ol i kilim ol i dai.+
12 Sapos yu tok, “Tasol mipela i no bin save long dispela samting,”
Ating Man i save skelim gut bel* i luksave long dispela, laka?+
Yes, Man i save lukluk long yu, em bai save
Na em bai bekim pe i stret long olgeta wan wan man long wok em i bin mekim.+
13 Pikinini man bilong mi, kaikai hani, long wanem, em i gutpela;
Hani i kam long haus bilong bi, em i teis swit tru.
14 Olsem tasol, yu mas save olsem savetingting i gutpela samting long yu.+
Sapos yu kisim savetingting, i stap bilong yu long bihain bai gutpela,
Na ol samting yu bilip na wet long en bai kamap tru.+
15 No ken stap olsem man nogut husat i hait na slip na wet i stap klostu long haus bilong stretpela man;
No ken bagarapim ples bilong em long malolo.
16 Long wanem, stretpela man inap pundaun 7-pela taim, na em bai kirap gen,+
Tasol hevi bai mekim na man nogut bai pundaun olgeta.+
17 Taim birua bilong yu i pundaun, yu no ken belgut,
Na taim wanpela samting i mekim na em i laik pundaun, no ken larim bel bilong yu i amamas;+
18 Nogut Jehova bai lukim na em i no amamas,
19 No ken bel hevi bikos long ol man nogut;
No ken mangalim pasin bilong ol manmeri nogut,
20 Long wanem, i no gat gutpela samting bai painim ol man nogut long bihain;+
Lam bilong ol man nogut bai dai.+
21 Pikinini man bilong mi, yu mas pret long Jehova na long king.+
Husat inap save long wanem bagarap tupela* bai bringim long ol?+
23 Ol dispela tok tu i bilong ol man i gat savetingting:
Taim man i skelim kot i mekim wansait pasin, dispela em i no gutpela pasin.+
24 Man i tok long man nogut olsem, “Yu stretpela man,”+
Ol manmeri bai mekim strongpela tok bilong bagarap i ken kamap long dispela man na ol kantri bai kros tru long em.
25 Tasol gutpela samting bai kamap long ol man i givim tok bilong stretim em;+
Ol blesing bilong ol gutpela samting bai kamap long ol.+
26 Ol pipol bai kis long lips bilong man i onest long bekim tok.*+
27 Redim ol wok bilong yu long ausait, na redim olgeta samting long gaden;
Na bihain wokim haus bilong yu.*
28 No ken sanap long kot na tokaut olsem wantok bilong yu i gat asua, taim i no gat as long mekim olsem.+
No ken yusim lips bilong yu long giamanim ol narapela.+
29 No ken tok olsem: “Bai mi mekim wankain pasin long em olsem em i bin mekim long mi;
Bai mi bekim rong em i bin mekim long mi.”+
30 Mi wokabaut i go abrusim gaden bilong lesman,+
Na mi abrusim gaden wain bilong man i no gat gutpela tingting.
31 Mi lukim olsem gras nogut i gro i go bikpela long ol dispela gaden;
Gras i gat nil i karamapim graun,
Na ston wol bilong ol i bruk bruk na pundaun.+
32 Mi lukim dispela na mi skelim gut long bel;
Mi lukim dispela na mi kisim skul olsem:
33 Slip liklik, slip malolo liklik,
Foldim han liklik na malolo,
34 Na pasin bilong i stap rabis bai kam kwiktaim long yu olsem wanpela stilman i kam,
Na pasin bilong sot tru long ol samting bai kam kwiktaim long yu olsem man i holim ol samting bilong pait na i kam.+
25 Ol dispela tok tu em ol provep bilong Solomon.+ Ol wokman bilong Hesekia,+ king bilong Juda, i bin kopim na bungim wantaim:
2 God i no save tokaut long ol tok i stap hait, na dispela i givim glori long em,+
Na ol king i save painimaut as bilong wanpela tok, na dispela i givim glori long ol.
3 Heven i antap tumas na insait bilong graun i dip tru,
Olsem tasol ol man i no inap painimaut tingting i stap long bel bilong ol king.
4 Rausim pipia i stap long silva,
Na em bai kamap klin tru.+
5 Rausim man nogut long ai bilong king,
Na long rot bilong stretpela pasin, wok king bilong em bai kamap strong tru.+
6 No ken onarim yu yet long ai bilong king,+
Na no ken kisim ples bilong yu namel long ol bikman,+
7 Mobeta em i tokim yu olsem, “Kam antap long hia,”
Na em i no semim yu long ai bilong wanpela man i gat nem.+
8 No ken hariap long bringim wanpela keis i go long kot,
Bikos sapos wanpela man i pruvim olsem yu rong, orait yu bai mekim wanem?+
9 Stretim dispela hevi wantaim em,+
No ken tokaut long ol samting dispela man i tokim yu long en,*+
10 Bikos man i putim yau long dispela hevi, em bai semim yu,
Na yu no inap kisim bek tokwin bilong bagarapim gutnem bilong narapela em yu bin spredim.
11 Tok man i mekim long taim stret bilong en,
Dispela i olsem ol apol gol i stap insait long ol silva dis.+
12 Man i gat savetingting na i givim tok bilong stretim man i redi long putim yau,
Em i olsem gol iaring na wanpela bilas ol i wokim long gutpela gol.+
13 Wanpela gutpela man bilong bringim tok em ol man i bin salim em i go,
Em i olsem kol bilong sno long taim bilong kisim kaikai i redi long gaden,
Bikos em i save givim nupela strong long bosman bilong em.+
14 Man i tok hambak long em bai givim wanpela presen, tasol em i no givim,
Em i olsem ol klaut na win i no save bringim ren i kam.+
15 Long rot bilong pasin bilong i no les kwik, yu inap mekim wanpela man i gat namba i wanbel wantaim yu,
Na tang i save mekim gutpela tok isi, em inap brukim bun.+
16 Sapos yu lukim hani, kaikai inap tasol long skel bilong yu,
Bikos sapos yu kaikai planti tumas, bai yu traut.+
17 No ken go oltaim long haus bilong wantok bilong yu,
Nogut em bai les long yu na heitim yu.
18 Man i autim tok giaman long kot long wantok bilong em,
Em i olsem wanpela stik bilong pait na wanpela bainat na wanpela spia i sap.+
19 Pasin bilong putim hop long wanpela man husat i no inap helpim yu* long taim nogut,
I olsem yu putim hop long tit i bruk o long lek i no inap wokabaut gut.
20 Man i singim ol song long man i bel hevi,
Em i olsem man i rausim laplap bilong em yet long taim bilong kol
21 Sapos birua bilong yu* i hangre, orait givim em bret long kaikai;
Sapos em i nek drai, orait givim em wara long dring,+
22 Long dispela pasin, yu bai hipim hatpela sit bilong paia antap long het bilong em,*+
Na Jehova bai givim gutpela pe long yu.
23 Win bilong hap not i save bringim bikpela ren i kam,
Na tang i save tok baksait, em i save mekim man i pes drai.+
24 Man i sindaun long kona bilong rup, dispela i gutpela moa
Winim pasin bilong stap long seim haus wantaim maritmeri i save kros tumas.*+
25 Gutpela ripot i kam long wanpela longwe hap
I olsem kolwara long man i taiet tru.+
26 Stretpela man husat i larim man nogut i pulim em,
Em i olsem wanpela liklik hanwara em man i mekim i kamap doti na olsem wanpela hulwara em man i bagarapim.
27 I no gutpela long kaikai planti hani tumas,+
Olsem tasol, i no gutpela long traim long mekim ol man i givim biknem long yu.+
28 Man i no save kontrolim belhat bilong em,
Em i olsem wanpela taun em ol man i brukim i go insait na i no gat banis bilong en.+
26 Olsem sno i pundaun long taim bilong san, na ren i pundaun long taim bilong kisim kaikai i redi long gaden,
Olsem tasol i no stret long givim ona long longlong man.+
2 I gat risen na wanpela pisin i save ranawe, i gat risen na pisin swalo i save flai,
Olsem tasol i gat risen na man i save mekim tok bilong bagarap i ken painim narapela man.*
3 Wip i bilong hos, let i bilong pasim maus bilong donki,+
Na stik i bilong paitim baksait bilong ol longlong man.+
4 No ken bihainim pasin olsem bilong longlong man na bekim tok bilong em,
Nogut yu kamap wankain olsem em.*
5 Bihainim pasin olsem bilong longlong man na bekim tok bilong em,
Bambai em i no ken ting em i gat savetingting.+
6 Man i putim wanpela wok long han bilong longlong man long mekim,
Em i olsem man i brukim lek bilong em yet na bagarapim em yet.*
7 Savetok i kamap long maus bilong ol longlong man,
Dispela i olsem lek nogut bilong man i no inap wokabaut strong.*+
8 Taim man i givim glori long longlong man,
Dispela i olsem man i putim ston long katapel.+
9 Savetok i kamap long maus bilong ol longlong man,
Dispela i olsem gras i gat nil i stap long han bilong spakman.
10 Man i haiarim ol longlong man o ol man i wokabaut i go i kam long rot,
Em i olsem man i save sut long banara, em i sut nabaut na bagarapim olgeta man.
11 Taim longlong man i mekim gen longlong pasin bilong em,
Em i olsem dok i traut pinis i go bek na kaikai traut bilong en.+
12 Ating yu bin lukim wanpela man husat i ting em i gat savetingting, a?+
I gat hop long wanpela longlong man inap senis winim dispela man.
13 Lesman i tok: “I gat wanpela yangpela laion i stap long rot,
Wanpela laion i stap long ples bung!”+
14 Dua i wok long tanim tanim long ol hinsis bilong en,
Na lesman i tanim tanim long bet bilong em.+
15 Lesman i save putim han bilong em i go insait tru long dis kaikai,
Tasol em i taiet tru long apim han bilong em i kam antap long maus bilong em.+
16 Lesman i ting em i gat bikpela savetingting moa
Winim 7-pela man husat i givim bekim i gat gutpela tingting long en.
17 Man i wokabaut i go abrusim wanpela kros pait na em i belhat nating na insait long dispela kros pait we i no bilong em,
Em i olsem man i holimpas 2-pela yau bilong dok.+
18 Longlong man husat i sutim ol spia i gat paia, ol spia, na ol spia nogut bilong dai,
19 Em i kain olsem man husat i trikim wantok bilong em na bihain em i tok, “Mi pulim lek bilong yu tasol!”+
20 Taim paiawut i pinis, paia i dai,
Na taim man bilong bagarapim gutnem bilong ol arapela i no stap, kros pait i pinis.+
21 Sit bilong paia i save mekim paia i lait yet i stap, na paiawut i save mekim paia i lait,
Olsem tasol man bilong kros i save kirapim kros pait.+
22 Ol toktok bilong man bilong bagarapim gutnem bilong ol narapela, i olsem kaikai i teis gut tru;*
Man i save daunim ol i go daun tru long bel.+
23 Ol tok i kamapim pasin laikim i kamap long bel bilong man nogut,
Dispela i olsem silva i karamapim wanpela hap bilong sospen graun i bruk.+
24 Man i save heitim ol narapela, ol tok i kamap long lips bilong em i save haitim dispela pasin,
Tasol insait long bel, em i haitim pasin giaman.
25 Maski em i mekim gutpela tok, no ken trastim em,
Bikos i gat 7-pela samting nogut tru i stap long bel bilong em.*
26 Maski pasin giaman bilong em i haitim pasin bilong em long heitim narapela,
Bihain ol pasin nogut bilong em bai kamap ples klia long ai bilong ol manmeri i bung.
27 Man i digim wanpela hul, em bai pundaun i go insait long en,
Na man i rolim wanpela ston i go—dispela ston bai kam bek antap long em.+
28 Tang i save giaman, em i save heitim ol man em i daunim,
Na maus i save mekim tok bilong grisim man, em i save kamapim bagarap.+
27 No ken tok hambak long samting yu bai mekim tumora,
Long wanem, yu no save wanem samting bai kamap long tumora.+
2 Larim narapela man* i litimapim nem bilong yu, na i no maus bilong yu yet;
3 Wanpela ston i hevi na hevi bilong wesan i moa yet,
Tasol taim longlong man i sikirapim bel, hevi bilong en i winim hevi bilong dispela tupela samting.+
4 Bikpela belhat i save mekim nogut tru long narapela, na kros i save kamapim bagarap olsem tait wara,
Tasol pasin bilong jeles em i nogut moa winim dispela tupela pasin.+
5 Pasin bilong stretim man, dispela i gutpela moa winim man i gat pasin laikim na em i no soim.+
6 Taim wanpela gutpela pren i givim pen long yu,+
Dispela i gutpela moa winim planti kis em wanpela birua i givim long yu.
7 Man em bel bilong em i pulap, em bai i no laik kaikai hani i kam long haus bilong bi,
Tasol man i hangre, maski kaikai i pait em bai teis swit tru.
8 Man i ranawe long haus bilong em,
Em i olsem pisin i lusim haus bilong en na flai i go.
9 Oil na paura bilong mekim smok i gat gutpela smel i save mekim bel i amamas;
Olsem tasol gutpela tok kaunsel em gutpela pren i givim bilong helpim yu, dispela i save mekim bel i amamas.+
10 No ken givim baksait long pren bilong yu o long pren bilong papa bilong yu,
Na no ken go insait long haus bilong brata bilong yu yet long taim hevi i painim yu;
I gutpela moa long yu gat wanpela neiba i stap klostu winim brata i stap longwe tru.+
11 Pikinini bilong mi, bihainim savetingting na mekim bel bilong mi i amamas,+
Na bai mi inap bekim tok long man husat i save sutim tok long mi.+
12 Man i gat pasin bilong tingting gut na mekim samting, em i lukim hevi na em i haitim em yet,+
Tasol man i sot long save, em bai wokabaut stret i go na karim hevi.
13 Kisim klos bilong man sapos em i bin givim samting i olsem mak bilong bekim dinau bilong man em i no save long em;
Rausim samting long em i olsem mak bilong tok promis bilong bekim dinau, sapos em i bin mekim olsem bilong helpim wanpela meri bilong narapela kantri.+
14 Taim man i singaut bikmaus long wantok long bikmoning tru na tok long gutpela samting i ken painim em,
Dispela i olsem tok bilong bagarap i ken painim wantok.
15 Maritmeri i save kros tumas,* em i olsem rup i save lik oltaim long taim bilong ren.+
16 Man husat inap stopim em, em inap stopim win,
Na em inap holim strong oil long rait han bilong em.
18 Man i save lukautim diwai fik, em bai kaikai prut bilong en,+
Na man i save lukautim bosman bilong em, em bai kisim ona.+
19 Wara i save soim klia pes bilong man,
Olsem tasol tingting i stap long bel bilong man i save kamapim klia tingting i stap long bel bilong narapela man.
20 Matmat na ples bilong bagarap,* i no save inapim laik bilong ol,+
Olsem tasol ai bilong man i no save inapim laik bilong em.
21 Pot i bilong kukim na klinim silva na hatpela aven i bilong kukim gol,+
Olsem tasol taim ol narapela i litimapim nem bilong man, dispela inap kamapim klia em i wanem kain man.
22 Maski sapos yu paitim paitim longlong man long ston bilong memeim samting,
Olsem man i memeim wit samting insait long ston dis,
Longlong pasin bilong em bai i no inap lusim em.
23 Yu mas save gut long lukluk bilong lain sipsip bilong yu.
Lukautim gut* ol sipsip bilong yu,+
24 Long wanem, mani kago i no save stap oltaim,+
Na kraun i no inap stap oltaim long ol lain tumbuna pikinini i kamap bihain.
25 Grinpela gras i save pinis, nupela gras i save kamap,
Na ol bai bungim ol gras na plaua samting bilong ol ples maunten.
26 Yu save kisim klos bilong yu long ol yangpela sipsip man,
Na yu save kisim pe bilong baim wanpela hap graun long ol meme man.
27 Na bai i gat inap milk bilong meme long fidim yu,
Long fidim famili bilong yu, na long fidim ol yangpela wokmeri bilong yu.
28 Ol man nogut i save ranawe taim i no gat man i ronim ol,
Tasol ol stretpela man i gat strongpela bel olsem wanpela laion.*+
2 Taim ol manmeri bilong kantri i mekim sin,* orait ol hetman bai senis senis,+
Tasol taim wanpela man i gat save na pasin bilong skelim gut ol samting i givim helpim, orait wanpela hetman tasol bai mekim wok inap longpela taim.+
3 Rabisman i save giaman na pulim ol samting bilong ol taranguman,+
Em i olsem ren i save pundaun na rausim olgeta kaikai i go.
4 Ol man i givim baksait long lo, ol i save litimapim nem bilong man nogut,
Tasol ol man i bihainim lo, ol i save belhat long ol man i givim baksait long lo.+
5 Ol man nogut i no inap kliagut long stretpela kot,
Tasol ol man i wok long painim Jehova, ol inap kliagut long olgeta samting.+
6 Rabisman i givim bel long wokabaut stret, dispela i gutpela moa
Winim wanpela maniman em ol pasin bilong em i nogut.+
7 Pikinini i gat pasin bilong kliagut long ol samting, em i save bihainim lo,
Tasol pikinini i save poroman wantaim ol man bilong kaikai planti tumas, em i save semim papa bilong em.+
8 Man i mekim mani kago bilong em i go bikpela long rot bilong kisim intres+ na profit long pasin giaman,
Em i bungim bungim bilong man husat i save mekim gutpela pasin long ol rabisman.+
10 Man i giamanim stretpela man long bihainim rot nogut, em bai pundaun long trap em yet i bin putim,+
Tasol ol man i no gat asua, ol bai kisim gutpela samting.+
11 Long ai bilong maniman, em i ting em i saveman tru,+
Tasol rabisman i gat pasin bilong skelim gut ol samting, em inap luksave long pasin tru bilong maniman.+
12 Taim ol stretpela man i win, dispela em i gutpela samting tru,
Tasol taim ol man nogut i kisim wok bos, ol pipol bai go hait.+
13 Man i haitim ol rong bilong em, em i no inap haitim inap oltaim,+
Tasol man i tokaut long ol rong bilong em na givim baksait long ol, em bai kisim marimari.+
14 Man i save was oltaim,* em i ken amamas,
Tasol man i save pasim strong bel bilong em, hevi bai painim em.+
15 Hetman nogut i bosim ol pipol i no gat helpim,
Em i olsem wanpela laion i kros na singaut na olsem wanpela bea i ron i kam bilong bagarapim man.+
16 Lida i no gat pasin bilong skelim gut ol samting, em i save mekim wok nogut long namba em i holim,+
Tasol man i heitim pasin bilong kisim profit long pasin giaman, em bai stap laip longpela taim.+
17 Man i pilim nogut tru long em i tekewe laip bilong narapela man na em i gat asua long blut, em bai wok yet long ranawe i go inap em i go long matmat.*
No ken larim wanpela man i sapotim em.+
18 Man i no gat asua long wanpela samting, em bai abrusim bagarap,+
Tasol man em ol pasin bilong em i no stret, kwiktaim em bai pundaun.+
19 Man i brukim graun bilong wokim gaden, em bai i gat planti kaikai,
Tasol man i wok strong long mekim ol samting i no gat as bilong en, em bai kamap rabisman.+
21 I no gutpela long soim wansait pasin;+
Tasol man inap mekim rong bikos em i laik kisim liklik hap bret.
22 Gridi man i laik stret long kisim mani kago,
Tasol em i no save olsem pasin bilong stap rabis bai kamap long em.
23 Man husat i givim tok bilong stretim wanpela man+ bihain em bai amamas moa,+
Winim man husat i mekim kain kain tok bilong grisim man.
24 Man i stilim ol samting bilong papa na mama bilong em na tok, “No gat rong long dispela,”+
Em i poroman bilong man i save bagarapim ol samting.+
25 Gridi man* i save kirapim kros,
Tasol man i save trastim Jehova, i stap bilong em bai kamap gutpela moa.+
26 Man i trastim em yet,* em i longlong man,+
Tasol man i bihainim savetingting, em bai abrusim bagarap.+
27 Man i save givim ol samting long ol rabisman, em bai no sot long wanpela samting,+
Tasol man i pasim ai bilong em long ol rabisman, em bai kisim planti tok bilong bagarap i ken painim em.
28 Taim ol man nogut i kisim wok bos, ol man bai go haitim ol yet,
Tasol taim ol man nogut i pinis olgeta, ol stretpela man bai kamap planti.+
29 Man i strongim nek bilong em* maski ol i bin stretim em planti taim,+
Em bai bagarap kwiktaim na em i no inap kamap orait gen.+
2 Taim ol stretpela manmeri i kamap planti, ol pipol i save amamas,
Tasol taim ol man nogut i mekim wok bos, ol pipol i save bel hevi na krai.+
3 Man i laikim tumas savetingting, em bai mekim papa bilong em i amamas,+
Tasol man i save poroman wantaim ol pamukmeri, em i westim nating mani kago bilong em.+
4 Long rot bilong karimaut stretpela pasin, king bai mekim kantri i stap strong,+
Tasol man i painim rot long kisim braib, em bai bringim bagarap long kantri.
5 Man i save mekim tok bilong grisim wantok bilong em,
Em i spredim umben long lek bilong dispela wantok.+
6 Ol sin bilong man nogut i save trapim em yet,+
Tasol stretpela man i save singaut amamas na belgut.+
7 Long sait bilong lo, stretpela man i save tingim raits bilong ol rabisman,+
Tasol man nogut i no save tingim liklik dispela samting.+
8 Ol man i save apim nem bilong ol yet, ol i save kirapim paia long taun,+
Tasol ol man i gat savetingting, ol i save daunim kros.+
9 Taim man i gat savetingting i insait long tok pait wantaim longlong man,
Bai i gat bikmaus na tok bilas, tasol i no gat gutpela samting bai kamap long man i gat savetingting.+
10 Ol man i save hangre long kapsaitim blut bilong man, ol i save heitim ol man i no gat asua,+
Na ol i save painim rot long tekewe laip bilong ol stretpela man.*
11 Longlong man i save autim kwik belhat bilong em,*+
Tasol man i gat savetingting, em i save stap isi na kontrolim belhat bilong em.+
12 Taim king i putim yau long ol tok giaman,
Olgeta wokman bilong em bai kamap ol man nogut.+
13 Rabisman na man i save daunim ol arapela, tupela i wankain tasol:
Jehova i save givim lait long ai bilong tupela wantaim.*
15 Stik* na wok bilong stretim man, dispela i save givim savetingting long man,+
Tasol pikinini em ol i larim em i bihainim laik bilong em yet, em bai bringim sem long mama bilong em.
16 Taim ol man nogut i kamap planti, pasin bilong mekim sin bai go bikpela moa,
Tasol ol stretpela man bai lukim ol man nogut i pundaun na bagarap.+
17 Stretim* pikinini bilong yu na em bai givim malolo long yu;
Na em bai givim bikpela amamas long yu.+
18 Taim i no gat visen,* ol pipol bai bihainim laik bilong ol yet,+
Tasol ol manmeri i bihainim lo, ol i ken amamas.+
19 Wokman i no inap larim tok bilong ol narapela i stretim em,
Maski em i kliagut long ol dispela tok, em i no laik bihainim.+
20 Ating yu bin lukim wanpela i save hariap long toktok, a?+
I gat gutpela samting bai painim longlong man long bihain winim dispela man.+
21 Sapos man i givim planti gutpela samting long wokman bilong em kirap long taim em i yangpela yet na i kam,
Orait bihain em bai i no gat pasin bilong tok tenkyu.
22 Man i save belhat hariap, em i save kirapim kros;+
Na man i gat pasin bilong belhat kwik, em i save mekim planti rong.+
24 Poroman bilong stilman i save bringim hevi long em yet,
Ating em i harim singaut bilong go long kot na tokaut long samting em i bin lukim,* tasol em i no ripotim wanpela samting.+
25 Pasin bilong pret na guria long man, dispela i olsem wanpela trap,+
Tasol man i trastim Jehova, em bai stap gut.+
26 Planti man i laik go na toktok wantaim* wanpela king,
Tasol Jehova wanpela tasol i save givim stretpela kot long ol man.+
27 Man i no save mekim pasin i fea, em i samting nogut tru long ai bilong stretpela man,+
Tasol man i save bihainim pasin i stret, em i samting nogut tru long ai bilong man nogut.+
30 Dispela em ol bikpela tok bilong Agur, pikinini man bilong Jake, we em i bin mekim long Itiel na Ukal.
2 Mi no olsem ol narapela man, mi no save long planti samting,+
Na mi no kliagut long ol samting em man i mas save long en.
3 Mi no bin kisim save long savetingting,
Na mi no gat save em God Holi Tru i gat.
4 Husat i bin go antap long heven na bihain em i kam daun?+
Husat i bin bungim win insait long tupela han bilong em?
Husat i bin karamapim ol wara insait long laplap bilong em?+
Husat i bin putim* olgeta arere bilong graun?+
Wanem nem bilong dispela man na wanem nem bilong pikinini man bilong em—yu save?
5 Olgeta tok bilong God i klin tru.+
Em i olsem hap plang bilong pait long ol man husat i go long em bilong kisim ples hait.+
6 No ken skruim sampela tok antap long ol tok bilong em,+
Nogut em bai givim strongpela tok long yu,
Na em bai kamapim klia olsem yu man bilong giaman.
7 I gat tupela samting mi askim yu long en.
No ken holim bek ol dispela samting long mi paslain long mi dai.
8 Rausim ol tok i no tru na ol tok giaman i go longwe tru long mi.+
No ken larim mi kamap rabisman o maniman.
Larim mi kaikai tasol ol kaikai mi nidim,+
9 Nogut mi pulap tru na mi givim baksait long yu na tok, “Jehova em i husat?”+
Na no ken larim mi kamap rabisman, na mi stil na daunim* nem bilong God bilong mi.
10 No ken go long bosman na bagarapim gutnem bilong wokman bilong em,
Nogut em i mekim tok bilong bagarap i ken painim yu na bai yu gat asua.+
11 I gat wanpela lain pipol* em ol i save mekim ol tok bilong bagarap i ken painim ol papa bilong ol,
Na ol i no mekim ol tok bilong givim ona long ol mama bilong ol.+
12 I gat wanpela lain pipol* em long ai bilong ol yet, ol i ting ol i klin olgeta,+
Tasol ol i no bin kamap klin long ol pasin doti* bilong ol.
13 I gat wanpela lain pipol* em ai bilong ol i gat pasin antap tru,
Na ai bilong ol i kamapim pasin hambak tru taim ol i lukluk!+
14 I gat wanpela lain pipol* em tit bilong ol i olsem ol bainat
Na wasket bilong ol i olsem naip;*
Ol i kaikaim na daunim ol taranguman bilong graun
Na ol rabisman namel long ol lain manmeri.+
15 Ol liklik snek bilong dringim blut i gat tupela pikinini meri i save singaut olsem, “Givim! Givim!”
I gat 3-pela samting em ol i no save inapim laik bilong ol,
Na 4-pela samting i no save tok, “Em inap!”
16 —Matmat*+ na meri i no save karim pikinini,
Graun i no gat wara long en,
Na paia we i no save tok, “Em inap!”
17 Ai i save tok bilas long papa na i save sakim pasin bilong bihainim tok bilong mama+
—Ol kotkot bilong veli* bai kamautim dispela ai,
Na ol pikinini tarangau bai kaikaim.+
18 I gat 3-pela samting we i hatwok tumas long mi kisimgut,*
Na 4-pela samting em mi no kliagut long en:
19 Pasin bilong tarangau long flai antap long skai,
Pasin bilong snek long wokabaut antap long ston,
Pasin bilong sip long ron long biksolwara,
Na pasin man i mekim taim em i stap wantaim wanpela yangpela meri.
20 Dispela em pasin bilong meri i save mekim pasin adaltri:*
Em i kaikai, em i klinim maus bilong em;
Na bihain em i tok, “Mi no bin mekim wanpela rong.”+
21 I gat 3-pela samting we i save mekim graun i seksek
Na dispela em 4-pela samting graun i no inap sakim:
22 Taim wokboi nating i mekim wok bos olsem king,+
Taim longlong man i save kaikai planti tumas,
23 Taim man i kisim meri em ol i save heitim* olsem meri bilong em,
Na taim wokmeri nating i kisim ples bilong bosmeri bilong em.+
24 I gat 4-pela samting long graun we ol i liklik tru namel long ol narapela liklik samting,
26 Ol mumut* bilong maunten+ i no strongpela animal,*
Tasol ol i save wokim haus bilong ol insait long ol bikpela ston.+
29 I gat 3-pela samting em ol i save wokabaut smat tru,
Na dispela 4-pela samting em ol i smat tru taim ol i muv:
30 Laion, em i wanpela strongpela animal tru namel long ol narapela animal,
Em i no save surik bek long wanpela samting;+
31 Dok i save ran spit tru; meme man;
Na wanpela king em lain ami bilong em i stap wantaim em.
32 Sapos yu longlong na litimapim nem bilong yu yet,+
O sapos yu plen long mekim olsem,
Orait putim han bilong yu long maus na karamapim.+
33 Pasin bilong tanim tanim milk i save kamapim bata
Na pasin bilong bengim nus i save kamapim blut,
Olsem tasol pasin bilong kirapim kros i save kamapim tok pait.+
31 Ol tok bilong King Lemuel, em ol bikpela tok mama bilong em i bin givim bilong skulim em:+
2 O pikinini man bilong mi, mi inap tokim yu long wanem samting,
Wanem samting, O pikinini man i kamap long bel bilong mi,
Na wanem samting, O pikinini man bilong tok promis bilong mi?+
3 No ken larim ol meri i pinisim strong bilong yu,+
Na no ken bihainim ol pasin we i save bagarapim ol king.+
4 I no gutpela long ol king, O Lemuel,
I no gutpela long ol king i dringim wain
Na long ol hetman long tok, “We stap dring bilong mi?”+
5 Nogut ol i dring na lusim tingting long lo
Na pasim raits bilong ol taranguman.
6 Givim alkohol long ol man i laik bagarap+
Na givim wain long ol man i tingting planti na bel hevi.+
7 Larim ol i dring na lusim tingting long hevi bilong stap rabis;
Larim ol i no tingim moa ol hevi bilong ol.
8 Sanap na mekim tok bilong helpim ol man i no inap toktok;
Difendim raits bilong ol man i laik i dai.+
9 Sanap na mekim tok na jasim man long stretpela pasin;
Difendim raits bilong ol taranguman na ol rabisman.+
א [Aleph]
10 Husat inap painim wanpela gutpela meri bilong maritim?+
Dispela meri i dia tumas winim ol korol.*
ב [Beth]
11 Long bel, man bilong em i save trastim em tru,
Na em i no save sot long wanpela gutpela samting.
ג [Gimel]
12 Long olgeta de bilong laip bilong em,
Em i save praisim man wantaim ol gutpela samting na i no ol samting nogut.
ד [Daleth]
13 Em i save kisim ol wul na tret linen;
Em i save amamas long mekim wok wantaim tupela han bilong em.+
ה [He]
14 Em i olsem ol sip bilong ol bisnisman,+
Em i save bringim ol kaikai bilong em i kam long ol longwe ples.
ו [Waw]
15 Na tu, em i save kirap taim tulait i no bruk yet,
Long givim kaikai long ol famili bilong em,
Na long givim hap kaikai long ol wokmeri bilong em.+
ז [Zayin]
16 Em i putim tingting bilong em long wanpela hap graun na em i baim dispela graun;
Long hatwok bilong em yet,* em i planim wanpela gaden wain.
ח [Heth]
ט [Teth]
18 Em i lukim olsem wok bisnis bilong em i kamapim profit;
Long nait olgeta, lam bilong em i save lait i stap.
י [Yod]
כ [Kaph]
20 Em i putim han bilong em i go bilong helpim ol taranguman,
Na em i opim tupela han bilong em long ol rabisman.+
ל [Lamed]
21 Long taim bilong sno, em i no save tingting planti long famili bilong em,
Bikos olgeta famili bilong em i gat ol klos bilong werim long taim bilong kol.
מ [Mem]
22 Em i save wokim ol betsit bilong em yet.
Ol klos bilong em, em ol klos ol i wokim long tret linen na pepol wul.*
נ [Nun]
23 Planti man long ol geit bilong taun i save long man bilong em,+
Em hap we em i save sindaun namel long ol hetman bilong dispela ples.
ס [Samekh]
24 Em i save wokim ol laplap linen* na salim,
Na em i save saplaim ol belt long ol bisnisman.
ע [Ayin]
25 Strong na ona i olsem klos em i werim,
Na em i gat strongpela tingting na i lukluk i go het long ol samting bai kamap bihain.
פ [Pe]
26 Em i save opim maus bilong em na autim savetingting;+
Lo bilong pasin helpim i stap long tang bilong em.
צ [Tsade]
27 Em i save was long ol wok em famili bilong em i mekim,
Na em i no save kaikai bret bilong ol lesman.+
ק [Qoph]
28 Ol pikinini bilong em i kirap na tokaut olsem em i ken amamas;
Man bilong em i kirap na i litimapim nem bilong em.
ר [Resh]
29 I gat planti gutpela meri,
Tasol yu—yu winim tru olgeta bilong ol.
ש [Shin]
30 Ol switpela tok inap giaman, na naispela lukluk inap pinis hariap,+
Tasol meri i gat pasin bilong pret long Jehova, ol bai litimapim nem bilong em.+
ת [Taw]
31 Givim em gutpela pe long ol wok em i save mekim,+
Na larim ol wok bilong em i litimapim nem bilong em insait long ol geit bilong taun.+
O, “Ol Savetok.” Long tok Hibru, dispela buk i kisim nem bilong en long tok i stap long kirap bilong dispela buk.
Hib., “Bilong kisim save.”
Long tok Hibru dispela tok i gat planti mining bilong en, na ol inap tanim olsem: tok bilong stretim man, instraksen, givim skul, tok bilong kirapim man long mekim samting, givim strongpela tok bilong stretim man, na tok kaunsel.
O, “tok bokis.”
O, “rispek tru.”
O, “lo.”
O, “Sheol,” em matmat we olgeta man bai go long en. Lukim “Sheol” long Dikseneri.
O, “Tanim i kam bek taim mi givim tok bilong stretim yu.”
Hib., “ol bai kaikaim prut bilong.”
Lukim “Nephesh; Psykhe” long Dikseneri.
Hib., “meri i narapela kain.” Em i klia olsem dispela em meri i no save bihainim ol stretpela lo bilong God.
Hib., “meri bilong narapela kantri.” Em i klia olsem dispela em meri i stap longwe long ol stretpela lo bilong God.
O, “man em i bin maritim.”
O, “lo.”
Lukim “Gutpela pasin laikim” long Dikseneri.
Hib., “beli-baten.”
O, “bes kaikai.”
O, “tenk bilong yu bilong krungutim greip.”
Lukim “Korol” long Dikseneri.
Em i klia olsem dispela em ol pasin bilong God ol ves paslain i stori long en.
O, “pundaun.”
O, “long ol man yu mas givim samting long ol.”
O, “Sapos pawa i stap long han bilong yu.”
O, “lo.”
Hib., “Putim yau bilong yu long.”
Hib., “long skin olgeta bilong ol.”
O ating, “Skelim gut.”
Hib., “meri i narapela kain.” Lukim Pr 2:16.
O, “em i save putim oil.”
Wemwut em wanpela kain gras i gat posin na i pait.
O, “Sheol,” em matmat we olgeta man bai go long en. Lukim “Sheol” long Dikseneri.
O, “strong.”
Hib., “Namel long bikpela lain manmeri i bung na namel long ol manmeri.”
Hib., “meri i narapela kain.” Lukim Pr 2:16.
Hib., “meri bilong narapela kantri.” Lukim Pr 2:16.
Dispela i makim pasin bilong insait long wanpela tok promis.
Lukim “Gasel” long Dikseneri.
O, “lo.”
O, “givim tok long yu.”
Hib., “meri bilong narapela kantri.” Lukim Pr 2:16.
Lukim “Adaltri” long Dikseneri.
O, “pe bilong baim bek man.”
O, “lo.”
Hib., “meri i narapela kain.” Lukim Pr 2:16.
Hib., “meri bilong narapela kantri.” Lukim Pr 2:16.
O, “i werim klos bilong.”
Hib., “Lek bilong em i no save stap.”
Lukim “Mer” long Dikseneri.
O, “ol sen.”
O, “Sheol,” em matmat we olgeta man bai go long en. Lukim “Sheol” long Dikseneri.
Hib., “long ol pikinini man bilong ol man.”
Lukim ftn. long Pr 1:2.
Lukim “Korol” long Dikseneri.
Hib., “strongim.”
Lukim ftn. long Pr 1:2.
O, “Sheol,” em matmat we olgeta man bai go long en. Lukim “Sheol” long Dikseneri.
O, “Samting i dia tumas.”
Lukim ftn. long Pr 1:2.
O ating, “em i stap long rot i go long laip.”
O, “tok win.”
O, “bel hevi; hevi.”
O, “long man i kisim em long wok.”
O, “wetim long kamap.”
O, “i save karim kaikai bilong.”
O, “trikim.”
O, “Ol samting i dia tumas.”
O, “man i givim baksait long God.”
Hib., “heitim.”
O, “Man i gat gutpela pasin laikim.” Lukim “Gutpela pasin laikim” long Dikseneri.
O, “sem.”
Hib., “givim planti wara.”
O, “sem.”
Lukim ftn. long Pr 1:2.
Hib., “bret.”
O, “long seim de.”
Hib., “tang.”
O, “mekim em i bel hevi.”
Lukim ftn. long Pr 1:2.
O, “toktok.”
Hib., “amamas.”
O, “toktok wantaim bilong kisim tingting.”
Hib., “bungim long han.”
O, “hop long en.”
O, “Lo.”
Lukim ftn. long Pr 1:2.
O, “panismen.”
O ating, “hariap.”
O ating, “ol longlong man i save giamanim ol narapela.”
Lukim “Gutpela pasin laikim” long Dikseneri.
O, “gutpela helt.”
O, “Tang i save stap isi.”
Lukim ftn. long Pr 1:2.
Lukim ftn. long Pr 1:2.
O, “strong tumas.”
O, “Sheol,” em matmat we olgeta man bai go long en. Lukim “Sheol” long Dikseneri.
O, “na Abadon.”
O, “gut.”
O, “paul.”
Hib., “bekim long maus bilong em.”
O, “Sheol,” em matmat we olgeta man bai go long en. Lukim “Sheol” long Dikseneri.
O, “sem.”
O, “skelim gut hau em bai givim bekim; tingting pastaim na bihain em i toktok.”
Hib., “mekim ol bun i kamap patpela.”
Lukim ftn. long Pr 1:2.
O, “bekim i stret.” Hib., “bekim em tang i givim.”
Lukim “Gutpela pasin laikim” long Dikseneri.
O, “abrusim.”
Laspela ren i save kamap namel long mun Epril. Lukim Apd. B15.
O, “Na naispela tok em ol man i laik harim.”
Lukim ftn. long Pr 1:2.
Hib., “maus.”
Lukim “Satu” long Dikseneri.
O, “i no gat nois.”
Hib., “ol sakrifais.”
O, “Ol tumbuna pikinini man.”
O, “ol papamama.”
O, “ol pikinini.”
O, “i olsem em i opim wanpela dem.” Hib., “larim bikpela wara i kamaut.”
O, “Taim em i sot long gutpela tingting?”
O, “em i gutpela bilong oraitim man.”
O, “draim ol bun.”
Hib., “braib long bros.”
O, “no laikim tru.”
O, “i olsem ol samting man i gridi long daunim.”
Hib., “apim ol i go antap,” dispela i makim olsem ol i seif na i no gat wanpela samting inap bagarapim ol.
Lukim “Satu” long Dikseneri.
Hib., “em lek bilong em i hariap long mekim samting.”
O, “man i gat pasin bilong givim samting.”
O, “toktok planti.”
Lukim ftn. long Pr 1:2.
Lukim ftn. long Pr 1:2.
Lukim “Gutpela pasin laikim” long Dikseneri.
Lukim ftn. long Pr 1:2.
O ating, “Long taim bilong kamautim kaikai long gaden, em bai wok long painim, tasol em i no inap painim wanpela samting.”
Lukim “Gutpela pasin laikim” long Dikseneri.
Hib., “Ol pikinini man.”
O, “Ol ston bilong skelim hevi bilong ol samting long pasin giaman na ol giaman mesamen.”
O, “liklik boi.”
Lukim “Korol” long Dikseneri.
O, “Ol ston bilong skelim hevi bilong ol samting long pasin giaman.
O, “long rot em inap bihainim?”
Hib., “Win.”
Lukim “Gutpela pasin laikim” long Dikseneri.
Lukim “Gutpela pasin laikim” long Dikseneri.
O, “astingting.”
O ating, “long ol man i painim dai.”
O, “toktok planti.”
Hib., “braib long bros.”
O, “toktok planti.”
Lukim “Gutpela pasin laikim” long Dikseneri.
O, “pikinini; yangpela.”
Hib., “Man i gat gutpela ai.”
Hib., “save.”
Hib., “meri i narapela kain.” Lukim Pr 2:16.
O, “pikinini; yangpela.”
Lukim ftn. long Pr 1:2.
O, “Putim naip long nek bilong yu yet.”
O ating, “Lusim pasin bilong ting yu kliagut long ol samting.”
Hib., “bel bilong em i no stap wantaim yu.”
Hib., “Man Bilong Kisim Bek.”
Lukim ftn. long Pr 1:2.
Lukim ftn. long Pr 1:2.
O, “pikinini; yangpela.”
O, “Sheol,” em matmat we olgeta man bai go long en. Lukim “Sheol” long Dikseneri.
Hib., “ol kidni bilong mi.”
O, “Kisim.”
Lukim ftn. long Pr 1:2.
Hib., “meri bilong narapela kantri.” Lukim Pr 2:16.
O, “husat i bung bilong traim.”
O, “mi no bin pilim pen.”
O, “Mi bai go painim wanpela dring gen.”
O, “ol samting i save kamap gutpela.”
O, “astingting.”
Dispela em birua.
O, “lain i laikim senis i mas kamap.”
Dispela em Jehova na king.
O ating, “Man i givim stret bekim, i olsem em i givim kis.”
O, “strongim famili bilong yu.”
O, “ol sikret bilong ol narapela.”
O ating, “wanpela man bilong mekim pasin giaman.”
Long tok Hibru, dispela i makim wanpela kemikal ol i kolim soda.
Hib., “man i heitim yu.”
Ating em i stori long wok bilong meltim ain. Ol i save yusim hatpela sit bilong paia bilong mekim ain i go malumalum, olsem tasol gutpela pasin i save mekim kol bel bilong man.
O, “toktok planti.”
O ating, “Olsem tasol sapos i no gat risen na man i mekim tok bilong bagarapim narapela man, orait dispela i no inap kamap tru.”
O, “Nogut yu putim yu yet long level bilong em.”
Hib., “dringim pasin bilong pait na bagarapim man.”
O, “hangamap nating.”
O, “i olsem ol samting man i gridi long daunim.”
O, “Bikos bel bilong em i nogut olgeta.”
Hib., “wanpela man yu no save long em.”
Hib., “Wanpela man bilong narapela kantri.”
O, “toktok planti.”
O, “Olsem tasol wanpela man i sapim narapela man.”
O, “Sheol na Abadon.”
O, “Putim tingting olgeta long.”
O, “wanpela yangpela laion.”
O, “bikhet.”
O, “i save pret oltaim.”
O, “hul.”
O ating, “Hambak man.”
Hib., “bel bilong em.”
O, “husat i gat strongpela het yet.”
O ating, “Tasol stretpela man i save painim rot long lukautim laip bilong em yet.”
O, “olgeta filings bilong em.”
Dispela i makim olsem Em i givim laip long tupela.
O, “Tok bilong givim skul; Panismen.”
Lukim ftn. long Pr 1:2.
O, “visen i kamapim tok profet.”
O, “wanpela tok tru antap we i gat tok bilong bagarap i ken painim narapela.”
O ating, “kisim helpim long.” Hib., “lukim pes bilong.”
Hib., “apim.”
O, “bagarapim tru.”
Hib., “wanpela jeneresen.”
Hib., “wanpela jeneresen.”
Hib., “pekpek.”
Hib., “wanpela jeneresen.”
Hib., “wanpela jeneresen.”
Em wanpela kain naip ol i save yusim bilong kilim ol animal.
O, “Sheol,” em matmat we olgeta man bai go long en. Lukim “Sheol” long Dikseneri.
Lukim “Veli” long Dikseneri.
O, “i gutpela tumas long mi.”
Lukim “Adaltri” long Dikseneri.
O, “no laikim.”
O, “savetingting i stap insait long ol.”
Hib., “em ol pipol i no gat strong.”
Em i kain olsem rabit na em i save stap long ol ples ston. Ol i save kolim tu olsem rock badger.
Hib., “em ol pipol i no gat strong.”
Lukim “Korol” long Dikseneri.
O, “Long mani em i kisim.”
Distaf na spindel em ol stik ol i save yusim long spinim o wokim ol tret.
Wul. Dispela em gras bilong sipsip ol i tanim na mekim i kamap rop o tret na ol i daim long kala pepol.
O, “klos bilong werim aninit long narapela klos.”