Wokman Bilong Skai
Wanpela man long Saut Afrika i raitim dispela stori bilong Kirap!
“MIPELA i bin raun antap inap tupela aua, na nau ensin i wok long i dai. Kwiktaim mi mekim helikopta i go antap moa, na taim em i no inap go moa, hap bilong ensin i gat klats i stap long en em i bruk na ol hap bilong en i sut i go nabaut.
“Kwiktaim mi mekim ol samting na bai helikopta i ken go daun gut, na ensin i spit yet na bai helikopta i ken ran inap 90 kilomita long wanpela aua. Mi lukim wanpela ples klia daunbilo na mipela i ken go pundaun long en, na mipela i go stret long dispela ples.
“Mipela i stap antap inap 15 mita, na mi litimapim nus bilong helikopta liklik na bai em i no ken spit tumas, na nau mipela go daun long graun na helikopta i go sindaun long arere bilong wanpela baret.”
Ol dispela samting i bin kamap insait long wanpela minit tasol. Sampela helikopta i bin pundaun na i bagarap, tasol nau yumi save, sapos ensin i dai, i no olsem ol man bai bagarap. Dispela pailot i bin skul gut long draivim helikopta, na em i lain long ol samting em i mas mekim sapos ensin i dai.
Helikopta i gutpela samting na em i ken mekim planti samting, tasol planti man i no bin raun long en. Ating yu tu yu pret long raun liklik long en, a? Tasol nau yu ken harim sampela stori bilong en.
Em i Kamap Long Wanem Taim?
Bipo long yia 1483 Leonado da Vinsi i bin wokim piksa bilong wanpela helikopta i gat koropela bilong pulim i go antap, tasol ol ensinia i tok dispela i no inap flai. Tasol ol saveman i wok long tingim wanpela inap flai gut, na i no bipo tumas na ol i wokim pinis wanpela.
Long 1923 wanpela Spen, em Juan de la Cierva, em i gat 27 krismas na em i draivim otogairo bilong em long Getafe long Spen na i flai antap. Otogairo em kain olsem helikopta. Bihain wanpela Rasia, em Igor Sikorsky, long 1939 inap 1941 em i wok long kamapim wanpela helikopta, na nau planti i stap. Olsem wanem ol i wokim wanpela samting na i ken lusim graun na i go antap?
Em i Flai Olsem Wanem?
Balus i gat tupela wing, na bilong go antap em i mas spit long rot bilong en long ples balus, na wing i katim win, na win i ran antap long wing, na dispela i pulim wing i go antap na i litimapim balus. Tasol helikopta i no olsem. Em i gat koropela i tanim tanim na katim win na pulim helikopta i go antap, na em i no gat wok long spit pastaim long graun. Em inap sanap tasol na i go antap. Pailot inap tanim ol han bilong koropela na bai em i gat strong long pulim helikopta i go antap, na pailot i gat gia bilong mekim olsem. Em i ken senisim han bilong koropela na bai helikopta i go antap o i go daun.
Helikopta inap go antap na hangamap nating na i stap olsem tasol na i no wokabaut, o em i ken wokabaut i go stret, na taim em i laik go olsem, pailot i mas slipim koropela narapela kain na bai koropela i pulim helikopta i go. (Lukim piksa daunbilo.) Na sapos pailot i wokim gia na slipim koropela i lukluk i go bek, helikopta bai kostan i go bek, na sapos pailot i laik bai helikopta i wokabaut i go sait sait, em i ken mekim olsem long dispela gia i stap long haus kepten na em i wokim long han sut bilong em.
Taim ol i bin traim wokim helikopta long bipo, i gat wanpela hevi ol i mas tingting pastaim long stretim na bai helikopta inap flai gut. Sapos yu sanap long graun i wel nogut tru, na yu gat bikpela spana na yu laik taitim wanpela skru i stap antap long het bilong yu, bai yu hatwok, long wanem, taim yu laik tanim strong dispela skru long spana, lek bilong yu i no pas gut long graun. Lek bai wel na wokabaut. Na helikopta tu i gat dispela hevi. Ensin i tanim koropela i raun raun, na ensin i pas long bun bilong helikopta, olsem na helikopta tu i laik tanim tanim. Olsem na i mas i gat narapela liklik koropela i stap long tel bilong helikopta, na taim helikopta i laik tanim, liklik koropela i mas pulim i kam bek na bai em i no ken tanim. Lek bilong pailot i stap long tupela brek, na em i ken wokim brek na bai liklik koropela i spit moa o em bai tanim isi tasol. Pailot i mekim olsem bilong stiaim helikopta na em i ken putim nus bilong helikopta i lukluk i go long wanem hap pailot i laik i go long en.
Na oltaim pailot i mas bosim spit bilong ensin, olsem spitim moa o mekim dai liklik. Em wanpela bikpela wok em i mas was long en na tingim long olgeta taim. Sampela taim em i mas givim bensin moa long ensin, o pasim liklik. Pailot bilong dispela helikopta yumi stori pinis long en em i bin was gut long ensin olsem, na em i kisim tingting olsem ensin bai dai. Long nau i gat nupela kain ensin bilong helikopta, na i gat sampela samting long en bilong bosim spit bilong ensin na bai pailot i no ken hatwok tumas long mekim dispela wok.
Nogut Taim i Lus o Man i Dai
Ol man i save tok, helikopta i olsem wokman bilong skai. Em i samting bilong mekim kain kain wok. Long Ogas 1979 i gat wanpela resis bilong ol bot long ailan Fasnet, na bikpela win na ren i kamap, na 15 man i dai, na sapos helikopta i no helpim sampela, planti moa bai dai. Boskru bilong helikopta i pulim ol i kam antap. Pailot i hatwok, long wanem, em i mas bringim helikopta i kam daun klostu long solwara, na em i mas lukluk long ol traipela si na apim kwik helikopta long taim si i kam, na daunim gen taim si i go. Sapos si i kisim helikopta, em bai paul na bagarap. Ol si i antap inap 13 mita. Wanpela nius i tok, helikopta i mekim olsem rokrok i kalap kalap.
Taim ol bikpela sip i raunim poin Gut Hop long hap saut bilong Afrika, helikopta i save karim ol kaikai samting i go givim long ol, o bringim nupela boskru long ol, na bai ol i no gat wok long kam insait long pasis na sua long bris. Sip i mas ran isi, na helikopta i mas wankain na hangamap antap, na si i mekim sip i go antap na i go daun gen, na pailot na boskru i hatwok long putim kago o ol man i go daun long rop.
Raun Long Helikopta i Gutpela?
Sampela man i amamas long raun long helikopta. Ol i tok, em i winim ol narapela samting i gat ensin na i flai antap. Helikopta inap hangamap na sanap tasol, o go stret, o kostan i go bek, o stap antap inap wan mita hap tasol na baut olgeta. Na i no hatwok long helikopta i go antap o i pundaun gen, tasol balus i gat hatwok. Na ol pasindia i ken lukim gut ol samting nabaut long graun, na helikopta inap flai klostu tru long graun.
Taim nupela pailot i lain, em bai hatwok, long wanem, ol gia na stia samting i no olsem bilong ol balus. Pailot i mas isi tasol long mekim wok long en. Tasol taim em i lain pinis, i no hatwok moa long em, na i winim wok bilong draivim balus, long wanem, i no hatwok long go antap o go daun.
Ol i bin wokim gut ol helikopta bilong nau, na helikopta i olsem wokman bilong skai. Em i gutpela samting, tasol ol samting Jehova i bin wokim bilong flai, olsem sampela binatang o pisin, ol dispela samting i winim tru helikopta. Tasol helikopta i gutpela samting tu, na nau yu save long en, olsem na ating nau yu laik raun long en, a?
[Piksa long pes 12]
Piksa bilong samting Leonado da Vinsi i laik wokim bilong flai
[Kredit Lain]
Bibliothèque de l’Institut de France, Paris
[Piksa long pes 12]
Bilong i go i kam long ples balus
[Piksa long pes 13]
Helikopta i kisim ol man long solwara
[Kredit Lain]
Courtesy of the Ministry of Defense, London
[Piksa long pes 13]
Polis i save mekim wok long helikopta
[Ol Sat/Ol Piksa long pes 13]
(Bilong save ol dispela rait i stap we long pes, lukim buk o magasin)
Samting bilong stia i save slipim koropela, na bai pailot i ken bautim helikopta
Koropela
Helikopta i hangamap
Em i kostan
Go stret
Gia
Bilong stia
Tupela brek