Bagarapim Marit—Samting Nogut Dispela Pasin i Save Kamapim
Wanpela nek long telefon i tok: “Mi lusim yu pinis.” Ating dispela tok i bagarapim tru bel bilong Pat,a winim ol narapela tok man bilong em i bin mekim bilong bagarapim bel bilong em. Pat i tok: “Mi no inap bilip olsem em i no bin stap gut long mi. Samting mi bin pret tru long en, olsem man bilong mi bai lusim mi na kisim nupela meri, em i wanpela samting i kamap tru.”
PAT i laik marit bilong ol i stap gut, na man bilong em i bin tokim em olsem oltaim em bai i stap wantaim em. Pat i tok: ‘Mipela i bin tok promis olsem narapela bai sambai long narapela, maski wanem samting i kamap. Mi bilip strong olsem em i gat tingting tru long bihainim dispela tok. Bihain em i lusim mi. Nau mi no gat wanpela samting, mi no gat wanpela pusi tu!’
Hiroshi i no inap lusim tingting long de ol i bin kisim save olsem mama bilong em i prenim narapela man. Hiroshi i tok: ‘Long dispela taim mi gat 11-pela krismas tasol. Mama i kros na wokabaut strong i kam insait long haus, na papa i bihainim em i kam na em i tok: “Wet pastaim. Gutpela yumi toktok long dispela samting.” Mi inap pilim olsem bikpela hevi i painim ol. Bel bilong papa i bagarap stret, na i kam inap long nau em i no bin winim dispela bel hevi bilong em. Na tu, i no gat wanpela man papa inap kamapim bel hevi bilong em long en. Olsem na em i stori long hevi bilong em long mi. Tingim dispela: Man i gat 40 krismas samting em i toktok wantaim pikinini man bilong em i gat 11-pela krismas, na em i laik pikinini i ken mekim gut bel bilong em na pilim hevi bilong em!’
Pasin bilong bagarapim marit i wok yet long bagarapim i stap bilong planti man, maski man em i wanpela king samting, o man bilong politik, o man bilong piksa wokabaut, o bikman bilong lotu, o insait long famili bilong yumi—narapela i no stap gut long narapela na ol i kamapim bikpela bel hevi. Wanpela buk (The New Encyclopædia Britannica) i tok: “Pasin bilong bagarapim marit i stap long olgeta hap, na planti man i save bagarapim marit wankain olsem planti man i save marit.” Sampela saveman i ting planti manmeri (namel long 50 na 75 pesen) ol i bin slip wantaim man o meri i no poroman marit bilong ol. Wanpela savemeri bilong ol samting bilong marit, em Zelda West-Meads, em i tok, maski planti manmeri i save bagarapim marit na ol narapela i no save long dispela, “ol ripot i kamapim klia olsem dispela pasin i wok long go bikpela.”
Kain Kain Tingting i Kamap Long Bel
Yumi kirap nogut long ol ripot i kamapim namba bilong ol man i save bagarapim na katim marit, tasol ol ripot i no kamapim ol samting dispela pasin i save mekim long i stap bilong ol man long olgeta de. Dispela i putim hevi long ol long ol samting bilong mani, na i no dispela samting tasol, nogat. Pilim ol tingting long bel bilong ol man i gat dispela hevi. Ol i krai planti, tingting bilong ol i paul, bel bilong ol i bagarap, ol i tingting planti, ol i karim bikpela pen, na tu, long planti nait famili i bel hevi na ol i no inap slip. Ating bai ol i no bagarap olgeta, tasol inap longpela taim ol bai karim hevi bilong dispela samting long bel na tingting bilong ol. Ol samting nogut dispela pasin i save kamapim i no save pinis hariap.
Wanpela buk i tok: ‘Taim marit i bruk dispela i kamapim kain kain tingting long bel, na dispela inap paulim tingting bilong yu. Yu mas mekim wanem? Olsem wanem yu inap winim dispela hevi? Ating sampela taim yu ting yu save bai yu mekim wanem na sampela taim nogat, sampela taim yu kros na sampela taim yu pilim olsem em asua bilong yu na dispela hevi i kamap, na sampela taim yu bilip long poroman marit bilong yu na sampela taim nogat.’—Buk How to Survive Divorce.
Dispela samting i painim Pedro taim em i kisim save pinis olsem meri bilong em i no bin stap gut long em. Em i tok: “Taim poroman marit i no stap gut long yu, planti kain kain tingting bai kamap long bel bilong yu na dispela i paulim tingting bilong yu.” I hatwok long man i kisim dispela hevi long save long bikpela hevi bilong em, na i hatwok moa long ol narapela man long pilim hevi bilong em, long wanem, ol i no save gut long ol samting bilong dispela hevi. Pat i tok: “I no gat wanpela man i pilim tru tingting bilong bel bilong mi. Taim mi tingting long man bilong mi i stap wantaim dispela narapela meri, dispela i mekim na mi bel hevi tru, na mi no inap stori gut long narapela man long bel hevi bilong mi.” Em i tok moa: “Sampela taim mi ting olsem mi bai kamap longlong. Wanpela de mi pilim olsem mi inap karim dispela hevi, tasol long de bihain mi pilim olsem mi no inap karim hevi. Wanpela de mi sori tru long em, tasol long de bihain mi tingim ol tingting nogut bilong em, na ol tok giaman bilong em, na pasin bilong em long semim mi.”
Kros na Tingting Planti
Wanpela man em poroman marit bilong em i no bin stap gut long em, em i tok: “Sampela taim mi kros nogut tru.” Man i no kros tasol long pasin nogut narapela i mekim na long pen na hevi dispela i givim long em, nogat. Olsem wanpela meri bilong raitim stori long ol nius, em i tok: ‘Ol i kros, long wanem, ol inap i stap amamas wantaim, tasol narapela i bagarapim marit bilong ol.’
Na tu, dispela i mekim na planti man i no amamas long ol yet o ol i ting ol i sot long sampela gutpela pasin. Pedro i tok: “Mi tingting olsem: ‘Olsem wanem? Skin bilong mi i no gutpela? Mi sot long sampela gutpela pasin?’ Mi kirap skelim mi yet bilong painim ol pasin kranki bilong mi.” Long buk bilong em, Zelda West-Meads bilong wanpela lain (British National Marriage Guidance Council), em i tok: ‘Wanpela bikpela hevi i hatwok tru long karim i olsem: Pasin bilong amamas long yu yet i bagarap olgeta.’—Buk To Love, Honour and Betray.
Bel i Gat Tok na Bel Hevi
Bihain long ol dispela kain tingting i kamap, bel bilong planti man bai kotim ol. Wanpela meri i bel hevi tru, em i tok: “Mi ting olsem bel bilong ol meri i save kotim ol moa yet. Ol i sutim tok long ol yet na ol i tingting: ‘Mi mekim wanem na dispela hevi i kamap?’ ”
Wanpela man em meri bilong em i no bin stap gut long em, em i stori long wanpela narapela samting i bin painim em, em planti kain kain tingting i kamap long bel bilong em. Em i tok: ‘Mi bel hevi tru na dispela bel hevi i no laik lusim mi.’ Taim man bilong wanpela meri i lusim em, dispela meri i krai long olgeta de. Em i tok: ‘Mi inap tingim yet namba wan de mi no bin krai bihain long taim man i lusim mi. Sampela mun i pinis pastaim na inap wanpela wik olgeta mi no krai. Ol dispela de na wik mi no krai long en i makim olsem mi wok long winim bel hevi bilong mi.’
Rongim Poroman Long Tupela Rot
Planti man i no save olsem, man i bagarapim marit em i nogutim poroman marit bilong em long tupela rot. Long wanem tupela rot? Pat i tok: “Mi hatwok tru long karim dispela hevi. Man bilong mi em i poroman marit bilong mi, na i no dispela samting tasol, nogat; inap planti yia, em i nambawan gutpela pren bilong mi tu.” Em nau, taim ol hevi i kamap, planti meri i save askim man bilong ol long helpim ol. Tasol nau man i kamap as bilong planti bikpela hevi, na tu, em i no stap moa olsem man bilong helpim na strongim poroman bilong em. Dispela wanpela pasin nogut bilong man i mekim na meri i kisim bikpela bel hevi, na man i no stap moa olsem gutpela pren em meri i ken kamapim ol hevi bilong em long em.
Olsem na taim man o meri i bagarapim marit na poroman marit bilong em i no inap bilip moa long em, dispela i save bagarapim tru bel bilong poroman i no gat asua. Wanpela meri bilong givim tok long ol marit bilong helpim ol, em i stori long as na pasin bilong bagarapim marit i save bagarapim tru bel bilong man. Em i tok: ‘Yumi save ting olsem taim yumi marit bai yumi kisim ol gutpela samting yumi wet long en, na ol samting yumi tingting long en bai kamap, olsem na yumi wok long painim wanpela poroman yumi inap bilip tru long em, na yumi ken save olsem oltaim em bai helpim yumi. Sapos wantu yumi no inap bilip moa long dispela poroman, i olsem i stap bilong yumi i bagarap olgeta.’
Olsem wanpela buk (How to Survive Divorce) i kamapim, ol man i gat dispela hevi, ‘ol i mas kisim helpim bilong mekim ol samting bambai ol i ken i stap bel isi. Narapela man i mas helpim ol long save long ol narapela narapela samting ol i ken mekim na olsem wanem ol i ken makim rot ol i laik bihainim.’ Em wanem ol rot?
Ating yu inap tingting olsem: ‘Mipela inap stretim bek marit? O gutpela mi katim marit?’ Sapos ol hevi i bin i stap insait long marit bilong yu, kwiktaim yu inap ting olsem pasin bilong katim marit bai pinisim ol hevi bilong yu. Ating yu tingting olsem: ‘Baibel i orait long katim marit taim poroman i bagarapim marit.’ (Matyu 19:9) Tasol yu inap tingting tu olsem Baibel i no tok yumi mas katim marit. Olsem na ating yu pilim olsem i gutpela moa long kamap wanbel gen na mekim ol samting bilong strongim marit.
Man i laik katim marit o em i laik i stap wantaim poroman i no bin stap gut long em, em samting bilong dispela man yet. Tasol olsem wanem yu inap save bai yu mekim wanem? Plis skelim pastaim sampela tok em inap helpim yu long save yu inap kamap wanbel gen wantaim poroman bilong yu o nogat.
[Futnot]
a Mipela i senisim sampela nem.