Tok Ol Papamama i Mekim
Taim ol pikinini i go bikpela, olsem wanem yu inap lainim ol olsem pasin bilong bihainim tok i bikpela samting? Olsem wanem yu inap skulim ol long ol wok ol i ken mekim taim ol i wok long go bikpela? Tingim tok bilong sampela papamama.
OL GUTPELA PASIN NA WOK BILONG HAUS
“Taim mipela i kaikai wantaim na stori long ol samting bilong dispela de, ol pikinini i lain long putim yau. Taim ol i lukim Papa na Mama i putim yau long tok bilong ol, ol i lain long rispektim narapela narapela.”—Richard, Briten.
“Mipela i amamas long lukim ol pikinini i rispek long narapela narapela na ol yet i save stretim ol hevi i kamap namel long ol na mipela i no gat wok long helpim ol. Na ol i save toktok gut wantaim ol man i bikpela pinis.”—John, Saut Afrika.
“Sampela taim mi save popaia na mi bagarapim bel bilong ol pikinini. Taim mi mekim olsem, mi save tok sori long ol. Em bikpela samting long mi mekim olsem.”—Janelle, Australia.
“Mipela i skulim ol pikinini long mekim ol wok bilong haus. Taim ol i lain long mekim ol wok bilong helpim ol narapela, dispela i helpim famili long stap gut na bel isi, na ol pikinini i pilim olsem ol i bin mekim gutpela wok.”—Clive, Australia.
“I hatwok liklik, tasol em i bikpela samting long skulim ol long pilim tingting, rispektim, na lusim rong bilong narapela narapela.”—Yuko, Japan.
KLINPELA SKIN NA HELT
“Taim ol pikinini i liklik, mipela i skulim ol long waswas gut, na mipela i mekim wantaim amamas, mipela i yusim sop i luk olsem ol toi samting, na spans i gat mak olsem ol liklik animal.”—Edgar, Meksiko.
“Taim mipela i bin sindaun long hap we i no gat wara long haus, mipela i putim sop na dis wara long ples klia na mipela i ken wasim han taim mipela i kam insait long haus.”—Endurance, Naijiria.
“Long olgeta de mipela i save givim gutpela kaikai long ol pikinini, na mipela i tokim ol long as na mipela i mas kaikai ol narapela narapela kaikai. Ol pikinini i laik save long ol samting mi save putim insait long kaikai, olsem na mi save tokim ol long helpim mi long redim kaikai. Na em i gutpela taim bilong mipela long toktok gut wantaim.”—Sandra, Briten.
“Eksasais i bikpela samting, na mipela papamama i traim long i stap olsem gutpela piksa long dispela. Ol pikinini i amamas tru taim mipela famili wantaim i ran, swim, pilai tenis o basketbal, o raun long baisikol. Ol i lain olsem eksasais em i bikpela samting, tasol em i rot bilong kisim amamas tu.”—Keren, Australia.
“Bikpela samting tru ol pikinini i nidim, em papamama i mas stap wantaim ol. I no gat wanpela samting inap kisim ples bilong dispela, maski em mani, o presen, o raun lukim ol narapela ples. Mi save mekim wok mani long moningtaim taim ol pikinini i go long skul, na long apinun mi ken stap wantaim ol.”—Romina, Itali.
STRETIM PIKININI
“Mipela i lukim olsem i gat kain kain rot bilong stretim pikinini; yumi mas tingim wanem samting i mekim na em i bikhet. Sampela taim yumi ken stretim pikinini long rot bilong toktok gut wantaim em, na sampela taim yumi mas pasim em long mekim sampela samting em i laikim.”—Ogbiti, Naijiria.
“Mipela i save tokim ol pikinini long kolim gen ol samting mipela i tokim ol long mekim na bai ol i ken kliagut long en. Orait nau mitupela i mekim ol samting mipela i bin tok long mekim. Sapos mipela i laik bai ol pikinini i putim yau na bihainim tok, orait mipela i mas bihainim tok bilong mipela yet na givim strafe long ol sapos ol i bikhet.”—Clive, Australia.
“Taim mi laik stretim ol pikinini, mi save brukim skru liklik na bai mi ken lukluk long ai bilong ol na givim tok long ol. Dispela i helpim ol long putim yau, na ol inap lukim pes bilong mi na pilim moa yet tok mi mekim.”—Jennifer, Australia.
“Mipela i no laik tokim ol pikinini, ‘Yu no save harim tok liklik,’ maski sampela taim ol i no bin harim tok. Na mipela i no save stretim wanpela long ai bilong ol narapela. Mipela i save tok isi long yau bilong em o kisim em i go long narapela rum na givim tok long em wanpela tasol.”—Rudi, Mosambik.
“I no hatwok long stiaim tingting bilong ol pikinini. Ol i laik bihainim pasin bilong ol narapela. Olsem na mipela i wok strong long i stap olsem gutpela piksa ol i ken bihainim, na bai ol inap sakim ol pasin nogut bilong ol wanskul, na ol samting long TV o ol buk samting, na ol amamas ol yangpela i insait long en, na ol i ken kisim ol stretpela pasin em ol gutpela stiatok i as bilong en. Ol dispela gutpela stiatok i helpim ol long sakim ol pasin inap bagarapim ol.”—Grégoire, Demokratik Ripablik Bilong Kongo.
“Taim yumi stretim pikinini, yumi mas strong, na mekim long pasin i stret. Na yumi mas mekim tru olsem yumi bin tok. Ol i mas save long samting bai painim ol sapos ol i mekim rong, na bai yu givim strafe long ol olsem yu bin tok long mekim.” —Owen, Inglan.
[Rait long pes 14]
“Yupela i no ken sikirapim bel bilong ol pikinini bilong yupela, nogut bel bilong ol i bagarap.”—Kolosi 3:21
[Blok/Piksa long pes 15]
OL SAMTING BILONG FAMILI
Mekim Gut Wok Olsem Papa o Mama Wanpis
Intaviu wantaim Lucinda Forster
Wanem samting i givim hatwok moa long yu olsem mama wanpis?
Tru, wok bilong mama i gat hatwok long en, tasol mi mama wanpis na i hatwok moa yet long skelim gut taim na strong bilong mi. Mi mas lusim bikpela hap taim long putim ol stiatok na ol gutpela lo long bel bilong ol pikinini, tasol mi gat hap taim tu bilong amamas wantaim ol. Planti taim mi mas lusim hap taim bilong mi long malolo long mekim ol wok bilong haus.
Yu save mekim wanem bilong toktok gut wantaim ol pikinini meri bilong yu?
Bihain long marit i bruk, sampela taim ol pikinini i no stap bel isi na ol i kros. Taim hevi i kamap, mi luksave olsem i gutpela long lukluk stret long ai bilong ol na toktok isi tasol. Mi wet inap long taim bel bilong mipela i stap isi na nau mi kamapim tingting bilong mi, tasol mi no laik mekim hevi i go bikpela moa. Mi askim ol long kamapim tingting bilong ol, na mi putim gut yau long tok bilong ol na soim olsem mi tingim tru ol tingting bilong ol. Mi save askim ol long ol samting ol i lainim long skul na tok amamas long wok ol i mekim. Mipela i save kaikai wantaim na amamas. Na oltaim mi save tokim tupela olsem mi laikim tumas ol.
Yu save stretim ol olsem wanem?
Ol pikinini i mas i gat ol lo i klia tru long ol, na ol dispela lo i mas i stap wankain long olgeta taim. Mi save mekim gutpela pasin long ol, tasol mi mas strong tu long ol. Mi mas kamapim klia as na wanpela pasin i no stret. Na mi save askim ol long kamapim tingting bilong ol pastaim bambai mi ken save long as na ol i bin mekim dispela pasin, na bihain mi stretim ol. Sapos mi bin popaia, olsem mi no kliagut long as na ol i mekim olsem, mi save tok sori long ol.
Olsem wanem yu skulim ol pikinini long rispek long ol narapela?
Mi kirapim ol long tingim tok bilong Jisas—mekim wankain pasin long ol man olsem yu laik bai ol i mekim long yu. (Luk 6:31) Mi save kirapim ol pikinini long stretim ol hevi bilong ol yet sapos ol inap, na mi skulim ol olsem, taim wanpela i mekim ol i bel hevi, ol i mas bekim pasin isi na gutpela pasin long em.
Yupela i mekim wanem bilong kisim malolo?
Sampela taim mipela i no gat mani bilong go raun long wanpela hap, olsem na mipela i save sekim niuspepa bilong painim sampela amamas i no gat bikpela pe. Mipela i save go piknik o raun lukim ol gaden we ol i save planim ol plaua. Na mipela i save planim ol liklik kumu long gaden na mipela amamas long kisim na kukim. Em bikpela samting long kisim malolo wantaim, maski mipela i go long pak i stap klostu tasol.
Wanem ol gutpela samting i kamap?
Famili i gat mama tasol long en i gat hatwok, tasol mipela i pas gut moa na mipela i lain long tenkyu long ol gutpela samting mipela i holim. Mi amamas long lukim ol gutpela pasin ol wan wan pikinini i wok long kisim. Ol i yangpela yet na ol i laik i stap wantaim mi, na mi amamas long dispela. Ol i luksave taim mi bel hevi, na ol bai kam holimpasim mi bilong mekim gut bel bilong mi. Ol i kamapim olsem ol i laikim mi tru na dispela i mekim mi amamas. Na bikpela samting tru, em mipela i pilim pinis pasin laikim bilong God, em i bin helpim mipela long ol taim bilong hevi. Baibel i bin strongim mi long wok yet long i stap gutpela mama.—Aisaia 41:13.
[Piksa]
Lucinda na tupela pikinini bilong em, Brie na Shae