SARAHa long Gana i marit long Jacob inap 17 yia i tok: “Planti taim mipela i kros pait long mani. Mi save belhat, long wanem, mi wok hat long lukautim famili, tasol Jacob i no save toktok wantaim mi long sait bilong mani. Inap planti wik mipela i no toktok long narapela narapela.”

Man bilong em Jacob i tok: “Em tru olsem sampela taim mipela i tok pait, long wanem, mipela i no save toktok gut wantaim na kisim gut tingting bilong narapela. Na tu, mipela i hariap long kisim tingting kranki.”

Nathan i marit nupela na em i stap long India. Em i stori long wanpela taim we tambu papa bilong en i singaut bikmaus long tambu mama. Em i tok: “Tambu mama i bel hevi tru, na em i lusim haus. Taim mi askim tambu papa long risen na em i bikmaus, em i ting mi daunim em. Olsem na em i kirap singaut bikmaus long mipela olgeta.”

Ating yu bin lukim wankain samting i kamap taim wanpela i popaia na mekim ol tok i no stret, na dispela i kamapim hevi insait long famili. Sampela taim ating yu bai kamapim tingting bilong yu long gutpela pasin, tasol hariap tru tok pait inap kamap. Yumi olgeta i save popaia long mekim tok, olsem na sampela taim em i isi long kisim tingting kranki long tok narapela i mekim, o yumi no kliagut long risen na ol i mekim dispela tok. Maski i olsem, ol famili inap i stap bel isi na wanbel wantaim.

Yu inap mekim wanem taim tok pait i kamap? Yu inap mekim wanem bilong kamapim bel isi na pasin wanbel insait long famili? Olsem wanem olgeta famili inap strongim pasin wanbel insait long famili? Neks atikol bai stori long dispela.

OLSEM WANEM? Oltaim famili bilong yu i save kros pait? Na planti taim yupela i belhat tru na singaut bikmaus long narapela narapela. Na tu, ating yu no save wai na yupela i mekim olsem. Maski i olsem, yupela i laikim tru narapela narapela na yu no laik mekim poroman marit i bel hevi.

Em i bikpela samting long tingim olsem maski yupela i gat narapela narapela tingting, dispela i no makim olsem i stap bilong famili bilong yupela i wok long bagarap. Maski yupela i no wanbel long wanpela samting, pasin bilong yupela long stretim ol tok pait bai helpim famili long i stap wanbel o em inap kamapim hevi. Yumi ken stori long sampela rot yu inap bihainim bilong daunim kros pait insait long famili.

1. NO KEN BEKIM MAUS.

Taim tupela man i tok pait, kros inap kamap. Tasol sapos wanpela i putim yau na em i no bekim maus, orait dispela bai daunim tok pait bilong tupela. Olsem na yu mas bosim bel taim wanpela i sikirapim bel bilong yu, na yu no ken bekim maus. Taim yu mekim olsem, yu lukautim gutnem bilong yu na yu soim olsem yu rispektim yu yet. Tingim, i gutpela moa long kamapim pasin wanbel, na i no bikpela samting long winim tok pait.

“Sapos ol i no putim paiawut long paia, bai paia i dai. Na sapos ol man i no tok baksait, bai olgeta tok kros i pinis.”—Sindaun 26:20.

2. PILIM TINGTING BILONG OL WANFAMILI.

Sapos yu save putim gut yau na pilim tingting bilong narapela na yu no skelim em hariap, dispela bai daunim tok pait na bai yupela i kamap wanbel gen. No ken hariap long sutim tok olsem em i gat rong, i gutpela yu pilim tingting bilong em. Tingim olsem em i popaia na mekim tok, na i no olsem em i birua long yu. Planti taim ating ol man i no tingting gut o ol i bel hevi long wanpela samting na ol i mekim tok bilong bagarapim bel bilong narapela. Na i no olsem ol i man nogut o ol i laik mekim nogut long yu, nogat.

“Yupela i mas kisim bikpela pasin sori, pasin helpim, pasin daun, pasin isi, na pasin bilong i no les kwik.”—Kolosi 3:12.

3. LUSIM SAMPELA HAPTAIM BILONG DAUNIM BELHAT.

Sapos yu belhat, orait i gutpela long lusim hap yu stap long en na wokabaut liklik bilong daunim belhat. Ating yu ken go long narapela rum o go long narapela hap inap long bel bilong yu i stap isi. Dispela i no makim olsem yu no laik stretim tok, o yu pasim maus tasol na yu no laik toktok wantaim em, nogat. Taim yu lusim man yu tok pait wantaim, dispela em gutpela taim long beten long God i helpim yu long kisim pasin bilong i no les kwik, givim gutpela savetingting, na helpim yu long kliagut long risen yutupela i tok pait.

“Mobeta em i lusim dispela pasin na i no gat bikpela kros i ken kamap.”—Sindaun 17:14.

4. TINGIM GUT TOK YU BAI MEKIM NA HAU YU BAI BEKIM.

Yu no inap daunim tok pait sapos yu tingting long mekim tok bilong bagarapim bel bilong narapela. I gutpela yu mekim tok bilong mekim gut bel bilong wanfamili. No ken fosim em long bihainim tingting bilong yu, nogat. Mobeta yu daunim yu yet na askim em long kamapim klia tingting bilong en. Na tu, tok tenkyu long em i mekim olsem.

“Sapos man i no tingting gut na i tok, orait tok bilong en inap bagarapim bel bilong narapela man olsem bainat i sutim em. Tasol tok bilong man i gat gutpela tingting i save helpim ol man olsem gutpela marasin.”—Sindaun 12:18.

5. DAUNIM NEK BILONG YU NA STRETIM TOK PAIT.

Sapos wanpela insait long famili i gat pasin bilong les kwik, dispela inap mekim narapela i belhat. Daunim pasin bilong tok bilas, o mekim ol tok i bagarapim bel bilong narapela, na no ken singaut bikmaus. Abrusim pasin bilong mekim ol kain tok olsem, “Yu no save tingim mi” o “Yu no save putim yau long tok bilong mi.” Long gutpela pasin, tokim poroman marit long olsem wanem pasin bilong em i mekim yu bel hevi. Yu ken tok, “Mi bel hevi taim yu . . . ” No ken ting olsem yu gat rait long subim, paitim, o kikim narapela long taim yupela i kros. Na tu, no ken kolim ol nem i daunim narapela, na mekim ol tok bilong bagarapim na pretim narapela.

“Yupela i mas rausim olgeta pasin bilong bel nogut na kros na belhat na bikmaus na tok nogut, na olgeta kain pasin nogut.”—Efesus 4:31.

6. TOK SORI HARIAP, NA TOKTOK LONG HAU YU BAI STRETIM HEVI.

No ken larim ol tingting kranki i mekim na yu no laik kamapim pasin wanbel. Tingim, sapos yutupela wantaim i tok pait, orait yupela i no inap stretim hevi. Tasol sapos yutupela i kamap wanbel wantaim, orait nau yutupela i no larim hevi i daunim yupela. Olsem na mekim ol samting bilong daunim tok pait. Maski yu ting yu no gat asua, i gutpela yu tok sori olsem yu bin kros, mekim ol tok i bagarapim bel bilong em, o mekim ol samting em yu no ting bai mekim em i bel hevi. Em i bikpela samting long stap wanbel, dispela i winim pasin antap na pasin bilong winim tok pait. Na sapos wanpela i tok sori, hariap long fogivim em.

“Wok strong long mekim ol samting i save kamapim bel isi na ol samting i save strongim ol arapela.”—Rom 14:19.

Taim tok pait i pinis, yu inap mekim wanem bilong strongim pasin wanbel insait long famili? Neks atikol bai bekim dispela askim.

YU TING Baibel inap helpim ol famili long strongim pasin wanbel? Plis skelim tok Baibel i mekim na stori bilong ol man mipela i intaviuim. Tingim ol poin we inap helpim yu long abrusim tok pait, strongim pasin wanbel, na helpim famili long pas gut oltaim.

OL STIATOK BILONG BAIBEL I STRONGIM PASIN WANBEL

HOLIM STRETPELA TINGTING LONG NARAPELA.

“Yupela i no ken kros o hambak. Nogat. Yupela i mas daunim yupela yet na tingim olsem ol arapela i winim yupela. Yupela i no ken tingim ol samting bilong yupela yet tasol, nogat. Yupela i mas tingim tu ol samting bilong ol arapela.”—Filipai 2:3, 4.

“Mipela i luksave olsem i gutpela long tingim olsem tingting bilong poroman marit i bikpela samting winim tingting bilong yu yet na bilong ol narapela.”—C. P., marit inap 19 yia.

PUTIM GUT YAU NA KISIM TINGTING BILONG NARAPELA.

“Wok yet long kirapim tingting bilong ol long . . . no ken tok pait. Ol i mas mekim pasin isi, na ol i mas kamapim tru pasin bilong isi long olgeta man.”—Taitus 3:1, 2.

“Yumi inap daunim tok pait sapos yumi abrusim pasin bilong mekim ol tok i sikirapim bel bilong narapela. Em i bikpela samting long holim stretpela tingting taim poroman i toktok, na rispektim tingting bilong en maski yu no wanbel.”—P. P., marit inap 20 yia.

KISIM PASIN BILONG NO KEN LES KWIK NA PASIN ISI.

“Sapos yu mekim tok isi na yu no kros kwik, orait yu inap tanim bel bilong ol man i no laik harim tok bilong yu. Na yu inap senisim tingting bilong ol hetman tu.”—Sindaun 25:15.

“Bai i gat tok pait i kamap, tasol pasin yu mekim inap mekim yupela i stap wanbel o nogat. Yumi olgeta i mas kamapim pasin bilong no ken les kwik. Taim yumi mekim olsem, yumi inap stretim hevi.”—G. A., marit inap 27 yia.

NO KEN PAIT O MEKIM OL TOK BILONG DAUNIM NARAPELA.

“Yupela i mas lusim olgeta kain pasin olsem, pasin bilong belhat, kros, pasin nogut, tok nogut, na ol tok doti i no ken kamap long maus bilong yupela.”—Kolosi 3:8.

“Mi laikim pasin bilong man bilong mi long bosim bel. Em i save bosim bel na em i no singaut bikmaus o mekim ol tok bilong daunim mi.”—B. D., marit inap 20 yia.

REDI LONG STRETIM HEVI NA FOGIVIM NARAPELA.

“Yupela i mas wok yet long karim hevi narapela i putim long yupela na amamas long fogivim narapela, na mekim olsem maski sapos i gat as na wanpela i gat tok long narapela.”—Kolosi 3:13.

“Taim presa i daunim yu, yu inap hariap long mekim ol tok na ol samting i bagarapim bel bilong poroman marit. Sapos dispela i kamap, orait i gutpela long fogivim narapela. Ol marit inap stap amamas sapos ol i gat pasin bilong fogivim narapela narapela.”—A. B., marit inap 34 yia.

KISIM PASIN BILONG SERIM OL SAMTING.

“Bihainim pasin bilong givim ol samting long ol man, na ol bai givim ol samting long yupela. . . . Pasin yupela i mekim long ol man, ol bai mekim wankain pasin long yupela.”—Luk 6:38.

“Man bilong mi i save long ol samting mi laikim, na oltaim em i mekim ol samting bilong amamasim mi. Olsem na mi save tok, ‘Bai mi mekim wanem na bai em i amamas?’ Dispela i mekim na oltaim mipela i save lap na amamas.”—H. K., marit inap 44 yia.

STRONGIM PASIN WANBEL LONG FAMILI

Ol famili em nius Kirap! i intaviuim em sampela bilong planti milion famili long graun olgeta husat i bihainim ol savetok bilong Baibel, na ol i kisim ol pasin we i helpim famili bilong ol long stap wanbel.a Maski sapos sampela long famili bilong ol i no bihainim ol savetok, ol i luksave olsem em i bikpela samting long strongim pasin wanbel, long wanem, Baibel i tok promis olsem: “Man i tingting long helpim ol manmeri long sindaun gut, bai em yet i amamas.”—Sindaun 12:20.