Biliyor muydunuz?

Birinci yüzyılda mabetteki kâhinler kurban edilen hayvanların kanını nasıl imha ediyordu?

ESKİ İsrail’de kâhinler her yıl mabedin sunağında binlerce hayvan kurban ediyordu. Birinci yüzyılda yaşamış Yahudi tarihçi Josephus’a göre, Fısıh gününde 250.000’den fazla kuzu kurban ediliyordu. Bunun sonucunda imha edilmesi gereken çok fazla kan oluyordu (Lev. 1:10, 11; Say. 28:16, 19). Tüm bu kanlar nereye gidiyordu?

Arkeologlar Herodes’in mabedinde çok kapsamlı bir drenaj sistemi keşfetti. Bu sistem MS 70’te mabet yok edilene dek kullanıldı. Mabetteki kanlar anlaşılan bu yolla imha ediliyordu.

Bu drenaj sisteminin iki özelliğine bakalım:

• Sunağın zeminindeki giderler: Mişna’daa sunağın drenaj sisteminin bir tarifi bulunur. Orada şöyle der: “Güneybatı köşesinde iki gider vardı. . . . . Batı ve güney zeminlerindeki kan bu giderlerden akar ve su kanalında birleşerek Kidron Vadisi’ne dökülürdü.”

  Sunağın yakınlarındaki giderlerle ilgili bu geleneksel inanış, modern arkeologların bulgularıyla da uyum içindedir. The Cambridge History of Judaism adlı eser, mabedin yakınlarında keşfedilen “kapsamlı drenaj sisteminin” varlığını doğrular. Şöyle der: “Muhtemelen bu, mabetten gelen kurban kanlarıyla karışık suyun akıtılması için kullanılırdı.”

• Yeterince su kaynağı: Kâhinlerin, sunağın zeminini ve drenaj kanalını temiz tutmak için bol bol suya ihtiyacı vardı. Bu önemli görevi yerine getirebilmek için şehirden sürekli gelen suya erişebiliyorlardı. Bu su; kanallar, su kemerleri, sarnıçlar ve havuzlardan temin ediliyordu. Arkeolog Joseph Patrich şöyle diyor: “Mabet alanına su sağlamak, orayı temiz tutmak ve atık suyu imha etmek için kurulan böyle karmaşık bir sistem o dönemde pek görülmeyen bir şeydi.”