Gençler Soruyor . . .

Fazla Hayal Kurmaktan Nasıl Vazgeçebilirim?

“BENİM ciddi bir sorunum var.” Bunu itiraf eden Jonathan adlı genç şöyle devam etti: “Çalışırken, yürürken, yatmadan önce, hatta İbadet Salonundayken bile hayal kuruyorum. Hayallerimde genellikle kızlar ve seks vardır; ya da ünlü bir yıldız veya kahraman olduğumu düşlerim.”

Hayal kurmak genç, yaşlı herkesin yaptığı bir şeydir. Ölçülü yapılırsa, normal, sağlıklı bir faaliyet olabilir. Ancak, iyi olan bir şeyin bile fazlası zararlı olabilir. (Süleymanın Meselleri 25:16 ile karşılaştırın.) Bu, özellikle kurulan hayaller yanlış türdense geçerlidir.

Örneğin, bazen kendini en sevdiğin şarkıcı olarak hayal ettiğini varsayalım. Başlangıçta, kendini sahnede ve seyirciler tarafından alkışlanırken hayal etmen her gün sadece birkaç dakika sürebilir. Ancak haftalar geçtikçe konser, söyleşi ve bant kayıtlarından oluşan hayal dünyasında giderek daha çok dolaşmaya başlıyorsun. Kurduğun hayaller öylesine zevkli geliyor ki, durduramıyorsun.

‘Ama, gerçekten yapmıyorum ki niye yanlış olsun?’ diye sorabilirsin. İlk olarak uzmanlara göre, hayal kurmayı kontrol altında tutamayanlar genellikle “gerçek dünyada işlerini pek iyi yapamazlar.” (The Parents’ Guide to Teenagers) Hayal dünyasında yaşamak, büyüme sürecini engeller; çocuklara özgü şeyleri bırakacağına onlara sarılırsın. (I. Korintoslular 13:11) Hayatla ilgili gerçekçi değil romantik görüşler geliştirirsin. Bir sorunu çözerek ‘algılama güçlerini’ geliştireceğine, hayal dünyasına çekilerek onları bastırırsın. (İbraniler 5:14) Böylece gerçek yaşamda var olan ilişkilere ve önceliklere önem vermektense, kurduğun hayalin hayatını ele geçirmesine izin verirsin.

Dr. Eric Klinger, Daydreaming adlı kitabında, hayal kurmanın belki de en büyük tehlikesine işaret ediyor: “İstediğin fakat sahip olmaman gereken bir şey üzerinde durman, onun peşinden koşmaya karşı direnmeni güçleştirebilir.” Mukaddes Kitabın sözleriyle: “Herkes kendi arzusu tarafından sürüklenerek ve aldanarak tecrübe olunur.” (Yakub 1:14) Düşünce, hareketten önce gelir. Ayrıca, sırf kendini ünlü bir müzisyen olarak hayal ettiğin için uyuşturucu bağımlısı bir “rock” starı olma olasılığın pek yoksa da, “bedenin şehveti, ve gözlerin şehveti”ne karşı sağlıksız bir iştah geliştirebilirsin.—I. Yuhanna 2:16.

Pembe Hayalleri Yıkmak

Öyle ise, bu hayallerin pençesinden nasıl kurtulabilirsin? İlk olarak, bunların sana neden o kadar çekici geldiğini düşün.a Başkaları tarafından sevilmek istediğinden mi? Söz konusu ünlüyü popüler yapan güzelliğe veya beceriye senin de sahip olduğunu hayal etmek hoşuna gittiğinden mi? Belki de sadece o kişinin görünürdeki rahat, sorunsuz hayatına imreniyorsun. Popüler şarkıcı Madonna hakkında bir ruh sağlığı uzmanı şunu söyledi: “Hayranlarının gözünde Madonna’nın para, okul ödevi ve yalnızlık gibi sorunları yoktur.” Bu nedenle bazıları onun gibi olmayı hayal edebilir.

Gerçekçi bir tutum ise böyle pembe hayalleri yıkabilir. Filipililer 4:8’deki gerçek ve övülmeye değer şeyleri düşünme prensibini uygula. Ünlülerin hayatlarının sorunsuz olduğu gerçekten doğru mu? Genel olarak onların ahlakı övülmeye değer mi? Aslına bakılırsa, hızlı hayatları onların birçoğunu fiziksel ve duygusal açıdan harabeye çevirmiştir. Zengin olmalarına rağmen birçok ünlünün para ile başı derttedir. Evliliği sağlam olanlar çok azdır. Senin çok istediğin yaşam bu mu?

Tabii ki, beğenilme ve sevilme isteği doğaldır. On altı yaşındaki Olivia da sık sık kurduğu hayalde kendini “herkesçe sevilen özel bir kişi olarak” görüyordu. Ancak rüyanda kendini yemek yerken görmen, nasıl karnının doymasını sağlamazsa, hayal kurmak da çok gerçekçi veya canlı bile olsa, bu istekleri gerçek anlamda doyuramaz. (İşaya 29:8) Ayrıca Mukaddes Kitap şöyle uyarıyor: “Yeli gözeten ekmez.” (Vaiz 11:4) Bu nedenle, sevilen biri olma hakkında hayal kuracağına kendini sevdirmek üzere çaba harca.

Cinsel Hayaller

Ergenlik çağı boyunca Ali’nin (gerçek ismi değil) kurduğu hayaller başka türdendi. O “aklına erotik düşünceler getirmeyi öğrenmişti” ve vaktinin büyük bir kısmını buna harcardı. Daha sonra İsa’nın bir takipçisi olarak hayatını Tanrı’ya vakfetti. Ali “bu hiçbir şeyi değiştirmedi” diye itiraf ediyor. “Cinsel hayaller kurmak hayatımın bir kısmı olmaya devam etti.”

Sen de benzer şekilde cinsel arzular uyandıran hayaller yüzünden rahatsız oluyor musun?b Eğer sen, cinsel isteklerin güçlü olduğu ‘gençliğin tazeliğinde’ bulunuyorsan bu anormal olmayabilir. (I. Korintoslular 7:36) Bununla birlikte cinsellikle ilgili düşünceleri kasten besliyorsan, kendine zarar verirsin. Mukaddes Kitap, Koloseliler 3:5’te şunu diyor: “Yeryüzündeki azanızı, zinayı, pisliği, ihtirası, kötü arzuyu ve putperestlik olan tamakârlığı öldürün.” Cinsel hayaller üzerinde durmak yanlış arzuları çoğaltır. Seni mastürbasyona ve hatta cinsel ahlaksızlığa yöneltebilir.

Ahlaksızca hayalleri nasıl engelleyebilirsin? Ali şöyle hatırlıyor: “Ya o, ya bu diye düşündüm. Dikkatimi başka bir şey üzerine topladığım sürece cinsel konuları düşünemezdim.” Ali böylece kendini disiplin etmeyi öğrendi. (I. Korintoslular 9:27) Sağlıklı şeyler üzerinde derin düşünmeyi ve herhangi bir ahlaksızca düşünceyi hemen atmayı öğrendi. (Mezmur 77:12) Ali “bu gerçekten işe yaradı!” diye hatırlıyor.

İlginç olarak, araştırmacılar, çoğunlukla yapacak fazla şeyimiz olmadığı zaman hayal kurduğumuzu ortaya çıkardılar. Böylece, özellikle “Rabbin işinde” olmak üzere, daima meşgul bulunmak, yanlış düşüncelerin yerleşmesini önlemenin bir başka yoludur.—I. Korintoslular 15:58.

Dalıp Gitmeyi Önlemek

Birçok genç için sorun, hayallerin içeriği değil, onların, okul ödevlerinin ve çalışmalarının arasına davetsizce girmesidir. 16 yaşındaki Karine dikkatini yoğunlaştıramadığından yakınıyor. “Düşüncelerimi tek bir konu üzerinde tutamıyorum” diyor. İşittiğin şeylere nasıl dikkat edebilirsin? (Markos 4:24 ile karşılaştırın.) Bazı araştırmacılara göre, sadece vaktinin ne kadarını hayal kurmakla geçirdiğini fark etmen yeterli olabilir. Belki sınıftayken hayale daldığın her keresinde bir kağıda işaret koyabilirsin. Bir araştırmaya katılan öğrencilerin bunu yaptıklarında hayale dalmaları büyük ölçüde azaldı.

Aynı zamanda öğrenmekte olduğun şeye karşı ilgi geliştirmeye çalış. Eğer kendini matematiğin sıkıcı veya tarihin yavan olduğuna inandırmışsan, bunlara dikkatini vermekte çok zorlanacaksın. Ancak sunulan bilgilerden nasıl yararlanabileceğini aklına getirirsen derslerin çok daha ilginç olacaktır. Ders çalışmak hiç değilse, ‘düşünme yeteneğini’ geliştirmene yardım edebilir. (Süleymanın Meselleri 1:4) Aynı zamanda önemli beceriler de öğrenebilirsin. Örneğin matematik, bir işyerinde, ev idaresinde ve cemaatteki bazı sorumluluklara bakarken sana faydalı olacaktır. Tarih hakkında bilgi sahibi olman insanları ve güncel olayları anlamana yardımcı olabilir. Yehova’nın Şahitlerinden biri olan 14 yaşındaki Daniel şöyle dedi: “Daima ev ödevlerimin Mukaddes Kitapla nasıl bir bağlantısı olduğunu ve sunulan bilgiyi vaaz etme işinde nasıl kullanabileceğimi görmeye çalışırım. Bu, beni top oynamayı düşünmekten alıkoyar ve ödevimi bitirmek için o kadar acele etmem.” Evet, öğreneceğin şeylere ne denli değer verirsen, bilgi için etkin bir şekilde araştırma yapmaya o denli yöneltilmiş olacaksın.—Süleymanın Meselleri 2:4 ile karşılaştırın.

Özellikle yemek pişirme, temizlik yapma veya bazı şeyleri dosyalama gibi alışagelen işleri yaparken zihni bir noktaya toplamak zordur. O zaman hayallere dalmak çok kolaydır! Buna rağmen Mukaddes Kitap, gerçek tatminin bir şeyi iyi yapmaktan kaynaklandığını gösteriyor. (Vaiz 2:24) Ayrıca, bizi ‘her şeyi Yehova’ya yapar gibi’ yapmaya teşvik ediyor. (Kolosililer 3:24) Böyle olumlu bir tutum, dikkatini toplamana yardımcı olabilir. 12 yaşındaki Samuel, “aklımı yaptığım şey üzerinde toplarsam işimi daha çabuk bitiririm” diyor.

Hayal kurmak zevkli olabilir, ancak gerçeğin yerine geçemez. Hayallerin hayatını ele geçirmesine izin verme. Düşüncelerini kontrol altında tut. Aklını değerli şeyler üzerinde topla. Bu şekilde fazla hayal kurmaktan vazgeçmekle kalmayıp, “gerçekten olan hayatı tut”muş olacaksın.—I. Timoteos 6:18.

[Dipnotlar]

[Sayfa 21’deki resimler]

Sevilen biri olmak hakkında sadece hayal kuracağına kendini sevdirmek üzere çaba harca