Gençler Soruyor . . .

Arkadaşlıklarım Neden Kalıcı Olmuyor?

“Arkadaşımla benim birçok ortak ilgi alanımız ve etkinliğimiz vardı; birlikte vakit geçirmekten zevk alırdık. Fakat birden aramız giderek soğumaya başladı. Bu beni gerçekten çok üzdü.”—Maria.

SONUNDA bir arkadaş, yani seni anlayan ve yargılamayan birini buldun. Sonra, birdenbire arkadaşlığın bozulmaya başlıyor. Kurtarmaya çalışıyorsun, fakat boşuna.

Vefalı bir arkadaşa paha biçilmez. (Süleymanın Meselleri 18:24) Ve bir arkadaşı kaybetmek acı bir deneyim olabilir. Mukaddes Kitap bize, Eyub’un arkadaşları tarafından terk edildiğinde şöyle yakındığını söyler: “Akrabam gelmez oldular, yakın dostlarım da beni unuttular.” (Eyub 19:14) Eğer son zamanlarda bir arkadaşlığın bozulduysa, benzer bir üzüntü duyabilirsin. Genç Patrick bunu şöyle ifade ediyor: “Bu sanki sevdiğin birinin ölmesi gibi.” Fakat ya şimdiye kadar yaşadığın hemen hemen bütün arkadaşlıklar bozulduysa?

Kolay Bozulabilir Arkadaşlıklar

Eastwood Atwater’ın Adolescence adlı kitabı, ergenlik dönemindeki arkadaşlıkların, “bir sıcak, bir soğuk esmeye eğilimli ve arkadaşlar ayrıldığında ani, büyük değişikliklerle ve acı duygularla dolu olduğunu” söylüyor. Ergenlik dönemindeki arkadaşlıkları böyle kolayca bozulabilir yapan nedir? Bir neden, yaşın ilerlerken duygularının, bakış açının ve ilgilerinin değişmeye başlamasıdır. (I. Korintoslular 13:11 ile karşılaştırın.) Kendini bazı bakımlardan yaşıtlarından ileri ya da geri bulabilirsin.

Bu nedenle arkadaşlar büyüdüğünde, bazen birbirlerinden uzaklaşırlar; bu birbirlerine kızdıkları için değil, farklı hedefler, ilgiler ve değerler geliştirdikleri içindir. Bir arkadaşlığın bitmesi en iyisi bile olabilir. Yaşın ilerleyip ruhi konuları daha ciddi bir şekilde ele almaya başlarken, eski arkadaşlarından bazılarının olumlu bir etkisinin olmadığını fark edebilirsin. (I. Korintoslular 15:33) Onlara ilgi gösterirsin, fakat eskisi gibi artık onlarla beraber olmaktan zevk almazsın.

Arkadaşlıkları Zehirleyen Şeyler

Bununla birlikte, arkadaşlarını sürekli kaybediyorsan, yani sürdürmek istediğin ilişkileri koruyamıyorsan ne olacak? Açıkçası, bu yenmen gereken bazı kişilik kusurlarının olduğu anlamına gelebilir. Örneğin, kıskançlık arkadaşlıkları zehirler. Senden daha varlıklı, daha yetenekli, daha çekici ya da daha beğenilen bir arkadaşının olduğunu düşün. Onun daha çok ilgi toplamasına içerler misin? “Kıskançlık kemiklerin çürüklüğüdür.” (Süleymanın Meselleri 14:30) Genç Keenon şunu kabul ediyor: “Gerçekten arkadaşımın popülerliğini ve bende olmayan fakat onun sahip olduğu her şeyi kıskandım; ve bu arkadaşlığımızı etkiledi.”

Dostluğu paylaşmak istememe duygusu başka bir yıkıcı özellik olabilir. Ya bir arkadaşının başkalarıyla giderek daha fazla ve seninle giderek daha az vakit geçirdiğini fark edersen? Bir genç şunu kabul ediyor: “Başkalarının arkadaşlarımdan bazılarıyla konuşmasını bile kıskanıyordum.” Arkadaşının başkalarıyla ilişkisini bir ihanet olarak algılayabilirsin.

Mükemmeliyetçilik de bir arkadaşlık için ölüm anlamına gelebilir. Örneğin, bir arkadaşının, belki sırlarınızı bile açarak arkandan konuştuğunu öğreniyorsun. (Süleymanın Meselleri 20:19) “Bir daha ona asla güvenemem!” diye öfkeyle haykırırsın.

Arkadaşlık—Almak mı Vermek mi?

Eğer kıskançlık, dostluğu paylaşmak istememe duygusu ya da mükemmeliyetçilik gibi özellikler arkadaşlıklarını gerginleştirdiyse, ‘Bir arkadaşlıktan ne bekliyorum?’ diye kendine sor. Arkadaşlığın, emre amade birine, yani her istediğini yapan bir tür hizmetçiye sahip olmayı kapsadığını mı düşünüyorsun? Saygınlık, popülerlik ve çıkar için mi arkadaşlar arıyorsun? İlişkinizde başkalarına çok az yer bırakarak, arkadaşının sana özel bir bağlılık göstermesini mi bekliyorsun? Öyleyse arkadaşlıkla ilgili görüşünü düzeltmen gerekiyor.

Başkalarıyla iyi ilişkiler sürdürmenin, almaktan değil, vermekten kaynaklandığını Mukaddes Kitabın öğretilerinden öğreniyoruz! Matta 7:12’de, bizzat İsa Mesih şunu söyledi: “İnsanların size her ne yapmalarını istiyorsanız, siz de onlara öyle yapın.” Arkadaşlardan belirli şeyler beklemek çok doğaldır. Understanding Relationships adlı kitap şunu kabul ediyor: “Biz, bir arkadaşın dürüst ve açık sözlü olup, sevgi gösteren, bize sırlarını ve sorunlarını anlatan, ihtiyacımız olduğunda bize yardım eden, bize güvenen ve ayrıca . . . . anlaşmazlıkları çözmede çaba göstermeye istekli biri olmasını devamlı olarak bekleriz.” Bununla birlikte tüm sorun bu kadar değil. Kitap şunları ekliyor: “Bunlar insanların, bir arkadaştan kendileri için yapmalarını ve karşılığında da bir arkadaşa yapmayı bekledikleri şeylerdir.”—İtalikler tarafımızdan.

Bizzat İsa’nın, kendisine yakın olanlara davranış şekline dikkat et. Öğrencilerine şunları söyledi: “Artık size kul demem; çünkü kul efendisinin ne yaptığını bilmez; fakat size dost dedim.” Fakat İsa’nın öğrencileriyle dostluğu, onların kendisi için yapabileceklerine mi bağlıydı? Tam tersine. O şunları söyledi: “Bir adamın, dostları uğruna canını vermesinden daha büyük sevgi kimsede yoktur.” (Yuhanna 15:13, 15) Evet, arkadaşlık için gerçek temel özverili sevgidir! Bir ilişki sevgi temeline dayandığında, sürtüşmeleri ve sorunları atlatabilir.

Sorunlar Ortaya Çıktığında

Örneğin, arkadaşının senden daha paralı, zeki ya da yetenekli olduğunu düşün. Bencil olmayan sevgi arkadaşın için sevinmene yardım eder. Unutma ki, Mukaddes Kitap “sevgi kıskanmaz” der.—I. Korintoslular 13:4 Müjde.

Ya da arkadaşının, duygularını inciten bir şey söylediğini veya yaptığını varsay. Bu arkadaşlığının sonu mu demektir? Böyle olması gerekmez. Arkadaşı Markos bir vaizlik turunda kendisinden ayrıldığında, resul Pavlus büyük bir düş kırıklığı yaşamıştı. Öyle ki, sonraki turda Markos’un kendisine eşlik etmesine izin vermedi! Hatta Pavlus mesele hakkında Markos’un kuzeni Barnabas’la sert bir şekilde tartıştı. Bununla birlikte, yıllar sonra Pavlus, Markos’u kendisine hizmet etmek üzere Roma’ya davet bile ederek ondan sevgiyle söz etti. Belli ki onlar anlaşmazlıklarını çözmüşlerdi.—Resullerin İşleri 15:37-39; II. Timoteos 4:11.

Arkadaşlıklarında sorunlar ortaya çıktığında neden aynı yolu denemeyesin? Meselelerin daha kötüye gitmesine izin verme. (Efesoslular 4:26) Aniden bir sonuca varmadan ya da öfkeli suçlamalarda bulunmadan önce, arkadaşının mesele hakkında söyleyeceklerini dinle. (Süleymanın Meselleri 18:13; 25:8, 9) Belki bir yanlış anlama olmuştur. Peki ya arkadaşın gerçekten sağduyulu davranmadıysa? Arkadaşının sadece bir insan olduğunu unutma. (Mezmur 51:5; I. Yuhanna 1:10) Gerçekten hepimiz, daha sonra pişman olduğumuz şeyleri söylemekten ve yapmaktan suçluyuz.—Vaiz 7:21, 22 ile karşılaştırın.

Bununla birlikte, arkadaşının davranışlarının seni ne kadar incittiğini açıkça söyleyebilirsin. Bu içten bir özür dilemek üzere arkadaşını harekete geçirebilir. Sevgi ‘kötülük saymadığına’ göre, belki mesele üzerinde fazla durmayıp unutabilirsin. (I. Korintoslular 13:5) Genç Keenon, bitmiş bir arkadaşlığa dönüp bakarak şunları söylüyor: “Eğer her şeyi silip baştan başlatabilseydim, arkadaşlığımızdan kusursuzluk beklemezdim. Daha çok dinleyip onu desteklerdim ve kusurlarını büyütmezdim. Bir arkadaşlığı başarılı kılan şeyin, denemeleri ve engelleri aşma çabası olduğunu şimdi anlıyorum.”

Fakat ya arkadaşın seninle eskisi kadar ya da istediğin kadar vakit geçirmiyorsa? Bu, arkadaşından çok fazla zaman ve ilgi istediğin anlamına gelebilir mi? Bu bir ilişkiyi boğabilir. Sağlıklı ilişkilere sahip insanlar, istedikleri şeyleri yapmaları açısından birbirlerine özgürlük tanırlar. (Süleymanın Meselleri 25:17 ile karşılaştırın.) Onlar, başka insanlarla birlikte olmanın sevincini duymaya bol bol fırsat tanırlar! Unutma ki, Mukaddes Kitap İsa’nın takipçilerini arkadaşlıklar konusunda ‘geniş olmaya’ teşvik ediyor. (II. Korintoslular 6:13) Bu nedenle bir arkadaşın bunu yaptığında, onu vefasız olarak görmene hiç gerek yoktur.

Gerçekte zaten belirli bir kişiye aşırı derecede bağımlı olmak iyi bir şey değildir. (Mezmur 146:3) Yaşıtlarının dışındaki bazı insanlarla arkadaşlık geliştirmek akıllıca bir davranıştır; örneğin ana-baban, ihtiyarlar ve sana ilgi gösteren sorumluluk sahibi başka yetişkinlerle. Ana adlı kişi, sevgiyle şunu söylüyor: “Annem benim en iyi arkadaşımdır. Onunla her konuda konuşabilirim.”

Kalıcı Arkadaşlıklara Sahip Olunabilir!

Mukaddes Kitap I. Petrus 3:8’de şunu söyler: “Velhasıl, hepiniz hemfikir, derttaş, kardeş seven, şefkatli, alçak gönüllü olun.” Başkalarına karşı nezaket, merhamet, ahlaksal bütünlük ve samimi ilgi göster, böylece her zaman arkadaşlar kazanabilirsin! Kalıcı arkadaşlıkların emek ve kararlılık gerektirdiği doğrudur. Fakat ödülleri, bu konuda göstereceğin çabaya kesinlikle değer.

Mukaddes Kitabın Davud ile Yonatan’dan söz etmesi ilginçtir. Onlarınki olağanüstü bir arkadaşlıktı. (I. Samuel 18:1) Onlar önemsiz kıskançlıkların ve kişilik kusurlarının üstesinden gelebildiler. Bu mümkündü, çünkü hem Davud hem de Yonatan Yehova ile arkadaşlıklarını ve O’na olan vefalarını her şeyin üstünde tuttular. Sen de aynı şeyi yap; böylece Tanrı’dan korkar arkadaşlarla ilişkini korumakta pek zorluk çekmeyeceksin!

[Sayfa 25’teki resimler]

Arkadaşlıklar çoğunlukla, başka arkadaşlar edinmenin vefasızlık olduğu düşünüldüğünde bozulur