Tasarım Ürünü Mü?
Gekonun Yapışabilme Becerisi
◼ Bilim insanları gekonun pürüzsüz yüzeylere kaymadan tırmanıp, tavanda bile baş aşağı durabilme becerisine hayran. İnsanı hayrete düşüren bu ufak sürüngen bunu nasıl yapabiliyor?
Mukaddes Kitap bir kertenkele türü olan gekonun ‘elleriyle duvara yapıştığını’ söyler (Süleyman’ın Meselleri 30:28). Gekonun ayakları aslında ele benzer ve pürüzsüz yüzeylere tutunmakta inanılmaz derecede beceriklidir. Ayak parmakları tırtıklıdır ve her birinde binlerce tüycük bulunur. Her tüycükte de yüzlerce mikroskobik tüy vardır. Bu tüylerden çıkan, moleküllerin birbirini çekmesine neden olan çekim kuvvetleri (van der Waals kuvvetleri), kertenkelenin ağırlığını taşımaya yeterlidir ve hatta bu, gekonun yüzeyi cam olan bir tavanda baş aşağı koşmasını bile mümkün kılar.
Araştırmacılar pürüzsüz yüzeylere tırmanmakta kullanmak amacıyla gekonun ayağını taklit ederek benzer malzemeler üretmek istiyorlar.a Science News dergisi, bu malzemelerin “ıslakken bile kullanıldığında çözülmeyen bir sargı bezinden, ameliyatlarda atılan dikişlere alternatif olarak kullanılacak bir banta kadar çeşitli tıbbi uygulamalar”da kullanılabileceğini belirtiyor.
Bu kısa incelemenin ardından ne düşünüyorsunuz? Gekonun düz yüzeylere yapışabilme becerisi bir tesadüf eseri mi? Yoksa bir tasarım ürünü mü?
[Dipnot]
a Bilim insanları midye gibi sualtı canlılarının ıslak yüzeylere yapışmalarını sağlayan proteinin sırrını da çözmeye çalışıyorlar.
[Sayfa 26’daki resim]
Bir tokay gekosunun ayak tabanı
[Sayfa 26’daki resim]
Gekonun ayağındaki mikroskobik tüyler
[Sayfa 26’daki resim tanıtım notları]
Geko: Breck P. Kent; büyütülmüş fotoğraf: © Susumu Nishinaga/Photo Researchers, Inc.