32. Bölüm

Evliliğe Yönelik Arkadaşlığı Nasıl Başarıyla Sürdürebilirim?

“EVLİLİKLERDE yaşanan başarısızlıkların çoğunun nedeni evlenmeden önceki arkadaşlık döneminin başarısızlığıdır. Bu dönemin önemi ne kadar vurgulansa azdır.” Bu sözler aile yaşamı konusunda araştırmalar yapan Paul H. Landis’e ait. Didem bu ifadeyi doğruluyor. O şöyle dedi: “En büyük hatam, nasıl biri olduğunu anlamadan Taner’e duygusal olarak bağlanmam oldu. Arkadaşlığımız süresince hep baş başa kaldığımız ortamlarda bulunduk. Onun, bu ‘ideal’ koşullar dışında nasıl davrandığını hiç görmedim.” Onların evliliği boşanmayla sonuçlandı. Bu tür üzücü bir olaydan kaçınmanın sırrı nedir? Evlilik öncesi arkadaşlık dönemini başarılı bir şekilde sürdürmek.

Çıkmadan Önce

“Basiretli [sağgörülü] adam [ya da kadın] kendi gidişine dikkat eder.” (Süleymanın Meselleri 14:15) Çekici olsa bile çok az tanıdığın birine karşı romantik duygular beslemeye başlaman felakete davetiye çıkarır. Bu, duyguları ve hedefleri seninkine tamamen zıt olan biriyle evlenmene yol açabilir. O yüzden, kişiyi bir arkadaş grubu içinde, belki de bir çeşit dinlenme etkinliğinde gözlemlemek sağgörülü bir davranış olur.

On yıldır mutlu bir evlilik sürdüren Vedat şunları açıkladı: “Eğer ilk görüşte ona çok yakınlaşsaydım, duygularımın karar verme yeteneğimi gölgeleyeceğini biliyordum. O yüzden Gül’ü onunla ilgilendiğimi fark ettirmeden, uzaktan izledim. Böylece onun başkalarına nasıl davrandığını ya da herkese boncuk dağıtan biri olup olmadığını anlayabiliyordum. Yaptığımız günlük konuşmalar sayesinde koşullarını ve hedeflerini öğrendim.” Ayrıca onu iyi tanıyan biriyle konuşarak, nasıl biri olarak tanındığını anlamak da yararlı olur.—⁠Süleymanın Meselleri 31:31 ile karşılaştır.

İlk Buluşmalar

Bir kişinin senin için gelecekte iyi bir eş olabileceğine karar verdikten sonra, o kişiye yaklaşabilirsin ve onu daha iyi tanıma arzusunda olduğunu ifade edebilirsin.a Olumlu karşılık verildiğini farz edelim; ilk buluşmanızın çok şatafatlı olması gerekmez. Belki bir öğle yemeği yemekle ya da grup halinde buluşmakla, onu biraz olsun tanıyabilirsin ve bu da ilişkiyi ilerletmek isteyip istemediğine karar vermene yetecektir. İlişkinizde fazla resmi olmamanız, başlarda yaşayabileceğiniz gerginliği bir miktar azaltabilir. Ayrıca, çok erken davranıp ona vaatlerde bulunmaktan kaçınırsan, ikinizden biri ilgisini yitirdiği takdirde reddedilme ya da utanç duygularını en aza indirebilirsin.

Ne tür bir buluşma planlamış olursanız olun, buluşma yerine derli toplu ve uygun şekilde giyinmiş olarak vaktinde gel. Hoşsohbet olmaya çalış. Etkin bir dinleyici ol. (Yakub 1:19) Bu tür konularla ilgili katı kurallar olmasa da, genç erkek yaşadığı yöredeki görgü kurallarına uymak isteyecektir. Bunun kapsamına, genç bayana kapıyı açmak ya da onun sandalyesini tutmak da girebilir. Genç bir kadın kendisine bir prenses gibi davranılmasını beklememekle birlikte, çıktığı kişiyle alçakgönüllü bir şekilde işbirliği yapmalıdır. Bir çift, bu şekilde karşılıklı olarak birbirlerine saygı göstererek gelecekteki yaşamları için bir temel atabilirler. Bir kocanın karısını ‘daha zayıf kap’ olarak onurlandırması emrediliyor. Kadın da “kocasına hürmet” etmelidir.—I. Petrus 3:7; Efesoslular 5:⁠33.

Peki el ele tutuşmak, öpüşmek ya da sarılmak uygun mu? Uygunsa ne zaman? Bencil bir tutkunun değil de, gerçek sevginin ifadesi olduğunda temiz ve uygun olabilir. Kutsal Yazıların Neşideler Neşidesi kitabı Şulamlı kızla, sevdiği ve evlenmek üzere olduğu çoban arasında geçen sevgi ifadelerine değinir. (Neşideler Neşidesi 1:2; 2:6; 8:⁠5) Fakat tıpkı o iffetli çift gibi, sevgi ifadelerinin ahlaksızca olmaması ya da cinsel ahlaksızlığa yol açmaması için çok dikkatli olunmalıdır.b (Galatyalılar 5:19, 21) Tabii ki mantıksal olarak, sadece karşılıklı kesin karar verildiğinde ve evlilik yakın olduğu zaman bu tür sevgi ifadelerinde bulunulmalıdır. Özdenetim göstererek, evliliğe yönelik başarılı bir arkadaşlığın en önemli hedeflerinden birini gözden kaçırmamış olacaksın, yani. . .

“Yüreğin Gizli İnsanı”nı Tanımak

Journal of Marriage and the Family adlı derginin Mayıs 1980 sayısında bir araştırma grubu şu gözlemde bulundu: “Eğer insanlar birbirlerinin iç kişilikleri hakkında iyice bilgi edinerek evlenirlerse, evliliklerin sürmesi ve başarılı olması daha olası görünüyor.” Evet, karşındaki kişinin ‘yüreğindeki gizli insanı’ tanımak çok önemlidir.—I. Petrus 3:⁠4.

Yine de diğer kişinin yüreğindeki niyetleri ‘çekip çıkarmak’ çaba ve ayırt etme yeteneği gerektirir. (Süleymanın Meselleri 20:⁠5) Bu yüzden, daha çok karşındaki kişinin iç kişiliğini görmene yardım edecek etkinlikler planla. Sinemaya ya da konsere gitmek başlangıçta yeterli olabilse de, kişilerin sohbet etmesine olanak veren etkinliklerde bulunmak; örneğin, paten kaymak, bowling oynamak, hayvanat bahçelerine, müzelere ve sanat galerilerine gitmek, birbirinizi daha iyi tanımanıza yardımcı olabilir.

Arkadaşının düşünceleri hakkında kısaca bilgi edinmek için “Boş zamanlarında neler yapıyorsun?” “Eğer para sorunu olmasaydı ne yapmak isterdin?” “Tanrı’ya sunduğumuz tapınmanın en çok hangi yönünden hoşlanıyorsun? Neden?” gibi, cevabı kişilere göre değişebilen sorular sor. Bunlar, karşındaki kişinin nelere daha çok değer verdiğini anlamana yardım edebilir.

İlişkiniz ilerledikçe ve evliliği daha ciddi bir şekilde düşündükçe, bazı önemli konular hakkında konuşmanız gerekecek: Değer verdiğiniz şeyler, nerede ve nasıl yaşayacağınız, ikinizin de çalışıp çalışmayacağı da dahil parasal konular, çocuklar, doğum kontrolü, her birinizin evlilik içindeki rolleri hakkındaki düşünceleriniz, kısa ve uzun vadeli hedefler ve bunları nasıl başarmaya çalışacağınız gibi konular. Yehova’nın birçok genç Şahidi okulu bitirdikten sonra dolgun vakitli hizmete başlıyor ve evlendikten sonra da bu hizmete devam etmeyi arzuluyor. Şimdi ikinizin ruhi hedeflerinin uyumlu olup olmadığından emin olmanın tam zamanıdır. Aynı zamanda, geçmişte yaşanmış ve evliliği etkileyebilecek şeyleri konuşmanın da tam zamanıdır. Bunlar arasında büyük borçlar ya da yükümlülükler olabilir. Sağlık sorunları ve bunların sonuçları, örneğin herhangi ciddi bir hastalık varsa bunlar açıkça konuşulmalıdır.

Bu tür konuşmalarda şöyle söyleyen Elihu’nun örneğini izle: “Sözlerim yüreğimin doğruluğunu ifade edecek; ve dudaklarım bildiklerini hulûsla [açık yüreklilikle] söyliyecek.” (Eyub 33:⁠3) Esther, evliliğe yönelik arkadaşlık döneminin daha sonra nasıl mutlu bir evliliğe götürdüğünü anlatırken şunları söyledi: “Asla ‘olduğumdan farklı’ görünmeye çalışmadım ve farklı düşündüğüm zaman Jaye’e, kendisiyle aynı fikirde olduğumu söylemedim. Hâlâ da öyle. Her zaman dürüst olmaya çalışıyorum.”

Arkadaşını zor duruma düşürme korkusuyla hassas konularda kaçamak konuşmalar yapmaktan ya da sorunları örtbas etmekten kaçın. Beth, John’la olan arkadaşlığı boyunca bu hatayı yaptı. Beth, parayı boşa harcamaktansa gelecek için biriktirmek gerektiğine inandığını söyledi. John da buna katıldığını belirtti. Beth, parasal konularda görüş birliğinde olduklarına inanarak bu konu üzerinde daha fazla durmadı. Fakat sonradan, John’un gelecek için para biriktirmek gerektiği konusundaki fikrinin, parayı yeni bir spor araba için biriktirmek anlamına geldiği ortaya çıktı. Evlendikten sonra, parayı nasıl harcayacakları konusundaki anlaşmazlıkları acı bir şekilde ortaya çıktı.

Bu tür yanlış anlamalar önlenebilir. Daha önce sözü edilen Didem, evlilik öncesi arkadaşlık dönemini düşünerek şöyle dedi: “Çok daha fazla soru sormalıydım. Örneğin ‘Eğer sen çocuk istemediğin halde hamile kalırsam ne yaparsın?’ Ya da ‘Eğer borçlarımız olduğu halde ben evde oturup çocuğumuza bakmak istersem sen sorunları nasıl ele alırdın?’ gibi sorular sormalıydım. O zaman tepkilerini daha dikkatli izlerdim.” Bu tür sohbetler evlilikten önce bilinmesi çok önemli olan yüreğin niteliklerini su yüzüne çıkarır.

Hareketlerini Gözle

Esther “Bir insan bire bir görüşmelerde size karşı çok iyi olabilir” dedi. “Fakat çevrede başkaları da olduğu zaman çoğunlukla beklenmedik koşullar ortaya çıkar. Sizin arkadaşlarınızdan biri onun hoşuna gitmeyecek bir şey söyleyebilir. Böylece onun baskı altında nasıl tepki verdiğini görebilirsiniz. O kişiyi azarlayacak mı yoksa alaycı bir tarzda mı karşılık verecek?” Esther sözlerini şöyle bitirdi: “Evliliğe yönelik arkadaşlık ederken, arkadaşlarımızla ve ailemizle birlikte olmak son derece yararlı oldu.”

Eğlence dışında, birlikte çalışarak da vakit geçirin. Birlikte İsa’nın takipçilerine özgü işler yapın; Tanrı’nın Sözünü inceleyin ve hizmete çıkın. Ayrıca, evlilikten sonra yaşamın bir kısmı olacak olan, mutfak alışverişi, yemek, bulaşık ve ev temizliği gibi bazı günlük işleri birlikte yapın. Arkadaşın bu işlerde çok kötü bile olsa, gerçek yaşam koşulları altında birlikte olarak, “vitrin”in arkasında neler olduğunu görebilirsin.

Neşideler Neşidesi’nde sözü edilen çoban, sevdiği kızın hayal kırıklığına uğradığında ya da kan ter içinde yakıcı güneş altında çalıştığında nasıl davrandığını gördü. (Neşideler Neşidesi 1:5, 6; 2:15) Ayrıca, onun zengin Kral Süleyman’ın baştan çıkarma çabalarına nasıl vefalı bir şekilde karşı koyduğunu görünce şöyle haykırdı: “Hep güzelsin, sevgilim; ve sende hiç kusur yoktur.” (Neşideler Neşidesi 4:⁠7) Tabii ki, onun kusursuz olduğunu söylemek istemedi; fakat temelde bir ahlaksal kusuru yoktu. Onun ahlaksal gücü fiziksel güzelliğini artırıyordu ve bu da onun herhangi bir zayıflığından daha ağır basıyordu.—Eyub 31:7 ile karşılaştır.

Benzer bir değerlendirme yapmak için zaman gerekir. Bu yüzden evlilik öncesi arkadaşlık döneminde aceleci davranmaktan sakın. (Süleymanın Meselleri 21:⁠5) Bir erkekle bir kadın birbirlerinin sevgisini kazanmak için genellikle çok çaba sarf eder. Fakat eğer yeterli vakit tanınırsa, hoş olmayan alışkanlıklar ve eğilimler bir şekilde ortaya çıkacaktır. Evlilik öncesi arkadaşlık dönemi boyunca birbirine vakit ayırmakla kalmayıp bunu en iyi şekilde değerlendiren bir çift, evlilikten sonra daha kolay uyum sağlayacaktır. Onlar böylece, ortaya çıkacak anlaşmazlıkları çözebileceklerinden emin bir şekilde evlenebilirler. Evlilik öncesi arkadaşlıkta başarılı olmak, onları başarılı ve mutlu bir evliliğe hazırlar.

[Dipnotlar]

Ele Alınacak Sorular

◻ Evlilik öncesi arkadaşlığın en önemli amacı nedir ve evlilikte mutlu olmak için bu ne kadar önemlidir?

◻ Birbirinizin ‘iç kişiliğini’ tanımanıza ne yardım edecektir?

◻ Ne tür konuşmalar evlilik öncesi arkadaşlıkta başarıya katkıda bulunur?

◻ Çeşitli koşullar altında birlikte vakit geçirmek neden yardımcı olur?

◻ Bir ilişkide hata olduğunun bazı göstergeleri nelerdir?

◻ Evlilik öncesi arkadaşlık ne zaman bitirilmelidir?

[Sayfa 255’teki pasaj]

“Eğer insanlar birbirlerinin iç kişilikleri hakkında iyice bilgi edinerek evlenirlerse, evliliklerin sürmesi ve başarılı olması daha olası görünüyor.”—Journal of Marriage and the Family

[Sayfa 256, 257’deki çerçeve/resim]

Ayrılmalı mıyız?

Romantik bir ilişkide karar verme aşamasına gelindiğinde birtakım kuşkuların ortaya çıkması tuhaf değildir. Ya bu tür kuşkular, çıktığın kişideki ya da ilişkinizdeki ciddi kusurlardan kaynaklanıyorsa ne olacak?

Örneğin, birbirini seven insanlar bile zaman zaman farklı fikirde olabilirler. (Tekvin 30:2 ve Resullerin İşleri 15:39 ile karşılaştır.) Fakat eğer hemen hemen her konuda farklı fikirdeyseniz, tüm sohbetler ağız dalaşına dönüşüyorsa ya da ilişkiniz sonu gelmeyen ayrılıklar ve barışmalar döngüsü haline geldiyse dikkatli olun! 400 doktoru kapsayan bir anket, sürekli atışmanın “evliliğe duygusal olarak hazır olmamanın” güçlü bir işareti olduğunu, hatta bunun “çift arasında çözümsüz bir anlaşmazlığa” işaret ettiğini ortaya koydu.

Gelecekte eşin olacak kişide rahatsız edici kişilik kusurları olduğunu fark etmen de kaygılanmana yol açan başka bir neden olabilir. Şiddete eğilimli tutumu, hatta bencil olduğuna dair bazı ipuçları, olgun olmaması, huysuz ya da inatçı olması, gerçekten yaşamının geri kalanını onunla geçirmek isteyip istemediğini düşünmene yol açabilir. Yine de, birçokları bu tür kusurları görmezden geliyor ya da bu konuda haklı bir neden buluyor ve böylece ilişkiyi ne olursa olsun yürütmeye kararlı görünüyorlar. Neden?

Evliliğe yönelik arkadaşlık İsa’nın gerçek takipçileri arasında ciddiye alındığından, ki öyle olmalıdır, bazıları çıktıkları kişiyle evlenmeleri gerektiği yönünde baskı hissediyorlar. Ayrıca bu kişiyle ters düşmekten ve belki de onu incitmekten çekiniyor olabilirler. Başkaları sadece evlenecek başka birini bulamayacağından korkuyor olabilir. Yine de, bunlar sorunlarla dolu bir arkadaşlığı uzatmak için geçerli nedenler değildir.

Evliliğe yönelik arkadaşlığın amacı, evlilik olasılığını gözden geçirmektir. Eğer İsa’nın bir takipçisi evliliğe yönelik arkadaşlığa iyi niyetle başlarsa, bu ilişkinin yanlış olduğunu gördüğünde ona devam etmeye zorunlu değildir. Bunun dışında, ‘Belki başka kimseyi bulamam’ düşüncesiyle yıkıcı bir ilişkiyi sürdürmek yanlış ve bencilce olmaz mı? (Filipililer 2:4 ile karşılaştır.) Bu yüzden bir çift olarak sorunlarınızdan kaçmaktansa, onlarla yüzleşmelisiniz. İşe, çıktığın kişiyi çok dikkatli bir şekilde inceleyerek başla.

Örneğin, onun yumuşak başlı bir kadın, yetenekli bir eş olacağına dair kanıtlar var mı? (Süleymanın Meselleri 31:10-31) Ya da onun özverili sevgi gösteren ve ailesine iyi bakabilecek, yetenekli bir erkek olacağına dair kanıtlar var mı? (Efesoslular 5:28, 29; I. Timoteos 5:⁠8) Bir insan Tanrı’nın gayretli bir hizmetçisi olduğunu iddia edebilir; fakat bu tür bir imana sahip olduğunu gösteren işler yapıyor mu?—Yakub 2:17, 18.

Tabii, eğer ilişkiyi geliştirmek için çok vakit ve sevgi verdiysen, karşındaki kişinin kusursuz olmadığını fark ettin diye bu ilişkiyi bitirmekte aceleci olma. (Yakub 3:⁠2) Belki de bu kişinin kusurlarıyla yaşayabilirsin.

Peki ya öyle değilse? Meseleler hakkında konuşun. Hedeflerde ya da bakış açılarında temelde farklılıklar var mı? Yoksa sadece bazı yanlış anlamalar mı oldu? Her ikinizin de “nefsine hâkim” olmayı ve sorunları daha sakince çözüme kavuşturmayı öğrenmesi gerekiyor olabilir mi? (Süleymanın Meselleri 25:28) Eğer kaygın, sinir bozucu kişilik sorunlarıyla ilgiliyse, o alçakgönüllü bir şekilde kusurlarını kabul edip gelişmek için istek gösteriyor mu? Senin daha az hassas, daha az alıngan olman gerekiyor olmasın? (Vaiz 7:⁠9) ‘Sevgide birbirinize sabretmek’ iyi bir evliliğin can damarıdır.—Efesoslular 4:⁠1.

İlişkiyi bitirmek yerine sorunlar hakkında konuşmanız, gelecekteki ilişkinizin gelişme potansiyelini gösterebilir. Fakat bu konuşma yine can sıkıcı bir soğuklukla sonuçlanırsa, olası bir felaketin açık işaretlerini görmezden gelme. (Süleymanın Meselleri 22:⁠3) Durumun evlilikten sonra düzeleceği pek beklenmez. Bu arkadaşlığı bitirmek ikiniz için de çok iyi olabilir.

[Sayfa 253’teki resim]

Birbirinizi bir grup içinde gözlemlemek romantik bir ilişkiye girmeden birbirinizi tanımanıza olanak tanır

[Sayfa 254’teki resim]

Yörenizdeki görgü kurallarına uymak ve terbiyeli davranmak, evlilikte de devam edebilecek olan karşılıklı saygıya yol açabilir

[Sayfa 259’daki resim]

Evlilik öncesi arkadaşlığın yürümediği görüldüğü zaman, yapılması doğru olan şey, yüz yüze konuşarak ilişkinin neden sona ermesi gerektiğini açıklamaktır