İlginç Sorulara Cevaplar
● İsa’nın yeryüzündeki vaizliği süresinde kaç Fısıh Bayramı vardı?
İncillerde bulunan tüm delillere göre, İsa’nın vaizliği boyunca dört Fısıh bayramı vardı; ve bu ise, vaizliğinin üç buçuk yıl sürdüğü anlamına gelmektedir.
Fakat İncillerin hiç biri dört Fısıh bayramından özel olarak söz etmemektedir. Gerçekte, İsa’nın öldüğü son Fısıh bayramı hariç, (çoğu kez sinoptik İnciller olarak tanınan) Matta, Markos ve Luka, bu bayramlardan söz etmemektedirler. Bu nedenle, birçok başka konularda olduğu gibi, İncillerin tümünde bulunan ayrıntılar birleştirilmelidir.
Yuhanna 2:13 İsa’nın vaizliğinin başlangıcına yakın tarihteki bir Fısıh bayramından söz etmektedir. İsa, M. S. 29 yılının sonbaharında vaftiz edildiğine göre, Yuhanna 2:13’te sözü edilen bayram, M. S. 30 yılının ilkbaharına rastlayan Fısıh bayramı olması gerekmektedir. Yuhanna’nın İncili, ayrıca Yuhanna 6:4’te başka bir Fısıh’tan ve İsa’nın ölümünden önce katıldığı son Fısıh’tan da söz eder. (Yuh. 13:1) Bununla birlikte, Yuhanna 2:13 ile Yuhanna 6:4 arasında bir Fısıh bayramının daha geçtiğini kabul etmek için yeterli deliller vardır. Bu sonuca nasıl varıyoruz?
M. S. 30 yılındaki Fısıh’tan sonra İsa, bir süre Yahudiye’de va’zetti ve hasat zamanına daha dört ay kala, kuzeye Galile’ye çıktı. (Yuh. 4:3) Her ne kadar Yuhanna’nın dördüncü babında İsa’nın Galile’ye yaptığı uzun seferlerinin ancak başlangıcı anlatılıyorsa da, Yuhanna 5:1’de şunları okuyoruz: “Bu şeylerden sonra, Yahudilerin bir bayramı vardı; ve İsa Yeruşalime çıktı.” Bu, acaba hangi bayramdı?
Bunun hangi bayram olduğunu anlamamıza yardımcı olan husus, bütün İncillerin Beytsayda’da İsa’nın 5.000 kişiye mucizevi şekilde yiyecek sağladığını anlatmasıdır. (Mat. 14:13-21; Mar. 6:32-44; Luka 9:10-17; Yuh. 6:1-15) Hem Yuhanna 6:4’ün gelecek bir Fısıh’tan söz etmesi, hem de Markos’un çimenlerin yeşil olduklarını söylemiş olması, bu mucizenin ilkbaharda yerine geldiğini gösteriyor. Fakat Matta, Markos ve Luka’nın kayıtları ise, bu mucizenin İsa’nın Galile seferinin sonuna doğru, yani bu bölgedeki üçüncü gezisi sırasında yerine geldiğine değiniyorlar. Sinoptik İnciller, Galile seferinin başlangıcı ile Yuhanna 6:4’te sözü edilen Fısıh’ın arasında geçen bir yıldan daha az bir zaman içinde yerine gelemeyecek kadar çok olayı anlatıyorlar.
“Mesih’in Hayatının Kronolojik Hususları” (İngilizce) başlığı altındaki bir makalede, Harold W. Hoehner şu görüşü açıklıyor: “Yuhanna 2:13’te sözü edilen Fısıh ile Yuhanna 6:4’teki Fısıh arasında bir yıl daha eklersek, Yuhanna’nın ek bir Fısıh’tan neden söz etmediği sorunuyla karşı karşıya gelmekteyiz. Bu sorun, Yuhanna’nın bu konudaki susmasına dayanan bir varsayımdır. Örneğin, Pentikost bayramı gibi, Yuhanna’nın bütün bayramlardan söz etmemesi [dikkate değer]. Ayrıca Sinoptik kayıtlar (Yuhanna) 2:13’teki ile 6:4’tekinin arasına bir yılın eklenmesini gerektirir.”—Biblotheca Sacra, 131. Cilt, Nisan–Haziran 1974, sayfa 147-162’de yayımlanmıştır.
Bununla birlikte, Yuhanna 5:1’de sözü edilen bayram bir Fısıh bayramı olsaydı, olayların tümünün yerine gelebilmesi için yeterli zaman olurdu. Bundan başka, bazı metinler Yuhanna 5:1’de, büyük bir ihtimalle Fısıh olan “bayram” sözcüğünü harfi tarifle birlikte kullanırlar. Musa’ya verilen kanun, Yahudilerin tümünün Fısıh bayramını kutlamak üzere Yeruşalim’e gitmelerini emreder ve Yuhanna 5:1’de anlatıldığı gibi, İsa bunu yapmıştır.
Bütün bunlar, İsa’nın yeryüzündeki vaizliği süresince, üç değil, dört Fısıh bayramının yer aldığına işarete eder. İsa’nın vaizliğinin uzunluğu ile ilişkin değişik kuramlara değinerek, Harold W. Hoehner şunları ekliyor: “İlk Fısıh’tan başlayarak, onun öldüğü Fısıh’a kadar geçen İsa’nın üç yıllık vaizlik süresi en uygun olur. Tabii, İsa’nın vaftizi ile vaizliği ilk Fısıh’tan önce başladığı için, vaizliğinin toplam uzunluğu üç buçuk yılı kapsar.” Bu, Daniel’in “yetmiş [yıllık] hafta”larla ilgili peygamberliğinde belirtilmiş olan sürenin tam aynısıdır.—Dan. 9:24-27.
Son ‘yıllık hafta’ hakkında Daniel şöyle yazdı: “Ve [Lider olan Mesih] çoğu [sünnetli İsrailliler ve mühtediler] ile bir haftalık [yedi yıllık] kuvvetli ahit kesecek; ve haftanın ortasında [üç buçuk yıldan sonra] kurbanla takdimeyi [kanunu tamamlayan ölümü vasıtasıyla] durduracak.” (Dan. 9:27) Buna uygun olarak, İsa M. S. 29’da vaftiz olup, Mesih olarak Tanrı’nın ruhuyla meshedilmiştir ve üç buçuk yıl süren vaizliğinden sonra M. S. 33 yılının ilkbaharında ölmüştür.