“İçeri Helâk Edici Mezhepler Sokmak”

“Aranızda da yalancı muallimler [öğretmenler] olacaklardır; onlar . . . . içeri helâk edici bid’atler [mezhepler] sokacaklardır.”—II. Petrus 2:1.

1, 2. (a) Hıristiyan âleminin bütün kiliseleri başlangıçta aslında ne idiler? (b) Hangi sorulara cevap vermek gerekiyor?

HIRİSTİYAN âleminin bütün kiliseleri başlangıçta mezhepti. Bunlardan bazıları, özellikle Roma Kilisesi, Ortodoks ve Protestanların Devlet Kiliseleri, kendilerinin, diğer sözde Hıristiyan dinsel topluluklarından üstün olduklarını iddia edip, küçümseyerek onları mezhep olarak adlandırıyorlar. Bununla ilgili tüm tarihsel gerçekleri bundan önceki iki makalede müzakere ettik.

² Bununla beraber, belki bazıları şu soruları sorabilirler: ‘Acaba İsa Mesih ve sadık resulleri, insanların hakiki Hıristiyanlıktan uzaklaşacaklarını gerçekten önceden bildirmişler miydi? Mezhepçilik yaratan kimseleri izlememe konusunda uyarılarda bulunmuşlar mıydı? Acaba 19 yüzyıl önce, İsa’nın gerçek takipçilerinin bu bölücü eğilimlere karşı uyanık durmaları gerçekten gerekmiş miydi? Acaba bugün de, aynı konuda uyanık durmak gerekiyor mu?’

MEZHEPÇİLİK YÖNÜNDE İLK EĞİLİM

3, 4. (a) İsa, takipçilerini neye karşı uyardı? Bu, hakiki Hıristiyanlıkla ilgili ne anlama gelir? (b) Petrus, İsa’nınkine benzer hangi uyarıda bulundu?

³ İsa, Dağdaki Vaaz’ında şunları söylemişti: “Dar kapıdan girin; zira helâke götüren kapı geniş, ve yol enlidir ve ondan girenler çoktur. Çünkü hayata götüren kapı dar, ve yol sıkışıktır, ve onu bulanlar azdır. Yalancı peygamberlerden sakının; onlar size koyun esvabında gelirler, fakat iç yüzden kapıcı kurtlardır. Onları meyvalarından tanıyacaksınız.” (Matta 7:13-16) Burada, İsa Mesih hakiki Hıristiyanlığın “çok” kimseye uygun gelen geniş, kolay, evrensel veya genel, yani “katolik” bir din olacağını söylememişti. Onun, ancak “az” kimsenin bulabileceği zor, sıkışık bir yol olacağını söylemişti. O, “az” kimseyi, görünüşte zararsız görünen, fakat onları “helâke götüren” “enli” yola çekmek isteyen ‘yalancı peygamberlere’ karşı uyarmıştı.

⁴ İsa’nın, yukarıdaki sözleri söylemesinden 30 yıl sonra, resul Petrus şunları yazdı: “Fakat kavmda [İsrail’de] yalancı peygamberlerde olduğu gibi, aranızda da (İsa’nın takipçileri arasında) yalancı öğretmenler olacaklardır; onlar kendilerini satın alan Rabbi bile inkâr edip kendi üzerlerine tez helâkı getirerek, içeri helâk edici bid’atler [mezhepler] sokacaklardır. Ve çoğu onların fücurlarının [kötü davranışlarının] ardınca gideceklerdir; onların yüzünden hakikat yoluna küfrolunacaktır. Ve tamahta düzme sözlerle sizi kendilerine tüccar malı edeceklerdir.”—II. Petrus 2:1-3.

5. İrtidat eden “kurtlar” ne zaman baş göstermeğe başladılar? Onlar nasıl ‘içeri helak edici mezhepler soktular?

⁵ “Hakikat yolu”, yani “hayata götüren” yol, İsa’nın gerçek takipçilerinin izledikleri yoldur. “Yalancı peygamberler” veya “yalancı öğretmenler” ise, İsa Mesih’in resullerinin ölümlerinden bile önce, ilk Hıristiyanlar arasında baş göstermeğe başlamış olan irtidat eden ‘koyun esvabındaki kurtlardır.’ (I. Yuhanna 2:18, 19; 4:1-3) Resul Pavlus da şakirtleri bu ‘azgın kurtlara’ karşı uyardı. Onları, “şakirtleri artlarınca çekmek için sapık şeyler söyliyen adamlar” olarak tanıttı. (Resullerin İşleri 20:29, 30) Birinci yüzyılın ikinci yarısından sonra, bu yalancı öğretmenler, “düzme sözlerle” ilk Hıristiyanları sömürüp ‘içeri helak edici mezhepler sokmağa’ başladılar. İrtidat eden bu kişiler yüzünden, “hakikat yoluna” yani hakiki Hıristiyanlığa ‘küfrolundu.’

ORTAYA ÇIKAN İLK MEZHEPLERDEN BAZILARI

6. Vahiy kitabı, irtidat etmiş mezheplerin birinci yüzyılın sonlarında zaten ortaya çıkmış olduklarını nasıl gösterir? Mesih onlardan neden nefret eder?

⁶ Resul Yuhanna, MS 96 yılında aldığı Vahiy’de, o sırada Hıristiyan cemaatlerinde hüküm süren ve tarih boyunca da hüküm sürecek olan ruhi durumu yansıtan haberleri Tanrısal ilhamla sırasıyla kaydeder. İkinci babında, hakiki Hıristiyan cemaatinin başı olan Mesih’in nefret ettiği irtidat etmiş mezheplerin varlığından söz eder. O mezheplerin hiç değilse biri, putperestliğe ve zinaya karşı hoşgörü göstermektedir.—Vahiy 2:6, 14, 15.

7. Pavlus’un mektuplarından, o zaman bile mezhepçiliğe karşı bir mücadelenin yapıldığını nasıl anlıyoruz?

⁷ Yuhanna’nın Vahiy’den çok önce, yazdığı bazı mektuplardan resul Pavlus’un, mezheplere bölünme eğilimine karşı yaptığı yoğun mücadelesini görürüz. Pavlus, Korintos’daki Hıristiyanlara yazdığı ilk mektubunda, ‘fırkalarla’ veya bölünmelerle ve ‘çekişmelerle’ sonuçlanan insanları izleme eğilimleri yüzünden duyduğu üzüntüyü belirtmişti. (I. Korintoslular 1:10-13; 3:1-4) Galatyalılara 1:6-9; 5:19-21, Titus 3:9, 10 ve Timoteos’a yazdığı mektuplarda da yanı noktaya değinmişti.—I. Timoteos 1:3-7; 4:1-3; 6:20, 21; II. Timoteos 4:3, 4.

8. Gnostikler neye inanıyorlardı? Onlar ‘hakikat yoluna küfrolunmasına’ neden sebep oldular?

⁸ Mukaddes Kitap üzerinde çalışan bazı bilginler, Pavlus’un Korintoslulara yazdığı birinci mektubunda ve özellikle Efesoslulara ve Koloselilere yazdığı mektuplarda, gnostisizmi (ruhi gizleri bilme iddiasında olan mezhebi) çürütmek amacıyla (gnosis bilgi ve pleroma tamlık gibi) bazı Yunanca sözcükler kullanmış olduğu görüşündedirler. Pavlus, gerçekten de, daha sonra Gnostik mezheplerin ileri sürdükleri irtidat niteliğindeki fikirleriyle mücadele etmişti. MS ikinci yüzyılda çoğalan Gnostikler, her maddenin kötü, fakat ruhun iyi olduğuna inanan ikilik ilkesini savunan kimselerdi. Onlar kurtuluşun gizemci ‘bilgiden’ (gnosis) geldiğini savunuyorlardı. Onların insan bedeninin kötü olduğuna dair inançları, insanı, iki aşırılıktan birine, yani ya her türlü zevkten el çekmeğe, ya da bedeni isteklerine boyun eğmeğe sevk ediyordu. Sözde Hıristiyanların gnostisizmi, böylece büyük ölçüde ‘hakikat yoluna küfrolunmasına’ neden olmuştu.

9. İrtidat eden Hıristiyanlığın ilk çıkan mezheplerini isimleriyle say ve nelere inandıklarını belirt.

⁹ İlk çıkan mezhepler arasında, Küçük Asya’da, irtidat eden bir Hıristiyan ‘piskoposun’ oğlu Marcion’u takip edenlerden oluşan, Marcionit mezhebi de bulunuyordu. Marcion, iki Tanrı’nın varlığına inanıyordu: bunlardan biri “Eski Ahit”in nakâmil Tanrısı, diğeri ise, “Yeni Ahit”te veya Yeni Ahit’in beğendiği bazı yazılarında) tanıtılan sevgi Tanrısı idi. İkinci yüzyılda çıkan bir başka mezhep de Montanizm idi. Montanus, Mesih’in ikinci gelişinin ve Ankara’nın yakınlarında bulunan Pepuza’da Yeni Yeruşalim’in kurulmasının yakın olduğunu vaaz eden Küçük Asyalı bir “peygamber” idi. Montanus, aynı zamanda irtidat eden Hıristiyan âleminin ruhani sınıfının giderek artan nüfuzunu ve hafifmeşrepliğini de eleştiriyordu. Tertullian, Montanist oldu. Sözde Hıristiyanların arasında görülen hafifmeşrepliği ve irtidat edenlere görülen hoşgörüyü protesto eden diğer iki hareket de, üçüncü yüzyılda Novatianlar ve dördüncü yüzyılda Donatistler tarafından yapıldı. Ne var ki, ayrılık gösteren bu iki grup, daha önce kurulan kiliselerin belli başlı öğreti hatalarını benimsemişti.

“KANUNSUZLUK ADAMI” ÖRGÜTLENİYOR

10. ‘İçeri helak edici mezhepler sokan yalancı öğretmenler’ arasında kimleri de saymalıyız?

¹⁰ Burada değinilen ve değinilmeyen diğer mezhepler, irtidat eden Hıristiyanlığın çeşitli kollarıydı. Fakat onları yaratan adamlar sadece ‘içeri helak edici mezhepler sokan’ tek “yalancı öğretmenler” değildi. (II. Petrus 2:1-3) Petrus, ‘birçok kişinin onların kötü davranışlarının ardınca gideceklerini’ de önceden bildirmişti. İlk çıkan mezheplerden bazılarının, yüksek mevkide olan ruhani sınıfının kötü davranışlarını protesto etmek amacıyla, kurulmuş olduklarını gördük. Böylece o ruhanileri, “yalancı öğretmenler” arasında saymalı ve onların kiliselerini de “helâk edici mezhepler” olarak görmeliyiz.

11. O zaman hangi yeni sınıf kendisini yükseltmeğe başladı ve Pavlus bunu nasıl önceden bildirdi?

¹¹ Daha önce gördüğümüz gibi, irtidat eden bütün bu mezhepler, üstünlük için yarışmışlardı. Her biri, tek ve doğru “ortodoks”, “resullere özgü” ve “katolik” (evrensel) kilise olarak kabul edilmek istenmiş ve diğerlerine kâfirlerin mezhepleri olarak bakmıştı. Aynı zamanda daha büyük ve daha nüfuzlu kişilerde, bir ruhani sınıfı kendini sürülerinin geri kalanlarından daha yükseltmeğe çalışmış. Resul Pavlus, önceden bu irtidattan ve yüksek mevkide olan bir ruhani sınıfın ortaya çıkacağından söz ederek şunları yazmıştı: “Hiç bir suretle kimse sizi aldatmasın; çünkü önce irtidat gelmedikçe, ve Allah denilen, yahut ibadet edilen her şeye karşı duran, ve Allahın mabedinde oturup kendisinin Allah olduğunu göstermek suretile kendisini yükselten fesat (kanunsuzluk) adamı, helâk oğlu, izhar olunmadıkça, o gün (Yehova’nın günü) gelmez.”—II. Sel. 2:3, 4.

12. (a) “Kanunsuzluk adamı” nedir? Bu “adam” tam olarak ne zaman ortaya çıktı? (b) Ruhani sınıfının tam gelişmesi için hangi adımlar atıldı? (c) Hiyerarşi sistemini anlat.

¹² Pavlus’un zamanında irtidat ‘zaten işliyordu.’ Bununla beraber, ancak İsa Mesih’in sadık resullerinin ölümlerinden, yani onların irtidata “mani olan” varlıkları ortadan kalktıktan sonra, irtidat tam olarak ortaya çıktı. (II. Selânikliler 2:6, 7) Yavaş yavaş bir ruhani sınıf ortaya çıkmağa başladı. MS ikinci yüzyılın başlarında, Antakyalı bir ‘piskopos’ olan İgnatius, piskoposlar, presbiterler (papazlar) ve şemmaslardan oluşan üç sınıflık bir hiyerarşiyle ilgili yazılar yazdı. Böylece “fesat adamı” şekil almağa başladı. Fakat ruhani sınıfın içinde gerçekten bir hiyerarşi sistemi kuran ilk “kilise pederi”, MS  258’de ölen Kuzey Afrika’da Kartacalı ‘piskopos’ Cyprianus idi. Yetkili bir sözlük olan Dictionnaire de Theologie Catholique’de, Cyprianus’un, en üstün mevkii bizzat piskoposun işgal ettiği, yedi sınıflık bir hiyerarşiden oluşan bir morarşi sistemi kurduğu belirtiliyor. Onun yönetimi altında papazlar, şemmaslar, ikinci şemmaslar, papazların yardımcıları (hizmetçiler), Mukaddes Kitabı okuyan kimseler (okuyucular) ve cin çıkaranlar bulunuyordu. Bazı, Latin veya Roma Kilisesi daha sonra bunlara sekizinci bir sınıfı, yani kapıcı sınıfını da ekledi; oysa Doğu veya Yunan kilisesi, beş sınıflık bir hiyerarşiyi kabul etmişti. Böylece MS üçüncü yüzyıla doğru, bileşik “kanunsuzluk adamı”, yani irtidat eden Hıristiyan ruhani sınıfı tam olarak ‘ortaya çıktı.’ Bu durum, özel bir hizmetçi veya ruhani sınıfı olan Hıristiyan âleminin bütün kilise ve mezheplerinde yüzyıllar boyu süregeldi.

SONUN VAKTİNDE “HELÂK EDİCİ MEZHEPLER”

13. Hıristiyan âleminin mezhepleri “helâk” edici olduklarını hangi iki yönden kanıtlarlar?

¹³ Petrus’un “helâk edici mezhepler” ifadesi, onun konuştuğu Yunanca’da harfi olarak “helâke götüren mezhepler” anlamına gelir. Bu ifade iki anlam taşır. Hıristiyan âleminin kilise ve mezhepleri, pak Hıristiyanlığı, yani ‘hakikat yolunu’ helâk ettiklerini kanıtlamışlardır. Onlar, aynı zamanda “helâke götüren mezhepler”dir de, çünkü yalancı öğretmenler, hem “kendi üzerlerine” hem de ‘kötü davranışlarının ardınca gidenlerin’ üzerine, ‘tez helaki getirmektedirler.’ Petrus devamen şunları söyler: “Kadimden beri onlara [yalancı öğretmenlere] olan hüküm gecikmez, ve onların helâki uyuklamaz.” (II. Petrus 2:1-3) Hızla yaklaşmakta olan büyük sıkıntıda, onların üzerine “tez helâk” gelecektir.—Matta 24:21.

14. “Kanunsuzluk adamı” ne zaman helak edilecektir? Onun helâkı neyi kanıtlayacaktır?

¹⁴ Resul Pavlus, bileşik ‘kanunsuzluk adamının’ Mesih’in ‘huzuruna’ kadar yok edilmeyeceğini belirterek şunları yazdı: “Rab İsanın ağzının soluğu ile öldüreceği ve kendi huzurunun [parousias] izharı ile iptal edeceği fasit [kanunsuz] kişi o zaman izhar olunacaktır.” (II. Selânikliler 2:8) Evet, Şeytan’ın Babili dinsel imparatorluğunun geri kalan kısmıyla beraber “kanunsuzluk adamı”, yani ruhani sınıfı da, Mesih’in ‘huzurunun veya Parousiasının göze çarpan şekilde “görülmesi ile” helak edilecektir. Bu helak hem dostları, hem de düşmanları için, Rab İsa’nın görünmez şekilde geldiğini ve önceden bildirilen ‘büyük sıkıntının’ başladığına dair bir kanıt olacaktır.

İSA’NIN GERÇEK TAKİPÇİLERİ İÇİN UYARI

15. İsa’nın buğday ve deliceler meseli, onun takipçileri için nasıl bir uyarıdır?

¹⁵ İsa’nın buğday ve deliceler meseli, ‘delicelerle’ sembolize edilen kilise ve mezheplerin, ya da irtidat eden Hıristiyanların yüzyıllar boyu büyümelerine izin verileceğini gösteriyordu. Ancak, ‘şeyler sisteminin sona erişinde’, bu sahte Hıristiyanlarla “buğday” ile sembolize edilen gerçek “krallığın oğulları” arasında tam bir ayrım yapılacaktı. (Matta 13:24-30, 37-40) Bununla beraber İsa’nın bu meseli, onun gerçek meshedilmiş “krallığın oğulları”, gerekse de onların arkadaşları olan hakiki takipçileri için bir uyarıdır. İsa Mesih şöyle demişti: “İnsanoğlu meleklerini gönderecektir, ve onlar sürçmeğe sebep olan bütün şeyleri, ve kanunsuzluk işliyenleri onun krallığından toplıyacaklar; ve onları fırın ateşine atacaklar; orada ağlayış ve diş gıcırtısı olacaktır.”—Matta 13:41, 42.

16. (a) 1919’dan beri hangi ayırma işi yapılmaktadır? (b) Resuller hangi uyarıda bulunmuşlardı? Yahuda buna hangi fikri de ekledi?

¹⁶ M.S. 1919 yılından beri dinsel tarlada ‘buğdaylar’ ‘delicelerden’ ayrılmaktadır. Fakat bu durum, İnsanoğlunun meleklerinin, o zamandan beri ‘sürçmeğe sebep olan bütün şeyleri ve kanunsuzluk işleyenleri onun krallığından toplamadıkları’ anlamına gelmez. Yahuda, “Rabbimiz İsa Mesihin resulleri tarafından” verilen şu uyarıyı bize hatırlatır: “Son vakitte alaycılar, kendi tanrıtanımaz şeyleri için şehvetlerine göre yürüyenler olacaklardır.” Yahuda sözlerine şunları da ekler: “Bunlar ayrılık yapanlardır [bölünlere neden olanlardır. Today English Version]”—Yahuda 17-19.

17. İsa, “kötü köle” hakkında ne söyledi?

¹⁷ İsa’nın, “sürçmeğe sebep olan” kanunsuz kimselerin başına nelerin geleceğine dair söylediği sözler, daha sonra, ‘bütün mallar üzerine koyduğu’ ‘sadık ve basiretli köleyi’, yani “buğday” sınıfını dinlemeyi reddedenlerin başına nelerin geleceğine dair söylediği sözleri bize hatırlatır. İsa şu uyarıda bulunmuştu: “Fakat eğer o kötü hizmetçileri [köle] yüreğinden: Efendim gecikiyor, der; kapı yoldaşlarını dövmeğe, ve sarhoşlarla beraber yiyip içmeğe başlarsa, o hizmetçinin efendisi beklemediği bir günde ve bilmediği bir saatte gelecek, ve onu iki parça edecek, ve onun payını ikiyüzlüler ile verecektir; orada ağlayış ve diş gacırtısı olacak.”—Matta 24:45-51.

18. (a) Bugün bazıları ‘kötü kölenin’ özelliğini nasıl gösteriyorlar? (b) ‘Bölünmelere neden olmağa’ devam ederlerse, sonları ne olacaktır?

¹⁸ Bugün sadık olmayan bazı kimseler, yüreklerinden “Efendim gecikiyor” diyerek bu “kötü köle”nin özelliğini göstermektedirler. “Onun huzurunun [parousia] vadi nerededir?” diyen “alaycılar” ile birlik içindedirler. (II. Petrus 3:1-7) Yahuda’nın uyardığı gibi, onlar, “bölünmelere neden olmağa’ çalışıyorlar. (Yahuda 19) “Hakikat yolu” hakkında o güne kadar bilgi almış oldukları ‘sadık ve basiretli köleyi’ eleştirerek, ‘kapı yoldaşlarını dövmeğe başlıyorlar.’ Fakat bu bölücü tutumlarını değiştirmedikleri takdirde, zaman gelince melekler tarafından ‘toplanacak’ ve Hıristiyan âleminin ‘ikiyüzlüleriyle’ beraber ‘paylarını’ alacaklardır. ‘Orada bazen herkesin önünde kederden ağlayacak ve diş gıcırdatacaklardır.’

19. (a) Pavlus Tanrı’nın kavmi arasından çıkan “mezhepler” konusunda ne dedi? (b) ‘Makbul olduğumuzu’ nasıl gösterebiliriz?

¹⁹ Bu, bize, Pavlus’un Korintoslulara yazdığı şu sözleri hatırlatır: “Çünkü aranızda makbul olanların belli olması için aranızda fıkralar [mezhepler] da olması lâzımdır.” (I. Korintoslular 11:19) Evet, eğer bugün herhangi bir kimse Yehova’nın Şahitlerinin arasında ‘helak edici mezhepler sokmağa’ çalışırsa, bu durum, Mesih’in sadık takipçilerinin Tanrı’ya ve Mesih’e “makbul olduklarını” kanıtlamaları için mükemmel bir fırsat olacaktır. Böylece onlar, Mesih’in hakiki takipçilerinin arasındaki birliği takdir ettiklerini gösterebilirler ve bunu göstermelidirler de. Gelecek makalede bu birliğin üzerinde duracağız.

ŞUNLARI HATIRLIYOR MUSUN?

Hıristiyan âleminin irtidatı ne zaman ve nasıl başladı?

“Kanunsuzluk adamı” kimdir veya nedir?

Hıristiyan âleminin kiliseleri hangi bakımdan ‘helak edicidirler?’

İsa “kötü köle” hakkında hangi uyarıda bulundu?

[Sayfa 11’deki resim]

Sahte Hıristiyanlar sadece yakılmağa yarayan “deliceler” gibidir.