Yehova Kimdir?

“YEHOVA kimdir?” Bu soru, 3500 yıl önce Mısır kralı olan kibirli Firavun tarafından sorulmuştu. Devamen söylediği şu sözler kralın küstahlığını açıkça gösteriyor: “Yehovayı tanımam.” O zaman Firavun’un önünde durmakta olan iki kişi Yehova’nın kim olduğunu biliyordu. Onlar, İsrailin Levi sıptından iki kardeş olan Musa ve Harun idi. Yehova, İsraillileri dini bir bayram kutlamak üzere çöle göndermesini istemeleri için onları Mısır’ın bu hükümdarına göndermişti.—Çıkış 5:1, 2.

Firavun sorusuna cevap istemedi. Onun yetkisi altındaki kâhinler yüzlerce sahte tanrıya yöneltilen tapınmayı destekliyorlardı. Aslında, bizzat Firavun da bir tanrı olarak kabul ediliyordu! Mısır mitolojisine göre, o, güneş tanrısı Ra’nın oğlu ve şahin başlı tanrı Horus’un insan olarak beden almış bir şekli idi. Firavun, “kadir tanrı” ve “ebedi olan” gibi unvanlarla çağrılıyordu. Bu nedenle onun küçümseyerek şöyle sorması şaşırtıcı değildi: ‘Yehova kimdir ki, onun sözünü dinleyeyim?’

Musa ve Harun bu soruyu cevaplamaya gerek görmedi. Firavun, Yehova’nın, o zaman Mısır’ın esareti altında acı çeken İsraillilerin tapındığı Tanrı olduğunu biliyordu. Fakat Firavun ve bütün Mısır, Yehova’nın gerçek Tanrı olduğunu yakında öğrenecekti. Benzer şekilde bugün, Yehova, ismini ve Tanrılığını yeryüzündeki herkesin bilmesini sağlayacak. (Hezekiel 36:23) Bu nedenle Yehova Tanrı’nın eski Mısır’da isminin büyüklüğünü nasıl gösterdiğini incelemekten yararlanabiliriz.

Mısır’ın Tanrılarından Üstün

Firavun küstahça Yehova’nın kim olduğunu sorduğu zaman, daha sonra karşılaşacağı sonuçları hesaba katmamıştı. Yehova, Mısır’ın üzerine on bela getirerek bizzat karşılık verdi. Bu belalar sadece millete yönelik darbeler değildi. Onlar Mısır’ın tanrılarına indirilen birer darbeydi.

Belalar, Yehova’nın Mısır tanrılarına üstünlüğünü gösterdi. (Çıkış 12:12; Sayılar 33:4) Yehova, Nil Nehrini ve Mısır’ın bütün sularını kana çevirdiği zaman duyulan feryadı düşünün! Bu mucize sayesinde Firavun ve halkı, Yehova’nın, Nil tanrısı Hapi’den üstün olduğunu öğrendi. Nil’deki balıkların ölmesi Mısır’ın dini açısından da bir darbeydi, çünkü bazı balık türleri kutsal sayılmaktaydı.—Çıkış 7:19-21.

Daha sonra Yehova, Mısır’a bir kurbağa belası getirdi. Bu, Mısır’ın kurbağa tanrıçası Hekt’in itibarını zedeledi. (Çıkış 8:5-14) Üçüncü bela, Yehova’nın yerin tozunu tatarcıklara dönüştüren mucizesini aynen tekrarlayamayan sihirbaz kâhinleri mahcup duruma düşürdü. Onlar “bu Allahın parmağıdır!” diye haykırdılar. (Çıkış 8:16-19) Büyüler icat ettiğine inanılan Mısır tanrısı Tot bu şarlatanlara yardım edemedi.

Firavun, Yehova’nın kim olduğunu öğreniyordu. Yehova, Musa vasıtası ile amacını bildirip sonra da bunu Mısırlıların üzerine mucizevi belalar getirerek gerçekleştirebilen Tanrı idi. Ayrıca Yehova bu felaketleri Kendi iradesine göre başlatıp sona erdiriyordu. Bununla birlikte bu öğrendikleri Firavun’u Yehova’ya boyun eğmeye yöneltmedi. Aksine, Mısır’ın gururlu yöneticisi inatla Yehova’ya karşı koymaya devam etti.

Dördüncü bela boyunca, atsinekleri ülkeyi harap edip evleri istila etti ve herhalde tanrı Şu veya gökler kraliçesi olan tanrıça İsis’in şahsında bir tapınma nesnesi olan havaya karıştı. Bu haşere ile ilgili İbranice sözcük “atsineği” ve “böcek” olarak tercüme edilmiştir. (Septuagint; Young) Eğer söz konusu olan bokböceği ise, kutsal saydıkları böcekler Mısırlılara bela getirdi ve insanların onları ayakları altında ezmeden yürümeleri olanaksızdı. Her nasılsa, bu bela Firavun’a Yehova hakkında yeni bir şey öğretti. Mısır’ın tanrıları tapıcılarını atsineklerinden koruyamazken, Yehova kendi kavmını koruyabildi. Bu ve bunu izleyen bütün belalar, İsraillileri değil, Mısırlıları etkiledi.—Çıkış 8:20-24.

Beşinci bela Mısırlıların hayvanlarına gelen bir veba idi. Bu darbe Hator, Apis ve inekle temsil edilen gök tanrıçası Nut’u küçük düşürdü. (Çıkış 9:1-7) Altıncı bela, şifa verme yeteneğine sahip olduğuna yanlış şekilde inandıkları Tot, İsis ve Ptah gibi tanrıları alçaltarak insan ve hayvanlarda çıbanlar oluşturdu.—Çıkış 9:8-11.

Yedinci bela, tanelerine ateşin de karıştığı çok şiddetli dolu idi. Bu darbe şimşeğin efendisi sayılan tanrı Reşpu ile yağmur ve gök gürlemesine hükmettiği iddia edilen tanrı Tot adına bir utançtı. (Çıkış 9:22-26) Sekizinci darbe olan çekirge belası, Yehova’nın, ürünleri koruduğu kabul edilen bereket tanrısı Min’den üstün olduğunu gösterdi. (Çıkış 10:12-15) Dokuzuncu darbe olan ve Mısır’da üç gün süren karanlık, Mısır’ın Ra ve Horus gibi güneş tanrılarına utanç getirdi.—Çıkış 10:21-23.

Harap edici dokuz belaya rağmen Firavun hâlâ İsraillileri serbest bırakmayı reddediyordu. Tanrı onuncu ve son belayı—insan ve hayvanların ilk doğanları üzerine ölümü—getirdiği zaman, Mısır, Firavun’un katı yürekliliğini çok pahalıya ödedi. Bir tanrı olarak görülmesine rağmen, Firavun’un ilk doğan oğlu bile öldü. Böylece Yehova ‘Mısırın bütün ilahları hakkındaki hükümlerini infaz etti.’—Çıkış 12:12, 29.

Firavun şimdi Musa ve Harun’u çağırıp şöyle dedi: “Kalkın, hem siz hem de İsrail oğulları, kavmımın içinden çıkın; ve gidin, söylediğiniz gibi RABBE (Yehova’ya) ibadet edin; söylediğiniz gibi koyunlarınızı, sığırlarınızı da alın ve gidin; ve beni de mubarek kılın.”—Çıkış 12:31, 32.

Kavminin Koruyucusu

İsrailliler gittiler, fakat hemen sonra Firavun’a, sanki onlar çölde amaçsız dolaşıyorlarmış gibi geldi. O ve hizmetçileri şimdi birbirlerine şöyle sordular: “Ne yaptık da İsraili bize kulluk etmekten salıverdik?” (Çıkış 14:3-5) Bu köle milletin kaybı Mısır açısından ağır bir ekonomik darbe olacaktı.

Firavun ordusunu topladı ve Pi-hahirot yakınında olan İsrail’in peşine düştü. (Çıkış 14:6-9) Askeri bakımdan durum Mısırlıların lehinde gözüküyordu, çünkü İsrailliler deniz ile dağlar arasında tuzağa düşmüştü. Fakat Yehova, onlarla Mısırlıların arasına bir bulut koyarak İsraillileri korumak üzere harekete geçti. Mısırlıların tarafında “bulut ve karanlık vardı,” bu da onlardan gelecek bir saldırıyı önlüyordu. Diğer tarafta ise bulut ışıklıydı, İsrail için “geceyi aydınlatıyordu.”—Çıkış 14:10-20.

Mısırlılar İsraili yağmalayıp yok etmeye kararlıydılar, fakat bulut tarafından engelleniyorlardı. (Çıkış 15:9) Bulut kaldırıldığı zaman ne kadar şaşırdılar! Kızıl Deniz’in suları ikiye ayrılmıştı ve İsrailliler kuru toprak üzerinden karşı tarafa geçiyorlardı! Firavun ve kuvvetleri eski kölelerini ele geçirip mallarını geri almaya kararlı şekilde acele ederek deniz yatağına girdiler. Ancak, Mısır’ın gururlu hükümdarı İbranilerin Tanrısını hesaba katmamıştı. Yehova, arabalarının tekerleklerini çıkararak Mısırlıları bozguna uğratmaya başladı.—Çıkış 14:21-25a.

Mısır’ın kudretli adamları “İsrailin önünden kaçalım; çünkü RAB (Yehova) onlar için Mısırlılara karşı cenkediyor” diye bağırdılar. Firavun ve adamları bu gerçeği çok geç fark ettiler. Karşı kıyıda güvenlikte olan Musa elini denize doğru uzattı ve eski haline dönen sular Firavun ile güçlerinin ölümüne neden oldu.—Çıkış 14:25b-28.

Tecrübe ile Öğrenilen Dersler

O halde, Yehova kimdir? Kibirli Firavun bu soruya bir cevap aldı. Mısır’daki olaylar, Yehova’nın, milletlerin ‘değersiz tanrılarından’ tamamen farklı tek gerçek Tanrı olduğunu gösterdi. (Mezmur 96:4, 5) Yehova huşu uyandıran kudreti ile ‘gökleri ve yeri yarattı.’ Ayrıca O, ‘alâmetlerle, hârikalarla, kuvvetli elle ve büyük heybetle kavmı İsraili Mısır diyarından çıkaran’ Büyük Kurtarıcıdır. (Yeremya 32:17-21) Yehova’nın, kavmini koruyabileceği ne kadar güzel kanıtlandı!

Firavun bu dersleri acı tecrübelerle öğrendi. Aslında, aldığı son ders onun hayatına mal oldu. (Mezmur 136:1, 15) “Yehova kimdir?” diye sorduğu zaman alçakgönüllülük gösterseydi daha hikmetli davranmış olacaktı. O zaman, aldığı cevapla uyum içinde hareket edebilecekti. Ne mutlu ki, birçok alçakgönüllü insan bugün Yehova’nın kim olduğunu öğreniyor. O nasıl bir kişiliğe sahiptir? Bizden ne istemektedir? Bir sonraki makale ismi Yehova olan tek Varlığa karşı takdirinizi artırsın.—Mezmur 83:18.

Yehova—Hakiki ve Yaşayan Tanrı

MISIR’IN Firavun’u, şu soruyu sorduğu zaman küstahlık ve küçümseme ile konuştu: “Yehova kimdir?” (Çıkış 5:2) Bir önceki makalede gösterildiği gibi, bu tutum Mısırlılar üzerine belalar ve ölüm getirdi. Firavun ile askeri güçlerine sular mezar oldu.

Eski Mısır’da Yehova Tanrı sahte tanrılardan üstün olduğunu kanıtladı. Fakat O’nun hakkında öğrenilecek daha çok şey var. Acaba kişiliğinin bazı yönleri nelerdir? Kendisi bizden ne talep eder?

Onun İsmi ve Ünü

Musa, Mısır’ın Firavunundan talepte bulunduğu zaman ‘Rab şöyle söylüyor’ demedi. Firavun ve diğer Mısırlılar kendi sahte tanrılarını da rab olarak kabul ediyordu. Hayır, Musa Tanrısal isim olan Yehova’yı kullandı. Kendisi, Midyan diyarında yanan çalının yanındayken yukarıdan gelen ve bu ismi söyleyen sesi duymuştu. İlham edilmiş kayıt şöyle anlatır:

“Allah Musaya söyliyip ona dedi: Ben RAB’İM (Yehova’yım) . . . . Mısırlıların esirlikte tutmakta oldukları İsrail oğullarının iniltisini de işittim; ve ahdimi hatırladım. Bunun için İsrail oğullarına söyle: Ben RAB’İM (Yehova’yım), ve sizi Mısırlıların yükleri altından çıkaracağım, ve sizi onların esirliğinden kurtaracağım, ve sizi uzanmış bazu (kol) ile ve büyük hükümlerle azat edeceğim; ve sizi kendim için bir kavm olarak alacağım, ve size Allah olacağım; ve sizi Mısırlıların yükleri altından çıkaran Allahınız RAB (Yehova) ben olduğumu bileceksiniz. Ve onu [atalarınız] İbrahime, İshaka ve Yakuba vermek için yemin ettiğim diyara [Kenân’a] sizi getireceğim; ve onu size miras olarak vereceğim; ben RAB’İM (Yehova’yım).”—Çıkış 6:1-8.

Yehova tam bunu yaptı. İsraillileri Mısır’ın köleliğinden kurtardı ve Kenân diyarını almalarını sağladı. Vaat edildiği gibi, bütün bunların gerçekleşmesine Tanrı neden oldu. Ne kadar uygun bir davranış! Onun ismi olan Yehova “O, Olmaya Sebebiyet Verir” anlamındadır. Mukaddes Kitap, Yehova’ya “Tanrı,” “Egemen Rab,” “Yaratıcı,” “Baba,” “Her Şeye Kadir” ve “Yüce Olan” gibi unvanlarla değinir. Gerçekten Yehova ismi, O’nu, büyük amaçlarını ilerler tarzda gerçekleştiren hakiki Tanrı olarak tanımlar.—İşaya 42:8.

Eğer Mukaddes Kitabı yazıldığı orijinal dillerde okuyabilseydik, Tanrı’nın ismiyle binlerce kez karşılaşacaktık. Bu isim, İbranicede Tetragramaton diye adlandırılan ve sağdan sola okunan dört sessiz harfle, Yod, He, Vav, He (יהוה) ile yazılmıştır. İbranicede sesli harfler konuşurken eklenirdi, fakat bugün bunların hangileri olduğu tam olarak bilinmiyor. Bazı kişiler Yahveh diye söylemeyi tercih ederken, Yehova şekli en yaygın olandır ve Yaratıcımızın kimliğini uygun şekilde belirler.

Yehova isminin kullanılması, Tanrı’yı Mezmur 110:1 ayetinde “Rabbim” diye adlandırılan kişiden ayırır. Bir tercümede şöyle okuyoruz: “RAB [İbranice, יהוה] Rabbime dedi: Ben düşmanlarını ayaklarına basamak yapıncaya kadar sağımda otur.” (King James Version) İbranice metinde burada Tanrı’nın ismi geçtiğinden dolayı, çağdaş bir Mukaddes Kitap tercümesi bu ayeti şöyle tercüme etmiştir: “Yehova Rabbime dedi: Ben düşmanlarını senin ayaklarına basamak koyuncaya kadar sağımda otur.” Yehova Tanrı’nın bu sözleri, yazarın “Rabbim” diye adlandırdığı İsa Mesih’e peygamberane şekilde atfeder.

Yehova, Firavun’un günlerinde Kendine bir isim yaptı. Tanrı, Musa vasıtası ile bu katı yürekli hükümdara şöyle dedi: “Bütün dünyada benim gibisi olmadığını bilesin diye bu defa senin yüreğine ve kullarına ve kavmına bütün belâlarımı göndereceğim. Çünkü şimdi elimi uzatmış olsa idim, ve seni ve kavmını veba ile vurmuş olsa idim, sen de yerden kesilmiş olurdun; fakat gerçekten bunun için, ismim bütün dünyada ilân olunsun diye sende kudretimi göstermek için, seni durdurdum (mevcut bıraktım).”—Çıkış 9:14-16.

İsrail’in Mısır’dan çıkışı ve bazı Kenânlı kralları yenmesiyle ilgili olarak, Eriha şehrindeki Rahab isimli kadın iki İbrani çaşıta şöyle dedi: “Biliyorum ki, RAB (Yehova) diyarı size [İsraillilere] vermiştir, ve dehşetiniz üzerimize düşmüştür, ve sizin önünüzde memleketin bütün ahalisi eriyor. Çünkü Mısırdan çıktığınız zaman RAB (Yehova) önünüzden Kızıl Denizi sularını nasıl kuruttu, ve Erden ötesinde olan Amorilerin tamamen yok ettiğiniz iki kıralına, Sihona ve Oga ne yaptınız işittik. İşittik ve yüreğimiz eridi, ve sizin önünüzden artık kimsede can kalmadı; çünkü Allahınız RAB (Yehova), yukarıda göklerde ve aşağıda yer üzerinde Allah odur.” (Yeşu 2:9-11) Evet, Yehova’nın ünü yayılmıştı.

Yehova ve Nitelikleri

Mezmur yazarı yürekten gelen arzusunu şöyle ifade etti: “Ta ki, bilsinler, sen ki ismin RABDİR (Yehova’dır), bütün dünya üzerinde yalnız sen Yücesin.” (Mezmur 83:18) Yehova’nın egemenliği evrensel olduğundan İsa’nın zulmedilen takipçileri şöyle dua edebildiler: “Ya Rab (Egemen Rab), sen ki, gökü, yeri, denizi ve içlerindeki her şeyi yarattın.” (Resullerin İşleri 4:24) Ve Yehova’nın “duayı İşiten” olduğunu bilmek ne kadar rahatlatıcıdır!—Mezmur 65:2.

Yehova’nın başlıca niteliği sevgidir. “Allah sevgidir”—evet, bizzat Kendisi bu niteliğin özüdür. (I. Yuhanna 4:8) Bundan başka ‘hikmet ile ceberrut O’ndadır.’ Yehova çok hikmetli ve kudretlidir, fakat kudretini asla kötüye kullanmaz. (Eyub 12:13; 37:23) Ayrıca Yehova’nın bize her zaman adaletle davranacağından emin olabiliriz, çünkü “salâh ve adalet tahtının temelidir.” (Mezmur 97:2) Eğer suç işler fakat tövbe gösterirsek, Yehova’nın “çok acıyan ve lûtfeden, geç öfkelenen ve (sevgi dolu) inayeti ve hakikati çok olan” Tanrı olduğunu bilmekle teselli bulabiliriz. (Çıkış 34:6) Yehova’ya hizmet etmekten sevinç duymamız şaşılacak bir şey olmamalı!—Mezmur 100:1-5.

Gökteki Eşsiz Kral

Yehova’nın Oğlu İsa Mesih şöyle dedi: “Allah Ruhtur.” (Yuhanna 4:24) Bu nedenle Yehova insan gözüyle görülemez. Aslında Kendisi Musa’ya şöyle dedi: “Yüzümü göremezsin; çünkü insan beni görüp de yaşıyamaz.” (Çıkış 33:20) Bu gökteki Kral o kadar görkemlidir ki insanlar O’nu görmeye dayanamazlar.

Yehova gözle görülmemesine rağmen Her Şeye Kadir Tanrı olarak varlığına dair pek çok kanıt var. Gerçekten, “onun görülmez şeyleri (nitelikleri), yani, ebedî kudreti ve ülûhiyeti (Tanrılığı), dünyanın yaratılışından beri yapılan şeylerle anlaşılarak açıkça görülüyor.” (Romalılar 1:20) Çimenleri, ağaçları, meyveleri, bitkileri ve çiçekleri ile yeryüzü, Yehova’nın Tanrılığına şahadet etmektedir. Yehova, değersiz put tanrılardan farklı olarak yağmur ve verimli mevsimler verir. (Resullerin İşleri 14:16, 17) Geceleyin gökyüzündeki yıldızlara bakın. Yehova’nın Tanrılığının ve teşkilatlandırma yeteneğinin ne büyük bir kanıtı!

Ayrıca Yehova, gökteki mukaddes ve zekâ sahibi ruh olan yaratıklarını da teşkilatlandırdı. Uyumlu bir teşkilat olarak onlar, mezmur yazarının şu sözlerindeki gibi Tanrı’nın iradesini yerine getirirler: “Ey kelâmının sesini işitip kelâmını icra eden, kudreti zorlu melekleri, RABBİ (Yehova’yı) takdis edin. Ey sizler, onun bütün orduları, rızasını yapan hademesi, RABBİ takdis edin.” (Mezmur 103:20, 21) Yehova yeryüzündeki kavmini de teşkilatlandırdı. İsrail milleti gibi Tanrı’nın Oğlunun ilk takipçileri de iyi teşkilatlandırılmıştı. Benzer şekilde bugün, Yehova’nın, Gökteki Krallığının yakın olduğuyla ilgili iyi haberi vaaz eden gayretli Şahitlerden oluşan dünya çapında bir teşkilatı var.—Matta 24:14.

Yehova Hakiki ve Yaşayan Tanrıdır

Yehova’nın Tanrılığı birçok yolla kanıtlanmıştır! O, Mısır’ın sahte tanrılarını alçalttı ve İsraillileri güvenlik içinde Vaat Edilen Diyara getirdi. Yaratılış Yehova’nın Tanrılığı hakkında bol bol kanıt sunmaktadır. Ve O’nunla sahte dinin değersiz put-tanrıları arasında hiçbir benzerlik yoktur.

Peygamber Yeremya yaşayan Tanrı Yehova ile insanların yaptığı cansız putlar arasındaki büyük tezatı gösterdi. Bu tezat Yeremya’nın 10. babında güzel bir şekilde ifade edilmiştir. Diğer şeylerin yanı sıra Yeremya şöyle yazdı: “RAB (Yehova) hak Allahtır, hay olan [yaşayan] Allah ve ebedî Kıral odur.” (Yeremya 10:10) Yaşayan ve hakiki Tanrı olan Yehova her şeyi yarattı. Mısır esareti altında zayıf düşmüş İsraillileri kurtardı. Onun açısından hiçbir şey olanaksız değildir.

“Devirlerin Kıralı” Yehova şu duaya cevap verecektir: “Ey göklerde olan Babamız, ismin mukaddes olsun (takdis edilsin); melekûtun [krallığın] gelsin; gökte olduğu gibi yerde de senin iraden olsun.” (I. Timoteos 1:17; Matta 6:9, 10) Şimdi İsa Mesih’in ellerinde olan Gökteki Mesihi Krallık, yakında kötülere karşı harekete geçecek ve Yehova’nın bütün düşmanlarını yok edecek. (Daniel 7:13, 14) Ayrıca bu Gökteki Krallık, itaatli insanlık için sonsuz bereketlerle dolu yeni bir dünya da getirecek.—II. Petrus 3:13.

Yehova ve amacı hakkında daha öğrenilecek çok şey var. Bu konuda bilgi alıp buna uyumlu şekilde hareket etmeye neden kararlı olmayasınız? Bunu yaparsanız, Gökteki Krallığın yönetimi altındaki yeryüzü cennetinde ebedi hayattan zevk almanın imtiyazına sahip olacaksınız. Keder, acı ve ölümün bile geçmiş olacağı ve Yehova bilgisinin yeryüzünü dolduracağı bir zamanda yaşayacaksınız. (İşaya 11:9; Vahiy 21:1-4) Eğer “Yehova kimdir” sorusuna Mukaddes Kitaba dayalı cevapları arayıp bulur ve buna uygun davranırsanız, bu sizin de geleceğiniz olabilir.