English w84 6/15
Swivutiso Swa Vahlayi
◼ Leswi nawu wa Yehova eka Yeremia 22:30 wu siveleke ntukulu wa Yoyakin (Yekonia, kumbe Konia) leswaku a va exiluvelweni xa Davhida, xana leswi swi nge ri herisi lunghelo rihi na rihi ra Yosefa ro nyika Yesu lunghelo leri nga enawini emfun’weni ke?
Nawu wa Yehova malunghana na Yoyakin (Konia) wu hlayekisa leswi: “Ṭalani munhu loyi l’a nga riki na v̌ana e munhu l’a nga tiki v̌aka ni ku kateka e masikwini ya yena; hikuv̌a ku nga ka ku nga v̌i na munhu wa nyimba ya yena e ku ṭhama e šiluv̌elweni ša Davhida, ni ku fuma v̌a-Yuda.” Nawu lowu wu sivele ntukulu un’wana ni un’wana wa Yoyakin ku fuma exiluvelweni xa Davhida eYuda. Kambe a wu wu sivelanga nxaxamelo wa vuhosi ni malunghelo ya ndzhaka leswaku swi hundza hi le ka Yoyakin ni vatukulu vakwe swi ya eka Yosefa kutani endzhaku swi ya ni le ka Yesu. A wu nga ta n’wi sivela Yesu ku hetisisa nawu wun’wana wa Yehova malunghana ni harhi ya Davhida: “Le’ši nga kona a ši nga ha v̌i kona, ku konḍa ku fika loyi ku av̌anyisa ku nga ka yena, loyi nḍi nga ta ṅwi nyika kona.” (Ezekiel 21:27) Ha yini? Hikuva Yesu, loyi a a nyikiwe ‘lunghelo leri nga enawini,’ a a nga ta fuma a ri exiluvelweni aYuda, kambe a ri ematilweni!
Loko a ri evuhlongeni bya Babilona, Yoyakin u ve tata wa majaha ya nkombo, ku katsa Šealtiel, na Pedaya. Kambe leswi ku nga hava ntukulu wa Yoyakin loyi a a ta tshama exiluvelweni xa Davhida a fuma eYuda, a swi fana ni loko a suriwile a va loyi ‘a pfumalaka vana.’ Kambe ke, exikarhi ka van’wana, Matewu u katsa Yekonia (Yoyakin), Šealtiela na Zorobabele, loko a xaxameta rixaka ra Yesu. A swi nga ri na mhaka leswi a va siveriwe ku fuma exiluvelweni xa la misaveni. Ku tlula kwalaho, a swi vanga na xirhalanganya eka Luka ni Vayuda van’wana eka lembe xidzana ro sungula leswaku rixaka ra Mariya na rona ri landzeriwa ku ya endzhaku ku fika eka Yoyakin ni le ka Šealtiel.—Matewu 1:11, 12; Luka 3:27.
Loko va simeka mapapila ya vumbhoni ya loyi a tivulaka ku va Mesiya, kumbe Mutotiwa wa Yehova, a swi ta va swa nkoka swinene eka Vayuda ku kota ku landzela rixaka ra yena ku ya endzhaku ku ya fika enxaxamelweni wa vuhosi wa tihosi ta yindlu ya Davhida. (Ringanisa Yohane 7:40-42; Mintirho 2:30.) Nxaxamelo lowu nga enawini ku ya fika eka Yosefa (lowu xaxametiweke hi Matewu) ni rixaka ra ntumbuluko (leri xaxametiweke hi Luka), un’wana ni un’wana a teka ndlela leyi hambaneke ku ya endzhaku eka Davhida, hinkwavo va tirha ku tiyisa leswaku Yesu kahle-kahle a a ri ni mapapila ya vumbhoni ya rixaka ra ku va Mesiya, Loyi a a ta tshama exiluvelweni xa Davhida.
Luka u swi vone swi ri swa nkoka ku tsala mhaka ya leswaku Mariya a a “vutiwile hi wanuna loyi a va ku i Yosefa, wa rixaka ra Davhida” ni leswaku a a ri wa “rixaka ra Davhida ni wa yindlu ya yena.” (Luka 1:27; 2:4) Hikwalaho ke, i swa nkoka leswi ntsumi ya Yehova, loko yi nyika Yosefa vuleteri, yi n’wi byeleke marito lawa: “Yosefa n’wana Davhida.” U byeriwe hi ta jaha leri a ri tswariwa hi Mariya: “U ta n’wi thya vito ra Yesu,” ku komba leswaku Yosefa a a languteriwa leswaku a amukela mufana kutani a n’wi yimbisa tanihi n’wana wa yena n’wini loyi a n’wi amukeleke. (Matewu 1:20, 21) Naswona eka Mariya, Gabriyele u vule leswi malunghana na Yesu: “[Yehova] Xikwembu xi ta n’wi nyika xiluvelo xa Davhida tata wa yena. U ta fuma rixaka ra Yakobo hi laha ku nga heriki; vuhosi bya yena byi nga ka byi nga vi na makumu.”—Luka 1:32, 33.
Yesu u twarisiwe tanihi “N’wana Davhida” loko a ha ri emisaveni, kambe a nga ringetanga ku sungula ku fuma ka yena loko a ha ri emisaveni. (Matewu 9:27; 21:9, 15) U kume vuhosi byebyo hinkwabyo bya le misaveni bya Davhida a nga si katsiwa eka malunghelo ya vuhosi, vafumiwa ni tiko, kambe u kume swo tala eka Tata wakwe wa le tilweni. Mfumo wa Davhida wa la misaveni a wu ri xikombiso xintsongo ntsena xa leswi mfumo wa Yesu wa le tilweni a wu ta va swona loko wu fuma misava hinkwayo. (Daniel 2:44; 7:13, 14) Endzhaku ka ku fa ni ku pfuxiwa ka yena, Yesu u tlakuseriwe exiluvelweni xa Yehova ematilweni. Naswona hambi leswi rixaka rakwe ra la misaveni, hi Yosefa na Mariya, ri nga landzeriwaka ku ya endzhaku ku fika eka Yoyakin, ku fuma ka Yesu a ri exiluvelweni xa le tilweni a ku wu tshovi nawu wa Yehova. Petro u tiyise leswi hi ku vulavula hi leswi Davhida a swi tsaleke ehansi ka ku huhuteriwa a ku: “Hambi swi ri tano, [Davhida] a ri muprofeta; naswona a a tiva leswaku Xikwembu xi n’wi tshembisile hi ku hlambanya leswaku xi ta tshamisisa un’wana wa rixaka ra yena exiluvelweni xa yena. Kwalaho ke, Davhida, hi ku vona swilo swi nga si humelela, u vurile ku pfuka ka Mesiya eku feni . . . u tlakusiwile evokweni ra xinene ra Xikwembu” laha, enkarhini lowu faneleke, a a ta sungula ku fuma exikarhi ka valala va yena.—Mintirho 2:30-36; Psalma 110:1, 2.
[Nhlamuselo ya le hansi]
a Šealtiel u xaxametiwe hi Matewu na Luka, naswona yinhla ya kona hi leswaku Zorobabele a a ri n’wana wa yena. Hambi swi ri tano, Šealtiel entiyisweni u xaxametiwe hi ndlela ya xikhomela-ndhawu. Swichudeni leswi nga ni vukheta swa rhekhodo leyi heleleke ya rixaka ra Yesu swa swi vona leswaku Šealtiel a a na ri tata wa yena Zorobabele wa ntumbuluko kambe Pedaya makwavo wa Šealtiel a a ri yena. (1 Tikronika 3:19) Kambe ku ni xivangelo lexi Matewu na Luka va xaxameteke Šealtiel ha xona ehansi ka vukongomisi bya moya lowu kwetsima wa Yehova. A nga ha va a hlayise Zorobabele loko Pedaya a file loko mufana loyi a ha ri ntsongo, kumbexana loko Šealtiel a fe a nga si va ni n’wana, Pedaya a nga ha va a teke nsati wa makwavo, a va tata wa Zorobabele hi vito ra makwavo Šealtiel.