Vakala-tlhelo Va Vukriste eMisaveni Leyi Cheriweke Ngati
“Uṅwana ni uṅwana l’a nga ta halata ngati ya munhu, ngati ya yena yi ta halatiwa hi munhu-kulobye; hikuv̌a Šikwembu ši endle munhu hi šifaniso ša šona”—GENESA 9:6.
1. I swiendlakalo swihi swa misava leswi sunguleke hi 1914 leswi nyikaka xivangelo xa ku khathaleriwa ke?
NGATI yo tala, liya ya vanhu lava tlulaka dzana ra timiliyoni, yi halatiwile enyimpini ku sukela hi 1914. Naswona hi rihi langutelo ra vumundzuku? Ku herisiwa ka madoroba-nkulu mambirhi ya Japani hi 1945 ku lovise vutomi bya 200 000 ivi ku yisa eka dyondzo leyintshwa eku heteleleni, leyi sunguriweke hi mimfumo leyikulu ivi hi laha ku fanelaka yi funghiwa hi “MAD” (Mutually Assured Destruction) lawa ya ve masungulo ya ku ringanisela ka nchavo lowukulu, lama vumbiweke ehenhla ka tinhulu ta switlhavani swa nyutliya leswi nga herisaka misava ya hina makhamba yo tala. Swikepe swa le hansi ka mati swi yise matlhari lawa yo chavisa eka malwandle-nkulu, naswona sweswinyana nxungeto wa nyimpi ya le xibakabakeni wu kurise khombo ra kona. Hambi ku ri ku ringaniseriwa ka nchavo lowukulu se ku tsekatsekisiwile emasungulweni ya kona. Xana ku ni ndlela yo huma eka ku hlanya loku ke?
2. Yesu u profete yini mayelana ni minkarhi leyi, kambe hi xitiyisekiso xihi eka Vakriste?
2 Ina, yi kona. Kambe yi nge vi leyi hlawuriwaka hi matiko. Yesu u profetile mayelana ni khombo ra wona ra sweswi a ku: “Masingita ma ta va kona edyambyini, ni le n’wetini, ni le tinyeletini. Laha misaveni, matiko ma ta hela ntamu, ma tshukisiwa hi ku pfuma ka Iwandle ni ka magandlati. Vanhu va ta titivala hi ku chava ni ku ehleketa leswi nga ta humelela la misaveni, hikuva leswa matimba swa le matilweni swi ta dzinginisiwa.” Yesu u hetelele vuprofeta byebyo hi xitiyisekiso xa leswaku Vakriste lava va “hitekaka . . . va nga ha kuma matimba ya ku pona eka swilo hinkwaswo leswi swi nga ta humelela.”—Luka 21:25, 26, 36.
Ku Lava Ku Rhula Ni Xikwembu
3. (a) Xana matiko ma tirhela timhaka ta “xikwembu xa misava leyi” hi ndlela yihi ke? (b) Xana Yehova u ta lunghisa mphikamakaneta hi ndlela yihi ke?
3 Matiko, ngopfu-ngopfu lawa ya hlomeke hi switlhavani swa nyutliya, ma pfaleriwe emphikizanweni wa vulawuri bya misava, lowu hi laha ku twisisekaka wu nga hetelelaka hi ndzoviso wa misava. Leswi swi seketela timhaka ta “xikwembu xa misava leyi.” Matiko “[ya] pfukele Yehova na [Kriste] wa yena,” loyi sweswi a vekiweke exiluvelweni etilweni. Loko Yehova a nyika xileriso, Kriste u ta faya matiko wolawo ku fana ni nhonga ya nsimbhi. Manuku ku ta ta ku hetiseka ka xitshembiso lexi nge: “Xikwembu lexi nyikaka ku rhula, xi ta hatla xi pfotlosela Sathana ehansi ka milenge ya n’wina.”—2 Vakorinto 4:4; Psalma 2:2, 6-9; Varhoma 16:20.
4. Xana hi nga lava ku rhula ni Xikwembu hi ndlela yihi? (1 Petro 3:11)
4 Hina, xa hina, i ku lava ku landzelela ku rhula ni Xikwembu xolexo. Hi nga ha endla tano hi ndlela yihi ke? Hi xikombiso, hi fanele hi navela ku va ni langutelo ra Xikwembu mayelana ni ku hlawuleka ka vutomi bya munhu ni ku vangama ka ngati ya vutomi leyi khulukaka eminsiheni ya hina.
5. I swikombiso swihi leswi kombaka leswaku Yehova u rihisela ku halatiwa ka ngati hi tihanyi?
5 Yehova i muvumbi wa munhu ni wa nkhuluko lowu hlamarisaka wa ngati lowu yisaka swakudya emirini wa munhu, xisweswo wu hi endla leswaku hi tshama hi hanyile. Xikwembu a xi nga kunguhatanga leswaku ngati ya munhu yi halatiwa, hi tihanyi. Endzhaku ka loko Kayini a vange ku dlaya ko sungula, Yehova u vule leswaku ngati ya Avele a yi rilela ku rihiseriwa. Endzhakunyana, un’wana wa vatukulu va Kayini, Lamek, u ve mudlayi naswona u vule hi ku tlhokovetsela leswaku loko yena hi yexe o dlayiwa, nandzu lowu wa ngati wu fanele wu rihiseriwa. Hi nkarhi lowu faneleke, misava leyi onhakeke yi tele hi vukari. Yehova u rhumele ndhambi leswaku yi ta herisa misava yoleyo yo sungula ya vanhu. I ndyangu wo rhula wa Nowa ntsena, loyi vito ra yena ri vulaka ku “wisa,” lowu poneke.—Genesa 4:8-12, 23, 24; 6:13; 7:1.
6. Nawu wa Yehova i yini malunghana ni ngati, naswona wu boha eka vamani?
6 Enkarhini wolowo Yehova u byele Nowa ku rhandza ka Yena loku phofuriweke mayelana ni ngati. U hetelele leswi hi ku: “Uṅwana ni uṅwana l’a nga ta halata ngati ya munhu, ngati ya yena yi ta halatiwa hi munhu-kulobye, hikuv̌a Šikwembu ši endle munhu hi šifaniso ša šona.” (Genesa 9:3-6) Vanhu hinkwavo namuntlha i vatukulu va Nowa, kutani hambi swi ri tano, nawu lowu wa Xikwembu lowu kandziyisaka ku xixima vutomi wa boha eka vanhu hinkwavo lava va navelaka ku amukeriwa hi Xikwembu. Nawu wa vutsevu eka Milawu ya Khume wu tlhele wu ku, “U nga ṭhuki u dlaya.” Nandzu wa ngati wu lava xiendlo lexi faneleke ni hakelo.—Eksoda 20:13; 21:12; Deuteronoma 21:1-9; Vaheveru 10:30.
7. (a) Hikwalaho ka yini a swi lulamile ha Yehova ku lerisa Vaisrayele leswaku va ya enyimpini? (b) I nyimpi yihi leyi Vakriste va nga eka yona namuntlha?
7 Leswi ku halatiwa ka ngati a ku yirisiwe erivaleni, hikwalaho ka yini Yehova a pfumelerile ni ku lerisa tiko ra Israyele ku hlanganyela enyimpini? Hi fanele ku tsundzuka leswaku leyi a ku ri nyimpi yo hlawuleka leyi ha yona Yehova, Muavanyisi wa misava hinkwayo, a heriseke matiko lawa ya gandzelaka mademona. Hi xikombiso, Vakanana a ku ri vaaki va le Tikweni leri Tshembisiweke naswona va landzele mahanyelo ya vudemona, layo biha lawa a ya ta vangela vanhu vo kwetsima va Xikwembu khombo. Yehova u endle leswaku misava yi “hlanta” vanhu volavo vo homboloka endhawini ya vona, a tirhisa nyimpi ya le tilweni ku endla sweswo. (Levitika 18:1-30; Deuteronoma 7:1-6, 24) Leswi swi yimelela nyimpi ya moya ya Mukriste.—2 Vakorinto 10:3-5; Vaefesa 6:11-18.
8. I yini lexi kombisaka leswaku Xikwembu a xi ku amukeli ku halatiwa ka ngati leyi nga hava nandzu?
8 Hambi swi ri tano, Yehova a nga ku pfumelelanga ku halatiwa ka ngati leyi nga hava nandzu. Xisweswo, ku tsariwile leswi mayelana ni hosi ya Yuda: “Kambe Manase a halata hi ku tala engati leyi nga riki na nanḍu a ko a tata Yerusalem ha yona, ku sukela nyangweni yinwana e ku fikela ka yiṅwana.” Hambi leswi Manase a hundzukeke endzhakunyana ni ku titsongahata emahlweni ka Yehova, nandzu wolowo wa ngati wu tshame eka yena ni le ka vafumi lava va n’wi landzeleke. Ntukulu wa Manase la chavaka Xikwembu, hosi Yosiyasi, u teke goza lerinene leswaku a hlantswa tiko ni ku tlherisela vugandzeri bya ntiyiso. Kambe a wu nga susanga nandzu wolowo wa ngati. Enkarhini wa ku fuma ka Yoyakimi n’wana Yosiyasi, Yehova u vangele Nebukadnetsar leswaku a Iwisana na Yuda, leswaku a tisa ku avanyisa ko Iwisana ni tiko rolero. “Leŝi ŝi humelele ka v̌a-Yuda hi ku lerisa ka Yehova ntsena, leŝaku a ta v̌a susa e mahlweni ka yena hikwalaho ka ŝidyoho sa Manase, hi laha a endleke hikwaŝo ha kona, ni hikwalaho ka ngati le’yi nga riki na nanḍu leyi a yi halateke, hikuv̌a a tatile Yerusalem hi ngati le’yi nga riki na nanḍu; kutani Yehova a nga ranḍanga ku riv̌alela.”—2 Tihosi 21:16; 24:1-4; 2 Tikronika 33:10-13.
Mpimanyeto Wa Vukriste
9. Hi wihi nawu lowu Yesu a wu vekeleke Vakriste malunghana ni ku halatiwa ka ngati?
9 Hi nga rindzela leswaku Yesu, Musunguri wa Vukriste, a nga vekela Vakriste mimpimanyeto malunghana ni ku halatiwa ka ngati. U wu vekile xana? Ina, endzhakunyana ka ku va a simeke Xitsundzuxo xa rifu ra yena, Yesu u endle leswaku vadyondzisiwa va yena va va ni mabanga mambirhi. Hi xikongomelo xihi xana? Leswaku a ta tlhoma nawu wa nkoka, lowu Vakriste hinkwavo va faneleke ku wu xiya. Loko ntlawa wa masocha wu tile leswaku wu ta khoma Yesu eGetsemani, Petro la kariheke u humese banga, a tsema ndleve ya xinene ya Malko, nandza wa muprista lonkulu wa Vayuda. Xisweswo xana a wu nga ri nchumu wa nkoka ku Iwela N’wana wa Xikwembu? Yesu a nga ehleketanga tano. U horise ndleve ya nandza loyi kutani a tsundzuxa Petro leswaku Tata Wakwe wa le tilweni a a ta swi kota ku rhuma 12 wa mavuthu ya tintsumi ku ta pfuna Yesu. Kwalaho Yesu u hlamusele nawu wa masungulo lowu nge: “Hinkwavo lava tirhisaka mabanga va ta dlawa hi mabanga.”—Matewu 26:51-53; Luka 22:36, 38, 49-51; Yohane 18:10, 11.
10. (a) I nawu wihi wa nkoka lowu andlariweke eka Yohane 17:14, 16 na 18:36? (b) I ndlela yihi leyi vangeke ku ponisiwa ka Vakriste va lembe xidzana ro sungula?
10 Vakriste va lembe xidzana ro sungula endzhakunyana a va ta tsundzuka xikhongelo xa Yesu lexi nga ni matimba eka Yehova, laha a vuleke leswi hi vadyondzisiwa vakwe: “A hi va misava, tanihi leswi na mina ndzi nga riki wa misava.” A va ta tsundzuka nhlamulo ya Yesu leyi hlamuselaka eka Pontiyo Pilato leyi nge: “Mfumo wa mina a wu ti hi la misaveni leyi; loko mfumo wa mina a wu ta hi la misaveni leyi, malandza ya mina a ma ta Iwa leswaku ndzi nga nyiketiwi eka Vayuda. Kambe, hi laha swi nga ha kona mfumo wa mina a wu ti hi laha hansi.” (Yohane 17:14, 16; 18:36) Emasikwini wolawo, mavandla ya Vayuda a ya lwisana, hi ku vulavula na hi ku halata ngati. Kambe vadyondzisiwa va Yesu a va hlanganyelanga eka tinyimpi toleto to lwisana ni mfumo. Hi malembe ya 30 a va rindzile eYerusalema. Kutani va yingise xikombiso xa vuprofeta bya Yesu hi ku “tsutsumela etintshaveni.” Ku tsutsuma ka vona ku hetelele hi ku ponisiwa ka vona.—Matewu 24:15, 16.
11, 12. (a) I kungu rihi leri Korneliyo na Sergiyo Pawulo a va fanele ku ri endla loko va ve vapfumeri? (b) Xana mpfuno a va ta wu amukela kwihi leswaku va endla kungu lerinene? (c) Xana leswi swi kombisa yini eka hina namuntlha?
11 Wan’wana va nga ha vutisa, ‘Xana ku vuriwa yini hi Korneliyo, ndhuna ya nyimpi, na Sergiyo Pawulo, vuthu leri seketeriweke hi ndhuna ya nyimpi eKipra? Xana vavanuna lava a va nga hlanganyeli na nyimpi?’ Ina, enkarhini lowu va amukeleke mahungu ya Vukriste. Hambi swi ri tano, Matsalwa a ya hi byeli leswi Korneliyo ni van’wana va swi endleke endzhaku ka ku hundzuka ka vona. A ku na ku kanakana leswaku Sergiyo Pawulo, loyi a a ri wanuna wo tlhariha ni loyi “a nga hlamarisiwa hi ta [Yehova] leti a dyondzisiweke tona,” a a ta kambisisa xikhundla xa yena xo tihanyisa hi ku hatlisa hi ku ya hi ripfumelo ra yena leri a ha ku ri kumaka ivi a endla kungu lerinene. Korneliyo a nga ha va a endle hi laha ku fanaka. (Mintirho 10:1, 2, 44-48; 13:7, 12) A ku na rhekhodo ya leswaku vadyondzisiwa va va byele xiendlo lexi a va fanele ku xi teka. Va vone leswi edyondzweni ya vona hi voxe ya Rito ra Xikwembu.—Esaya 2:2-4; Mikea 4:3.
12 Hi ku fanana, Vakriste namuntlha a va fanelanga ku letela van’wana hi voxe malunghana ni leswaku i xiyimo xihi lexi va faneleke ku xi teka etimhakeni leti fambisanaka ni vukala-tlhelo bya Vukriste. Un’wana ni un’wana u fanele ku endla kungu ra ripfalo ra yena n’wini hi ku pfumelelana ni ku twisisa ka yena milawu ya Bibele.—Vagalatiya 6:4, 5.
Eminkarhini Ya Manguva Lawa
13. Xana Swichudeni swa Bibele a swi endlisa ku yini eku ringeteni ka leswaku swi papalata nandzu wa ngati enkarhini wa Nyimpi yo Sungula ya Misava?
13 A ku ri hi 1914 laha nyimpi leyi heleleke yi hlaseleke ro sungula exivonweni xa misava. Rifuwo hinkwaro ra matiko, ku katsa ni matlhari ya wona swi nyikeriwe nyimpi. Vo tala va swichudeni swa Bibele, hi laha Timbhoni ta Yehova a ti vitaniwa ha kona enkarhini wolowo, va endle matshalatshala lawa ya bumabumeriwaka leswaku va papalata nandzu wa ngati. Va xanisiwe ngopfu, tanihi leswi Yesu a vuleke leswaku a va ta xanisiwa.—Yohane 15:17-20.
14, 15. (a) Xana Yehova u nyikele vukongomisi hi ndlela yihi enkarhini wa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava? (b) I xiyimo xihi lexi nga erivaleni lexi Timbhoni ta Yehova ti xi tekeke? (c) Leswi swi hambane njhani ni leswi vakhongeri va misava a va swi endla?
14 Loko nkwetlembetano wa misava hinkwayo wu tlhele wu tlhekeka hi 1939, Yehova u nyikele vukongomisi lebyi twalaka eka malandza yakwe. Exikarhi ka tin’hweti timbirhi ta rungula ra nyimpi, vukongomisi lebyi byi te hi xivumbeko xa mhaka ya dyondzo ya Bibele leyi nge “Vukala-tlhelo” enkandziyisweni wa Xihondzo xo Rindza xa Xinghezi xa November 1, 1939. Xi hetelele hi xivulwa lexi nge: “Hinkwavo lava nga etlhelweni ra Hosi va nge vi na xiphemu malunghana ni matiko lawa ya lwaka, naswona va ta va va MUFUMI lonkulu ni Hosi yakwe hi laha ku heleleke.”
15 Ku humelele yini? Tanihi vamakwavo va misava hinkwayo, Timbhoni ta Yehova nkarhi na nkarhi ti tshike ku halata ngati ya vanhu lava nga hava nandzu, ku katsa ni vamakwavo lava nga ematikweni man’wana. Loko Makhatoliki, Maprotestente, Vabudha ni van’wana va dlayana, vadyondzisiwa va ntiyiso va Yesu a va yingisa nawu wa yena lowuntshwa lowu nge: “Kukotisa leswi ndzi mi rhandzeke, . . . rhandzanani na n’wina.”—Yohane 13:34.
16. (a) Xana Timbhoni ta Yehova ti tikombise hi ndlela yihi leswaku i vaaki-tiko lavanene? (b) Xana Timbhoni ti phikelele hi ndlela yihi ku nyika Xikwembu swilo leswi nga swa Xikwembu, naswona hi minkarhi yin’wana hi mbuyelo wihi?
16 Vakriste lava va hambetile va nyika Khezari leswi nga swa Khezari. Va yingise milawu ya tiko tanihi hi vaaki-tiko lavanene. (Matewu 22:17-21; Varhoma 13:1-7) Kambe xa nkoka ngopfu, va nyike Xikwembu swilo leswi nga swa xona, ku katsa ni vutomi bya vona lebyi tinyiketeke ni vugandzeri bya Vukriste. Kutani ke, loko Khezari a lave ku va ni swilo swa Xikwembu, va endle hi ku pfumelelana ni nawu lowu nga eka Mintirho 4:19 na 5:29. Hambi mphikamakaneta a ku ri ku halata ngati, ntirho wa mavuthu lowu nga katsiki ku Iwa, ntirho wun’wana, kumbe ku losa xifaniso xo tanihi mujeko wa tiko, Vakriste lava tshembekaka va teke xiyimo lexi a xi ri hava vukala-tlhelo. Etimhakeni tin’wana va dlayiwile hikwalaho ka xiyimo lexi.—Matewu 24:9; Nhlavutelo 2:10.
A Va Landzulanga
17. (a) Hi ku ya hi buku yin’wana, xana Timbhoni ta Yehova a ti khomiwe njhani hi Vanazi? (b) Ku hlangavetana ni mphikamakaneta, xana Timbhoni ta Yehova ti hambane njhani ni van’wana?
17 Buku ya sweswinyana leyi nga ni xihloko lexi nge Of Gods and Men, yi vule leswaku enkarhini wa ku Fuma ka Vunharhu ka Hitler, Timbhoni ta Yehova a ku ri wona ntlawa wa vukhongeri lowu xanisiweke hi “nkaneto lowukulu ngopfu.” Timbhoni ta Yehova a ti landzulanga. Lava va vukhongeri byin’wana eJarimani va landzelele vafundhisi va vona va nyimpi, xisweswo va nyikela ntirho wa vukhongeri etikweni ra Jarimani kutani va amukela “mfungho” wa xivandzana xa politiki “evokweni ra xinene kumbe emombyeni.” (Nhlavutelo 13:16) Lava va seketele kungu ra politiki ra Jarimani hi tinghitsi ivi va endla xiyimo xa vona xi vonaka khwatsi hi ku dzunisa Hitler ni ku losa mujeko wa Vunazi.
18. (a) I rhekhodo yihi leyi kombisaka leswaku Timbhoni ta Yehova a ti ri “vakala-tlhelo eka ‘politiki’”? (b) Xana mhaka leyi ya matimu yi fanele ku hi khumba njhani ha un’we-un’we namuntlha?
18 I xiyimo xihi lexi tekiweke hi Vakriste va ntiyiso kwalaho? Dyondzo leyi tshahiweke laha henhla yi ri: “I Timbhoni ta Yehova ntsena leti Iwisaneke ni hulumendhe leyi a yi fuma. Ti lwe hi tindlela hinkwato naswona mbuyelo wa kona hi leswaku hafu yin’wana ya nhlayo ya vona yi khotsiwile naswona kotara yin’wana yi dlayiwile . . . Tona, ku hambana ni [vukhongeri byin’wana], a hi ta misava hi mhaka ya leswaku a va lavi ku dzunisiwa kumbe mimbuyelo ya swilo swa misava naswona a va tixiyi va ri swirho swa yona. I ‘vakala-tlhelo’ eka politiki tanihi leswi ana se va nga va misava yin’wana—ya Xikwembu. . . . A ti lavi kumbe ku nyikela ku landzula. . . . Ku tirha enyimpini, ku hlawula, kumbe ku losa Hitler a swi ta vula ku xiya swikongomelo swa misava leyi tanihi leswikulu eka swikongomelo swa Xikwembu.” Ku lava ku rhula ni ku lulama ka Timbhoni ta Yehova swi xiyiwe ni le tikampeni ta nxaniso. Hi mukhuva wihi xana? Hi leswaku “i Timbhoni ntsena leti a ti pfumeleriwa ku byewula varindzi va S.S. ti tirhisa rikari, tanihi leswi a va tshembiwa leswaku a va dlayi.”
19. Xana Timbhoni ta Yehova ti landzelele xikombiso xa Yesu xa xivindzi hi ndlela yihi ke?
19 Enkarhini wa nyimpi ya vumbirhi ya misava, Timbhoni ta Yehova ti ve xikombiso lexi xiyekaka xa vukala-tlhelo bya Vukriste. Nkarhi na nkarhi, emisaveni hinkwayo ti landzele ntila wa Yesu wa ‘ku nga vi va misava’ hi xivindzi; ti hlule misava leyi ya nandzu wa ngati hi laha Kriste a endleke ha kona.—Yohane 17:16; 16:33; 1 Yohane 5:4.
Ku Kuma Xichavelo Eka Nandzu Wa Ngati
20. (a) Hikwalaho ka yini swi ri swa xihatla ku huma evukhongerini byo hemba? (b) Hi kwihi ntsena laha ku nga kumekaka xichavelo xa ntiyiso namuntlha?
20 Hi malembe xidzana, tinhlengeletano ta vukhongeri ti tshwukise matluka ya vurunguri hi ku halata ngati leyi nga hava nandzu hi ku tirhisa valweri va nkutsulo, tinyimpi to “kwetsima” ni minkonaniso. Va endle mintwanano ni valerisi lava nga ni torha ra ngati. Va pfumerile loko valerisi volavo va nghenisa Timbhoni ta Yehova emakhotsweni ni le tikampeni ta nxaniso, laha to tala ti feleke kona. Va seketele führers (varhangeri) lava dlayeke Timbhoni hi ku ti balesela ni ku ti tsema tinhloko. Mafambiselo lawa ya vukhongeri ya nge poni ku avanyisa loku lulameke ka Yehova. Ku nge hlweli. Naswona murhandzi un’wana ni un’wana wa ku lulama a nga fanelanga ku hlwela ku huma evukhongerini byo hemba—“Babilona Lonkulu,”—kutani a lava xichavelo enhlengeletanweni ya Xikwembu.—Nhlavutelo 18:2, 4, 21, 24.
21. I yini leswi faniseriweke hi lunghiselelo ra Xikwembu ra miti ya xichavelo?
21 Vo tala va hina, emahlweni ka ku va hi dyondza Rito ra Xikwembu, hi nga ha va hi halate ngati ya munhu kumbe hi ve swirho swa tinhlengeletano ta vukhongeri kumbe ta politiki leti nga ni nandzu wa ngati. Eka leswi hi nga ha ringanisiwa ni mudlayi loyi a nga tiyimiselangiki elsrayele. A a ta tsutsumela emitini ya tsevu leyi hlawuriweke laha a a ta kuma xichavelo kona ivi, eku heteleleni, a ntshunxiwa hi rifu ra muprista lonkulu wa Israyele. Namuntlha, swi vula ku amukela ni ku tshama ehansi ka mimpfuno ya ntirho wa tinghitsi wa Muprista wa Xikwembu Lonkulu, Yesu Kriste. Hi ku tshama kwalaho eku hlanganyeleni ni vanhu lava totiweke va Xikwembu, hi nga ha pona loko “murihisi wa ngati” wa siku ra manguva lawa, Yesu Kriste, a tisa ku avanyisa ka Xikwembu eka lava nga ni nandzu wa ngati. “Ntshungu lowukulu” lowu sweswi wu tsutsumelaka enhlengeletanweni ya Xikwembu wu fanele wu tshama eka xichavelo xexo ku kondza Kriste, exiyin’weni xa yena tanihi Muprista Lonkulu, ‘a fa’ malunghana ni ku heta ntirho wa yena wo kutsula.—Tinhlayo 35:6-8, 15, 22-25; 1 Vakorinto 15:22-26; Nhlavutelo 7:9, 14.
22. Malunghana na Esaya 2:4, matiko ya UN ya hambana njhani ni tiko ro kwetsima ra Xikwembu?
22 Erirhangwini ra ntanga wa UN eNew York, U.S.A., u nga ha hlaya marito lama landzelaka lama sekeriweke eka Esaya 2:4: “Hi mabanga ya v̌ona v̌a ta fula ŝikomu, hi matlhari ya v̌ona v̌a ta fula masikeri; tiko ri nga ka ri nga ha lwi ni riṅwana, kutani a ku nga ha dyonḍisiwi ku lwa.” Kambe i vamani lava endlaka hi ku pfumelelana ni marito wolawo namuntlha? Ku hava ni un’we wa swirho leswi vuriwaka Nhlangano wa Matiko. I “tiko” ra misava hinkwayo leri lavaka ku rhula ntsena ra timiliyoni tinharhu ni leti tlulaka ta Timbhoni ta Yehova leti kombiseke erivaleni ndlela leyi vukala-tlhelo bya Vukriste byi hlayisiwaka ha yona emisaveni leyi cheriweke ngati.
Swivutiso Swa Ku Pfuxeta
◻ Xana hi nga lava ku rhula ni Xikwembu hi ndlela yihi ke?
◻ XanaYehova u languta ku halatiwa ka ngati hi tihanyi hi ndlela yihi?
◻ Vukala-tlhelo bya Vukriste swi vula yini?
◻ I swikombiso swihi leswinene swa vutshembeki leswi hi nga na swona?
◻ Xana hi nga ha kuma xichavelo xa ku hlayiseka hi ndlela yihi ke?
[Bokisi eka tluka 21]
Rhekhodo ya Ripfumelo, Xivindzi Ni Vutshembeki
Buku leyi nge New Religious Movements: A Perspective for Understanding Society yi endla tinhlamuselo leti ti yaka emahlweni ehenhleni ka vutshembeki bya Timbhoni ta Yehova eku kongomaneni ni nxaniso wa Vanazi:
“Eku aleni ka tona ku pfumela, Timbhoni ta Yehova ti tlhontlhe mphikamakaneta ya mianakanyo ya politiki ya vandla lerintshwa, naswona mphikamakaneta leyi, kun’we ni ku tiyisela ka yona ka ku hlayiseka, yi kavanyete vatshila va vandla lerintshwa hi laha ku xiyekaka. Loko Timbhoni ti xanisiwa ngopfu, hi laha ti nyikeleke ntlhontlho wa xiviri wa mianakanyo. Tindlela ta nkarhi lowu xiximiwaka wa nxaniso, ku yingayingisiwa, ku khotsiwa ni ku sandziwa a swi nga endli leswaku ku hundzukela ni Mbhoni ni yin’we eka xiyimo xaVunazi naswona entiyisweni a va tlhela va lwisana ni vatlhontlhi va vona. Vanazi va tshukisiwile ehansi ka xiyimo lexi xi nga hlamuselekiki.”
“Exikarhi ka valweri lava vambirhi va malunghelo ehenhleni ka vutshembeki, nyimpi ya kona a yi vava ngopfu, tanihi leswi Vanazi lava tiyeke emirini a va nga tiyiseki ngopfu hi tindlela to tala, a va nga dzimanga timitsu ngopfu eku tiyeni ka ku tiyimisela ka vona vini, a va nga tiyiseki swinene hi ku pona ka ku Fuma ka vona ka 1 000 wa malembe. Timbhoni a ti nga kanakani hi masungulo ya tona vini, hikuva ripfumelo ra tona ri ve leri xiyekaka ku sukela enkarhini wa Avele. Kasi Vanazi a va fanele ku sivela nkaneto ni ku khorwisa vaseketeri va vona, nkarhi na nkarhi va tirhisa ririmi ro fanekisela leri humaka eka Vukriste bya mintlawa, Timbhoni a ti tiyiseka hi vutshembeki bya tona lebyi heleleke, lebyi nga tshovekiki bya swirho swa tona, hambi ku ri ku ya fika eku feni.”
Hakunene ku ta va siku ra ntsako loko ku hlula loku ka ku tshembeka ka Vakriste ku herile. (Varhoma 8:35-39) Kutani, ehansi ka vulawuri bya Mfumo wa “Hosana ya ku Rhula,” Yesu Kriste la kwetsimisiweke, ku ta va ni “ku kurisa ku fuma ka yena, e ku rula lo’ku nga heriki.”—Esaya 9:6, 7.
[Bokisi eka tluka 22]
Vantshwa Lava Hlayisaka Vutshembeki
Leswi landzelaka swi tshahiwe eka xibukwana xa tinotsi lexi humesiweke sweswinyana hi mukambisisi wa le tikweni ra Yuropa. Xi kombisa ndlela leyi Timbhoni letintshwa ti langutaneke ni mhaka ya ku “nga vi wa misava” leyi hi xivindzi ha yona—Yohane 17:14.
‘Hi 1945, March 12: A ku ri ni nawu wa nyimpi lowu a wu ya emahlweni. Timbhoni timbirhi ta Yehova ta hehliwa. Xihehlo: Ku ala ntirho wa nyimpi (hi ku ya hi moya wa vukhongeri bya vona). Lontsongo wa kona, la nga siki vaka na 20 wa malembe hi vukhale, u gweviwe malembe ya 15 ekhotsweni. Hambi swi ri tano, lonkulu wa kona u gweviwele rifu, naswona hi ku hatlisa u tisiwile edorobeni ra ka vona leswaku a hayekiwa erivaleni tanihi xikombiso xo chavisa van’wana. I muhlaseriwa wa vu-14 laha. Onge a nga wisa hi ku rhula. Mhaka leyi yi ndzi khumbe ngopfu. Mi nga ka mi nga endli hi ndlela yo tano ehenhla ka Timbhoni ta Yehova. Malunghana ni mufana loyi, a va endlanga xikombiso xo tsundzuxa kambe xa ku n’wi dlayela ripfumelo. A a ri mufana la hanyeke kahle. Ndzi n’wi twela vusiwana.
‘Nindzhenga, hi dyondze timhaka ta ku hayekiwa ka jaha leri, loku ku endlekeke emahlweni ka vanhu vo talanyana etindhawini ta ku xavisela kona. Rin’wana ra masocha leri a ri yime enxaxamelweni ri tibaleserile hikwalaho ka gome emahlweni ka ku dlayiwa ka jaha leri. Leswi swi ve tano hikwalaho ka leswi kolonele a a lava leswaku ri pfuneta loyi a hayekaka vanhu. Kambe a ri nga swi lavi ku endla tano. Ematshan’wini ya swona ri herise vutomi bya rona n’wini. Jaha rona ri fe hi xivindzi. A ri vulanga rito na rin’we.’
Eku pfuxiweni ka vafi, i ntsako muni wonghasi lowu vantshwa vo tano va nga ta va na wona leswi va hlawuleke ku tokota rifu ra tihanyi ku ri ni ku lahla ndhawu ya vona emafambiselweni lamantshwa ya swilo ya Yehova!—Ringanisa Hosea 13:14.