Xana U Lava Munghana Wa Vukati eVuton’wini?
“A KA ha ri na vuxaka bya rirhandzu, xinghana ni vuxaka lebyi tsakisaka, ku tshama swin’we kumbe ku fambisana ku tlula vukati lebyinene.” Swi vuriwe tano. Kambe, a swi hlamarisi leswi timiliyoni ta vanhu lava titshamelaka voxe ti lavaka ku va ni munghana evuton’wini.
Van’wana va languta khomphyuta tanihi muhlawuleri, van’wana eka tinyeleti. Kambe swi antswa swonghasi ku languta eka Muvumbi wa hina, Musunguri wa vukati! (Genesa 2:18-24) Ku tsakela ka rirhandzu ka Xikwembu ni vutlhari swi nyika xisekelo lexi tiyeke xo tshemba xitsundzuxo xa xona ni milawu leyi yi hi pfunaka ku tiva leswi hi faneleke ku swi lava eka munghana wa vukati. (Psalma 19:7) Rito ra xona ri hi lerisa hi ndlela leyi:
‘Teka Ntsena eHosini’
Ha yini? Leswi swi vangiwa hi leswi Yehova Xikwembu a khathalelaka vuhlayiseki bya hina bya hi laha ku nga heriki. Xitsundzuxo xa muapostola Pawulo xo ‘teka ntsena eHosini’ xi twanana ni xiendlo xa malandza ya Yehova yo sungula lama hlawuleke vanghana va vukati lava hi ku fanana a va ri vagandzeri va ntiyiso. (1 Vakorinto 7:39; Deuteronoma 7:3, 4) Mimbuyelo yo endla tano yi tele naswona yi fanele ku tsundzukiwa.
Hi xikombiso, munghana wa vukati la chavaka Xikwembu u khutaza vutshembeki lebyi yaka emahlweni eka Tata wa hina wa rirhandzu wa le tilweni. (Ringanisa Eklesiasta 4:9-12.) Vatekani va Vakriste va nga khutazana naswona ha vambirhi va nga hlangavetana ni miringo yo hambana-hambana hi laha ku humelelaka. Hi vun’we, va nga alela mintshikilelo leyi yi nga tsanisaka swiboho swa vukati. Tanihi leswi hinkwavo va langutaka eka Yehova ni ku tirhisa xitsundzuxo xa yena lexi hlamarisaka, va nga swi kota hi ku olova lokukulu ku susa swiphiqo ivi va tirha kun’we hi ntwanano ematshan’wini yo va lava phikizanaka. Matshalatshala ya vona lamanene yo tirhela Yehova ni ku vumba vutomi bya vona ku ya hi tindlela ta yena swi ta yisa eka vukati lebyi humelelaka lebyi xiximaka Muvumbi wa hina.
Malembe yo tala lama hundzeke, wansati la thyiweke Gloria a a tolovelane swinene ni jaha leri a ri hlanganyela minhlangano ya Vukriste naswona a ri hlamula hambi ku ri eka Dyondzo ya Xihondzo xo Rindza. U kume xitsundzuxo xo tshika ku tolovelana swinene ni munhu la nga khuvuriwangiki, kambe a a n’wi “rhandza swinene” lero a nga amukelanga xitsundzuxo. Kambe,a a swi tiva leswaku xitsundzuxo a xi ri xinene. Kutani siku rin’wana u khongele swinene eka Yehova, a kombela mpfuno wa yena emhakeni leyi. Hi ku hatlisa endzhakunyana, ku tshuburiwe leswaku jaha leri a ri ri nghwavava, kutani kwalaho Gloria hi ku hatlisa u tseme xinghana. Eku heteleleni u tekiwe hi jaha lerinene ra Mukriste. Namuntlha, i nkulu la hlawuriweke, naswona vana va vona vambirhi va chivirika entiyisweni. Loko a languta endzhaku, u ri: “Ndzi nkhensa Yehova, ndzi papalate swiphiqo swo tala. Hikwalaho ka nkongomiso wakwe, ndzi kume xitsundzuxo lexi antswaka, u ndzi pfumelele ku hanya vutomi byo rhula kun’we ni nuna la nga ni rirhandzu.”
Ha Yini U Languta Kun’wana?
Kutani, hikwalaho ka yini munhu la tinyiketeleke eka Yehova a languta kun’wana ku kuma munghana wa vukati? Xana Mukriste a nga tiyiseki leswaku Yehova u tiva ni ku hi navelela leswi antswaka? (Swivuriso 3:1-7; Psalma 145:16) Ku vuriwa yini ha wena? Wa pfumela leswaku Yehova i “Šikwembu ša ku thembeka” ke? (Psalma 31:5) Loko swi ri tano, kunene wa twisisa leswaku nkarhi na nkarhi u lunghiselela xitsundzuxo lexi tshembekaka lexi faneleke ni lexi vuyerisaka. (Esaya 48:17, 18) Hakunene, Tata wa hina wa rirhandzu wa le tilweni u nyika xitsundzuxo a ri na vuhlayiseki bya hina emianakanyweni, kambe hi nga ha va hi veka makungu ya hina eka vumundzuku lebyi nga ekusuhi hi malangutelo lama nga voneleki ekule. Kambe, loko hi lava munghana evuton’wini, xana a hi fanelanga ku kunguhatela swo tala ku ri na vumundzuku lebyi nga ekusuhi?—Psalma 37:11, 29.
Xana hakunene-nene wa pfumela leswaku Mfumo wu tshinele naswona hi ku hatlisa wu ta teka goza ro basisa misava? Naswona u tivona u ri eka Paradeyisi leyi vhumbiweke ya misava hinkwayo? Kumbe u navela ku tsakela mafambiselo ya sweswi ya swilo hi xitalo? Xana u lava munghana loyi a nga ni vuswikoti byo ku lunghiselela hanyelo lerinene ra vutomi? Kumbe u lava loyi a rhangisaka vugandzeri bya ntiyiso? (Matewu 6:33) Hakunene, i yini xo sungula evuton’wini bya wena? I vutlhari eka hina ku kambela mianakanyo ya hina ya le ndzeni ni makungu. Kutani, loko swi fanela, hi nga endla mindzulamiso kutani hi mukhuva wolowo hi papalata xiendlo lexi xi nga ha vaka xi nga tsakisi Yehova.—Ringanisa Psalma 78:40, 41.
Mbilu Ya Hina Ya Mano
Yeremia 17:9 yi tsundzuxa leswaku “mbilu yi ni mano e ku tlula hikwaso.” Kutani hi fanele ku hambeta hi yi kambela. Nakambe i swinene ku tsundzuka leswaku lava va honisaka xitsundzuxo lexi huhuteriweke xa Bibele ni switsundzuxo leswi hi rirhandzu swi nyikeriwaka hi vakulu va bandlha ni van’wana hakanyingi swi halata mihloti yo tala ni ku dyisa mbitsi.
‘Kambe xana u nga swi vurisa ku yini sweswo?’ Un’wana a nga ha vutisa. ‘Ndzi tiva makwerhu loyi a nga tekangiki mugandzerikulobye, naswona sweswi hinkwavo va tirhela Yehova.’ I ntiyiso, etimhakeni ti nga ri tingani swi ve hi ndlela yoleyo, naswona hi tsakile leswi vanghana hinkwavo sweswi va ‘hanyaka entiyisweni.’ (3 Yohane 4) Kambe, makwerhu loyi a tekeke munhu loyi a nga khuvuriwangiki a a nga yingisi. Xana moya wolowo wo tilawula wu ta va kona nakambe? Xana a nga va a ringiwile hi ku anakanya leswaku u tiva ku antswa ku tlula Xikwembu ivi xisweswo a honisa xitsundzuxo xa Bibele kutani a tshembela eka vutlhari bya yena n’wini eka xiyimo xin’wana? Hi khutaziwe ku ‘tshemba Yehova hi timbilu ta hina hinkwato.’ (Swivuriso 3:5) Sweswo swi vula ku titsongahata loku pfumelelanaka ni ku rhandza ka Xikwembu eswilweni hinkwaswo. Kutani hi fanele hi lava ku kurisa mbilu leyi yingiselaka, leyi hlangavetanaka ni miringo yo yingisela hambi ni le ka swilo leswintsongo. (Luka 16:10) Loko hi nga yingisi Xikwembu, xana i ntila wa muxaka muni hi wu boxaka? Makwerhu loyi a nga ‘tekangiki eHosini’ kumbexana sweswi u tsundzuka xihoxo xakwe eku endleni ka swilo hi ndlela ya yena n’wini kutani u kombele ndzivalelo wa Yehova. Kambe xana hi leswi u lavaka ku sungurisa swona vukati bya wena?
‘Kambe jaha ra mina ri sungule ku dyondza Bibele naswona ri va kona eminhlanganweni ya Vukriste,’ ku nga ha vula un’wana. Ina, kambe hikwalaho ka yini ri dyondza? Ku wina munghana wa vukati kumbe ku dyondza hi ta Xikwembu ni ku tirhela Yehova? Enkarhini hinkwawo wa ku gangisana makungu ya munhu ya nga ha va eku kanakaneni. Xana u ta tshubula yini endzhaku ka siku ra mucato? Kavula, u nga ha rindza ku kondza jaha ra wena ri khuvuriwa kambe hi ku hatlisa endzhakunyana mi veka siku ra mucato. Ku vulavula ntiyiso, u ‘teka eHosini.’ Kambe xana u endla hi ku twanana ni moya wa xitsundzuxo xolexo?
U swi xiyile loko makwerhu a bumabumeriwela malunghelo man’wana ya ntirho? Xana swi anerile ku khuvuriwa? E-e, ku ri na sweswo, makwerhu wo tano u “rhange hi ku kambiwa.” (1 Timotiya 3:10) Hi nga kuma dyondzo eka swoleswo ke? Ina, yima, languta naswona yingisela. Yima u va u anakanyisisa hi nkoka wa vukati. Languta munhu, hayi hi mahlo lama pfariweke hi nyanyuko, kambe hi xikongomelo. Naswona yingisela. Xana yena u vulavula swi suka embilwini hi marito ya rirhandzu yo dzunisa eka Xikwembu? Hi nkarhi lowu leheke ku ringana, xana u nyike vumbhoni bya ku kula ka Mukriste? Endzhaku ka loko a kombisile ku tshembeka ka yena ni timfanelo ta moya, i swa xihatla ku sungula ku n’wi teka tanihi loyi a nga vaka munghana evuton’wini. Ku tshaha muphati wa vutlhari:
“Vanhwana! mhaka leyi ndzi yi hlamuselaka
Yi vonaka yi khome dyondzo leyi—
U nga hlawuli ntsena munghana la fanelaka,
Kambe nkarhi lowu faneleke wo teka.”
Ku nga humelela yini loko timbilu ta hina ti hi vangela ku bakanya xitsundzuxo lexinene ni ku anakanyisisa loku kongomeke? Mimbuyelo yi nga va ya khombo. Tsundzuka, Bibele ya hi tsundzuxa
‘U Tshovela Lexi U Byaleke Xona’
Xiya leswi humeleleke eka Jacqueline. Nkulu u n’wi tsundzuxile hi xinghana lexi a a xi vumba ni jaha leri a ri nga ri ebandlheni ra Vukriste. Kambe hi ku va a vona onge makwerhu a a rindza ngopfu, u tisive tindleve a nga swi yingisi swibumabumelo leswi sekeriweke eBibeleni. Loko a languta vonelo ra yena n’wini, endzhaku u pfumerile, “Munhu u vona leswi a lavaka ku swi vona hayi leswi Yehova a swi vonaka ni ku swi vula.” Jaha ri sungule ku dyondza Bibele ivi eku heteleleni ri khuvuriwa. Hi tin’hweti tinharhu, va tekanile.
Swirhalanganya swi kule hi ku hatlisa swinene. Kahle-kahle, va sungule hi ku ya eku tlangeleni ka masiku ya vuntshwa ya vukati (honeymoon)! Mikhuva leyi nga tsakisiki leyi Jacqueline a nga yi xiyangiki kumbe leyi a yi honiseke sweswi yi humelerile. A a lorha hi vukati lebyi tsakeke lebyi nga ni ku twanana, kambe, hi laha ku solekaka, leswi hambaneke swi tikombe swi ri ntiyiso. Nuna wa yena u tsemiwile ivi a n’wi siya ni swihlangi swimbirhi. Sweswi, a nga hlangavetani ni mintshikilelo ya ikhonomi ya mafambiselo lama onhakaka ntsena kambe ni mphikamakaneta yo kurisa swihlangi swimbirhi, a khathalela swilaveko swa swona swa miri ni swa mintlhaveko. Xana Jacqueline u dyondze yini hi ntokoto lowu wo vavisa ke? “Ku yingisa,” ku vula yena. “Hambi leswi xitsundzuxo xi tikombeke xi nonon’hwa kumbe xi nga ha vona-kaka xi nga antswi eka wena, u fanele ku xi teka tanihi lexi humaka eka Yehova naswona u fanele ku xi yingisela hi xitalo.”—Vagalatiya 6:7; Psalma 86:11.
Xiya xikombiso xin’wana. Maritza u hlangane ni nuna wakwe wa nkarhi lowu taka entirhweni. Nuna wa kona u n’wi kombe swilo leswi a a nga swi tivi emisaveni—kutani a swi tikombanga swi bihile eka yena [Maritza]. Nuna a a dyondzekile, a ri na mahanyelo lamanene, naswona a a vulavula hi vutlhari etimhakeni to tala. Hambi leswi [Maritza] a nyikiweke switsundzuxo swo tala swa MatsaIwa, a swi nga dzikangi. A a n’wi ‘rhandza ngopfu.’
Hi ku anghwetla minhlangano ya Vukriste yi hundzuke ya ntolovelo eka Maritza, hayi ku tiphina hi madyambu lama tsakisaka ni munghana wakwe la hungataka. Va nga si tekana, u tshembise leswaku a nga ka a nga n’wi kavanyeti eka minhlangano ya Vukriste, kutani a swi ri tano. Kambe, hakantsongontsongo u tikume a khomiwe hi timhaka tin’wana lerova mintirho yakwe ya swa moya a yi vekeriwa etlhelo, kutani u ve la nga ha chivirikiki.
Ku vuriwa yini hi mabulo lawaya yo hungata? Ya herile hakantsongo-ntsongo, kutani eku heteleleni nuna wakwe u n’wi tshikile, a n’wi siya ni vana va mune ku suka eka wa malembe ya mune ku ya eka kaye hi vukhale. Ku chava ku siye Maritza a karhele, kutani endzhaku ka malembe manharhu hi kona a titweke a ri na ku rhula ko ringana ku kambisisa leswi humeleleke ni leswi a a ta swi endla hi vutomi bya yena. A a tshamela ku tibyela a ku: “Ku hanya i ku xaniseka.” Kambe swoleswo a swi n’wi anerisanga hikuva a a tsundzuka malembe lawa a a tsakile ha wona, loko a tsakerile ni rimoyana ro hola eka ngohe yakwe loko a ri evutirhelini bya nsimu, a avelana ni van’wana mahungu lamanene ya Mfumo.
“Oho, maxangu ni tingana letonghasi leswi ingi ndzi swi papalatile loko ngi ndzi yingisile!” ku vula Maritza. Hikwalaho ka vanghana lava nghenaka xikolo ni vana va yena, nakambe u hlangane ni Timbhoni ta Yehova. Ku tsakela kakwe ka ntiyiso ni rirhandzu ra yena ra Yehova swi pfuxetiwile, kutani sweswi yena ni vana vakwe va hiseka entirhweni wa Yena. Sweswi Maritza u hlamusela hi mbilu hinkwayo: “Dyondza ku amukela xitsundzuxo lexi Yehova a xi nyikelaka ivi u tiva leswaku Yehova u tirhisa vanhu lava tolovelekeke ku tivisa ku rhandza ka yena.” Tanihi laha Yesu Kriste a vuleke ha kona: “Tivoneleni hi laha mi yingisaka ha kona.” (Luka 8:18) Ina, yima, languta ivi u yingisela!
Languta hinkwako enkarhini wa nhlangano lowu landzelaka eHolweni ya Mfumo. Handle ko kanakana u ta vona mimpatswa yo tala ya Vukriste leyi tsakeke naswona u ta xiya ku swi tsakela ka vona ku avelana nkarhi ni mintokoto. Hi tlhelo rin’wana, u nga ha vona van’wana lava nga kwalaho va ri voxe hikuva va ri ni vanghana lava nga pfumeriki. Oho, va navela onge vanuna va vona kumbe vasati va vona ingi va ri na vona! Hakanyingi va fanele ku tsutsumela ekaya hi ku hatlisa endzhaku ka nhlangano naswona va fanele ku kayela mabulu lama akaka ni ku tolovelana ni vapfumeri-kulobye. Xana u rhandza ku tiveka ekhombyeni ro tikuma u ri eka swiyimo leswi fanaka hikwalaho ko honisa xitsundzuxo xo ‘teka ntsena eHosini’? Ku ri na sweswo, i vutlhari swonghasi ku landzela swiletelo swa Yehova ivi hi mukhuva wolowo u papalata mimbuyelo yo vavisa!—Psalma 119:9; Swivuriso 28:26.
Tshemba Yehova
‘Kambe,’ u nga ha vula, ‘a ndzi kumi munhu ebandlheni. Ku na vanhu vantsongo va tintangha ta mina.’ Swoleswo ku nga ha va ntiyiso. Kambe wa tiyiseka leswaku Yehova u lava leswaku u tsaka? ‘Yehova u tikarhatela wena.’ (1 Petro 5:6, 7) Xana wa xi tsundzuka xivuriso lexi nge: “Nsati wa ku anakanya i nyiko ya Yehova”? (Swivuriso 19:14) Kutani ke, hikwalaho ka yini u nga nghenisi mhaka ya vukati exikhongelweni?—Vafilipiya 4:6, 7.
Xana wa n’wi tsundzuka Ana ni ku navela ka yena ko kuma n’wana? U endle yini? U kombele Yehova swi suka embilwini, a n’wi tshemba hi laha ku heleleke. Kutani a veka timhaka emavokweni ya Yena. Hi nkarhi lowu faneleke, u kume nhlamulo leyi hlama-risaka ya xikhongelo xakwe—ku velekiwa ka n’wana wa jaha.—1 Samuel 1:9-11, 18-20; Psalma 62:8.
Hambi loko ku nga ha va ni vanhu vantsongo va tintangha ta wena ebandlheni ra ka n’wina, ku vuriwa yini hi le tinhlengeletanweni ta xifundza ni mintsombano ya muganga? Hi va kona eka minhlangano yo tano hi swivangelo swa moya. Kambe lava va nyikelaka mintirho ya vona yo pfuneta eminkarhini yo tano va ni ku aneriseka ka ku tirhela van’wana ni ku hlangana ni vamakwerhu va xinuna ni va xisati lava tirhelaka Yehova hi moya hinkwawo. Kutani eka minkarhi yo tano, ku na ku tshemba ka leswaku u ta hlangana ni munghana wa wena wa nkarhi lowu taka evuton’wini.
Kambe hambi loko wo ka u nga kumi munghana la faneleke wa Vukriste sweswi, hi xikhongelo tshemba Yehova ku ku pfuna ku hanya vutomi lebyinene tanihi munhu la titshameleke yexe. Kutani loko u nga si teka kumbe ku tekiwa, hlakulela timfanelo ni vuswikoti lebyi nga ta ku endla nuna ni tatana lonene kumbe nsati ni manana lonene. (Vagalatiya 5:22, 23) Vo tala va pfuniwile ku endla swoleswo hi ku nghenela vutirheli bya nkarhi hinkwawo tanihi maphayona. Mawaku ndlela yo antswa swonghasi yo tirhisa nkarhi ni mintamu ya wena!
Loko u lava munghana evuton’wini, kutani ke, u ta sungula kwihi xana? Onge ku nga va exikarhi ka vagandzeri-kuloni va Yehova, lava nga ni tipakani leti u nga na tona evuton’wini ni lava va hisekelaka ku n’wi tirhela hi laha ku nga heriki. (2 Timotiya 2:22) Kutani loko Yehova a ku katekisa hi munghana loyi a chavaka Xikwembu evuton’wini, onge vukati bya wena byi nga va lebyi xiximaka Xikwembu xa hina xa rirhandzu.
[Rito leri tshahiweke eka tluka 29]
“Oho, maxangu ni tingana letonghasi leswi ingi ndzi swi papalatile loko ngi ndzi yingisile!”