Tinhla Ta Bibele Psalma 73 ku ya eka 106
“Nkhensa Yehova”—Ha Yini?
I mani eka hina la nga pfumalaka ku nkhensa loko hi ehleketa hi hinkwaswo leswi Yehova a swi endleke, a swi endlaka ni leswi a nga ta hi endlela swona? Hakunene, timbilu ta hina ti fanela ku hi susumetela ku nkhensa Xikwembu xa hina. Leswaku hi na xivangelo lexinene xo nkhensa Yehova swi kandziyisisiwe kahle eka Tibuku Tinharhu na Mune wa TipisaIma. Tanihi leswi sweswi hi xiyaka Psalma 73 ku ya eka 106, tivutise, ‘I swivangelo swihi leswi mina hi ndzexe ndzi nga na swona swo nkhensa Yehova?’
U Nga Naveli Vabihi
Hlaya Psalma 73 ku ya eka 77. Leti ti tsariwe hi Asaf, kahle-kahle ku katsa ni vana vakwe. Asaf u vula leswaku u navele vabihi—ku kondza a twisisa. (Psalma 73) Endzhaku ku lovisiwa ka Yerusalema ku twarisiwile. (Psalma 74) Masalandzhaku ku kumeka marito yo nkhensa eka Xikwembu lexi “tšhav̌ekaka,” ya landzeriwa hi xikhongelo eka “Šikwembu le’ši nga le’škulu” ku tsundzuka vanhu va xona lava nge khombyeni.—Psalma 75-77.
◆ 73:24—Yehova u amukele mupisalema eku “kwetsimeni” kwihi?
Ku kondza loko mupisalema a tlangele leswaku ‘ku tshinelela Xikwembu, a ku ri rifuwo eka yena,’ u vone onge lavo biha a va antswa ku tlula lavo lulama. (Psalma 73:2-12, 28) Ku pfumelela ‘xitsundzuxo’ xa Xikwembu xi n’wi kongomisa ku endle leswaku a amukela ku ‘kwetsima,’ hi leswaku, ku nkhensiwa hi Yehova, vuxaka lebyi katekisiweke hi Yena.
◆ 76:6—Xana “v̌akhanḍiyi” ni “mahantši” a va ‘etlele’ hi ndlela yihi?
Vaisrayele a va dyondzisiwe ku tshembela eka Yehova ematshan’wini ya tihanci ni makalechi. (Psalma 20:7; Swivuriso 21:31) A va nga ri na xivangelo xo chava tihanci ni makalechi lama nga ni tihwevo ya valala va vona, hikuva Yehova a a ta heta matimba ya valala va vona, a va ‘etlerisa.’ Laha nhlamuselo i “v̌urongo le’byi nga heriki”—rifu ha roxe. (Yeremia 51:39) Leswi swi fanele ku va xitsundzuxo eka varhangeri va misava namuntlha lava tshembaka matlhari ya vona.—Psalma 76:12.
Dyondzo eka Hina: Psalma 75 yi khome xitsundzuxo xa ku Iwisana ni ku tikurisa loko yi ku, “Mi nga tlakusi tinhloko.” (Ndzimana 5Ps 75) Nhloko a ku ri mfungho wa ntamu ni matimba. (Deuteronoma 33:17) Ku tlakusa nhloko ya munhu a ku ri ku hanya hi ku tikurisa. Mupisalema laha u tsundzuxa lavo homboloka hayi ku tshembela mimoya yo tikukumuxa ehenhleni ka xiyimo xa vona xa matimba lexi vonakaka xi sirheletekile, hikuva ‘matimba hinkwawo ya lavo biha ma ta wisiwa’ hi Yehova. (Psalma 75:10) Ku tiva leswi swi khutaza malandza ya Xikwembu ku tshama ya tshembekile eka xona ku nga khathariseki ku andza loku vonakaka ka lavo homboloka.—Ringanisa Psalma 144:11 -15a.
Yingisa “Muungameri L’a Tlakukeke”
Hlaya Psalma 78 ku ya eka 83. Pisalema ya Asaf yi ya emahlweni. Tidyondzo ta matimu ya Israyele ti hlayiwile nakambe. (Psalma 78) Kutani nhlomulo wa tempele wu twarisiwile, wu landziwa hi xikhongelo xa ku pfuxetiwa ka Israyele. (Psalma 79, 80) Endzhaku ka risimu leri kombisaka ku ntshunxiwa hi Xikwembu ni ku khongotela vanhu va xona ku xi yingisa, ku na swikombelo eka Yehova leswaku a tisa ku avanyisa ehenhla ka vaavanyisi lava onhakeke ni le henhla ka valala va Israyele.—Psalma 81-83.
◆ 82:1—Xikwembu xi avanyisa “e šikari ka ŝikwembu” hi ndlela yihi?
Kahle-kahle, “šikwembu” a ku ri vaavanyisi va Israyele. A va vuriwa swikwembu hikuva a va ri ni matimba eku avanyiseni ka mfumo. Yehova, tanihi Muavanyisi Lonkulu,a a ri na mfanelo ya le henhla yo nghena exikarhi ka vaavanyisi vo tano leswaku a va tshinyela ku hluleka ku avanyisa ku ya hi nawu wa yena.—Esaya 33:22; Psalma 82:2-4.
◆ 83:9-15—Xana ku tirihisela a ku ri nsusumeto wa mupisalema?
E-e. A a khongela eka Xikwembu ku tisa ku avanyisa ehenhla ka lava “v̌engaka” Yehova. (Ndzimana 2 Ps 83) Tinxaka tin’wana xisweswo a ti ta dyondza leswaku Xikwembu lexi vito ra xona ku nga Yehova hakunene xi “Tlakukile henhla ka misav̌a hikwayo.” (Ndzimana 18Ps 83) Ku kombisiwa loku ka matimba a ku ta vanga ku kurisiwa ka vito ra Xikwembu, Yehova, emisaveni hinkwayo.
Dyondzo eka Hina: Leswaku Yehova u hakela lava va n’wi yingisaka hi laha ku fuweke swi kombisiwile hi nhlamuselo ya “mav̌ele la’manene.” (Psalma 81:16) Laha rito “la’manene” ri tirhisiwe hi ku fanekisela ku vula swo antswa. (Ringanisa Psalma 63:5.) Loko Vaisrayele a va ‘yingisile rito ra Yehova,’ ingi a va katekisile hi “mav̌ele lamanene”—yo antswa, swilo leswinene ngopfu. (Psalma 81:11; Deuteronoma 32:13, 14) Hi laha ku fanaka, loko hi ‘yingisa rito ra Yehova,’ u ta hi katekisa hi laha ku fuweke.—Swivuriso 10:22.
Ku Tshinelela Xikwembu
Hlaya Psalma 84 ku ya eka 89. Mupisalema u komba ku navela yindlu ya Xikwembu. (Psalma 84) Masalandzhaku, vabohiwa lava tlherisiweke va kombela leswaku vukari bya Xikwembu byi susiwa. (Psalma 85) Davhida u khongelela ku leteriwa ni ku sirheletiwa, a tshemba leswaku Yehova u ta n’wi hlamula. (Psalma 86) Risimu ra lava ‘velekiweke eSiyoni’ ri landzeriwa hi xikombelo xa munhu la nge khombyeni. (Psalma 87, 88) Kutani ku ta pisalema leyi tlakusaka tintswalo ta Yehova hi laha ti kombisiweke ha kona eka ntwanano wa Davhida.—Psalma 89.
◆ 84:3—Ha yini a vula tinyanyana?
Mupisalema, ntukulu wa Kora wa Mulevhi, u navele ku va “e ndlwini” ya Yehova. (Tindzimana 1, 2Ps 84) Kambe a ku ri na makume ya magidi ya Valevhi. I kan’we ntsena eka hafu ya lembe rin’wana ni rin’wana laha ntlawa wa Valevhi a wu ta averiwa ku tirha vhiki etabernakeleni. Hi laha ku hambaneke, hambi ku ri tinyanyana letintsongo a ti ri na kaya ra nkarhi hinkwawo exikwetsimisisweni hi ku tiakela swisaka kwalaho. I ntsako wonghasi lowu mupisalema a a ta va na wona wo nkhensa Yehova hi ku fanana hi ku tshama nkarhi hinkwawo endlwini ya Yehova!
◆ 89:49—A ku ri yini “tintšalo” leti?
Xiga lexi nge “tintšwalo” xi kombetela eka ntwanano wa Mfumo ni swivumbeko hinkwaswo swa wona. Eminkarhini ya ku nonon’hwa, a swi fanela eka Vaisrayele ku yisa switshembiso leswi eka mianakanyo ya Yehova, hayi hi mhaka ya leswi a va kanakana ntwanano, kambe hi ndlela yo kombela eka Xikwembu exisekelweni xa xona.
Dyondzo eka Hina: Psalma 85 yi kandziyisa leswi fanelaka ku hi naverisa mafambiselo lamantshwa ya Xikwembu ya swilo. Ku hlamusela loku komeke ku endliwile ehenhleni ka mikateko ya swa nyama ntsena. (Ndzimana 12Ps 85) Ku kandziyisa lokukulu ku vekiwe eka mikateko ya swa moya: vunene, ntiyiso, ku lulama ni ku rhula. (Tindzimana 10-13Ps 85) Yehova a nga khutazi ku navela rifuwo kambe u komba leswaku mikateko ya swa moya ya mafambiselo lamantshwa ya fanele ku va matimba lama susumetaka eka hina.
‘Yehova Wa Fuma!’
Hlaya Psalma 90 ku ya eka 100. Muxe u hambanisa ku nga heli ka Xikwembu ni ku koma ka vutomi bya munhu, ivi a tlakusa Yehova tanihi xihlovo xa hina xa nsirhelelo. (Psalma 90, 91) Timfanelo letikulu ta Yehova ti dzunisiwile, naswona tipisalema leti yaka emahlweni ti tlakusa matimba ya Xikwembu, vunene ni ku lulama kun’we ni nhloko-mhaka ya Mfumo.—Psalma 92-100.
◆ 90:10—Xana Muxe a nga hanyanga malembe yo tlula 80 ke?
Muxe, loyi a hanyeke malembe ya 120, a a nga faniseli na vanhu van’wana. Eka rixaka leri nga riki na ripfumelo leri humeke aEgipta, vanhu lava hlayiweke “e ku sungula hi v̌a malembe ya 20, ni lav̌a tlulaka” a va ta fa exikarhi ka malembe ya 40, eka malembe lama vuriweke hi Muxe. (Tinhlayo 14:29-34) Nhlamuselo ya leswaku enkarhini wa rifu ra Muxe “mahlo ya yena ma nga ṭananga, ni matimba ya yena ma nga helanga” yi komba leswaku a a ri ni matimba lama tiyisaka ya Xikwembu.—Deuteronoma 34:7.
◆ 95:3—Yehova i “Hosi le’yikulu le’yi tlulaka ŝikwembu hikwaŝo” hi ndlela yihi?
Tanihi Hosi ya Misava Hinkwayo, Yehova hi la tlakukeke naswona i Hosi ehenhla ka swikwembu hinkwaswo swa vunwa hikuva u le henhla swinene eka swona. Hi ku olova ku hava ku ringana exikarhi ka Yehova Xikwembu ni tintsumi tihi na tihi kumbe nchumu wun’wana lowu van’wana va nga wu gandzelaka, ku katsa swikwembu leswi nga riki kona swa vunwa.
Dyondzo eka Hina: Psalma 91 yi tlakusa xivangelo xin’wana lexi hi nga na xona xa ku nkhensa Yehova—‘xihundla xa La-nge-henhla-henhla.’ (Ndzimana 1Ps 91) I ndhawu ya nsirhelelo wa moya, ya ku sirheletiwa eka ku vaviseka ka moya, eka lava va hetisisaka swilaveko leswi vekiweke eka Psalma leyi. I ‘xihundla’ hi leswi xi nga tiviwiki eka vanhu va misava, lava pfumalaka xivono xa moya. Mhaka ya leswaku i ndhawu ya xihundla ya “Loyi a nga henhla-henhla” yi komba leswaku hi loko hi tlakusa tlhelo ra Yehova ra mphikamakaneta ya vuhosi bya misava hinkwayo ntsena laha hi nga ta kuma nsirhelelo kwalaho.
“Ḍunisani Yehova!”
Hlaya Psalma 101 ku ya eka 106. Laha Davhida u hlamusela mukhuva wakwe wo lawula timhaka ta tiko. (Psalma 101) Munhu la nge khombyeni u khongela eka Yehova ku “pfuša Sion.” (Psalma 102) Marito yo “nkhensa Yehova” lama landzelaka eka tipisalema ya yisa mianakanyo eka musa wa Xikwembu, vukulu ni mintirho yo tumbuluxa. Nakambe, lexi i xo sungula xa swiendlakalo swa ku tlula 20 eka Psalma xa xiga lexi nge, “Nkhensa Yehova!” (Tipsalma 103, 104) Eku heteleleni, tipisalema timbirhi ta matimu ti nkhensa Yehova hikwalaho ka swiendlo swakwe mayelana ni vanhu va yena.—Psalma 105, 106.
◆ 102:25—I mani a ‘andlaleke masungulo ya misava’?
Mupisalema a a vulavula hi Xikwembu, kambe muapostola Pawulo u tirhise marito lawa eka Yesu Kriste. (Vaheveru 1:10, 11) Hi laha ya humelelaka ha kona, marito lama nakambe ya tirha eka Yesu, hikuva u tirhe tanihi Muyimeri wa Yehova eku vumbeni ka misava. (Vakolosa 1:15, 16) Kutani Yesu, na yena a nga vuriwa a ri la ‘andlaleke masungulo ya misava.’
◆ 103:14—Xana “leŝi hi endliweke ha ŝona” swi vula yini?
Rito leri hundzuluxeriweke laha va ku “leŝi hi endliweke ha ŝona” ri fambelana ni riendli “ku v̌umba” leri tirhisiweke eka Genesa 2:7, ni le ka riviti “muv̌umbi,” leri tirhisiweke ri ri leri vulaka munhu loyi a vumbaka misava. (Esaya 29:16; Yeremia 18:2-6) Kutani mupisalema u hi tsundzuxa leswaku Yehova, Muvumbi Lonkulu, u hi khoma hi musa, hi ku tiva leswaku ha fayeka tanihi swibya swa misava.—Ringanisa 2 Vakorinto 4:7.
◆ 104:4—Yehova u’endle tintsumi ta yena mimoya’ hi ndlela yihi?
Tanihi leswi tintsumi ana se ti nga swivumbiwa swa moya, leswi swi nga ka swi nga kombeteli eka mimiri ya tona ya moya. Hambi swi ri tano, rito leri nge “moya” (spirit), nakambe ri nga vula “moya” (wind) kumbe “ntamu wa vutomi.” Xisweswo Xikwembu xi nga tirhisa tintsumi ta xona tanihi minsusumeto ya matimba ku endla ku rhandza ka xona. Nakambe ti nga tirhisiwa tanihi vayimeri va ku avanyisa—tanihi “malangav̌i ya nḍilo.” Swi tlhela swi tiyisa nhlana eka Vakriste ku tiva leswaku ntirho wa vona wo chumayela wu seketeriwa hi swivumbiwa swo tano swa tintsumi ta matimba.—Ringanisa Nhlavutelo 14:6, 7.
Dyondzo eka Hina: Psalma 106 yi hi pfuna ku tlangela leswaku vatiarisi Kora, Datan na Abiram va navele xiyimo xa Muxe tanihi mulawuri wa tiko ra Xikwembu. (Psalma 106:16; Tinhlayo 16:2-11) Eku heteleleni, mutiarisi u pfotlosiwile loko “nḍilo wu pfura” exikarhi ka vaxandzuki. (Psalma 106:18) Entiyisweni makhombo yo tikurisa ni ku navela ya kombisiwile laha. Ku sola malandza lama hlawuriweke ya Yehova namuntlha hi laha ku fanaka ku nga tisa vukari bya yena.—Vaheveru 13:17; Yuda 4, 8, 11.
Hakunene, Yehova u hi nyikile swo tala leswi hi faneleke ku swi tlangela. Loko hi xiya mikateko hinkwayo leyi a hi chululeleke yona, xana a hi fanelanga ku endla tanihi laha mupisalema a khutazeke ha kona, “moya wa nga, nkhensa Yehova”?—Psalma 103:1.