Xana Lava Feke Va Hanya? Leswi Xikwembu Xi Vulaka Swona

XIHAHA-MPFHUKA xo vevuka xi suke emutini wa la Afrika Dzonga xi hahela eka timayele leti nga vaka 250 (400 km). Endzeni ka xona a ku ri ni muhahisi ni n’wana wakwe lontsongo wa xisati, wa malembe ya 12. Loko va ringete ku jitama hi xihatla, xihahampfhuka xi wile, xi va dlaya hinkwavo.

Betty, nsati ni manana wa tsundzuka: “Yehova Xikwembu hi yena ntsena a tiveke ku xaniseka ni ku lahlekeriwa ka mina, kun’we ni ku nonon’hwa loku a ndzi fanele ku kongomana na kona.” U swi kotise ku yini? “Ndzi khongelele xivindzi ni matimba nkarhi na nkarhi na hi ku phindha-phindha ku endlela ku tikhoma leswaku ndzi ta pfuna van’wana leswaku na vona va kongomana na swona.” Nakambe Betty u kume ku chavelela lokukulu eka leswi Xikwembu xi vulaka swona ehenhleni ka xiyimo xa lava feke ni ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi.

I yini leswi Xikwembu xi vulaka swona ehenhleni ka lava feke? Bibele ya hlamula: “V̌afi a v̌a tiv̌i ntšhumu.” (Eklesiasta 9:5) Kutani lava feke a va twi nchumu. Swi olovisa sweswo. Manuku ha yini vanhu vo tala va pfumela leswi hambaneke? Hikuva va kanganyisiwile hi vuxisi lebyikulu ni bya khale emisaveni hinkwayo!

Vukanganyisi Bya Misava Hinkwayo

Hinkwaswo swi sunguriwe hi vunwa byo rhanga lebyi tshameke byi vuriwa. Mhaka ya vurunguri ebukwini ya Bibele ya Genesa yi nyika vuxokoxoko. Yi ri: “Kambe loko yi ri mihandzu ya murhi wo tivisa swo saseka ni swo biha u nga tshuki u yi dya, hikuva siku u yi dyaka u ta fa hakunene.” (Genesa 2:17, NW.) Yoloye a a ri Yehova Xikwembu a vulavula ni wanuna wo sungula, Adamu. Kutani ke, ringanisa leswi na Genesa 3:1-4, laha Sathana, loko a vulavula hi ku tirhisa nyoka, a kanganyiseke Evha ku xandzukela Xikwembu, a ku: “Mi nga ka mi nga fi hakunene.” Kutani Sathana u kanete leswi Xikwembu xi swi vuleke. Kwalaho u vule vunwa byo rhanga, a va “tata wa mavunwa.”—Yohane 8:44; Nhlavutelo 12:9.

Kambe Adamu na Evha va file, naswona timiliyoni ta van’wana lava nga hlayekiki ti file. Xana muhembi Sathana u swi hundzurise ku yini sweswo? Hi ku byala mianakanyo endzhakunyana ya leswaku, hambi loko miri wu fa, ku na nchumu lowu hanyaka wu ya emahlweni. Leswi hi ku hatlisa swi ve dyondzo ya vukhongeri bya khale naswona swi nghenisiwile eka filosofi ya Xigriki. Hambi swi ri tano, ku pfumela eka moya lowu nga fiki ku funengete misava hinkwayo. Naswona eka lavo tala lava pfumelaka leswaku varhandziwa va vona lava feke va hanya kun’wana, leswi kumbexana i mianakanyo leyi chavelelaka. Hambi swi ri tano, xivutiso xa nkoka hi lexi: Xana i ntiyiso?

Xana Moya Wa Wena A Wu Fi?

Rito leri nge “la nga riki na ku fa” ri humelela makhamba manharhu eBibeleni, hinkwako laha ri humelelaka kona hi le ka Matsalwa ya Xigriki ya Vukriste. Nkambisiso wa ku tirhisiwa ka rona wu endla leswaku ku twisiseka nchumu wun’we: Munhu a hi loyi a nga fiki hi ndzhaka.

Hi xikombiso, xiya marito ya muapostola Pawulo eka 1 Timotiya 6:15, 16 laha a hlamuselaka Yesu Kriste tanihi “Hosi ya tihosi ni Mufumi wa vafumi, hi yena ntsena la nga riki na ku fa.” Kutani Yesu u hambanisa ku yini ni “tihosi” ni “vafumi” van’wana hinkwavo? A nga fi; vona va fa.

I ntiyiso, ku nga fi ku tshembisiwe valandzeri lavaya va Kriste lava rhamberiweke ku fuma na yena ematilweni. (1 Petro 1:3, 4) Xisweswo, eka 1 Vakorinto 15:53, 54, ha hlaya: “Leswi faka swi fanele ku funengela leswi nga fiki. Kutani loko . . . leswi faka swi ta va swi funengele leswi nga fiki, hi kona rito leri tsariweke ri nga ta hetiseka, leri nga te: Rifu ri mitiwile, ri hluriwele makumu.” Kambe xiya leswaku leswi nga fiki swi ‘funengetiwile.’ I hakelo ya Vakriste lava tshembekaka, lava hlawuriweke. A hi nchumu lowu vanhu hinkwavo va wu kumaka hi ndzhaka.

Nakambe, Bibele a yi vuli leswaku munhu u ni moya kumbe u wu nyikiwile. Kambe ke, yi ri: “Kutani Yehova Šikwembu a v̌umba munhu hi nṭhuri wa misav̌a, a huhutela e tinhompfini ta yena e ku hefemula ka v̌utomi, ka v̌a loko munhu a endliwe šivumbiwa le’ši hanyaka.” (Genesa 2:7; ringanisa 1 Vakorinto 15:45.) Ku va xanchumu ku hambanile swinene ni ku va ni xanchumu. Ku hava munhu loyi a nga kanetaka mhaka ya leswaku ku va mbyana ku hambanile ni ku va ni mbyana! Hi ku fanana, ku va moya a swi fani ni ku va ni moya.

Leswaku a hi vanhu hinkwavo lava amukelaka nyiko ya ku nga fi swi le rivaleni eka tinhlamuselo to tala ta Bibele ta ku fa ka moya. Hi xikombiso: “Moya lowu dyohaka, hi wona lowu nga ta fa.” (Ezekiel 18:4, 20) “Kutani [moya wun’wana ni wun’wana lowu nga] yingisiki Muprofeta yoloyi, [wu] ta susiwa etikweni.”—Mintirho 3:23.

Leswi hi nga hava mimoya leyi nga fiki, ku humelela yini loko hi fa? Ha ‘etlela,’ hikuva hikwalaho ka gandzelo ra Kriste ra nkutsulo ku ni ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi. (1 Vakorinto 15:22) Loko Lazaro a file Yesu u te: “Ndzi ya n’wi pfuxa evurhongweni.” Manuku u hlamuserile a ku: “Lazaro u file.” (Yohane 11:11-14) Nakambe Pawulo u vulavule hi lava “va tietleleleke.” (1 Vatesalonika 4:13, 14; 1 Vakorinto 15:20) Manuku ke, kavula, loko lava feke va etlele . . .

Xana Ku Ta Va Ni Ku Xalamuka?

Xiyisisa xivono lexi xo hlamarisa: Ntshungu wu hlengeletiwa emahlweni ka baku eBetaniya ekusuhi na Yerusalema. Yesu u kwalaho kun’we na Mariya na Marta vamakwavo va Lazaro va xisati, loyi a ha ku faka ku nga ri khale ni loyi miri wakwe wu latiweke ebakweni leri funengetiweke hi ribye. “Susani ribye,” ku lerisa Yesu. Marta wa ala a ku: “Kambe Hosi, sweswi ku fanele ku va ni ku nun’hwa, hikuva u ni mune wa masiku a file.” Kambe endzhaku ka xikhongelo xo koma Yesu wa huwelela a ku: “Lazaro, humela ehandle!” Kutani munhu Lazaro a humela handle! (Yohane 11:38-44) Xana u nga anakanya ku hlamala ni ntsako wa ntshungu—ngopfu-ngopfu ka Mariya na Marta?

Loko a ku ri leswaku Lazaro a a hanya emasikwini wolawo ya mune, xana ingi a nga swi boxelanga un’wana ni un’wana? Kambe ku hava rhekhodo ya leswaku u vulavule hi ntokoto wihi na wihi lowu a veke na wona loko a file, naswona loko yi tiyisa sweswo ku ya emahlweni, Bibele yi ri, “V̌afi a v̌a tiv̌i nṭšhumu.”—Eklesiasta 9:5.

Mhaka ya Lazaro a yi nga ri ya nkoka. Exivandleni lexi vuriwaka Nayini, Yesu u hlangane ni vanhu lava va humaka va rhwele bokisi ra mufi wa wajaha loyi a a ri kusuhi ni ku lahliwa. Yesu u te: “Jaha, ndzi ri ka wena: Pfuka!” Kutani ku humelela yini? “Kutani mufi a pfuka a tshama, a sungula ku vulavula.” (Luka 7:11-17) Kambe ke, laha nakambe, xana jaha leri ri vule swo karhi ehenhleni ka xivandla lexi vanhu va yaka eka xona eku feni? Doo, hikuva entiyisweni a a tiferile.

Yesu, Pawulo, Petro, Eliya na Elixa hinkwavo va pfuxe vanhu lava feke. Ku hava ni un’we wa lava va tshameke va fa loyi a phofuleke rito ehenhleni ka vutomi endzhaku ka rifu.

Masingita lawa yo hlamarisa ya nyika ku twisiseka ka ndlela yin’we ntsena ya leswaku vunyingi bya lava feke byi nga tlhela byi hanya—hi ku pfuxeriwa evuton’wini emisaveni ehansi ka Mfumo wa Xikwembu. Ku vule Yesu a ku: “Mi nga hlamaleni hi mhaka leyi; hikuva nkarhi wa ta lowu hinkwavo lava nge masirheni va nga ta twa rito ra [mina]; kutani va ta huma.” (Yohane 5:28, 29) Wolowo wu ta va ntokoto lowu tsakisaka swinene eka lava va nga ni lunghelo ro hanya ehansi ka ndzawulo wa Mfumo wa Kriste wa gidi ra malembe, lowu sweswi wu nga kusuhi swinene. (Nhlavutelo 20:4, 6) Ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi hi woxe wu komba leswaku lava feke va nga ka va nga vi lava hanyaka. Leswaku vanhu va ta pfuxiwa eku feni, kona va fanele ku rhanga hi ku va lava nga hava vutomi.

Van’wana Va Nga Ha Vutisa Va Ku . . .

Ku vuriwa yini hi mavulavulelo ya mimoya ni man’wana ya leswaku va amukela marungula eka lava feke? Xana leswi a swi kombisi leswaku lava feke va hanya? E-e. Sathana u tlharihe ngopfu, i mukanganyisi-nkulu loyi hakanyingi “a tiendlaka ntsumi ya ku vonakala.” (2 Vakorinto 11:14, The New English Bible) Yena ni mademona yakwe va nga swi kota, naswona hakanyingi va swi endla, ku tihundzula mimoya ya vanhu lava feke! Kutani ke, nawu wa Yehova eka Israyele wu hlamusele khwatsi wu ku: “Un’wana ni un’wana la tihlanganisaka ni vangoma . . . kumbe un’wana ni un’wana la vutisaka lava feke . . . wa yila eka Yehova.” (Deuteronoma 18:10-12, NW.) Nakambe Yehova u vula leswaku lava va endlaka vungoma “va nga ka va nga vi na ku averiwa eku fumeni ka Xikwembu” kambe va ta herisiwa.—Vagalatiya 5:19-21; Nhlavutelo 21:8.a

Ku vuriwa yini hi lava va vulaka leswaku va tshama va titivala? Xana sweswo a swi kombi swona leswaku ku hefemula kumbe moya swi sukela miri eku feni? George Gallup, Jr., U.S. muhlawuri wa mianakanyo ya vanhu, u kambisise mhaka leyi ivi a humesa vuyelo eka Adventures in Immortality. Madokodela ni tintlhari lava ku vulavurisiwaneke na vona a va nga tiyiseki ehenhleni ka ku tiyiseka ka timhaka ta ku tshama va titivala. Ku vule Maryland mutivi wa swivumbeko a ku: “Leyi i mintokoto ya mianakanyo eka xivumbeko lexi hundzeletaka xa ntivo-mianakanyo . . . Byongo i xirho lexi rharhanganeke naswona xi nga kanganyisa swinene loko u nga xi tirhisi kahle—vona mintokoto ya mahlungu lama nga ni mijamujamu.” Mutivi wa miehleketo wa Ohio u ri: “Swiviko leswi i swivono swa mihahamu kumbe mijamujamu.” Ntlhari ya le Michigan yi ri: “Leyi i mihahamu leyi vangiwaka hi ku rhurhumela.”

Gallup u fike eka makumu ya leswaku timhaka ta ku pona ri lo hosi! ti hava “ndlela yihi na yihi leyi ti vumbaka leswi nga ha xiyiwaka byi ri vumbhoni bya ku nga fi kumbe vutomi bya le ndzhaku ka rifu ha yona.” Wa engetela: “Swi nga ha va swiendlakalo leswikulu swa le ndzeni leswi tirhisiwaka emianakanyweni hinkwayo ya lava va humeleriwaka hi ku rhurhumela ka miri.” Nakambe u ringanyeta leswaku vaanakanyisisi van’wana va vukhongeri a va ta hlamusela mintokoto yo tano tanihi “xiyenge xa xitirho xa vudemona xo kanganyisa vanhu.” Leswi Yehova Xikwembu a swi vuleke khale ka khaleni swa ha tiyile: “V̌afi a v̌a tiv̌i nṭšhumu.”—Eklesiasta 9:5.

Xana U Fanele Ku Endla Yini?

Tivonele eka mianakanyo kumbe tidyondzo leti sekeriweke eka vunwa byo rhanga bya Sathana—“mi nga ka mi nga fi hakunene.” (Genesa 3:1-5) Amukela leswi Rito ra Xikwembu ri swi dyondzisaka, leswaku loko munhu a fa ‘mianakanyo yakwe ya hela.’ (Psalma 146:4) Nakambe, amukela leswaku vafi lava etleleke va ta pfuka enkarhini wa ndzawulo lowu vangamaka wa Mfumo wa Xikwembu, lowu vanyingi va wu khongelelaka, laha ‘lavo lulama ni lava nga lulamangiki va nga ta pfuka eku feni.’—Mintirho 24:15; Matewu 6:9, 10.

Wansati la vabyaka la boxiweke eku sunguleni ka xihloko xa hina a a tsakile loko a byeriwa leswi Xikwembu xi swi vulaka ehenhleni ka vafi ni le henhleni ka mimoya leyi kanganyisaka ya mademona. U onhe switshungulu ni swilo swin’wana swa vungoma naswona eka masiku ma nga ri mangani u titwe a antswa. Se u pfuna van’wana ku ntshunxeka evugandzerini bya mademona.

Noni leyi lahlekeriweke hi varhandziwa va yona eka xihaha-mpfhuka lexi weke yi khutaziwe hi mianakanyo leyi: Leswi vafi va nga tiviki nchumu, nkarhi wa vona, a wa ha ri kona. Exiyin’weni xa vona va ta xalamuka eka nkarhi lowu tlhandlamaka eparadeyisini ya laha misaveni ehansi ka Mfumo wa Xikwembu! U tsakela ku pfuna van’wana ku tiva leswaku ku nga ri khale “Yehova o ta hlangula mihloti e mimombyeni hikwayo.” (Esaya 25:8) U languta emahlweni eka siku leri, hi ku pfuxiwa ka vafi, vafi vakwe lava rhandzekaka va nga ta hanya.

[Nhlamuselo ya le hansi]