Endla Leswi Tlulaka Ku: “Mi Kufumela, Mi Xurha”
“Loko . . . un’wana wa n’wina a byela [vamakwerhu lava pfumalaka] a ku: ‘Fambani hi ku rhula, mi kufumela, mi xurha,’ kambe a nga va nyikanga leswi lavekaka swa miri wa vona, xana swi pfuna yini sweswo ke? . . . Ku pfumela ku ri koxe, loko ku nga tikombi hi mintirho, ku file.”—YAKOBO 2:15-17.
1. Xana makwerhu un’wana eNigeria u ve la lava- ka ku pfuniwa hi ndlela yihi?
KU HLAYERIWA leswaku Lebechi Okwaraocha u velekiwe emahlweni ka 1880, kutani u le henhla ka dzana ra malembe hi vukhale. U amukele ku gandzela juju tanihi ndzhaka ya vatswari va yena va le Nigeria. Kutani, loko a ri eka va-80, u sungule ku dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehova. U tirhise leswi a a swi dyondzile kutani a khuvuriwa. Xisweswo u ve Mbhoni hi malembe ya kwalomu ka 30. Ku nga ri khale ngopfu, vakulu lava humaka ebandlheni ra yena va endzele yena ni nghamu yakwe ya 72 wa malembe hi vukhale ya muAnglican endzhaku ka mpfula leyikulu ngopfu. Havambirhi ka vona a va nga ri na ntshembo—filoro ya yindlu ya vona leyintsongo leyi fuleriweke hi byanyi a yi ri ehansi ka mati, naswona a va nga ri na maxaka lawa ya nga ta va nyika byetlelo kumbe mpfuno leswaku yi lunghisiwa. Loko a wu ri kwalaho, xana a wu ta va u endle yini? Emahlweni ka ku kuma leswi humeleleke, a hi xiyeni switsundzuxo swin’wana swa Bibele.
2. Hikwalaho ka yini hi tsakela ‘mintirho leyinene’ ke?
2 Yesu Kriste “u tinyiketile hikwalaho ka hina, leswaku a hi, . . . endla vanhu lava tengeke, lava va nga va yena ntsena, ni lava chivirikelaka ku endla leswinene.” (Tito 2:14) Mintirho leyi yi le ku chumayeleni ka Mfumo loku ponisaka vutomi. (Marka 13:10; Nhlavutelo 7:9, 10) Hambi swi ri tano, “leswinene” swa Vukriste swi katsa swo tala ku tlula ku chumayela ka nkoka, hikuva Yakobo makwavo wa Yesu hi manana u hlamusela a ku: “Vukhongeri lebyi tengeke, lebyi nga nyamisiwangiki emahlweni ka Xikwembu Tatana, hi lebyi: Ku endzela lava feriweke hi vatswari, ni ku endzela tinoni emaxangwini ya tona, ni ku tihlayisa leswaku munhu a nga tinyamisi hi swilo swa misava.”—Yakobo 1:27.
3, 4. Xana hi nga dyondza yini eka 1 Timotiya ndzima ya 3-5 ehenhleni ka ‘mintirho leyinene,’ swi yisa eka swivutiso swihi ke?
3 Mabandlha eka lembe xidzana ro sungula a ma katsekile eka tinxaka leti timbirhi to “endla leswinene.” Eka 1 Timotiya ndzima ya 3, endzhaku ko longoloxa timfanelo ta Valanguteri ni malandza ya vutirheli, muapostola Pawulo u tsale leswaku “kereke ya Xikwembu lexi hanyaka, [i] mhandze leyikulu ni xiseketelo xa leswi nga ntiyiso.” (1 Timotiya 3:1-15) U kombise leswaku Vakriste lava tiyaka hi tidyondzo to tano ta ntiyiso va ta tiponisa ni ku ponisa lava va va yingisaka. (1 Timotiya 4:16) Kutani Pawulo u kanele ‘mintirho leyinene’ yo hlayisa tinoni leti tshembekaka leti a ti ‘sele ti ri toxe’ hi swilo leswi vonekaka.—1 Timotiya 5:3-5.
4 Kutani-ke, ku engetela eku dyondziseni ka hina, hi fanele hi anakanyela ku “endla leswinene,” tanihi ‘ku endzela lava feriweke hi vatswari ni tinoni emaxangwini ya vona.’ Xana vakulu ni malandza ya vutirheli va nga endla yini malunghana ni leswi, tanihi “vafambisi”? (Vaheveru 13:17) Xana van’wana va hina hi nga va pfunisa ku yini eka leswi ke? Naswona xana hi nga endla yini hi hexe ku endla “leswinene” swa muxaka lowu?
Vakulu Lava Fambisaka Swinene
5. Xana Pawulo u hlangavetane ni xilaveko xo hlawuleka hi ndlela yihi, lexi nga ni ku fana kwihi ka manguva lawa ke?
5 Loko xilaveko xo hlawuleka xi pfuka eYudiya, Pawulo, nkulu u rhangerile emhakeni yo lunghiselela vutirheli byo pfuna. Ku rhangela ko tano ku hungute mpfilu-mpfilu wun’wana ni wun’wana; swilo swi averiwe hi ku ringana, hi ku ya hi xilaveko. (1 Vakorinto 16:1-3; Mintirho 6:1, 2) Vakulu va manguva lawa, na vona va rhangerile evutirhelini byo pfuna endzhaku ka tindhambi leti nga ni khombo, minkhukhulo ya ndzhope, magandlati lama ndlandlamukaka, swidzedze, kumbe ku tsekatseka ka misava, xisweswo ‘va tikarhatela ni leswi swi nga swa van’wana.’—Vafilipiya 2:3, 4.
6. Loko mhangu yi humelerile eCalifornia, U.S.A., nhlamulo ya vakulu a yi ri yihi ke?
6 Awake! ya October 8, 1986, yi nyike xikombiso xa Vukriste byo tano bya swiendlo. Vakulu va hlamurile loko hlaluko leri akiweke hi maribye leri tsemekeke ri vange nkhukhulo eCalifornia, eU.S.A. Varisi lava va moya va kambisise ntlhambi wa vona hi ku hatlisa leswaku va vona loyi a nga vaka a nga ri kona kumbe loyi a pfumalaka ku hlayisiwa hi swa vutshunguri, swakudya, kumbe byetlelo. Vakulu lava va twananise matshalatshala ya vona ni hofisi-nkulu ya Timbhoni ta Yehova. Komiti ya mpfuno yi simekiwile, naswona loko Timbhoni-kulobye ti fika leswaku ti ta pfuna, ti hlengeletiwe ti va mintlawa leswaku ti basisa ni ku lunghisa makaya lama onhakeke. Vakulu va tlhele va kongomisa ku xava ni ku ava mpahla. Leswi swi kombisa leswaku loko ku laveka ko tano ko hlawuleka ku humelela, ‘mudyondzisiwa un’wana ni un’wana u ta vona hi laha a nga kotaka ha kona ku nyika’ kumbe ku endla, kambe a swi ta va vutlhari ku vonana ni valanguteri va kwalaho kutani u kuma vukongomisi lebyi eka vona.—Ringanisa Mintirho 11:27-30.
7. Hi le ka swilaveko swihi leswi tolovelekeke ngopfu laha hi faneleke ku tlhela hi teka goza?
7 Hambi leswi wena (nkulu kumbe la nga riki yena) u nga ha swi kotaka ku hlamula ku laveka lokukulu nkarhi na nkarhi endzhaku ka mhangu, ku ni swilaveko swo tala leswi tolovelekeke leswi nga swa nkoka lowukulu na swona—leswi nga ebandlheni ra ka n’wina. Hikuva swilaveko leswi swi nga ha va swi nga ri swa xihatla tanihi mhangu leyikulu, swi nga honisiwa hi ku olova kumbe swi anakanyiwa kantsongo. Kambe swilaveko swa kwalaho kahle-kahle i muxaka lowu vuriweke eka Yakobo 2:15-17. Ina, bandlha ra ka n’wina ri nga ha nyikela ntlhantlho lowukulu ngopfu malunghana ni loko ‘ku pfumela ka wena ku ri ni mintirho, kumbe ku file.’
8. Xana valanguteri va nga ha kombisa vutlhari hi ndlela yihi eku tameleni ka swilaveko ebandlheni?
8 Eku boxeni ka ntila, vakulu va fanele ku tikarhatela ku ‘tlhariha ni ku twisisa.’ (Yakobo 3:13) Hi vutlhari va nga sirheleta ntlhambi eka vakanganyisi lava va yaka eka vamakwerhu (kumbe eka bandlha na bandlha) va lomba mali kumbe ku vumbetela switori leswaku va kuma “mpfuno.” Hi vutlhari valanguteri a va bambateli vulolo, hikuva nawu wa Bibele wu ri: “Un’wana ni un’wana loyi a nga laviki ku tirha, ni ku dya a nga dyi!” (2 Vatesalonika 3:10-15) Nakambe, a va swi lavi ku ‘nonon’hwisa timbilu ta vona’ kumbe ku hlohlotela vamakwavo leswaku va endla sweswo. (1 Yohane 3:17) Xivangelo xin’wana xa leswaku va lava vutlhari hi leswaku Bibele a yi hi nyiki milawu leyi nga heriki ehenhleni ka ku hlayisa lava pfumalaka ni lava nga ekhombyeni. Swiyimo swa hambana hi ku ya hi tinguva ni tindhawu.
9. (a) Xana tinoni ta Vukriste leti lulameriweke a ti hlayisiwa hi ndlela yihi eka lembe xidzana ro sungula? (b) I mpfuno wa muxaka muni lowu lavo tano va nga wu kumaka ku sukela namuntlha?
9 Hi xikombiso, eka 1 Timotiya 5:3-10 Pawulo u vulavule hi tinoni leti pfumalaka leti ti ‘seleke ti ri toxe.’ Maxaka ya tona lawa ya pfumelaka a ya ri ni vutihlamuleri-nkulu byo ti pfuna; ya honisa leswaku ntirho a wu ta onha xiyimo xa maxaka ya tona ni Xikwembu. Hambi swi ri tano, loko noni leyi pfumalaka ni leyi faneriwaka yi nga kumi mpfuno hi ndlela leyi, a swi koteka leswaku vakulu va lunghiselela ku pfuna kun’wana ka leswi vonekaka loku humaka ebandlheni. Nakambe, eminkarhini ya sweswinyana mabandlha yan’wana ma pfune ngopfu lava pfumalaka exikarhi ka vona. Hambi swi ri tano, matiko yo tala ya ni minongonoko leyi seketeriwaka hi xibalo ya lava dyuhaleke, swilema, kumbe lava swi rhandzaka kambe va tsandzeka ku kuma ntirho. Hambi swi ri tano vakulu va Vukriste va nga ha lava ku pfuna hi ndlela yin’wana. Van’wana lava va nga eku pfumaleni ka xiviri ni lava va fanelekelaka ngopfu mimpfuno ya mani na mani a va yi kumi hikuva a va nga yi tivi ndlela yo kombela kumbe va chava ngopfu ku kombela. Xisweswo vakulu va nga ha lavisisa mimpfuno ya hulumendhe kumbe va vulavurisana ni Timbhoni leti nga ni ntokoto etimhakeni leti. Kutani va nga ha lunghiselela makwerhu wa xinuna kumbe wa xisati leswaku a pfuna munhu la pfumalaka leswaku a kuma mimpfuno leyi nga kona.—Varhoma 13:1, 4.
Ku Lunghiselela Mpfuno Lowu Tirhaka
10. Loko va ri karhi va risa ntlhambi, xana vakulu va fanele ku khathalela yini?
10 Valanguteri lava xalamukeke hakanyingi i xilotlelo xa ku vona leswaku lava nga ekhombyeni ni lava pfumalaka va kuma mpfuno lowu humaka eka vamakwerhu va xinuna ni va xisati lava nga ni rirhandzu. Vakulu va fanele va xalamukela swilaveko swa moya ni swa nyama loko va ri karhi va risa hinkwavo entlhambini. Hi laha ku twisisekaka vakulu va kandziyisa ‘swikhongelo ni ntirho wo vula Rito.’ (Mintirho 6:4) Kutani ke, va ta ringeta ku lunghiselela swilo lerova swirho swa ntlhambi leswi etleleke hikwalaho ka vuvabyi kumbe leswi nga eswibedlhele swi phameriwa emoyeni. Vakulu va nga ha rhekhodela lava hlulekaka ku va kona minhlangano. Vakulu ni malandza ya vutirheli loko va teka xiphemu xa vona xa ku yisa tithepi va kume leswaku riendzo ra vona ri va endla va swi kota ku hundzisela tinyiko tin’wana ta moya. (Varhoma 1:11, 12) Hi nkarhi lowu fanaka, va nga xiya swilaveko swa sweswinyana swa munhu.
11. Kombisa ndlela leyi ku nga lunghiseleriwaka ha yona leswaku ku pfuniwa makwerhu wa xisati la nga eku pfumaleni?
11 Va nga ha xiya leswaku makwerhu wa xisati la lamaleke kumbe la dyuhaleke minkarhi yin’wana a nga ta eHolweni ya Mfumo, kumbe a va ni ku hlanganyela lokuntsongo evutirhelini bya nsimu, loko vamakwerhu van’wana va xisati va n’wi pfuna ku n’wi hlambisa ni ku n’wi ambexa. (Ringanisa Psalma 23:1, 2, 5.) Valanguteri va nga ha avela un’wana wa vona leswaku a endla malunghiselelo lawa. Hi ku fanana, va nga ha kombela vatirhi vo tirhandzela ebandlheni leswaku va famba ni munhu la nga ekhombyeni kumbe ku n’wi khandziyisa emovheni. Ku va ni xiyimiso xa leswi swi nga endla leswaku swilo swi va leswi hlelekeke ku antswa.
12. Xana van’wana va nga tirhisanisa ku yini ni valanguteri eku pfuneni ka lava vabyaka kumbe lava dyuhaleke?
12 Vakulu va nga ha xiya timhaka tin’wana laha mpfuno wu nga ha nyikeriwaka kona kumbe ku endliwa malunghiselelo ya rirhandzu. Hi xikombiso, makwerhu wa xisati la dyuhaleke kumbe la vabyaka a nga swi kotanga ku hlayisa yindlu ya yena hi laha a talaka ku endla ha kona. Xana malandza ya vutirheli ni van’wana va nga n’wi pfuna? Ku tsemeta ka vona byanyi kumbe swimidyana swi nga ha n’wi antswisa, a tiva leswaku sweswi yindlu a yi vangeli ku soriwa hi vaakelani. Xana xirhapa xi lava nhlakulo kumbe ku cheletiwa ke? Xana makwerhu un’wana wa xisati loyi a yaka ku ya xava swakudya a nga ha tsakela ku hundza hi le ka yena kutani a ya n’wi xavela leswi lavekaka? Tsundzuka, vaapostola a va tsakela timhaka to tano letintsongo, kutani va hlengeleta lava swi kotaka ebandlheni leswaku va pfuna.—Mintirho 6:1-6.
13. I yini lexi endleke leswaku vakulu va pfuna makwerhu wa le Nigeria loyi ku vulavuriweke hi yena eku sunguleni?
13 Ku khathalela ko tano ka Vukriste ku kombisiwe hi vakulu lava ku vulavuriweke hi vona eku sunguleni lava, loko va ri karhi va endla riendzo ra vurisi, va kumeke Lebechi Okwaraocha ni nsati wakwe va ri exiyin’weni lexi hlomulaka mbilu. Hi ku hatlisa huvo ya vakulu yi teke mhaka leyi kutani yi tivisa bandlha leswi a yi swi ehleketa—ku aka yindlu leyi nakambe. Vamakwerhu va xinuna ni va xisati vo hambana-hambana va nyikele swilo leswi vonekaka na ku hlanganyela emuakweni hi ku swi rhandza. Hi vhiki, va ake yindlu leyintsongo leyi fuleriweke hi mazinki leyi sirheletekeke. Xiviko lexi humaka eNigeria hi lexi nge:
“Vaaki-tiko va hlamarile kutani va tisa swakudya ni swakunwa va tisela vamakwerhu va xinuna ni va xisati lava tirhaka tiawara to tala leswaku va heta ntirho emahlweni ka mpfula leyi landzelaka. Vaaki-tiko vo tala va humese swisolo ehenhleni ka mintlawa yin’wana ya vukhongeri leyi, va vuleke leswaku, yi phangela vanhu ematshan’wini yo pfuna swisiwana. Xiendlakalo lexi a ku ri bulu ra vaaki-tiko. Vaaki-tiko va ve lava amukelaka swinene, naswona tidyondzo to tala ta Bibele ta le makaya ti sunguriwile.”
Xiphemu Xa Wena Eka ‘Mintirho Leyi Yinene’
14. Hi fanele ku va ni langutelo rihi hi ku endla ‘mintirho leyinene’ eka vamakwerhu?
14 Kavula, hakanyingi hi nga hlamula exihundleni na hi ku kongoma eka swilaveko swa lava dyuhaleke, swilema, lava hlayisiweke eswibedlhele, kumbe lava nga ekhombyeni lava nga ekusuhi na hina. Loko hi vona ndlela yo kombisa Vukriste bya xiviri, hikwalaho ka yini hi nga yi emahlweni hi ringeta ku pfuna? (Mintirho 9:36-39) Nsusumeto wa hina a hi, ntshikilelo lowu humaka eka van’wana, kambe i rirhandzu ra Vukriste. Mfanelo yo sungula leyi yi hi susumetelaka ku pfuna loku nga erivaleni i ku va ka hina ni ku tsakela ka ntiyiso ni rirhandzu. Kavula, a nga kona eka hina loyi a nga tlherisaka nkarhi wa la dyuhaleke, a horisa vuvabyi hi mahlori, kumbe a ringanisa xiyimo xa hinkwavo ebandlheni xa ikhonomi. Kambe kahle-kahle hi fanele hi va ni moya wa nkhathalo ni wa ku nyika. Loko hi ri na sweswo, naswona hi tirha hi mfanelo, swi ta tiyisa xiboho xa rirhandzu exikarhi ka hina ni lava hi va pfunaka. Swi endle tano exikarhi ka Pawulo na Onesima, loyi a a vonaka a ri Mukriste lontshwa loyi a a ‘tirhela Pawulo loko a bohiwile ekhotsweni.’—Filemoni 10-13; Vakolosa 3:12-14; 4:10, 11.
15. Xana hi nga pfuna lava nga eku pfumaleni ka xiviri lava faneriwaka hi ndlela yihi ke?
15 Minkarhi yin’wana hi nga hlamula xilaveko xa xilo lexi vonekaka hi nyiko ya musa, hambi hi ku yi rhumela handle ko tivula kumbe hi ku yi nyikela exihundleni. Xana makwerhu u lahlekeriwile hi ntirho wa yena naswona u tsandzeka ku kuma wun’wana? Xana makwerhu wa xisati u langutane ni tiakhawunti ta vutshunguri leti nga languteriwangiki; xana u ve ni mhangu kumbe u phangeriwile? Swiyimo swo fana ni leswi swi nga ha hi humelela. Loko hi “nyika swisiwana,” Tata wa hina la vonaka exihundleni u ta swi vona ni ku swi amukela. (Matewu 6:1-4) Kumbe, handle ka ku nyika mali, ku fana na Yobo, hi nga ha swi kota ku nyika swisiwana tinguvu ni swakudya kumbe swakudya leswi swekiweke ekaya eka tinoni kumbe eka swisiwana.—Yobo 6:14; 29:12-16; 31:16-22.
16. Mpfuno minkarhi yin’wana wu nga nyikeriwa hi ndlela yihi yo olova? Kombisa.
16 Ntokoto wa wena kumbe vanghana swi nga va xihlovo xa mpfuno lowu nga erivaleni. Makwerhu un’wana u kombele Makwerhu W—— leswaku a n’wi lomba mali. Nhlamulo yakwe ya musa a yi ku: ‘Hikwalaho ka yini u vona onge ndzi nga va ndzi ri na mali leyi taleke lerova ndzi nga lombisa?’ Nhlamulo leyi nyikiweke hi leyi nge: ‘Hi leswaku u mulanguteri lonene wa mali ya wena.’ Hi vutlhari, Makwerhu W——, loyi hakanyingi a a lomba lava pfumalaka mali, u ringanyetile a ku: ‘Kumbexana leswi u swi lavaka hi xiviri i mpfuno wo dyondza ku hlayisa mali ya wena, naswona ndzi ta tsaka ku ku pfuna, loko u lava mpfuno wa mina.’ Mpfuno wo tano wu tlangeriwa ngopfu hi vamakwerhu lava va lavaka ku hunguta mpimanyeto wa ku hanya ka vona wu fambisana ni swiyimo leswintshwa kumbe lava va lavaka ku tirha hi matimba hambi eka muxaka wa ntirho lowu languteriwaka ehansi. Kavula, loko ku lomba ku laveka hi xiviri, swi ta va leswinene ku endla rhekhodo leyi sayiniweke ya kona leswaku ku nga pfuki swiphiqo endzhaku. Kambe, vamakwerhu vo tala lava va nga rhandziki ku lomba mali va ta tlangela swinene ku pfuna ka munhu hi xiyexe hi xivumbeko xa xitsundzuxo kumbe ku averiwa ntokoto. (Varhoma 13:8) Leswi swi kombisiwa hi ntokoto lowu humaka eAfrika Vupela-dyambu lowu katsaka Emmanuel:
Hambi leswi Emmanuel a a ri mubyewuri la leteriweke, tikhasimendhe a ti ri tintsongo, kutani a a hetiwa matimba hi ku tsandzeka ka yena ku tihanyisa. Kutani nkulu la xalamukeke ebandlheni u vutise Emmanuel loko a nga anakanya ku endla muxaka wun’wana wa ntirho. Nhlamulo yakwe a ku ri ina, hikuva a nge pfumeleli ku tikurisa hi ntirho wa yena ku n’wi sivela ndlela. Nkulu loyi u vulavule ni vanghana kutani a kumela Emmanuel ntirho tanihi muamukela swigulani exibedlhele. U tirhe kahle entirhweni lowu naswona u swi kotile ku pfuna van’wana ebandlheni.
17. Xana u nga swi kotisa ku yini ku pfuna makwerhu loyi a nge xibedlhele? (Psalma 41:1-3)
17 Loko Mukriste-kulorhi a ri exibedlhele kumbe ekaya ra swidyuhati, ku ni minkarhi yo hlawuleka yo pfuna. Nakambe, ku tsakela ka xiviri ni ku khathalela i swa nkoka. U nga ha kombisa leswi hi ku lava ka wena ku hlayela muvabyi buku leyi akaka ya Vukriste kumbe ku n’wi byela mintokoto leyi khutazaka. Hambi swi ri tano, xana swi kona swilaveko swa nyama leswi u nga pfunaka ha swona ke? Etindhawini tin’wana, swibedlhele swi hakeriwa xibalo xo tala ngopfu lerova muvabyi a nga hlambisiwa kumbe ku nyikiwa swakudya loko muendzi a nga swi endli. Kutani, loko madokodela ya pfumela, u nga ha n’wi tisela swakudya leswi akaka miri kumbe u n’wi pfuna ku hlantswa misisi ya yena kumbe ku hlamba. Xana nkhancu wo kufumela kumbe timphaxana swi ta tlangeriwa ke? (2 Timotiya 4:13) Kumbexana u nga tinyiketela ku lunghisela muvabyi timhaka tin’wana leti n’wi karhataka? Kumbexana u karhatiwa hi ndlela leyi cheke ya muholo wa yena yi nga cinciwaka ha yona ni leswaku swikweleti swi hakeleriwa. U nga ha nyika mpfuno lowu ntshunxaka hi ku n’wi endlela hambi swilo swo olova, tanihi ku tiyiseka leswaku poso a yi tali endlwini ya yena, leswaku mirhi ya cheletiwa, kumbe leswaku timbyana ti nyikiwa swakudya.
18. Xana u tiyimisela ku endla yini malunghana ni vamakwerhu lava pfumalaka?
18 Handle ko kanakana, un’wana ni un’wana wa hina a nga kuma tindlela leti hi nga antswisaka ha tona eku endleni swo tala ku tlula ku, “Mi kufumela, mi xurha.” (Yakobo 2:16) Ehleketa hi vamakwerhu va xinuna ni va xisati ebandlheni ra ka n’wina. Xana van’wana lava faneriwaka va le ku pfumaleni ka xiviri ka swilo leswi vonekaka, va vabya, va lamarile, kumbe va etlele hikwalaho ka vuvabyi ke? Xana u nga endla yini hi ndlela leyi nga erivaleni leswaku u pfuna swirho leswi rhandzekaka swa bandlha leswi Kriste a swi feleke? Ku va ni langutelo leri swi ta ku pfuna leswaku u tiyimisela hi laha ku antswaka leswaku u hlamula hi ku hatlisa loko ku nonon’hwa ku humelela.
19. (a) Hikwalaho ka yini ku ringanisela ku ri ka nkoka emhakeni leyi? (b) Hi byihi vunene lebyikulu ngopfu lebyi hi nga byi endlelaka van’wana, naswona hikwalaho ka yini leswi swi ri tano ke? (Psalma 72:4, 16)
19 Hi ku tikarhatela ku pfuna vamakwerhu, hi ta va hi kombisa leswaku ripfumelo ra hina a ri fanga. Ripfumelo rolero ri hi susumetela ku tirha hi matimba eku chumayeleni ka Vukriste. Hi fanele ku hlayisa ku ringanisela exikarhi ka ku pfuna van’wana hi swilo leswi vonekaka ni ku hlanganyela eka ku chumayela ka Vukriste nkarhi na nkarhi. (Ringanisa Matewu 15:3-9; 23:23.) Xitsundzuxo xa Yesu eka Marta na Mariya xi kombisa ku ringanisela koloko. U vule leswaku loko munhu a ringanisa swakudya leswi vonekaka ni swakudya swa moya, leswi swa vumbirhi i “ku averiwa lokunene” loku nga ta ka ku nga susiwi. (Luka 10:39-42) Lava vabyaka ni swisiwana va ta tshama va ri kona eka mafambiselo lawa ya swilo. Ha swi kota, naswona hi fanele ku va endlela swilo leswinene. (Marka 14:7) Nakambe, vunene lebyinene ni lebyi tshamaka nkarhi wo leha lebyi hi nga byi endlaka i ku dyondzisa van’wana hi Mfumo wa Xikwembu. Sweswo hi leswi Yesu a vekeke mianakanyo eka swona. (Luka 4:16-19) I ndlela leyi swisiwana, lava vabyaka ni lava nga ekhombyeni va nga amukelaka ntshunxeko wa nkarhi hinkwawo ha yona. Mawaku ntsako wo pfuna vamakwerhu ni van’wana leswaku va veka ntshembo wa vona eka Xikwembu ni leswaku va “amukela vutomi bya xiviri.”—1 Timotiya 6:17-19.
Wa Tsundzuka Xana?
◻ Hi yihi ‘mintirho leyinene’ ngopfu leyi faneleke ku endliwa hi bandlha ra Vukriste?
◻ Xana vakulu vabandlha va nga nyikisa ku yini mianakanyo leyi ringaneleke eka ‘mintirho leyinene’ mayelana ni swiyimo swa leswi vonekaka swa vamakwavo?
◻ Hi wa hi magoza ya lerivaleni lawa ya nga tekiwaka hi vakulu?
◻ Hi swihi swilo leswi nga erivaleni leswi u nga swi endlaka ku pfuna vamakwerhu va xinuna kumbe va xisati lava nga eku pfumaleni?
[Bokisi eka tluka 17]
Bandlha Ri Hlayisiwa
Mpatswa lowu rhurheleke ebandlheni lerintsongo ra le makaya wu nyike xiviko lexi xi tlhontlhaka mianakanyo:
‘Malembe manharhu lama hundzeke mina ni nkatanga hi xavise kaya ra hina kutani hi rhurhela eka bandlha ra le kule leri a ri pfumala mpfuno wa lava vupfeke hikuva a ku ri ni swlphiqo. Hi ku hatlisa a ndzi ri ni swikhundla swa mune swa vutihlamuleri. Hi rhandze vamakwerhu naswona a hi lava ku tirha na vona. Endzhaku ka tin’hweti moya wa bandlha wu antswile, kutani vakulu vambirhi lavanene va rhurhele kona.
‘Nkatanga u sungule ku va ni swiphiqo swa rihanyo, naswona n’waxemu a a faneriwa hi vuhandzuri lebyikulu. Hi siku leri a ngheneke exibedlhele ha rona, ndzi khomiwile hi vuvabyi bya xivindzi. Endzhaku ka tln’hwetl timbirhi, ndzi humesiwile hikuva ikhonomi ya tiko leri a yi bihe ngopfu. Timali ta hina a ti herile, ndzi hume entirhweni, naswona hi vambirhi ka hina a hi ringeta ku titshungula. A ndzi twa ku vava hikuva ntsombano wa muganga a wu tshinela naswona a ndzi ri na xiphemu enongonokweni. Nakambe a ndzi ri na xiavelo enhlengeletanweni ya xifundza eka mavhiki ma nga ri mangani. Kambe ndzi nga ri na mali, a ndzi nga ri na mianakanyo ya leswaku leswi ndzi nga swi endlisa ku yini kumbe hambi ku ri ku hlayisa ndyangu wa mina. Eka mixo wun’wana nsati wa mina u suke a ya ensin’wini, kutani ndzi tshama ehansi leswaku ndzi langutisisa xiyimo xa hina.
‘Loko ndzl languta ehandle hi fasitere, ndzi tivutisile, Ku tshemba ka mina eka Yehova ku kwihi xana? Ndzi byele nsati wa mina leswaku a nga karhateki, kambe sweswi a ndzi sungula ku kanakana. Kutani ndzi phofule ‘ripfumelo ra mina lerintsongo’ eka Yehova kutani ndzi kombela leswaku a ndzi pfuna. Loko ndzi heta ku khongela, makwerhu un’wana u gongondze erivantini. A a lava leswaku ndzi famba na yena ndzi ya nwa kofi. Ndzi hlamusele leswaku a swi antswa ndzi nga yi, hikuva a ndzi fanele ku lunghiselela xiphemu xa nhlangano madyambu wolawo. Hambi swi ri tano, a sindzisa ngopfu a vula leswaku a swi to teka timinete ti nga ri tingani ntsena. Kutani hi yile. Hi vuye endzhaku ka hafu ya awara, naswona loko ndzi xika emovheni wa yena a ndzi titwa ndzi antswa.
‘Loko ndzi nghena endlwini, ndzi xiye leswaku khawuntara ya le khixini a yi tele hi grosa. Ndzi ehlekete leswaku nkatanga u ta va a ye a ya xava. “Kambe wa nga yimanyana, a a ta swi endlisa ku yini, phela a hi na mali.” Kutani ndzi vone vhilopo. Emahlweni yi te:
‘“Yi huma eka vamakwenu va xinuna ni va xisati, lava mi rhandzaka ngopfu. Mi nga hoxi na yin’we ya leyi ebokislni ra munyikelo. Ana se yi endleriwe ku hlayisan’wina.”
‘Ndzi tsandzeke ku khoma mihloti. Ndzi ehlekete hi ‘ripfumelo ra mina lerintsongo’ naswona leswi swi ndzi endle leswaku ndzi rila ngopfu. Kutani nkatanga u vuyile. Ndzi lo kombetela kunene eka swakudya ni le ka tinyiko tin’wana. Na yena u sungule ku rila, kun’we ni vamakwerhu va xisati vambirhi lava nga ta na yena. Hi ringete ku hlamusela leswaku a hi nga swi tshembi, kambe vamakwerhu va xisati va hi byele leswaku a ku na loyi a tivaka leswaku mani u nyikele yini. Bandlha hinkwaro ri ve ni xiphemu, naswona a va lava ku swi endla hikuva a va vona leswaku hi va dyondzise ndlela yo nyika van’wana. Leswi swi lo ya swi engetela mihloti!’
Endzhakunyana, loko a tsala mhaka leyi, ntirho wa makwerhu a wu sungurile. Yena ni nghamu yakwe a va hlanganyela entirhweni wa vuphayona bya nkarhinyana.
[Boisi eka tluka 18]
Vumbhoni Bya Rirhandzu Ra Vukriste
Bandlha ra Timbhoni ta Yehova evupela-dyambu bya United States ri langutane ni xiyimo xa ntikelo lexi xi ri pfumeleleke ku kombisa rirhandzu ra Vukriste, ro fana ni leri ri bumabumeriwaka eMatsalweni. Ensin’wini ya rona, hulumendhe u ake xivandla xo hlayisa lava lamatiweke ngopfu hi vuvabyi bya ku khwanyana byongo. Un’wana wa vaaki vo sungula wa xivandla lexi a a ri Gary, wa 25 wa malembe hi vukhale, loyi a a nga ha ta hlayisiwa ekaya. Vuvabyi lebyi byi n’wi siye a lamale mavoko hinkwawo ni milenge hinkwayo, naswona ku vulavula ka yena na kona a ku khumbekile.
Gary u ve Mbhoni leyi khuvuriweke hi nkombo wa malembe. Nkarhi wun’wana loko a ri exivandleni lexi xintshwa, u lave ku va kona eminhlanganweni ya bandlha ra kwalaho. Vatswari va yena a va nga tshami kule, naswona va n’wi yisile nkarhinyana. Kambe hikwalaho ka malembe ya vona, vamakwerhu van’wana ebandlheni va sungule ku pfuna. Un’wana a a ri na xibebe. Kutani yena, nsati wakwe ni vanhwana va vona vambirhi a va tilunghisa ni ku suka ekaya ka ha sele 45 wa timinete emahlweni ka nhlangano leswaku va ta hundza va teka Gary. A va n’wi tlherisela exivandleni lexi endzhaku ka kwalaho, xisweswo va fika ekaya endzhaku ka nkarhi.
Hambi swi ri tano nchumu wun’wana a wu endleka exivandleni lexi. Van’wana lava hlaseriweke hi vuvabyi bya ku khwanyana byongo va kombise ku tsakela ntiyiso wa Bibele. Hi ku hatlisa va nga ri vangani va vona va amukele dyondzo ya Bibele. Endzhakunyana, van’wana va kombise ku tsakela. Xana hinkwavo a va ta tisiwa njhani eminhlanganweni ke? Ndyangu wun’wana ebandlheni wu xave xibebe, naswona bindzu ra Timbhoni ta kwalaho ri endle leswaku xibebe xa vunharhu xi kumeka. Kambe, matshalatshala lawa minkarhi yin’wana a ma nga endleki kumbe ku koteka. Xana bandlha ri nga endla leswi engetelekeke?
Vakulu va kanele ha swona ivi va kunguhata leswaku xibebe xi xaveriwa ku rhwala lava lamaleke ntsena ku ya ni ku vuya eminhlanganweni. Bandlha ri pfumerile ivi ri nyikela hi ku tsaka. Timbhoni tin’wana ta le kusuhi leti ti tweke xiboho lexi na tona ti endle minyikelo. Xibebe xi kumiwile kutani xi endliwa leswaku switulu swa swilema swi nghenisiwa eka xona.
Sweswi, n’hweti yin’wana ni yin’wana Tidyondzo ta Buku ya Bandlha hi ku hambana ka tona ti hlanganyela eku chayeleni ka xibebe ku ya eminhlanganweni ni le tinhlengeletanweni. Ntlhanu wa lava va humaka exivandleni xa vavabyi vo khwanyana byongo va va kona nkarhi na nkarhi, mune wa vona sweswi i Timbhoni leti khuvuriweke. Va tiviwile ni ku rhandziwa hi vamakwerhu vo tala va xinuna ni va xisati lava va tokotaka ntsako wa ku pfuna. Njhani? Hi ku khoma risimu ni ku languta matsalwa hi nkarhi wa minhlangano. Étinhlengeletanweni ta xifundza ni mintsombano ya muganga, va tlhela va pfuna ku phamela ni ku hlayisa lava nga swi kotiki ku endla leswi ha voxe. Leswi swi vange rirhandzu lerikulu leri tsakisaka mbilu. Kutani ku vuriwa yini hi Gary? Sweswi u tirha tanihi nandza wa vutirheli ebandlheni leri ri kombiseke vumbhoni byo tano bya rirhandzu ra rona.—Mintirho 20:35.