Vulavula Ntiyiso Hi Ndlela Ya Musa

1. Hi fanele hi endla yini leswaku hi va xiphemu xa ndyangu wa Yehovha?

XIN’WANA xa swivutiso leswi hi talaka ku vutisana swona loko hi hlangana ni vamakwerhu ro sungula hi lexi nge, “U wu kume njhani ntiyiso?” Loko van’wana va hlamula xivutiso xexo va ri va “kuriseriwe entiyisweni.” Kasi van’wana va vula leswaku va “ha ku wu dyondza.” Hi hlamula tano hikuva ntiyiso lowu hi wu dyondzaka eRitweni ra Xikwembu wu khumba ndlela leyi hi hanyaka hayona. Hikwalahokayini? Hikuva ha swi tiva ku hi nga va xiphemu xa ndyangu wa Yehovha ntsena loko hi kombisa leswaku ha wu rhandza ntiyiso ni ku hanya ha wona. Nakambe sweswo swi katsa ku va hi vulavula ntiyiso ni ku tlhela hi tshembeka.—Ps. 15:​1-3.

2. (a) Xana vanhu a va tiva Yesu a a ri munhu wa njhani? (b) Xana ntiyiso lowu Yesu a a wu dyondzisa wu va khumbe njhani vanhu?

² Mikarhi hinkwayo Yesu a a vulavula ntiyiso naswona valala vakwe a va swi tiva leswaku a a nga chavi ku wu vula hambiloko sweswo swi nga va tsakisi. (Mat. 22:16) Loko Yesu a vulavula hi leswi vanhu a va ta swi endla loko va twa ntiyiso lowu a a wu dyondzisa, u te: “Ndzi tele ku ta vanga ku avana exikarhi ka jaha ni tata wa rona, nhwanyana ni mana wakwe ni nhlomi ni n’wingi wa yona.” (Mat. 10:35) Yesu a a nga swi lavi leswaku vanhu va khunguvanyisiwa hi rungula leri yena ni valandzeri vakwe a va ri dyondzisa kambe a a nga jikajiki. (Mat. 23:37) A a swi tiva leswaku mahungu lamanene a ma ta endla vanhu va avana va va mintlawa yimbirhi, ku va ni lowu rhandzaka ntiyiso wa le Bibeleni ni lowu nga wu rhandziki.—2 Tes. 2:​9-11.

3. Hi ta bula hi yini eka nhlokomhaka leyi?

³ Ku fana na Yesu, mikarhi hinkwayo hi vulavula ntiyiso ni ku tlhela hi tshembeka hambiloko ku endla tano swi endla hi vengiwa hi vanhu. Hi tlhela hi dyondzisa ntiyiso lowu nga eBibeleni hambiloko van’wana va nga swi tsakeli leswi hi swi dyondzisaka. Kambe xana leswi swi vula leswaku a hi fanelanga hi khathala hi ndlela leyi hi wu vulaka hayona ntiyiso lowu nileswaku hi wu vula rini? Nikatsongo! Eka nhlokomhaka leyi, hi ta sungula hi bula hi xivutiso lexi xa nkoka: Hi nga wu kuma kwihi ntiyiso? Endzhaku hi ta hlamula xivutiso lexi fambisanaka ni xexo lexi nge: Hikwalahokayini hi fanele hi vulavula ntiyiso, hi nga wu vula njhani naswona rini? Tinhlamulo ta swivutiso leswi ti ta hi pfuna hi antswisa ndlela leyi hi vulavulaka ntiyiso hayona hi ku va ni vuxiyaxiya ni ku vulavula hi nkarhi lowu faneleke.

HI NGA WU KUMA KWIHI NTIYISO?

4. Hikwalahokayini hi vula leswaku Yehovha i Xihlovo xa ntiyiso?

⁴ Yehovha hi yena Xihlovo xa ntiyiso. Hinkwaswo leswi a swi vulaka i ntiyiso. Hi xikombiso, leswi a hi byelaka swona leswaku i swinene nileswi a nge a hi swinene i ntiyiso. (Ps. 19:9; 119:​142, 151) Nakambe hinkwaswo leswi a vulaka leswaku swi ta endleka enkarhini lowu taka i ntiyiso. (Esa. 55:​10, 11) A nga si tshama a hi hembela. (Tinhl. 23:19) Entiyisweni, a swi koteki leswaku Yehovha a hemba! (Hev. 6:18) Swa twisiseka leswi Yehovha a vitaniwaka “Xikwembu xa ntiyiso.”—Ps. 31:5.

5. Hikwalahokayini swi nga tiki ku kuma “Xikwembu xa ntiyiso”? Hlamusela. (Mitirho 17:27)

⁵ Ku hambana ni leswi van’wana va swi vulaka, a swi tiki ku kuma Yehovha, “Xikwembu xa ntiyiso.” Ntumbuluko wu kombisa leswaku Xikwembu xi kona. (Rhom. 1:20) Loko muapostola Pawulo a vulavula ni ntlawa wa swidyondzeki swa Magriki eAtena, u vule leswaku Xikwembu xi lava leswaku hi “xi kuma” nileswaku a xi le “[kule] ni un’wana ni un’wana wa hina.” (Hlaya Mitirho 17:27.) Entiyisweni, Yehovha u koka vanhu lava titsongahataka naswona va nga le ku laveni ka ntiyiso.—Yoh. 6:44.

6. EBibeleni hi kuma ntiyiso wihi naswona hikwalahokayini u swi tlangela ku wu tiva?

⁶ Ndlela yin’wana yo kuma Yehovha i ku va hi dyondza Bibele. Vanhu lava yi tsaleke a va huhuteriwe hi moya wa Xikwembu wo kwetsima. (2 Pet. 1:​20, 21) Hikwalaho, swilo hinkwaswo leswi nga eBibeleni i ntiyiso naswona hi nga swi tshemba. Hi xikombiso, hi nga swi tshemba loko yi vula leswaku swilo hinkwaswo leswi nga etilweni ni le misaveni swi ve ni masungulo. (Gen. 1:​1, 26) Nakambe hi nga yi tshemba loko yi hi byela leswaku hikwalahokayini hi dyoha, hi xaniseka ni ku tlhela hi fa. (Rhom. 5:12; 6:23) Hi nga tlhela hi yi tshemba loko yi hi byela leswaku Yehovha u ta tirhisa N’wana wakwe ku susa swilo hinkwaswo swo biha leswi vangiweke hi Sathana, “tata wa mavunwa.” (Yoh. 8:44; Rhom. 16:20) Nakambe hi nga tshemba xitshembiso xa le Bibeleni xa leswaku Yesu u ta herisa lavo homboloka, a pfuxa lava feke, a lunghisa misava ni ku hi pfuna leswaku hi nga ha vi na xidyoho. (Yoh. 11:​25, 26; 1 Yoh. 3:8) Yehovha u hi dyondzise ntiyiso ni ku tlhela a hi nyika nkateko wa ku wu dyondzisa van’wana. (Mat. 28:​19, 20) Mawaku nkateko wonghasi!

LESWI ENDLAKA HI VULAVULA NTIYISO

7-8. Xana Yehovha u ni mhaka nileswi endlaka hi vulavula ntiyiso? Nyika xikombiso. (Marka 3:​11, 12) (Nakambe vona swifaniso.)

⁷ Hilaha hi buleke hakona eku sunguleni, leswaku hi va xiphemu xa ndyangu wa Yehovha hi fanele hi vulavula ntiyiso. Kambe leswaku hi n’wi tsakisa, a hi fanelanga hi endla sweswo ntsena. Xivangelo lexi endlaka hi vulavula ntiyiso i xa nkoka eka Yehovha. Ehleketa hi leswi endlekeke hi nkarhi lowu Yesu a a chumayela laha misaveni. (Hlaya Marka 3:​11, 12.) Loko a ri karhi a chumayela ekusuhi ni Lwandle ra Galeliya, ntshungu lowukulu wu fike wu n’wi rhendzela. Eka ntshungu lowu a ku ri ni van’wana lava a a va ri ni madimona naswona va fike va tiwisela emahlweni ka yena ivi va huwelela va ku: “U N’wana wa Xikwembu.” Hikwalahokayini madimona va vule leswi hi Yesu? Hileswi a ma lava ku tshembiwa hi vanhu naswona a ma lava leswaku va nga gandzeli Yehovha. Madimona ma vulavule ntiyiso kambe hi xikongomelo lexi hoxeke. Yesu a nga kanganyisiwanga hi madimona kumbe a tsakisiwa hi leswi ma swi endleke. Entiyisweni u byele madimona leswaku ma nga chumayeli ha yena.

⁸ Hi dyondza yini eka mhaka leyi? Yehovha wa khathala hileswi endlaka hi vulavula ntiyiso. Hikwalaho i swa nkoka leswaku hi dyondzisa van’wana ntiyiso hi xikongomelo lexinene ni ku tlhela hi yisa ku dzuneka eka Yehovha ku nga ri eka hina!—Mat. 5:16; ringanisa Mitirho 14:​12-15.

9. Hi fanele hi papalata ku endla yini naswona hikwalahokayini?

⁹ Ehleketa hi xikombiso xin’wana lexi endlaka hi papalata ku dzunisiwa hi van’wana. A hi nge makwerhu loyi a nga ni vutihlamuleri byo karhi enhlanganweni wa Yehovha, u hi byele mhaka leyi nga xihundla kutani hina hi yi byela van’wana. Loko hi ku famba ka nkarhi swilo leswi hi swi vuleke swi endleka, lava hi va byeleke va nga hi tekela enhlokweni hikwalaho ka leswi hi tivaka mhaka leyi ni ku tlhela va ehleketa leswaku hi tiva timhaka to tala leti nga xihundla. Sweswo swi nga endla va hi teka hi ri vanhu va nkoka kambe sweswo a swi nge xi tsakisi Xikwembu. (Swiv. 11:13) Hikwalahokayini? Hikuva hi paluxe mhaka leyi nga xihundla hi xikongomelo lexi nga riki xinene.

NDLELA YO VULAVULA NTIYISO

10. U nga ma hlamusela njhani marito ya “nsovo”? (Vakolosa 4:6)

¹⁰ Hlaya Vakolosa 4:6. Muapostola Pawulo u tsundzuxe Vakreste va le Kolosa leswaku ‘nkarhi hinkwawo, marito ya vona ma fanele ma lungiwa hi munyu.’ Xana leswi swi vula yini? Xiga xa Xigriki lexi tirhisiweke laha xi vula leswaku marito ya hina ma fanele ma pfuna van’wana, ma va ni musa ni ku tlhela ma tsakisa lava ma twaka.

11-12. Hikwalahokayini hi fanele hi va ni vuxiyaxiya loko hi dyondzisa vanhu ntiyiso? Kombisa. (Nakambe vona swifaniso.)

¹¹ Hi fanele hi tirhisa xitsundzuxo xa Pawulo xo vulavula hi ndlela ya musa loko hi dyondzisa van’wana ntiyiso. Bibele yi fanisa ntiyiso lowu yi nga na wona ni banga leri karihaka leri kotaka ku nghena endzeni ka munhu lerova ri kombisa leswi a nga swona endzeni ni le handle. Hi ndlela yin’wana, yi kota ku paluxa ndlela leyi hi titwaka hayona ni swikongomelo swa hina. (Hev. 4:12) Kambe loko hi nga yi tirhisi kahle Bibele, hi nga khunguvanyisa van’wana swi nga fanelanga ni ku tlhela hi vanga timholovo. Hi nga swi endla njhani sweswo?

¹² Ehleketa hi xikombiso lexi. Loko hi ri ensin’wini, hi hlangana ni wanuna loyi a nga ni mbilu leyinene loyi nkarhi ni nkarhi a khongelaka eka swifaniso naswona a tiphinaka hi ku tlangela Khisimusi na Easter ni ndyangu wakwe. Hi nga tirhisa Bibele ku n’wi komba leswaku i vuphukuphuku ku khongela eka swifaniso leswi nga hanyiki ni ku n’wi komba leswaku Khisimusi na Easter i mikhuvo leyi nga humiki ematsalweni. (Esa. 44:​14-20; 2 Kor. 6:​14-17) Loko hi bula na yena hi timhaka leti eka riendzo ro sungula, hi ta va hi vulavula ntiyiso kambe hi ta va hi nga ri tirhisi hi vutlhari Rito ra Xikwembu.

13. Hi nga ma lunga njhani marito ya hina hi munyu?

¹³ Pawulo u tlhele a byela vahlayi vakwe leswaku va lunga marito ya vona hi munyu. Kambe a a nga vuli swona leswaku hi fanele hi cinca ntiyiso kumbe hi wu tumbeta. Ku ri na sweswo, a a hi khutaza leswaku hi ‘lunga’ marito ya hina hi munyu leswaku hi ndlela yo fanekisela ma nandzikela lava ma twaka. (Yobo 12:11) Swi nga tika ku endla tano. Loko swi ta eka swakudya swa xiviri, hi nga tibyela leswaku swakudya leswi nandzikelaka hina swi ta nandzikela na munhu un’wana. Hilaha ku fanaka, hi nga ehleketa leswaku ndlela leyi hi vulavulaka hayona ya va tsakisa van’wana. Kambe swi nga endleka sweswo ku nga ri ntiyiso. Hi xikombiso, vanhu va mindhavuko yin’wana va nga vula swilo hilaha swi nga hakona va nga swi sasi hambiloko va vulavula ni vanhu lavakulu. Kambe vanhu va mindhavuko yin’wana va nga teka mavulavulelo wolawo ma nga amukeleki ni ku tlhela ma va khunguvanyisa. Pawulo u vule leswaku hi fanele hi tiva ndlela yo “hlamula munhu un’wana ni un’wana.” Leswi swi vula leswaku hi fanele hi lunga leswi hi swi vulaka ku nga ri hi ku ya hi leswi hina hi swi lavisaka xiswona kumbe hi ku ya hi ndhavuko wa hina kambe hi ku ya leswi vayingiseri va hina va swi lavaka.

HI RINI LAHA U FANELEKE U VULAVULA NTIYISO

14. Loko Yesu a ha ri laha misaveni, xana u dyondzise valandzeri vakwe swilo hinkwaswo leswi a a swi tiva? Hlamusela.

¹⁴ Mikarhi hinkwayo loko Yesu a vulavula ni valandzeri vakwe, a a vulavula na vona hi ndlela ya musa naswona u va dyondzise swilo swo tala. (Mar. 6:34) Kambe Yesu a nga ringetanga ku va dyondzisa swilo hinkwaswo leswi a a swi tiva hambileswi a ka ha ri na swo tala leswi a va fanele va swi dyondza. Hikwalaho, u va ehleketelerile. A a swi twisisa leswaku a ku nga ri nkarhi lowunene wa leswaku va dyondza swilo swin’wana. Entiyisweni, u vule leswaku a va nga ta swi kota ku swi twisisa swilo sweswo. (Yoh. 16:12) Xana leswi swi hi dyondzisa yini?

15. Xana hi fanele hi dyondzisa swichudeni swa hina swa Bibele swilo hinkwaswo leswi hi swi tivaka hi nkarhi wun’we? Hlamusela. (Swivuriso 25:11) (Nakambe vona xifaniso.)

¹⁵ Xikombiso xa Yesu xi kombisa leswaku ku tiva ntiyiso a swi vuli swona leswaku hi fanele hi dyondzisa vanhu swilo hinkwaswo leswi hi swi tivaka hi nkarhi wun’we. Hikwalaho, hi nga n’wi tekelela njhani Yesu? Hi fanele hi khathala hi swiyimo swa vanhu. Tlhela u ehleketa hi wanuna luya loyi a tiphinaka hi ku tlangela Khisimusi na Easter ni ndyangu wakwe. Ha swi tiva leswaku mikhuvo leyi a yi humi eBibeleni naswona Xikwembu a xi yi tsakeli. Kambe ehleketa u sungule ku dyondza na yena Bibele ka ha sale vhiki kumbe mambirhi leswaku ku va Khisimusi. Xana ku ta va ku ri vutlhari ku n’wi komba leswi Bibele yi swi vulaka hi mikhuvo yoleyo leyi nga humiki ematsalweni ivi hi langutela leswaku a namba a tshika ku tlangela Khisimusi? I ntiyiso leswaku swichudeni swin’wana swa hatlisa ku tirhisa leswi swi swi dyondzaka eBibeleni. Kasi swin’wana swi lava nkarhi. Hi nga pfuna swichudeni swa hina swa Bibele swi endla nhluvuko loko hi swi byela leswi swi faneleke swi swi tiva hi nkarhi lowu faneleke, ku nga loko swi lungheleke ku swi twisisa.—Hlaya Swivuriso 25:11.

16. Hi nga swi pfuna njhani swichudeni swa hina swa Bibele leswaku swi “ya emahlweni [swi] famba entiyisweni”?

¹⁶ A wu kona nchumu lowu tsakisaka swinene ku fana ni ku pfuna vanhu va dyondza ntiyiso hi Yehovha. Hi nga va pfuna va “ya emahlweni va famba entiyisweni” loko hi endla leswi landzelaka: Hi ya emahlweni hi va vekela xikombiso lexinene. (3 Yoh. 3, 4) Tiyiseka leswaku ndlela leyi u hanyaka hayona ya swi kombisa leswaku wa swi tshemba switshembiso leswi kumekaka eRitweni ra Xikwembu. Vulavula ntiyiso hi xikongomelo lexinene. Vulavula hi ndlela ya musa hi nkarhi lowu faneleke loko u ri karhi u dyondzisa ntiyiso naswona u yisa ku dzuneka eka Yehovha. Loko u endla tano, u ta kombisa leswaku u gandzela Yehovha, Xikwembu xa ntiyiso.