PAPILO GO SANGULA GA PAWULE KA TIMOTE
1 Pawule, a mupostoli wa Kristu Jesu hi kulaya ka Nungungulu, a Muhanyisi wa hina, na Kristu Jesu, a kutsumba ka hina,+ 2 ka Timote,*+ a n’wana wa lisine+ kukholweni:
Ngha uva ni tipswalo, ni wuxinji, ni kurula, zvi tako hi ka Nungungulu, a Papayi, ni ka Kristu Jesu, a Hosi ya hina.
3 A ku khwatsi hi lezvi ndzi nga ku kombelile lezvaku u tshama le Efesusi na ku kiyela kutsongwani a ku ndziya Makedhoniya, ndza ku kombela kambe lezvaku u kawuka vokari kasi va nga gondzisi a gondzo yin’wani, 4 ne ku chela kota ka zvitoriya zva mawunwa+ ni ka matimu ya tixaka. A zvilo lezvo a zvi vhuni nchumu,+ zvo vhuxa kukanetisana ntsena wutshan’wini ga ku vhuvhumisa a zvilo zva Nungungulu lezvi zvi akako kukholwa. 5 Hakunene, a kungo ga cileletelo* leci lirandzo+ li humako mbilwini yi basileko ni ka livhalo li nene ni ka kukholwa+ ku nga hiko ko fayelisela. 6 A vokari va hambukile ka zvilo lezvi, va ya ti peta ka kuwulawula ku nga vhuniko nchumu.+ 7 Va lava kuva vagondzisi+ va nayo, kanilezvi a va zvi zwisisi lezvi va wulako ne hambu lezvi va kurumetako nguvhu ka zvona.
8 Kunene ha zvi tiva lezvaku a Nayo wu nene loku wu tirisiwa khwatsi,* 9 na zvi tiveka lezvaku a nayo a wu mahelwi a vakululama, kanilezvi wu mahelwa a zvitlula-milayo+ ni vahluwuki, a vangakholwiko ni vawonhi, a vangatsumbekiko* ni lava va nyenyezisako a zvilo zvo basa, lava va dayako vapapayi vabye ni lava va dayako vamamani vabye, lava va dayako vanhu, 10 ni zvibhayi,* ni vavanuna lava va etlelako ni vavanuna,* ni vayivi va vanhu, ni vahembi, ni lava va hlambanyako mawunwa, ni zvontlhe zvi hambeneko ni gondzo ya yinene*+ 11 leyi yi zwananako ni mahungu ya manene yo ngangamela ya Nungungulu wo tsaka, lawa ndzi nyikilweko.+
12 Ndza mu bonga Kristu Jesu a Hosi ya hina, loyi a nga ndzi nyika ntamu, hakuva i ndzi wonile kota wo tsumbeka, a ndzi nyika ntiro+ 13 hambu lezvi a kale ndzi nga hi murukateli, ni muxanisi, na ndzi nga hi na cichavo hi munhu.+ Hambulezvo, i no ndzi mahela wuxinji, hakuva ndzi wa zvi maha hi kungativi ni kungakholwi. 14 Kanilezvi a tipswalo ta Hosi ya hina ti no tala ti hundzelela zvin’we ni kukholwa ni lirandzo leli li nga ka Kristu Jesu. 15 A mhaka leyi yi tsumbekile niku yi fanele ku vhumelwa hi kumbhelela: Kristu Jesu i nota tikweni kasi ku ta hanyisa vawonhi.+ Kunene, a wahombe ku hundza vontlhe hi ye mina.+ 16 Hambulezvo, ndzi no mahelwa wuxinji kasi, ha mina loyi ndzi nga wahombe ku hundza vontlhe, Kristu Jesu a fela ku kombisa lihlazva-mbilu lakwe lontlhe, a ndzi maha cikombiso ka lava va to kholwa kakwe kasi va kuma wutomi ga pindzukelwa.+
17 Makunu ka Hosi ya pindzukelwa,+ leyi yi nga fiko,*+ yi nga wonekiko,+ loyi a nga Nungungulu yece,+ a give kona wudzundzo, ni wudhumo, kala kupindzuka ni kupindzuka. Amen.
18 Ndza ku nyika a cileletelo* leci, n’wananga Timote, leci ci zwananako ni zviphrofeto lezvi zvi phrofetilweko xungetano hi wena, kasi ha zvona, u simama kulwa a yimpi ya yinene,+ 19 na u khomile kukholwa ni livhalo li nene,+ leli a vokari va li tsikileko, lezvi zvi nga mbombomelisa a kukholwa kabye. 20 A vokari vabye hi Himenewusi+ na Alexandro, lava ndzi nga va nyikela ka Sathani+ kasi va gondzisiwa hi kulayiwa lezvaku va nga rukateli.
2 A co sangula, ndza laya lezvaku ku mahiwa a mikhongelo ya kukhongotela, ni mikombelo, ni kukombelela, ni mikhongelo ya kubonga, na yi mahelwa a vanhu va tixaka tontlhe, 2 yi mahelwa tihosi ni vontlhe va nga zvikhundleni zvo tlakuka,*+ kasi hi hanya wutomi go rula ni go tshamiseka na hi kari hi tirela Nungungulu hi kumbhelela ni kupima kontlhe.+ 3 Lezvi zvi nene niku zva amukeleka mahlweni ka Nungungulu, a Muhanyisi wa hina,+ 4 loyi a kurandza kakwe ku nga lezvaku a vanhu va tixaka tontlhe va hanyiswa+ ni lezvaku vava ni wutivi ga lisine xungetano hi lisine. 5 Hakuva kova ni Nungungulu mun’we,+ ni mutlhanganyisi mun’we+ cikari ka Nungungulu ni vanhu:+ a munhu, Kristu Jesu,+ 6 loyi a ti nyikeleko kota hakhelo ya kutlhatlhisa yi enelako vanhu vontlhe*+ — ku ta kustumunyiwa hi lezvo cikhatini ca kona. 7 Kuve hi kota ya wukustumunyu+ legi ndzi nga yimisiwa a kuva muchumayeli ni mupostoli+ — ndzi wula lisine, a ndzi hembi — a mugondzisi wa matiko+ mhakeni ya kukholwa ni lisine.
8 Hikwalaho, ndzi xuva lezvaku matshan’wini wontlhe a vavanuna va simama ku khongela, va tlakusa mandla yo tsumbeka,+ na va nga hi na zanga+ ne kukanetisana.+ 9 Hi kufanana, a vavasati va fanele ku ti sasekisa hi tinguwo ta cichavo,* hi kuringanisela ni kupima ku nene, na ku nga hi hi malukela ya misisi, ne hi ouro kutani maperola ne hambu hi tinguwo to dhura nguvhu,+ 10 kanilezvi hi ndlela yi faneleko a vavasati lava va chavako Nungungulu,+ ku nga lezvaku va ti sasekisa hi mitiro ya yinene.
11 A wasati i wa gondze na a miyele* hi kutikoramisa kontlhe.+ 12 A ndzi vhumeli lezvaku a wasati a gondzisa kutani ku fumela wanuna, kanilezvi i wa miyele.*+ 13 Hakuva a kuranga ku vangilwe Adhamu, ku gamela Evha.+ 14 Ahandle ka lezvo, a hi Adhamu a nga kalavelwa, kanilezvi a wasati hi yena a nga kalavelwa+ hi kumbhelela, ava muhambunyeti wa nayo. 15 Hambulezvo, a wasati i ta hanyiswa hi ku pswala vana+ loku a* simama kukholweni, ni lirandzweni, ni kubaseni, na a hi ni kupima ku nene.+
3 Yi tsumbekile a mhaka leyi yaku: Loku a wanuna a ti karatela kuva muwoneleli,+ i navela ntiro wa wunene. 2 A muwoneleli i fanele ku nga soleki, a hi nuna wa sati mun’we, a tiva ku ti khoma ka zvontlhe a mahako, a hi ni kupima ku nene,+ a hi wo zvi tiva ku xaxameta khwatsi zvilo, a amukelako vapfhumba,+ a ringanelwako hi ku gondzisa,+ 3 a nga hi cidhakwa,+ a nga hi munhu wa tihanyi,* kanilezvi a hi wo olova,+ a nga hi munhu wa maguwa,+ a nga hi murandzi wa mali.+ 4 I fanele ku rangela khwatsi a ngango wakwe, a hi ni vana va ingisako hi cichavo contlhe+ 5 (hakuva loku a wanuna a nga zvi tivi ku rangela a ngango wakwe, i ta gi hlayisisa kuyini a bandla ga Nungungulu ke?). 6 A nga faneli kuva munhu a ha hiko ku hundzuluka,+ hakuva a nga tshuka a ti kukumukisa hi matshandza, a wela kulamulweni ko fana ni loku ka Dhiyabho. 7 Ahandle ka lezvo, i fanele kuva ni nduma ya yinene ka va lehandle+ kasi a nga koneki a wela ntlhan’wini wa Dhiyabho.
8 A malandza ya kuvhunetela wonawu ma fanele kuva vanhu vo chela kota, va nga hiko na tirimi timbiri,* va nga nwiko nguvhu byala, na va nga naveli bhindzu go biha.+ 9 Va fanele ku khoma cihundla co basa ca kukholwa na va hi ni livhalo li basileko.+
10 Ahandle ka lezvo, va wa hloliwe kuranga kasi ku wona lezvaku va ringanelwa ke. Andzhako ka lezvo, va wa tire kota malandza loku va nga soleki.+
11 A vavasati vonawu va fanele kuva vanhu vo chela kota, va nga hi na mahlevo,+ va tiva ku ti khoma ka zvontlhe va mahako, va tsumbeka zvilweni zvontlhe.+
12 A malandza ya kuvhunetela ma wave vanuna va sati mun’we, ma rangela khwatsi a vana vabye ni ngango wabye. 13 Hakuva a vavanuna lava va mahako khwatsi mitiro yabye va ti lavela wudzundzo gi nene, niku va wulawula hi kutlhatlheka ka hombe xungetano hi kukholwa loku ku nga ka Kristu Jesu.
14 Hambu lezvi ndzi xuvako ku ku endzela zvezvi, ndzi ranga ndzi ku tsalela a timhaka leti, 15 kasi loku ndzi tshuka ndzi hlwela, u tiva lezvi u faneleko ku hanyisa zvona ngangweni wa Nungungulu,+ ku nga bandla ga Nungungulu a hanyako, gi nga ziki* ni ciseketelo ca lisine. 16 Kunene, a zvi kanakanisi lezvaku a cihundla co basa ca ku kholwa ka Nungungulu ca hombe: ‘I kombisilwe hi ka nyama,+ a wuliwa wo lulama moyeni,+ a woneka ka tingilozi,+ ku kanelwa hi yena cikari ka matiko,+ a kholwiwa tikweni,+ a amukelwa le tilweni hi kungangamela.’
4 Hambulezvo, a mhaka yi pimisilweko* yi wula zviku dlunya lezvaku zvikhatini zva ha tako, a vokari va ta hambuka kukholweni, va demba ndleve ka magezu ma pimisilweko ma hambukisako*+ ni ka tigondzo ta madhimoni, 2 hi kota ya wufarisi ga vanhu va wulawulako mawunwa,+ lava a tivhalo tabye ti tlanyeleko a ku khwatsi ti no hisiwa hi simbi. 3 Va betela kuchadha,+ va tlhela va laya vanhu lezvaku va ngagi a zvakuga+ lezvi Nungungulu a zvi vangeleko ku zvi giwa+ hi ku bonga hi lava va kholwako+ ni lava va li tivako khwatsi a lisine. 4 Hakuva zvontlhe lezvi Nungungulu a zvi vangileko zvi nene,+ niku ci hava ci faneleko ku nyenyiwa+ loku ci amukelwa hi kubonga, 5 hakuva ci basisiwa hi mhaka ya Nungungulu ni mukhongelo.
6 Loku u va nyika zvileletelo lezvi a vamakabye, u tava nandza ga ginene ga Kristu Jesu, legi gi wundlilweko hi timhaka ta kukholwa ni gondzo ya yinene leyi u yi landzelako hi kutsumbeka.+ 7 Kanilezvi ala a zvitoriya zva mawunwa+ lezvi zvi lwako ni zvilo zvo basa, zvo khwatsi hi lezvi zvi hlawutelwako hi vavasati vo khosahala. Hi tlhelo gin’wani, ti tolovete a ku hanya hi kukholwa kota kungo ga wena. 8 Hakuva a mihlakano ya ku tiyisa miri* ya vhuna kutsongwani, kanilezvi a ku hanya hi kukholwa zva vhuna zvilweni zvontlhe, hakuva ku na ni citsumbiso ca wutomi ka cikhati leci ni ca wutomi ka cikhati ci tako.+ 9 A mhaka leyi yi tsumbekile niku yi fanele ku vhumelwa hi kumbhelela. 10 Hi caleco ci hi mahako hi tira hi kutikarata ni kutitsitsirita,+ hakuva hi veka a kutsumba ka hina ka Nungungulu a hanyako, loyi a nga Muhanyisi+ wa vanhu va tixaka tontlhe,+ nguvhunguvhu lava vo tsumbeka.
11 Simama ku va nyika a zvileletelo lezvi ni ku va gondzisa. 12 U nga tsiki munhu a ku kanyisa hi lezvi u nga jaha. Kanilezvi ngha uva cikombiso ka lava vo tsumbeka kuwulawuleni, ni mahanyeleni, ni lirandzweni, ni kukholweni, ni kuhlazvekeni.* 13 Simama ku ti karatela ku lera mahlweni ka vanhu,+ ni ku tiyisa, ni ku gondzisa, kala ndzita. 14 U nga hlakani hi cinyikiwo leci u nyikilweko hi kuphrofeta a cikhati leci a hubye ya madhota yi nga ku tlhateka mandla.+ 15 Ehleketa hi zvilo lezvi, u veka kupima ka wena kontlhe ka zvona, kasi a kukula ka wena hi ka moya ku woneka khwatsi ka vanhu vontlhe. 16 Chela kota contlhe cikhati ka wena wutsumbu ni kugondziseni ka wena.+ Timisela ka zvilo lezvi, hakuva loku u maha lezvo u ta ti ponisa wena u tlhela u ponisa ni lava va ku zwako.+
5 U nga kawuki a munhu wa hombe hi ku mu bhongela.+ Kanilezvi mu khongotele* kota papayi, a majaha kota vamakabye va cinuna, 2 a vavasati va hombe kota vamamani, ni vanhanyana kota vamakabye va cisati, hi kuhlazveka kontlhe.
3 Dzundza tinoni* leti hakunene ti nga tinoni.*+ 4 Kanilezvi loku ku hi ni noni yi nga ni vana kutani vazukulu, va wa range va gondza a ku hanya hi kukholwa mingangweni yabye+ ni ku va tlhelisela kubonga a vapswali vabye ni vakokwani vabye,+ hakuva lezvo zva amukeleka mahlweni ka Nungungulu.+ 5 A wasati loyi hakunene a nga noni na a sele wusiwaneni ga hombe, i tsumba Nungungulu+ niku i simama ku khongela ni ku khongotela wusiku ni mumu.+ 6 Kanilezvi a noni leyi yi ti nyikelako kutitsakiseni yi sina yi file, hambu lezvi yi hanyako. 7 Hikwalaho, simama ku va nyika zvileletelo* lezvi kasi va nga soleki. 8 Kunene, loyi a nga hlayisiko lava va nga vakwe, nguvhunguvhu a va ngango wakwe, i kanetile kukholwa niku i bihile ku hundza loyi a nga kholwiko.+
9 A noni yi ta tsaliwa bhukwini loku yi hi ni 60 wa malembe hi wutsongwani ga kona, na yi vile sati wa nuna mun’we, 10 na yi hi ni nduma ya ku maha mitiro ya yinene,+ na yi wundlile vana,+ ni loku ku hi lezvaku yi wa randza ku amukela vapfhumba,+ yi hlambisile mikondzo ya vobasa,+ yi vhunile lava va nga xaniseka,+ ni loku yi ti tsitsiritile mitirweni yontlhe yo saseka.
11 Kanilezvi u nga ti tsali bhukwini a tinoni leti ta ha hiko vanhanyana, hakuva a cikhati leci a ku navela masango ku va colopetelako ntirweni wa Kristu, va lava ku chadha. 12 Hi ku maha lezvo, va ti nehela kulamulwa hakuva va tsikile a kukholwa kabye ko sangula.* 13 Ka cikhati caleco, va gondza kuva malolo, va rerela hi muti ni muti; a va ti mahi malolo ntsena kanilezvi va gondza dekele kambe, va nghenela zva vambe,+ va wulawula hi zvilo va nga faneliko ku wulawula hi zvona. 14 Hikwalaho, ndzi xuva lezvaku a tinoni leti ta ha hiko vanhanyana ti chadha,+ ti pswala vana,+ ti hlayisa miti ya tona, ti nga mu nyiki cikhati a nala ca ku hi rukatela. 15 Kunene, a vokari va sina va hambukile va landzela Sathani. 16 Loku ku hi ni wasati wa mukholwa a nga ni maxaka ma nga tinoni, i wa ma hlayise kasi a bandla gi nga bindziwi. Makunu a bandla gi ta hlayisa lava hakunene va nga tinoni.*+
17 A madhota lawa ma rangelako khwatsi+ ma fanelwe hi kudzundziwa nguvhu,+ nguvhunguvhu lawa ma ti tsitsiritako kuwulawuleni ni kugondziseni.+ 18 Hakuva a Mitsalo yi ngalo: “U nga bohi nomu wa homu a cikhati leci yi hulako timbewu”,+ yi tlhela yiku: “A mutiri i fanelwe hi hakhelo yakwe.”+ 19 U nga vhumeli a mhaka ya ku kecara munhu wa hombe,* ahandle ka loku yi hi ni vakustumunyu vambiri kutani vanharu.+ 20 Va kawuke+ kuwoneni ka vontlhe lava va hanyako ciwonhweni,+ kasi zviva citlharihiso ka lava van’wani.* 21 Ndza ku laya mahlweni ka Nungungulu ni ka Kristu Jesu zvin’we ni ka tingilozi ti hlawulilweko lezvaku u landzela zvileletelo lezvi na u nga soli nchumu ne kuva ni cihlawulela.+
22 U nga tshuki u tsutsumela ku tlhateka mandla ya wena ka wanuna;*+ ne u nga hlengeli ka zviwonho zva van’wani; simama kuva munhu wo hlazveka.
23 U nga hanwi mati woce, kanilezvi nwana ni vhinyo yi tsongwani hi kota ya lomu ndzeni ka wena ni lezvi u talako ku babya-babya.
24 A zviwonho zva vokari zva tiviwa hi vanhu vontlhe, zvi tekela ku va yisa kulamulweni, kanilezvi a zva van’wani zvi woneka hi ndzhako ka cikhati.+ 25 Hizvalezvo kambe, a mitiro ya yinene ya tiviwa hi vanhu vontlhe,+ hambu loku yi nga tiviwi, yi nga ta simama na yi fihlele.+
6 Lava va nga lahasi ka kanga wa wukhumbi va wa simame ku dzundza nguvhu a venyi vabye,+ kasi ku nga tshuki ku wulawuliwa zvahava hi vito ga Nungungulu ni gondzo yakwe.+ 2 Ahandle ka lezvo, lava va nga ni venyi va nga makholwa va nga va kanyisi hi lezvi va nga vamakabye. Wutshan’wini ga lezvo, va fanele ku va tirela hi mbilu yontlhe, hakuva lava va vhunekako hi ntiro wabye wa wunene makholwa niku va randzeka.
Simama ku gondzisa zvilo lezvi ni ku nyika a wusungukati legi. 3 Loku a wokari a gondzisa yin’wani gondzo ni ku nga vhumeli a gondzo ya yinene,*+ leyi yi tako hi ka Hosi ya hina Jesu Kristu, ne a gondzo leyi yi longolokako ni kuhanya hi kukholwa,+ 4 a munhu loye wa ti kukumukisa hi matshandza niku a nga zwisisi nchumu.+ I na ni mababyi ya ku phikizana ni ku kanetisana hi timhaka.+ A zvilo lezvi zvi vanga matshoho, ni kuholova, ni mahlevo,* ni ku alakanyela zvakubiha, 5 ni ku tshamela ku phikizana hi zvilo zvi nga vhuniko nchumu zva vanhu lava va wonhekileko kupimeni kabye,+ va lahlekelweko hi lisine, na va alakanya lezvaku a kuhanya ka kukholwa i ndlela ya ku bhindzula.+ 6 Kunene, a ku khozela Nungungulu+ na hi xalele* i bhindzu ga hombe. 7 Hakuva a hi tangi ni nchumu tikweni, ne a hi nge teki nchumu ka gona.+ 8 Hikwalaho, loku hi hi ni zvakuga* ni tinguwo,* hi ta xalala* hi zvona.+
9 Kanilezvi lava va ti yimiseleko ku ganya va wela kuringweni, ni mitlhan’wini,+ ni kunaveleni ko tala ka wupumbu ni ku bayisako, lezvi zvi petako vanhu kulovisiweni ni kuhahlukeni.+ 10 Hakuva a ku randza mali i mutsu wa tixaka tontlhe ta zvilo zvi hohlotako, niku hi kota ya ku yi randza, a vokari va pengile kukholweni, va ti vangela a* kubayisa ko tala.+
11 Hambulezvo, wena, munhu wa Nungungulu, tsutsuma a zvilo lezvi. Kanilezvi hlota kululama, ni ku tirela Nungungulu, ni kukholwa, ni lirandzo, ni kutimisela, ni kuolova.+ 12 Lwana a yimpi ya yinene ya kukholwa; khoma zvi tiya ka wutomi ga pindzukelwa legi u vitanelweko gona laha u nga vhumela a kuvhumela ko saseka mahlweni ka vakustumunyu vo tala.
13 Mahlweni ka Nungungulu, loyi a hlayisako zvontlhe zvi hanya, na Kristu Jesu, loyi kota kustumunyu, a nga wula magezu yo saseka kubaseni mahlweni ka Pontiyu Pilatu,+ ndza ku laya 14 lezvaku u hlayisa a zvileletelo hi ndlela yi nga hiko na noda ne kusoleka kala kuwonekelisweni ka Hosi ya hina Jesu Kristu,+ 15 loku a Hosi yo tsaka, leyi yi nga yona yoce ya Ntamu yi to ku maha cikhatini ca kona ci yimisilweko. Hi yena Hosi ya lava va fumako, ni Mufumeli wa vafumeli,+ 16 ku nga yena yece a nga fiko,+ a tshamako kuwonekeleni ko kala ku nga tshineleleki,+ loyi ku nga hiko na munhu a mu wonileko kutani a zvi kotako ku mu wona.+ A wudzundzo ni ntamu wa pindzukelwa a zvive ka yena. Amen.
17 Laya lava va ganyileko nguveni* leyi lezvaku va nga ti kulisi, ni lezvaku va veka kutsumba kabye, na ku nga hi ka titshomba ti mbhelako,+ kanilezvi ka Nungungulu loyi a hi nyikako hi matsenya a zvilo zvontlhe hi ti buzako hi zvona.+ 18 Va byele lezvaku va maha zvazvinene, va ganya hi mitiro ya yinene, va hana, va tshama na va longile a ku avela van’wani lezvi va nga nazvo,+ 19 va ti vekela tshomba leyi yi tova ciseketelo ci nene ca cikhati ca ha tako,+ kasi va fela ku khoma zvi tiya ka wutomi legi hakunene gi nga wutomi.+
20 Timote, hlayisa lezvi u khomisilweko,+ u fularela kuwulawula ku nga vhuniko nchumu loku ku nyenyezisako lezvi zvi basileko ni kukanetisana loku va hembako va ku “wutivi”.+ 21 A vokari va pengile kukholweni hi kota ya ku ti byela* hi wutivi lego.
Ngha a tipswalo tiva na n’wina.
Zvi wulako ku: “Loyi a dzundzako Nungungulu”.
Kutani: “nayo”.
Hi kukongoma: “hi kufaneleko”.
Kutani: “a va nga hiko na lirandzo li nga mbheliko”.
Wona laha ka ku: “Wubhayi” ka Tlhamuselo wa magezu ya Bhibhiliya.
Kutani: “vavanuna lava va hlengelako masango ni vavanuna”.
Kutani: “yi vhunako”.
Hi kukongoma: “yi nga wonhekiko”.
Kutani: “nayo”.
Kutani: “zvikhundleni zva wufumeli”.
Kutani: “vanhu va tixaka tontlhe”.
Kutani: “hi tinguwo ti faneleko”.
Kutani: “na a te hwi”.
Kutani: “miyele a ku hwi”.
Hi kukongoma: “va”.
Kutani: “ligwaya”.
Kutani: “va nga kanganyisiko kuwulawuleni”.
Kutani: “mhandze; sika”.
Hi kukongoma: “a moya”.
Hi kukongoma: “ka mimoya yi hambukisako”.
Kutani: “Hakuva a ku maha maezersisio”.
Kutani: “kubaseni”.
Kutani: “kawuke hi wunene”.
Kutani: “vavasati vo felwa hi vanuna”.
Kutani: “tinoni leti hakunene ti nga wusiwaneni”; ku nga leti ti nga hava wa ku ti hlayisa.
Kutani: “milayo”.
Kutani: “a citsumbiso leci va nga mahile”.
Kutani: “tinoni leti hakunene ti nga wusiwaneni”; ku nga leti ti nga hava wa ku ti hlayisa.
Kutani: “dhota”.
Hi kukongoma: “kasi lava van’wani va fela ku chava”.
Ku nga lezvaku u nga hatliseli ku nyika wanuna a cikhundla co kari.
Kutani: “yi vhunako”.
Kutani: “kurukatela”.
Kutani: “na hi enelelwa hi lezvi hi nga nazvo”.
Kutani: “zvakutihanyisa”.
Zvi nga ha wula ku: “chacha”. Hi kukongoma: “ca ku fenengela”.
Kutani: “eneliswa”.
Kutani: “va ti bhoxa hi kumbhelela hi”.
Kutani: “ku ti kulisa”.