Xipanze 2 Milayo ya Jehova yo lulama

Ka xigonzo xa wena xa Biblia, u tivile lezi Jehova a zi lavako ka wena ni lezi u nga hanyisako zona hi milayo yakwe yo lulama. Hi ku yelana ni lezi u nga zi gonza, kuzilava u cicile zo tala zi yelanako ni mahanyela ya wena ni lezi u gi wonisako zona a wutomi. Lezi makunu u ti yimiseleko ku hanya hi milayo yo lulama ya Jehova, u ka xiyimo xi nene xa ku maha ntiro wu amukelekako kakwe kota muvangeli wa mahungu yo saseka.

A timhaka leti ti lanzelako ti ta ku vuna ku tiva khwatsi a milayo yo lulama ya Jehova ni ku ku alakanyisa a zilo zo kari u nga mahako kasi uva nanza gi amukelekako kakwe. Ti ta ku komba a lisima la ku maha zilo zontlhe hi livalo li nene ni ku dzunza Jehova. — 2 Kor. 1:12; 1 Tim. 1:19; 1 Ped. 3:16, 21.

1. Hi wihi nayo wa wuKristu xungetano hi wukati?

“I lo hlamula aku ngalo: Xana a mu gonzangi, lezaku loyi a nga va maha kusanguleni i lo va maha a wanuna ni wasati? Aku ngalo: Hikwalaho a wanuna i ta siya a raru wakwe ni nyine wakwe, a namarela ka sati wakwe; lava vambiri va ta maha nyama yinwe. Lezo a va ha hi vambiri, va hi nyama yinwe. Hikwalaho lexi Nungungulu a xi tlhanganyisileko, ngha xi nga hambanyiswi hi munhu.” — Mat. 19:4-6.

“A murisi i yimelwe hi kuva a nga soleki, a hi nuna wa sati munwe. . . . A malanza ya wutireli a mave vanuna va sati munwe, va fumela khwatsi vana vabye ni mingango yabye.” — 1 Tim. 3:2, 12, NM.

2. Hi wihi a nayo munwe wa Mitsalo wu vumelelako munhu a ku tlhatlha wukati a tlhela a chada kambe?

“Mina nziku ka nwina: Kani hi wihi a ta nga hlongola a sati wakwe ahandle ka kubhaya, a teka munwani, wa bhaya; ni loye a tekako loyi a hlongolweko wa bhaya.” — Mat. 19:9.

3. Gi le yini a Biblia hi ku hambana?

“Lezi Nungungulu a zi tlhanganyisileko, ngha zi nga hambanyiswi hi munhu.” — Mar. 10:9.

“Kanilezi nza laya lava va tekeneko, na ku nga hi mina, kanilezi hi Hosi, nzi ngalo: A wasati ngha a nga suki nuneni wakwe . . . ni wanuna ngha a nga tsiki a sati wakwe.” — 1 Kor. 7:10, 11.

A mahungu yo engeteleka u ta ma kuma ka: 1 Kor. 7:4, 5, 12-16.

4. Hikuyini lava va tshamako zinwe kota nuna ni sati va faneleko ku ngha va chadile hi nayo? Loku u chadile, wa tiyiseka lezaku a muchado wa wena wu le nayweni niku za tiveka le mufunweni ke?

“Va alakanyise lezaku va ti koramisa ka tihosi, ni ka vafumeli, va ingisa.” — Tit. 3:1.

“Ngha na kutekana ku dzunzeka ka vanhu vontlhe, ngha sango gi nga nyenyeziswi; hakuva a zirembi ni zibhayi Nungungulu i ta zi lamula.” — Maheb. 13:4.

“Ingisani milayo yontlhe ya vanhu hi kota ya Hosi; hambu ku hi Kesari, loyi a nga hosi ya hombe, kutani vamwamangulu lava va rumilweko hi yena, kasi ku tsayisa lava va mahako kubiha, ni ku dzunza lava va mahako zinene.” — 1 Ped. 2:13, 14.

5. Hikuyini hi faneleko ku kombisa xichawo hi xinyikiwo xa wutomi?

“Hakuva a xibuka xa wutomi xi le ka wena.” — Tis. 36:9.

“Nungungulu loyi a nga maha misava . . . hi yena a va nyikako wutomi vontlhe, ni kuhefemula, ni zilo zontlhe. Hakuva ka yena ha hanya, ha fambafamba, hi hi ni kuvakona ka hina.” — Miti. 17:24, 25, 28.

“Kristu Jesu . . . i lo ti nyikela a kuva nzhiho wa vontlhe.”— 1 Tim. 2:5, 6.

“Loku u aka yindlu ya yiswa u ta yi bhiyela langwa la kona, kasi u nga ti vekeli a nkhata lomu ndlwini ya wena, loku afa munhu hi kuwa lahasi.” — Deut. 22:8.

6. Xana Jehova i ku wonisa kuyini a) a ku daya? b) a ku bhoxa nyimba? c) a ku ti boha?

A “vadayi . . . va ta kuma xiavelo xabye le tiveni legi gi vurako hi nzilo ni solufa; hi kona a kufa ka wumbiri.” — Kuv. 21:8.

“Loku a vanhu valwa va bayisa wasati a nga ni rumbu; zonake a pswala na masiku yakwe ya ku pswala ma nga se chikela, kanilezi a xinwanana kutani yena a ngafi, i ta rihiwa hi ntsengo lowu a ta nga wu wula a nuna wakwe. . . . Kanilezi loku wasati kutani nwanana afa, u ta rihisa wutomi hi wutomi.” — Ekso. 21:22, 23, NM.

“Langutani, yontlhe mihefemulo nja mina; kota lezi a muhefemulo wa dadani wu nga wa mina, ni wa n’wana kambe ngwa mina.” — Ezek. 18:4.

7. Wutihlamuleli muni gi nga ni munhu a nga ni mababyi ya xithapelisana na ma hi lawa ma dayako?

“Hikwalaho zontlhe lezi mu ranzako a kuva vanhu va zi maha ka nwina, va maheleniwo zona; hakuva lezi i nayo ni vaprofeti.” — Mat. 7:12.

“Ngha munwe ni munwani a nga khataleli a zakwe ntsena, kanilezi a khatalela ni za vanwani.” — Fil. 2:4.

8. Kasi ku nga thapelisi vanwani a mababyi lawa ma nga ni mhango, hikuyini a mubabyi a faneleko a) ku potsa ku losana ni vanwani kuzilava hi ku va angarela kutani ku va pswopswa? b) ku potsa ku sola a vanwani loku va nga mu rambi makaya yabye? c) Hikuyini a munhu a nga ni mababyi ya xithapelisana a faneleko kuya xipitali a ya popoliwa na a nga se sangula ku gangisana ni munhu? d) Hikuyini a munhu a nga ni mababyi ya xithapelisana a faneleko ku tivisa a mababyi yakwe ka mutlhanganyisi wa hubye ya madota na nga seya kubapatizweni?

“Ngha mu nga hi na nanzu ka munhu, sine ku ranzana ntsena; hakuva loyi a ranzako a munhu-kulobye i tatisa nayo. Hakuva a milayo . . . yontlhe yi tlhanganyisilwe mhakeni leyi yaku: U ta ranza a waakelane kota lezi u ti ranzako wutsumbu. A liranzo a li mahi za kubiha ka waakelane wakwe; hikwalaho a liranzo hi kutatisa ka nayo.” — Rom. 13:8-10.

“A liranzo . . . a li mahi lezi zi nga faneliko, a li ti laveli za lona, a li na kuzangara, a li alakanyeli hi kubiha loku li mahelweko kona.” — 1 Kor. 13:4, 5.

9. Hikuyini a maKristu ma faneleko ku tsika nkhata, niku a ku maha lezo zi patsa yini?

“A nyama leyi yi nga ni wutomi, gi nga wona nkhata, mu ngagi.” — Gen. 9:4.

“Kanilezi loku u zi ranza, wa zi kota ku daya xifuyo xa wena laha mutini wa wena uga nyama ya wena kota lezi Jehova Nungungulu wa wena a ta nga ku katekisisa zona. . . . Ntsena lezaku mu ngagi a nkhata: wu halateni misaveni khwatsi hi mati.” — Deut. 12:15, 16.

“Zi nga lezaku mu tsika lezi zi phahlelweko ka zifananiso, ni nkhata, ni lezi zi fileko hi ku tlimbiwa, ni kubhaya.”— Miti. 15:29.

10. Hikuyini a maKristu ma nga hiko hasi ka Nayo wa Mosi ni zileletelo za wona xungetano hi miphahlelo ni Sabado?

“Hakuva Kristu hi magumeso ya nayo, lezaku ni wihi a kholwako a kuma kululama.” — Rom. 10:4.

“Ngha ku nga hi kona munhu a mu lamulako hi kota ya zakuga, kutani kunwa, kutani hi siku ga ximuse, kutani hi kuwoneka ka hweti, kutani hi masabado; lezi zi nga xiruti xa zilo lezi zi ta ngata; kanilezi a miri wa zona hi Kristu.”— Kol. 2:16, 17.

A mahungu yo engeteleka u ta ma kuma ka: Gal. 3:24, 25; Kol. 2:13, 14.

11. I tshamela muni hi faneleko ku gi kombisa ka vamakabye va hina?

“Nza mu nyika a nayo muswa, wa kuva mu ranzana; khwatsi hilezi mina nzi mu ranzileko, na nwina ranzanani. Loku mu ranzana, a vanhu vontlhe va ta zi tiva lezaku mu vapizani va mina.” — Joh. 13:34, 35.

“Ambalani liranzo, leli li nga xiboho xa kumbhelela.” — Kol 3:14.

A mahungu yo engeteleka u ta ma kuma ka: 1 Kor. 13:4-7.

12. A maKristu ma fanele ku zi wonisa kuyini a zihoxo za makholwa-kulobye?

“Honiselanani ni ku tsetselelana; loku munhu a hi ni xisolo ka munwani, kota lezi Hosi yi nga mu tsetselela, nwinawu mahani zalezo.” — Kol 3:13.

“Nguvunguvu pinyamelani kuranzana, hakuva a liranzo li khubhunyeta zionho zinyingi.” — 1 Ped. 4:8.

A mahungu yo engeteleka u ta ma kuma ka: Mav. 17:9; 19:11; Mat. 7:1-5.

13. U fanele ku maha yini loku a makabye a ku mahele xionho xa hombe, xo fana ni ku ku kanganyisa kutani ku ku lumbeta?

“Loku a makabye wa wena a ku onhele, famba u ya mu kombisa nanzu wakwe na mu hi nwece. Loku a ku ingisa, u mu kumile a makabye wa wena. Kanilezi loku a nga ku ingisi, famba ni munwani kutani va hi vambiri, kasi magezu wontlhe ma fela ku tiyiswa hi vakustumunyu vambiri kutani vanharu. Loku a ala ku va ingisa, ku bike bandleni; ni loku a nga ingisi bandla, a mahe ka wena kotisa wamatiko ni muhlengisi.” — Mat. 18:15-17.

14. Xini a mbhanzu wa moya, niku a ku wu hlakulela wu hi vunisa kuyini a kuva ni kuzwanana ni vanwani?

“A mbhanzu wa moya hi liranzo, ni kutsaka, ni kurula, ni lihlaza-mbilu, a wunene, ni kusasa, ni kukholwa, ni kuolova, ni kutikhoma.” — Gal. 5:22, 23, NM.

15. Hikuyini u nga faneliko ku hemba?

“Satani . . . a nga yimi zineneni, hakuva ku hava zinene ka yena. Loku a wulawula mawunwa, i wulawula hi za wutsumbu gakwe; hakuva hi muhembi, i raru wa mawunwa.”— Joh. 8:44.

“Vontlhe vahembi, va ta kuma xiavelo xabye le tiveni legi gi vurako hi nzilo ni solufa; hi kona a kufa ka wumbiri.”— Kuv. 21:8.

A mahungu yo engeteleka u ta ma kuma ka: Ekso. 20:16; 2 Kor. 6:4, 7.

16. A maKristu ma ku wonisa kuyini a ku yiva?

“Ngha a nga hi kona xikari ka nwina a xanisekako hilezi a nga mudayi, kutani khamba.” — 1 Ped. 4:15.

“Ngha loyi a nga hi khamba a nga ha yivi kambe; kanilezi a ti karate a tira lezi zi sasekileko hi mandla yakwe, kasi a fela kuva nazo zo nyika loyi a vumalako.” — Efe. 4:28.

17. Gi le yini a Biblia xungetano hi kunwa byala?

“Famba, u yaga kuga ka wena hi kutsaka, unwa vinya ga wena hi mbilu yi tsakileko; hakuva Nungungulu i sina a amukele a mitiro ya wena.” — Mutsh. 9:7.

“U nga hanwi a mati woce, kanilezi nwana a vinya gi tsongwani hi kota ya rumbu ga wena, hakuva wa tala ku babya-babya.” — 1 Tim. 5:23.

18. Hi wahi a mawonela ya muKristu xungetano hi wudakwa?

“Xana a mu zi tivi lezaku a vangalulamangiko va nga taga a tshomba ya Mufumo wa Nungungulu ke? Mu nga kohliswi: hakuva a zirembi, ni vakhozeli va zifananiso, ni zibhayi, . . . ni zinaveli, ni zidakwa . . . a va kunghaho va nga taga a tshomba ya mufumo wa Nungungulu.” — 1 Kor. 6:9, 10.

“A murisi i yimelwe hi kuva a nga soleki, . . . loyi a nga ti nyikeliko kunweni ka byala.” — 1 Tim. 3:2, 3.

A mahungu yo engeteleka u ta ma kuma ka: 1 Kor. 5:11.

19. Hi wahi a mawonela ya muKristu xungetano hi kunwa nguvu a byala, hambu loku zi nga mu chiketi laha ka kudakwa?

“U nga ti tlhanganyisi ni lava va nwako nguvu byala.”— Mav. 23:20, NM.

“A malanza ya wutireli a mave lawa ma dzunzekako, . . . ma nga ti nyiketi kunweni ka byala.” — 1 Tim. 3:8, NM.

A mahungu yo engeteleka u ta ma kuma ka: 1 Ped. 4:3.

20. Hikuyini a maKristu ma faneleko ku potsa tontlhe a tixaka ta mimuri yo lahlisa mapimo ahandle ka loku ma tsalelwe hi vadokodela?

“Hikwalaho vamakabye, nza mu khongotela hi wuxinji ga Nungungulu, lezaku mu nyikela a mimiri ya nwina, yiva a muphahlelo wu hanyako, wo basa, lowu wu xalalisako Nungungulu, ku nga kukhozela ka nwina ku faneleko. Ngha mu nga pimanyisi a tiko ga nguva leyi; kanilezi ngha mu hunzuluswa hi ku mahiwa luswa a kupima ka nwina, kasi mu fela ku hlola mu tiva lezi zi nga kuranza ka Nungungulu, loku ko saseka, ku amukelekako, ni ku mbheleleko.” — Rom. 12:1, 2.

“A hi ti hlazeni kunyenyezeni kontlhe ka miri ni moya, hi mbhelelisa a kubasiswa ka hina a kuchaveni ka Nungungulu.” — 2 Kor. 7:1.

A mahungu yo engeteleka u ta ma kuma ka: 1 Ped. 4:7; Mar. 15:23.

21. Hi wahi a mawonela ya Biblia xungetano hi porneia, ku nga kuhlengelwa ka masango hi vanhu va nga wukatini ni munwani a nga hiko nuna kutani sati wabye, kukuhlengelwa ka masango ku nga hiko ka nayo hi vanhu va nga tekanangiko hi kuya hi Mitsalo, kuhlengelwa ka masango ka wanuna ni wanuna kutani wasati ni wasati, ni tixaka tinwani ta wubhayi?

“Makunu a mitiro ya nyama yi la su dlunya, yi nga leyi: a kubhaya, a kungahlazeki, a wurembi, . . . ni zilo za kunghahi; . . . lava va mahako a zakunghaho va nga taga a tshomba ya mufumo wa Nungungulu.” — Gal. 5:19-21.

“Xana a mu zi tivi lezaku a vangalulamangiko va nga taga a tshomba ya Mufumo wa Nungungulu ke? Mu nga kohliswi: hakuva a zirembi, ni vakhozeli va zifananiso, ni zibhayi, ni lava va ti mahako vavasati, ni lava va ti bihisako ni vanwani vavanuna, . . . va nga taga a tshomba ya mufumo wa Nungungulu.” — 1 Kor. 6:9, 10.

“Hi kota ya lezo Nungungulu i lo va nyikela kunaveleni ka kubiha: a vavasati vabye va lo hunzula a mahanyela ya mimiri yabye va maha za tingana. Hizalezo ni vavanuna, va lo tsika a mahanyela yo tiva vavasati, va vura hi ku navelana, a vavanuna va maha lezi za tingana ni vanwani vavanuna, va kuma mimirini yabye a tsayiselelo wu faneleko a kuhambuka kabye.” — Rom. 1:26, 27.

“Ngha na kutekana ku dzunzeka ka vanhu vontlhe, ngha sango gi nga nyenyeziswi; hakuva a zirembi ni zibhayi Nungungulu i ta zi lamula.” — Maheb. 13:4.

A mahungu yo engeteleka u ta ma kuma ka: Mar. 7:20-23; Efe. 5:5; 1 Ped. 4:3; Kuv. 21:8.

22. Wusungukati muni ga Biblia gi to ku vuna ku ala ziringo za ku maha wubhayi?

“Alakanyani a zilo za le hehla, na ku nga hi zilo za laha misaveni. Hikwalaho dayani a ziro za nwina za laha misaveni: a wubhayi, ni kungahlazeki, ni wurembi, ni kumbilukela ka kubiha, ni likaka, li nga kukhozela zifananiso.” — Kol. 3:2, 5.

“Vamakabye, hi kugumesa nzi ngalo: Ni zihi lezi zi nga zi nene, ni zihi lezi zi dzunzekako, ni zihi lezi zi lulamileko, ni zihi lezi zi basileko, ni zihi lezi zi ranzekako, ni zihi lezi zi khesiwako; loku gi hi kona wunene, ni zilo lezi zi faneleko ku bongiwa, alakanyani zontlhe lezo.” — Fil. 4:8.

23. Hikuyini a muKristu a nga faneliko ku bela tibheja?

“Kanilezi nwina lava mu tsikako Jehova, mu rivalako a xitsunga xa mina xa kubasa, mu longiselako Gadi a meza, mu khelako Meni a vinya; nzi ta mu nyikela ka supado.” — Isa. 65:11, 12.

“Xana a mu zi tivi lezaku a vangalulamangiko va nga taga a tshomba ya mufumo wa Nungungulu ke? Mu nga kohliswi. Hakuva a . . . makhamba, ni zinaveli, . . . va nga taga a tshomba ya mufumo wa Nungungulu.” — 1 Kor. 6:9, 10.

24. Loku a munhu a maha xionho xa hombe hi kota ya lezi hi nga mbhelelangiko kanilezi a lava xivuno xa lezaku a tlhela a zwanana na Jehova, zini a faneleko ku tekela ku maha?

“Nzi ku tivisile a kuonha ka mina, a kugoha ka mina a nzi ku fihlangi. Nzi te ngalo: Nzi ta vumela a zihambuko za mina ka Jehova.” — Tis. 32:5.

“Loku a hi kona xikari ka nwina loyi a xanisekako, ngha a khongela; loku a hi kona loyi a xaleleko, ngha a yimbelela kubonga. Loku a hi kona xikari ka nwina loyi a babyako, ngha a vitana a masingalakati ya bandla, ma ta mu khongelela, ma mu tota hi mafura vitweni ga Hosi. A kukhongela ka kukholwa ku ta hanyisa loyi a babyako, a Hosi yi ta mu vuxa; ni loku yena a ngha a onhile, i ta tsetselelwa.” — Jak. 5:13-15.

A mahungu yo engeteleka u ta ma kuma ka: Mav. 28:13; 1 Joh. 2:1, 2.

25. Zini lezi a munwe ni munwani wa hina a faneleko ku maha loku a tiva lezaku a wokari i mahile a xionho xa hombe lexi xi zi kotako ku chakisa bandla hi tlhelo ga mahanyela ni ga moya?

“Loku a munhu a onha laha a hlambanyiswako, na a kustumunya hi lezi a zi wonileko hambu lezi a zi tivako, loku a nga wuli lezi a zi wonileko kutani lezi a zi tivako, yena i ta rwala a nanzu wa kona.” — Levi 5:1.

26. Mawonela muni lawa a munhu a faneleko kuva nawo loku a tshuka a kawukiwa hi lezi a onhileko?

“Nwananga, u nga kanyisi kulaya ka Jehova, u nga tsanwiswi hi kukawuka kakwe.” — Mav. 3:11.

“A zileletelo i kandiya, ni xilayelo kuwonekela; ni kukawuka ku layako i ndlela ya wutomi.” — Mav. 6:23.

27. Zini lezi a bandla gi faneleko ku maha loku a wokari a kanyisa ha womu a milayo ya Jehova a tlhela a nga ti soli?

“Nzi mu tsalele papilweni ga mina a kuva mu nga mahi wunghana ni zibhayi; a nzi wuli lezaku mu tsawukana magumo ni zibhayi za misava, kutani ni lava va navelako, ni makhamba, kutani ni vakhozeli va zifananiso; hakuva mu wa ta suka misaveni. Kanilezi nzi mu tsalela lezaku loku a hi kona munhu loyi a vitwako makabye na hi xibhayi, kutani munaveli, kutani mukhozeli wa zifananiso, kutani murukateli, kutani xidakwa, kutani khamba; mu nga mahi wunghana naye, ge, hambu kuga naye. Hakuva nzi ta sungwa ha yini a ku lamula lava va nga lahandle ke? Nwina mu fanele ku lamula lava va nga lomu bandleni, kanilezi Nungungulu i ta lamula lava va nga lahandle. Hlongolani a munhu wa kubiha xikari ka nwina.” — 1 Kor. 5:9-13.

28. Zi wula yini a kukhozela zifananiso? Niku hi tihi a tindlela to kari ta ku khozela a zifananiso leti a maKristu inyamutlha ma faneleko ku ti potsa?

“U nga ti maheli xifananiso xi vatlilweko xo fanana ni zilo lezi zi nga le hehla tilweni, hambu ni lezi zi nga lahasi misaveni, ni xa lezi zi nga lomu matini lahasi ka misava. U nga zi khizameli, hambu ni ku zi tirela; hakuva mina Jehova, Nungungulu wa wena, nzi Nungungulu [a lavako ku khozelwa yece].” — Ekso. 20:4, 5.

“Chavani a zifananiso za vanungungulu va mawunwa.”— 1 Joh. 5:21.

A mahungu yo engeteleka u ta ma kuma ka: Isa. 42:8; Jer. 10:14, 15.

29. Hi wahi a mawonela ya muKristu hi tiko legi gi ti hambanyisileko na Nungungulu?

“A hi va tiko, kota lezi mina nzi nga hiko wa tiko.” — Joh. 17:16.

“A mu zi tivi lezaku a wuxaka ni tiko mbulala ka Nungungulu ke? Hikwalaho kani hi wihi a nga ni wuxaka ni tiko i ti maha nala wa Nungungulu.” — Jak. 4:4.

30. Ma wa hi wahi a mawonela ya Jesu xungetano hi ku ti nghenisela ka politika ya tiko legi?

“Zonake Satani i lo mu yisa xitsungeni xo leha nguvu, a mu kangeta yontlhe mifumo ya misava ni wukosi ga yona; aku ngalo kakwe: Nzi ta ku nyika zontlhe lezi zilo, loku uwa lahasi u nzi khozela. Kanilezi Jesu aku ngalo kakwe: Suka Satani; hakuva ku tsalilwe ku ngalo: Wena u ta khozela Hosi Nungungulu wa wena, hi yena yece u to mu tirela.” — Mat. 4:8-10.

“Jesu na a zi tiva lezaku va lava ku mu kurumeta, va mu maha hosi, i lo nyemuka aya kambe xitsungeni na hi yece.”— Joh. 6:15.

31. Xana a tiko gi ta va khomisa kuyini lava va ti hambanyisako nago va maha maKristu?

“Loku mu wa hi va tiko, a tiko ngha gi ranzile a za gona; kanilezi lezi mu nga hiko va tiko, kanilezi mu hlawulilwe hi mina, nzi mu susa tikweni, hikwalaho a tiko ga mu venga. . . . Loku va xanisile mina, va ta xanisa na nwina kambe; loku va hlayisile a mhaka ya mina, va ta hlayisa ni ya nwina kambe.” — Joh. 15:19, 20.

“Hakunene vontlhe lava va ranzako ku hanya hi wutomi ga wukhozeli legi gi nga ka Kristu Jesu, va ta xaniswa.”— 2 Tim. 3:12.

“Hi lezi va hlamalako ha zona loku mu nga ha tsutsumi navo nzhopeni ya wuoswi, zonake va mu hleva.” — 1 Ped. 4:4.

32. A ku tiva lezaku a hi va tiko zi mu khumbisa kuyini a muKristu a xikhati a hlawulako ntiro wa ku ti hanyisa?

“Ngha loyi a nga hi khamba a nga ha yivi kambe; kanilezi a ti karate a tira lezi zi sasekileko hi mandla yakwe, kasi a fela kuva nazo zo nyika loyi a vumalako.” — Efe. 4:28.

“Satani . . . muhembi, i raru wa mawunwa.” — Joh. 8:44.

“I ta lamula matiko manyingi, a kawuka a matiko la’ya ntamu ma nga le kule. Va ta betha tisupado tabye ti maha zikomu, a matlhari yabye ma maha [zigere]. A tiko ginwe gi nga ta vukela ginwani hi matlhari, cima va nga ta ha gonza kulwa kambe.” — Mika 4:3.

“Nzi lozwa ginwani gezu gita hi le tilweni, giku: Humani ka yena, nwina vanhu va mina, lezaku kasi mu nga hlengeli zionho zakwe, mu biwa hi zixaniso zakwe.” — Kuv. 18:4.

33. Matshinya muni ya milayo lawa a muKristu a faneleko ku ma tirisa a xikhati lexi a hlawulako mihlakano?

“Mu nga kohliswi; a ku tolovelana ni vakubiha ka bihisa a mahanyela ma nene.” — 1 Kor. 15:33.

“Vamakabye, hi kugumesa nzi ngalo: Ni zihi lezi zi nga zi nene, ni zihi lezi zi dzunzekako, ni zihi lezi zi lulamileko, ni zihi lezi zi basileko, ni zihi lezi zi ranzekako, ni zihi lezi zi khesiwako; loku gi hi kona wunene, ni zilo lezi zi faneleko ku bongiwa, alakanyani zontlhe lezo.” — Fil. 4:8.

“Mu nga ranzi tiko, hambu ni zilo lezi zi nga lomu tikweni.” — 1 Joh. 2:15.

“Jehova . . . wa venga a wakubiha ni loyi a ranzako kuleva.” — Tis. 11:5.

“Hikwalaho ti woneleni khwatsi a kufambeni ka nwina, mu nge khwatsi a mu tlharihangi, kanilezi khwatsi hi vatlharihileko. Tirisani xikhati, hakuva masiku ma bihile. Hikwalaho mu nga mahi zipumbu, kanilezi pimani lezaku xini a kuranza ka Hosi. Mu nga popiwi hi vinya, legi gi vangako wudakwa, kanilezi talani hi moya, mu wulawula munwe ni munwani hi tixangu ni tisimu ni zizimba za moya, mu yimbelela ni ku ketsela hi timbilu ta nwina ka Hosi; xontlhe xikhati mu bonga Nungungulu a Dadani hi kota ya zilo zontlhe a vitweni ga Hosi ya hina Jesu Kristu.” — Efe. 5:15-20.

“Kanilezi a wubhayi ni kungahlazeki kontlhe, ni makangwa, ngha zi nga kumbukwi xikari ka nwina, a zi faneli vobasa.” — Efe. 5:3.

34. Hikuyini a maKristu ya lisine ma nga faneliko ku ti patsa ni mitlawa yinwani ya wukhongeli kasi ku khozela?

“Nzi lozwa ginwani gezu gita hi le tilweni, giku: Humani ka yena, nwina vanhu va mina, lezaku kasi mu nga hlengeli zionho zakwe, mu biwa hi zixaniso zakwe. Hakuva a zionho zakwe zi chikele ni le tilweni, Nungungulu i alakanyile a zihambuko zakwe.” — Kuv. 18:4, 5.

A mahungu yo engeteleka u ta ma kuma ka: Mat. 7:13, 14, 21-23; 1 Kor. 10:20; 2 Kor. 6:14-18.

35. Hi wihi a mubuzo lowu a maKristu ma leletelwako ku wu hlayisa?

“Yena i lo teka xibaba, laha na a bongile, i lo xi khema, a va nyika, aku: Lexi hi miri wa mina, lowu wu nyikelwako nwina; mahani lezo, mu nzi alakanya ha zona.” — Luka 22:19.

A mahungu yo engeteleka u ta ma kuma ka: 1 Kor. 11:23-26.

36. U nga zi tivisa kuyini lezaku zi bihile kutani a zi bihangi a ku patseka ka mibuzo leyi yi mahiwako xipanzeni xa nwina?

“A hi va tiko, kota lezi mina nzi nga hiko wa tiko.” — Joh. 17:16.

“A mu zi koti kunwa a gombe ga Hosi ni gombe ga madimoni; a mu zi koti ku gela mezeni ya Hosi, ni mezeni ya madimoni.” — 1 Kor. 10:21.

‘Kanilezi va lo tlhangana ni vamatiko, va gonza mahanyela yabye. Va lo khizamela zifananiso zabye, lezi zi nga va phazamisa.’ — Tis. 106:35, 36.

“Hakuva xi enele a xikhati lexi mu nga maha a kuranza ka vamatiko, laha mu nga famba wubhayini, ni le kunaveleni, ni le kupopiweni, ni le maguweni, ni le mabyaleni, ni le manyaleni ya ku khozela zifananiso.” — 1 Ped. 4:3.

“A vahanyako va zi tiva lezaku va tafa, kanilezi a vafileko a va tivi nchumu.” — Mutsh. 9:5.

37. Gi le yini a Biblia hi mibuzo ya ku alakanya a masiku ya kubelekiwa? Niku hina ke hi fanele ku yi wonisa kuyini a mibuzo leyi?

“Hi siku ga kupswalwa ka Herodi, a nhanyana wa Herodia i lo kina mahlweni ka vanhu, a tsakisa Herodi, laha kakuva a mu tsumbisa hi kuhlambanya a ku mu nyika ni xihi lexi a ta nga xi kombela. A nhanyana na a kucetelwe hi nyine wakwe, aku: Nzi nyike lomu ngelweni lowu a hloko ya Johani Mubapatizi. A hosi yi lo xaniseka, kanilezi hi kota ya kuhlambanya kakwe ni ya lava a nga hi navo mezeni, i lo laya a kuva a nyikiwa yona. I lo rumela mhaka paxweni, lezaku ku tsemiwa a hloko ya Johani. A hloko yakwe yi lo nehiwa hi ngelo, yi nyikiwa ka nhwana; yena i lo yi yisa ka nyine wakwe.” — Mat. 14:6-11.

A mahungu yo engeteleka u ta ma kuma ka: Gen. 40:20-22; Mutsh. 7:1, 8.