Tsikani Jehova a tiyisa ni ku vikela wukati ga nwina

1, 2. a) Hikuyini a 24.000 wa vaIsraeli va luzileko makatekwa yo saseka? b) Hikuyini a ximaho lexo xa kale xi nga xa lisima ka hina?

LAHA a vaIsraeli va nga hi kusuhani nguvu ni ku nghena Tikweni ga Xitsumbiso, a makume ya makume ya mazana ya vavanuna “va lo bhaya ni vanhanyana va Moabi.” Kota wuyelo ga kona, a 24.000 wa vona va lofa mandleni ya Jehova. Hi nga ehleketa hi mhaka leyi: A vaIsraeli va wa hi kusuhani nguvu ni ku kuma a tshomba leyi va nga sina va yi rinzela hi xikhati xo leha, kanilezi va lo luza makatekwa lawo yo saseka hi ku vumela ku phasiwa hi xiringo. — Mitse. 25:1-5, 9.

² A xikombiso lexi xo biha xi tsalelwe “ku hi luleka, hina lava hi chikelelweko hi zikhati zo gumesa.” (1 Kor. 10:6-11) Zalezi hi nga tichokeni ta ‘masiku yo gumesa,’ a malanza ya Nungungulu ma laha mbhirini ya misava yiswa yo lulama. (2 Tim. 3:1; 2 Ped. 3:13) Kanilezi, a vakhozeli vo kari va Jehova va vumela ku phasiwa hi xiringo va wela mahanyeleni yo biha. Va phasiwa hi wubhayi niku va tshovela mihanzu yo bava hi mahanyela lawo. A vanhu lavo va le khombyeni ga ku luza makatekwa ya pinzukelwa.

3. Hikuyini a mipatswa yi nga ni xilaveko xa ku rangelwa ni ku vikelwa hi Jehova? (Wona mufota kusanguleni ka nzima.)

³ Hi kota ya kuhangalaka ka wubhayi inyamutlha, a vanuna ni vasati va na ni xilaveko xa ku rangelwa ni ku vikelwa hi Jehova kasi a mizamo yabye yo lava ku hlayisa wukati gabye yi ngavi ya mahala. (Gonza Tisimu 127:1.) Hi ta wulawula hi lezi a patswa wu nga mahako kasi ku tiyisa wukati ga wona hi ku hlayisa timbilu tabye, va tshinela ka Nungungulu, va ambala munhu muswa, va simama kuva ni mabhulo ma akako, ni ku nga tsonani lezi zi ringanako vanhu va chadileko.

HLAYISA MBILU YA WENA

4. Zini zi petako maKristu yo tala wubhayini?

⁴ Zi nga kotekisa kuyini lezaku a muKristu a kokelwa wubhayini ke? A nchumu wo sangula wu yisako wubhayini matihlo. Jesu i te ngalo: “Kani hi mani a cuwukako wasati a mu navela, i sina a bhayile naye mbilwini yakwe.” (Mat. 5:27, 28; 2 Ped. 2:14) A maKristu yo tala ma welako xionhweni ma mbheta ntamu a tivalo ta wona hi ku hlalela zithombe za masango, ku gonza mabhuku ya timhaka ta masango, ni ku wonetela mahungu yo navetisa masango lomu ka internet. A vanwani va ti hungata hi mafilmi, zipetakulo, kutani milongoloko ya televizawu yi vuxako manyawunyawu ya masango. A vanwani kambe vaya zitokofeleni ni wusiku ni ka matshamu lawa a vanhu va kinako na va tlhatlhelela tinguwo kutani ka matshamu ku mahiwako masaji ya ku vuxa manyawunyawu ya masango.

5. Hikuyini hi faneleko ku hlayisa mbilu ya hina?

⁵ A vanwani va wela xiringweni hi ku navela ku khatalelwa hi munhu wa hava. Ka tiko legi gi nga hava kutikhoma laha vanhu vo tala va ti tsitsiritako ka tixaka tontlhe ta wubhayi, za olova nguvu ku a mbilu yo khohlakala yi hi maha hi navela munhu munwani ahandle ka munghana wa hina wa wukati. (Gonza Jeremia 17:9, 10.) Jesu i te ngalo: “Hi le mbilwini ku huma a maalakanyo yo biha, ni kudaya, ni wubhayi, ni kuremba.” — Mat. 15:19.

6, 7. a) A mbilu yi khohlakeleko yi nga petisa kuyini munhu ndleleni yi yisako xionhweni? b) Hi nga potsisa kuyini ku wela xionhweni?

⁶ Loku a kunavela ka hava kuza ku zima mitsu timbilwini ti khohlakeleko, a vanhu vambiri va navelanako, va nga ha sangula ku bhula hi timhaka va nga fanele ku bhula hi tona ni nuna kutani sati wabye basi. Zalezo, va nga ha sangula ku hlota tindlela ta kuva va kumana hi kukhanzakanya, na va zi mahisa ku khwatsi kukotlana. A xikhati lexi a kunavela kabye ku kulako, zi karata nguvu kuva va khomelela ka lezi zi lulamileko. Laha va yako va chochomela ndleleni leyo yi yisako xionhweni, ziya zi karata ku yi tsika, hambu loku va zi tiva lezaku lezi va mahako zi bihile. — Mav. 7:21, 22.

⁷ A ziseketelo za moya zi hohloka hi kutsongwani-kutsongwani laha a mixuvo ni mabhulo zi hunzako ziya ka kukhomana mandla, kupswopswana, kuswahutana, kuhlakaniselana ku vuxako manyawunyawu, ni ku kombisana liranzo, lezi zontlhe zi lumbako vanhu va chadileko. Hi magumo, va “kokiwa ni ku xengwa” hi kunavela kabye a ku khwatsi i xukwa. Laha a kunavela ku xurako nyimba, “ku pswala kuonha” — ku nga wubhayi. (Jak. 1:14, 15) Hi nga wona khombo ga kona! A khombo gontlhe lego na va gi potsile loku vontlhe va vambiri va wa no tsika Jehova a tiyisa xichawo xabye hi wukati. Kanilezi hi ndlela muni?

SIMAMA KU TSHINELA KA NUNGUNGULU

8. A kuva ni wunghana na Jehova zi hi vikelisa kuyini ka wubhayi?

⁸ Gonza Tisimu 97:10. A kuva ni wunghana na Jehova zi nga hi vikela ka wubhayi. A xikhati lexi hi gonzako matshamela yo saseka ya Nungungulu hi tlhela hi ti karatela kuva “vapimanyisi va Nungungulu, khwatsi hi vanana va ranzekako, [ni ku] famba hi liranzo,” hi ta tiyisiwa kasi ku ala “a wubhayi ni kungahlazeki kontlhe.” (Efe. 5:1-4) Hi ku tiva lezaku “a zirembi ni zibhayi Nungungulu i ta zi lamula,” a mipatswa yi chadileko yi ti karatela ku maha lezaku a wukati ga yona gi dzunzeka, gi ngavi ni kunyenyeziswa. — Maheb. 13:4.

9. a) Josefa i hlulisile kuyini a xiringo xa wubhayi? b) Hi gonza yini ka xikombiso xa Josefa?

⁹ A malanza yo kari yo tsumbeka ya Nungungulu ma ti veka khombyeni hi ku tshama ni vatiri-kulobye va nga hiko Timboni anzhako ka ntiro. Hambu ka xikhati xa ntiro, a ziringo zi nga humelela. A jaha go kari gi vitwako Josefa gi zi polile kwalaha ntirweni lezaku a sati wa mutholi wa gona i wa gi navela. Siku ni siku, i wa zama ku gi xenga. Hi magumo, “i lo khoma Josefa hi nguwo yakwe, aku: A hi etlele hontlhe!” Kanilezi Josefa i lo mu tsutsuma. Xini xi nga vuna Josefa lezaku a simama a tiyile ka xiyimo lexo xa xiringo? Hi lezaku i wa ti yimisele ku nga onhi kuzwanana kakwe na Nungungulu. Lezo zi mu mahile a hlayisa kuhlazeka kakwe ni kutsumbeka. Kota wuyelo ga lezo, i lo luza ntiro wakwe a tlhela a valelwa na a nga hi na nanzu, kanilezi Jehova i lo mu katekisa. (Gen. 39:1-12; 41:38-43) Kani ma le ntirweni kutani ni ka gihi wutshamu go fihlala, a maKristu ma fanele ku potsa ku ti veka xiringweni hi ku tshama ni munhu a nga hiko nuna kutani sati wa wona.

AMBALA A MUNHU MUSWA

10. A ku ambala munhu muswa zi vikelisa kuyini wukati?

¹⁰ Kota lezi a munhu muswa a ‘vangiwako ku fanana na Nungungulu kululameni ni kubaseni ka lisine,’ i wumba xinwe xa zilo za moya zi tiyisako wukati. (Efe. 4:24) Lava va ambalako munhu loyi wa muswa va ‘daya’ ziro zabye za miri mayelano ni “wubhayi, ni kungahlazeki, ni wurembi, ni kumbilukela ka kubiha, ni likaka.” (Gonza Va Le Kolosi 3:5, 6.) A gezu “dayani” gi komba lezaku hi fanele ku maha mizamo ya hombe kasi ku hlula kunavela ka nyama. Hi ta potsa ni xihi lexi xi nga hi mahako hi navela ku hlengela masango ni munhu a nga hiko munghana wa hina wa wukati. (Joba 31:1) A xikhati lexi hi zwananisako wutomi ga hina ni kuranza ka Nungungulu, hi gonza ku ‘venga za kubiha’ hi “namarela ka lezi zo saseka.” — Rom. 12:2, 9.

11. A wumunhu giswa gi nga tiyisisa kuyini a wukati?

¹¹ A wumunhu giswa gi hi maha hi “fanana na yena Loyi a nga [gi] vanga,” ku nga Jehova wutsumbu. (Kol. 3:10) Hi nga wona makatekwa ma kumiwako hi vanuna ni vasati loku va tiyisa a kutiyimisela ka vona ka ku hlayisa mahanyela ma nene hi ku ambala “a mbilu yo zwela wusiwana, ni wunene, ni kutikoramisa, ni kurula, ni lihlaza-mbilu”! (Kol. 3:12) Va ti buza kambe hi kuzwanana wukatini loku va tsika a “kurula ka Kristu ku fuma timbilwini [tabye].” (Kol. 3:15) Kunene, ku na ni nchachazelo wa hombe loku a nuna ni sati va ‘ranzana’ khwatsi! Zi va nyika litsako la ku munwe ni munwani wabye a “dzunza munwani ku hunza wutsumbu.” — Rom. 12:10.

12. Matshamela muni u ma wonako ma hi ya lisima kasi kuva ni litsako wukatini?

¹² Loku a wutisilwe lezaku matshamela muni ma mahako lezaku vava ni litsako wukatini gabye, Sid i te ngalo: “A liranzo hi gona tshamela tshinya legi xontlhe xikhati hi ti karatelako kuva nago. Niku ha zi wona kambe lezaku a kuolova konawu ka lisima.” A sati wakwe, Sonja, i vumelelana naye a tlhela a engetela lezi: “A wunene gonawu i tshamela ga lisima hakunene. Niku hi ti karatela ku kombisa kutikoramisa, hambu lezi zi kalako zi nga tali ku olova.”

SIMAMANI KUVA NI MABHULO MA AKAKO

13. Hi xihi xinwe xa zilo zi lavekako nguvu kasi a wukati gi tiya, niku hikuyini?

¹³ A kuwulawula ku lungilweko hi munyu handle ko kanakana xinwe xa zilo za lisima nguvu zi lavekako kasi ku tiyisa wukati. Hi nga alakanya a kubiha ka zona loku a nuna ni sati va wulawula hi xichawo ni vanwani kutani ni zihari lezi va hlakanako nazo, kanilezi na va nga kombisani xichawo vona va vambiri! Loku a mipatswa yi kavula “a titsheku tontlhe, ni khulo, ni zanga, ni guwa, ni wuxezi,” yi hahlula a ziseketelo za moya za wukati ga yona. (Efe. 4:31) Wutshanwini ga ku rera a wukati gabye hi zisolo kutani magezu yo tlhava, a mipatswa yi fanele ku tiyisa a kuzwanana ka yona hi magezu ya ma nene, ya liranzo, ni ya tipswalo. — Efe. 4:32.

14. Zini zi nga wutlhari a ku zi potsa ke?

¹⁴ A Biblia gi wula lezaku ku na ni “xikhati xa ku miyela.” (Mutsh. 3:7) Lezo a zi wuli lezaku hi fanele ku tsika kuva ni mabhulo lawa ma lavekako nguvu wukatini. A sati wo kari le Alemanya i ngalo: “Ka ziyimo lezo, a ku miyela zi nga bayisa munghana wa wena wa wukati.” Kanilezi i engeta aku: “Hambu lezi ku nga hiko xontlhe xikhati zi olovako ku ti khoma loku u kwatile, a hi zi nene kuya hi ku kavula zontlhe zi ku telako. Uza u wula kutani ku maha zilo lezi zi nga bayisako munghana wa wena wa wukati, zi tlhela zi tshingisa zikarato ntsena.” Hi lisine, a nuna ni sati a va nge zi koti ku lulamisa zikarato zabye hi ku bhongelana kutani ku ala ku wulawula. Wutshanweni ga lezo, va fanele ku tiyisa wukati gabye hi ku tekela ku lulamisa kungazwanani na ku nga se kula kuza ku maha guwa.

15. A mabhulo ma nene ma nga tiyisisa kuyini a wukati?

¹⁵ A wukati ga tiya loku a mipatswa yi ti nyika xikhati xa kuva munwe ni munwani a ti phofula. A mawulela ya magezu nja lisima na wonawu a ku fana ni lezi hi wulako. Hikwalaho, hambu zikhatini za zikarato, ti karatele ku nanzihisa lezi u wulako, hi pfumawulo wa gezu ni magezu ya kona lawa u ma tirisako. Hi ndlela leyo, u ta maha lezaku zi hehuka kuva a munghana wa wena wa wukati a ku ingisela. (Gonza Va Le Kolosi 4:6.) A nuna ni sati va nga tiyisa a wukati gabye hi mabhulo ma nene hi ku wula ntsena “timhaka ta zinene ta ku vunetela laha ku lavekako” ka munghana vakwe wa wukati.— Efe. 4:29.

U NGA MU TSONI LEZI ZI MU FANELAKO

16, 17. Hikuyini zi nga za lisima a kuva a nuna ni sati va chela kota hi kutizwa ni zilaveko za masango za munghana wa wukati?

¹⁶ A patswa wu nga wumba kubohana ko tiya ka wukati kambe loku munhu ni munhu a hlota ku tsakisa munwani hi ku rangisa zilaveko za munghana wakwe mahlweni ka lezi za yena wutsumbu. (Fil. 2:3, 4) A vanuna ni vasati va fanele ku khatala hi kutizwa ni zilaveko za masango za vanghana vabye va wukati. — Gonza 1 Va Le Korinte 7:3, 4.

¹⁷ A yo biha hi lezaku a vanhu vo kari va chadileko va potsa ku kombisana liranzo kutani ku hlengela masango, niku a vavanuna vo kari va alakanya lezaku a ku kombisa liranzo zi wula ku kala u nga hi wanuna. A Biblia gi ngalo: “Nwina vanuna, tshamani ni vasati va nwina hi ku chela kota.” (1 Ped. 3:7) A nuna i fanele ku zi zwisisa lezaku a ku nyikana lezi zi faneleko vanhu va chadileko a hi ku hlengela masango ntsena. A sati i tolovela kuzwa kutsakisa ka masango loku a nuna wakwe a kombisa liranzo ni ka zikhati zinwani zo hambana ni lezo. Loku hi wumbiri gabye va kombisana liranzo, va ta zi kota ku munwe ni munwani wabye a tangalisa munghana wakwe ni ku enelisa zilaveko zakwe za xiviri.

18. A vanuna ni vasati va nga tiyisisa kuyini a kubohana ka vona ka wukati?

¹⁸ Hambu lezi ku nga hiko na xigelo xa ku a munhu a nga tsumbeki wukatini, loku a nuna kutani sati a nga kombisi liranzo, zi nga ha maha lezaku a munghana wakwe wa wukati a famba a hlota liranzo ni kukhatalelwa ka masango hi munhu munwani. (Mav. 5:18; Mutsh. 9:9) Hikwalaho a Biblia gi byela mipatswa giku: “Mu nga tsonani [lezi zi mu lumbako wukatini], saseka loku mu vumelana hi xikhati xo kari.” Hikuyini? “Lezaku Satani a nga mu ringi hi kuhluleka ka nwina a ku ti khoma.” (1 Kor. 7:5) Ku wa tava khombo ga hombe loku a patswa wu tsika Satani a lonzola a ‘kuhluleka ka wona a ku ti khoma’ a maha lezaku ni wihi laha kabye a hluliwa hi xiringo a wela wubhayini! A ku hambana ni lezo, loku a munwe ni munwani ‘a nga ti laveli a zakwe ntsena, kanilezi a lavela kusaseka’ munghana wakwe a tlhela a tatisa zilaveko zakwe za wukati kota xikombiso xa liranzo wutshanwini ga ku zi maha kota ntiro, a zikombiso lezo za liranzo zi nga tiyisa a kubohana ka wukati. — 1 Kor. 10:24.

SIMAMA KU HLAYISA WUKATI GA WENA

19. Hi fanele ku ti yimisela ku maha yini, niku hikuyini?

¹⁹ Hi laha mbhirini ya misava yiswa yo lulama. Hikwalaho, a ku hluliwa hi kunavela ka hina ka nyama zi nga hi nehela khombo ga hombe a ku fana ni lezi zi humeleleko a 24.000 wa vaIsraeli Mikoveni ya Moabi. Anzhako ka ku wulawula hi ximaho lexi xo biha ni xo tshisa, a Mhaka ya Nungungulu yi hi tlharihisa yiku: “Loyi a alakanyako lezaku i yimile, a ti wonele, a nga dzuka awa.” (1 Kor. 10:12) Hikwalaho, za lisima nguvu kuva hi tiyisa a wukati ga hina hi ku simama hi tsumbekile ka Dadani wa hina wa le tilweni ni ka munghana wa hina wa wukati. (Mat. 19:5, 6) Inyamutlha, za lisima nguvu ku hunza kale a kuva hi ‘chela kota lezaku hi ta kumiwa hi yena na hi hi ni kurula, hi nga hi na bala na khwanga mahlweni kakwe.’ — 2 Ped. 3:13, 14.