Kusukela kale a vanhu va zi navela nguvu a ku hanya kala kupinzuka, na va nga khosahali ne na va nga babyi. Hambulezo, a ya kubiha hi lezaku; hafa. A magezu ya Joba laha hehla, lawa a ma wulileko kwalomo ka 3.000 wa malembe ma hunzileko, ma ha hi lisine kala inyamutlha.

A vanhu vontlhe va zi lava nguvu a ku hanya kala kupinzuka. A Biblia gi hi byela lezaku Nungungulu i vekile lomu timbilwini ta hina a kunavela ku hanya kala kupinzuka, ni ku navela ku zi zwisisa a ku zalezo zi wula kuyini ke. (Mutshawuteli 3:11) U alakanya lezaku za zwisiseka a ku Nungungulu a hi vanga na hi hi ni kuxuva ku hanya kala kupinzuka kuveni a zi koteki? Loku a hlamulo wa wena ku hi ‘ahihi,’ u hlamulile khwatsi. A Mhaka ya Nungungulu yi wula lezaku a kufa i nala yi tlhela yi tsumbisa lezaku a nala loyi i ta “lobyiswa.” — 1 Va Le Korinte 15:26.

A hi kanakani lezaku a kufa i nala. A ku na munhu a nga ni kupima ku nene a nga wa ta tsakela kufa. Loku kuta mhango ha yi vika, hi fihlala kutani hi tsutsuma. Loku hi babya, hi maha zokari kasi hi hanya. Hi maha zontlhe hi zi kotako kasi hi potsa a zilo lezi zi nga wa ta hi daya.

Xana ku na ni xigelo xa ku kholwa lezaku a nala loyi wa kale i ta lovisiwa futsi? Ina, xi kona. Jehova Nungungulu, a nga mahangi vanhu kasi va hanya malembe ya matsongwani va gumesa vafa. A kufa ku wa nga mahi xipanze xa kungo gakwe go sangula. I wa lava lezaku a vanhu va hanya kala kupinzuka laha misaveni, niku loku a tsumbisa nchumu, wa tatiseka. — Isaya 55:11.

Makunu-ke, a kufa ku ta fuvisiswa kuyini? Kusukela kale, a vanhu valwa yimpi kasi ku lulamisa a xikarato xa kufa, kanilezi a va humeleli. Kala inyamutlha, a xikarato lexi xa ha simama. A titlhari ta siensia ti humesa mimuri yi hungulako mababyi yo kari. Ti hlolile kala tiza ti tiva ni lomu nzeni ka zilo zi hanyako. Hi xiringaniso, ka matshamu yo tala, a vanhu va hanya nguvu inyamutlha a ku hunza ka zana ga malembe gi hunzileko. Hambulezo, zi le kule nguvu ni kuva a vanhu va zi kota a ku hlula kufa. Kota lezi a Biblia gi wulako, “zontlhe zi tlhela ziya ntshurini kambe.” — Mutshawuteli 3:20.

A ya ma nene hi lezaku a hi faneli ku tsumba a wutlhari ga munhu kasi ku lulamisa a xikarato lexi xa kale. Jehova Nungungulu i sina a mahile a lulamiselo ga ku hi ponisa kutani ku hi tlhatlhisa ka kufa, niku a munhu loyi a mu tirisako ka lulamiselo lego hi Jesu Kristu.

A vanhu a va mahiwangi kasi va gumesa vafa

“Na Jehova Nungungulu i Io teka munhu a mu veka sinwini ga Edeni, kasi ku gi rima ni ku gi gongola. Jehova Nungungulu i lo laya munhu, aku: U ngaga tontlhelele tisinya ti nga lomu sinwini hi matsenya; kanilezi a sinya ya ku tiva kusaseka ni kubiha u nga yigi; hakuva a siku lego u ta nga yiga, u tafa.” — Genesisi 2:15-17.

Nungungulu i lo teka munhu wo sangula, Adamu, a mu veka lomu sinwini ga Edeni. A simu lego ku wa hi paradise gi nga hi laha misaveni gi nga tele hi zihari za khwati ni tisinya to saseka ta tixakaxaka. Lomo ka simu lego, ku wa hi ni tisinya ti nga pswala mihanzu leti Adamu a nga wa taga na a tlhatlhekile. Hambulezo, Jehova Nungungulu i lo byela Adamu lezaku a ngagi a sinya yo kari, a tlhela a tlharihisa Adamu lezaku loku o tshuka aga, i wa tafa.

Xana Adamu i ku zwisisile kuyini a kubeletelwa loko? I wa zi tiva lezaku a kufa ku kona, hakuva i wa sina a wonile zihari na zifa. Loku ku wa hi ku Adamu i wa vangelwe lezaku a gumesa afa, makunu a xitlharihiso xa Nungungulu xi wa nga vuni nchumu. Kanilezi, Adamu i wa zi tiva lezaku loku a ingisa Nungungulu a ngagi a siya leyo, i wa ta hanya kala kupinzuka — i wa nga tafa.

A vanwani va alakanya lezaku a sinya leyo yi wa yimela a kuhlengelwa ka masango, kanilezi zi wa nga tshamisangi lezo. Jehova i wa lava lezaku Adamu ni sati wakwe Eva va ‘pswala, va anza, va tata misava, va tlhela va yi fumela.’ (Genesisi 1:28) Ku wa beletelwa sinya futsi. Jehova i wa vitana sinya leyo a ku i “sinya ya ku tiva kusaseka ni kubiha” hakuva yi wa yimela a fanelo yakwe ya ku komba lezi zi nga zi nene kutani zo biha ka vanhu. Hi ku ngagi a hanzu wa sinya leyo, Adamu i wa nga ta komba lezaku wa ingisa ntsena, kanilezi i wa ta kombisa kubonga kambe ka loyi a mu vangileko a tlhela a mu katekisa nguvu.

Adamu i file hakuva a nga ingisangi Nungungulu

‘Ka Adamu [Nungungulu] i te ngalo: Kota lezi u ngaga a sinya leyi nzi nga ku layile ku ngalo: U nga yigi. U taga zakuga hi nyuko wa nghohe ya wena, u kala u tlhelela misaveni; hakuva wena u humesilwe ka yona. Wena u tshuri, u ta tlhelela tshurini.’ — Genesisi 3:17, 19.

Adamu i loga a sinya leyi a nga wa beletelwe. A ximaho lexo xa ku nga ingisi xi wa hi xa hombe. Lego gi wa hi wuhluwuki niku zi wa komba kukanyisa ka hombe hi zilo zontlhe za zi nene lezi Jehova a nga mu mahele. Hi kuga a hanzu lowo, Adamu i lo ala Jehova, a hlawula ku ti fuma, lezi zi nga wa tava ni wuyelo go biha nguvu.

Kota lezi Jehova a nga wulile, hi kugumesa Adamu i lofa. Nungungulu i wa wumbile Adamu “hi tshuri wa misava” niku i wa mu byelile lezaku i wa ta “tlhelela tshurini.” A xikhati lexi Adamu a ngafa i wa nga hanyi ka matshamela manwani kutani ka wutshamu ginwani. Laha Adamu a ngafa i wa nga ha hanyi, a ku fana ni ntshuri lowu a nga mahilwe hi wona. — Genesisi 2:7; Mutshawuteli 9:5, 10.

Hifa hi lezi hi tako hi ka Adamu

“Khwatsi hi lezi a kuonha ku nga enghena misaveni hi kota ya munhu munwe, ni kufa ku tile hi kota ya kuonha; hizalezo a kufa ku lo thapela vanhu vontlhe, hakuva vontlhe va onhile.” — Va Le Roma 5:12.

A kungaingisi ka Adamu — kutani xi onho — kuve ni wuyelo go biha nguvu. Hi ku onha, Adamu i lo luza wutomi, na ku nga hi wutomi ga 70 kutani 80 wa malembe, kanilezi ga ku hanya kala kupinzuka. A xinwani kambe, a xikhati lexi Adamu a nga onha, i lo luza kumbhelela a tlhela a thapelisa kungambheleli loko ka vana vakwe vontlhe.

Hontlheni hi vana va Adamu. Hi kota yakwe hi pswalilwe ni miri wu nga mbhelelangiko lowu wu mahako lezaku zi olova a kuva hi onha hi gumesa hifa. Lezo zilo zaku a hi na kutihlawulela. Paule i ku tlhamusele khwatsi a kuxaniseka ka hina. I lo tsala lezi: “Mina nzi na ni matshamela ya nyama, nzi xavisilwe wukhumbini ga kuonha. Munhu wa makhombo hi mina! Himani a ta nga nzi hlanguta mirini lowu wa kufa ke?” Zonake Paule i lo ti hlamula xiwutiso xakwe aku: “A ku khesiwe Nungungulu hi Jesu Kristu a Hosi ya hina!” — Va Le Roma 7:14, 24, 25.

Jesu i nyikele a wutomi gakwe kasi hi hanya kala kupinzuka

“Dadani i rumile a N’wana a ku ta maha Muhanyisi wa tiko.” — 1 Johani 4:14.

Jehova Nungungulu i vululile ndlela ya ku fuvisa xionho, ni ku hi tlhatlhisa ka tsayiselelo wa kufa kala kupinzuka. Hi ndlela muni? I lo rumela a N’wana wakwe wo ranzeka hi le tilweni kasi a ta pswaliwa kota munhu wo mbhelela a ku fana na Adamu. Kanilezi, a kuhambana na Adamu, Jesu “a nga onhangi.” (1 Pedro 2:22) Kota lezi a nga mbhelele, a nga tangi na a hi hasi ka tsayiselelo wa kufa niku i wa ta zi kota ku hanya kala kupinzuka kota munhu wo mbhelela.

Hambulezo, Jehova i lo tsika Jesu a dawa hi valala vakwe. Anzhako ka masiku manharu, Jehova i lo mu vuxa hi ka vafileko kasi a hanya kota xivangwa xa moya lezaku a ta zi kota ku tlhelela tilweni. Le tilweni, Jesu i lo ya nyikela ka Nungungulu a ntsengo wa wutomi gakwe go mbhelela kasi ku riha lezi Adamu a zi luzileko, yena ni pswalo wakwe. Jehova i lo amukela a muphahlo lowo, a maha lezaku zi koteka ku lava va kombisako kukholwa ka Jesu va kuma wutomi ga pinzukelwa. — Va Le Roma 3:23, 24; 1 Johani 2:2.

Hi kumaha loko, Jesu i lo vulula ndlela ya lezaku hi kuma lezi Adamu a zi luzileko. I lo hi fela kasi hi hanya kala kupinzuka. A Biblia gi ngalo: ‘Jesu i lo xaniseka hi kufa, kasi hi tipswalo ta Nungungulu a fela kuzwa kufa hi kota ya vanhu vontlhe.’ — Maheberu 2:9.

A lulamiselo legi gi komba zotala hi Jehova. A tshinya ga nayo ga kululama kakwe gi maha lezaku zi nga koteki a kuva a munhu a nga mbhelelangiko a ti tlhatlhisa ha yece. Hambulezo, a liranzo lakwe ni wuxinji gakwe zi lo mu kuca a ku humesa ntsengo lowu wu nga laveka — hambu lezi a zwileko kubayisa. I mahile lezo hi ku nyikela N’wana wakwe kota ntsengo wa ku hi tlhatlhisa hi wona. — Va Le Roma 5:6-8.

Jesu i lo vuxiwa hi ka vafileko, niku a vanwanewu va ta vuxiwa

“Kristu i vukile hi ka vafileko, hi yena matewula ya vona lava va etleleko [kufeni]. Hakuva kota lezi a kufa ku ngata hi munhu, lezo kambe a kuvuka ka vafileko ku tile hi munhu. Hakuva khwatsi hi lezi vontlhe va fako hi ka Adamu, hizalezo kambe hi ka Kristu vontlhe va ta mahiwa va hanya.” — 1 Va Le Korinte 15:20-22.

A zi kanakanisi lezaku Jesu i hanyile a tlhela afa, kanilezi xini xi kombako lezaku i vuxilwe hi ka vafileko? Nzeni ka zikombiso za hombe, a xinwe xa zona hi lezaku anzhako ka kuva a vuxilwe hi ka vafileko, Jesu i wonekile ka vanhu vo tala ka ziyimo ni ka matshamu yo hambanahambana. Ka khati go kari, i lo woneka ka 500 wa vanhu ni ku hunza. Mupostoli Paule i tsalile lezo ka papilo gakwe ka Va Le Korinte, a komba lezaku a vokari xikari ka vakustumunyu lavo va wa ha hanya, hikwalaho va wa ta nyika a wukustumunyu ga lezi va zi wonileko ni ku zizwa. — 1 Va Le Korinte 15:3-8.

Kunene, laha Paule a nga tsala lezaku Kristu “matewula” ya lava va vuxilweko hi ka vafileko, i wa komba lezaku ni vanwani kambe va wa ta vuxiwa. Jesu wutsumbu i wulile lezaku ku wa tata xikhati lexi “vontlhe va nga le zilahleni va” to “huma.” — Johani 5:28, 29.

Kasi ku hanya kala kupinzuka hi fanele ku kombisa kukholwa ka Jesu

“Nungungulu i lo ranza tiko kota lezi, a kala a nyikela a N’wana wakwe a belekilweko yece, kasi ni wihi loyi a kholwako kakwe a nga lovi, kanilezi ave ni wutomi ga pinzukelwa.” — Johani 3:16.

A zipanze zo sangula za Biblia zi wulawula hi xikhati lexi a kufa ku nga nghena, ni kulahleka ka Paradise. A zipanze zo gumesa zi wulawula hi xikhati lexi a kufa ku to fuviswa ni kuva Nungungulu a tlhela a maha misava yiva Paradise. Xikhatini lexo a vanhu va ta hanya wutomi go tsakisa nguvu kala kupinzuka. A bhuku ga Kuvululelwa 21:4 gi ngalo: ‘A kufa ku nga ta hava kona.’ Kasi ku khanyisa a kutsumbeka ka xitsumbiso lexi, a vesi 5 ka Tradução do Novo Mundo gi ngalo: “A timhaka leti ti tsumbekile niku lisine.” Lezi Jehova a zi tsumbisako, i na ni ntamu wa ku zi maha.

Xana wa kholwa lezaku “a timhaka leti ti tsumbekile niku lisine”? Loku zi hi tano, gonza zinwani xungetano hi Jesu Kristu, u tlhela u kombisa kukholwa kakwe. Loku u maha lezo, u ta amukeleka ka Jehova. U nga ta ti buza hi makatekwa yakwe zalezi ntsena, kanilezi u ta tlhela u rinzela a ku hanya kala pinzukelwa paradiseni laha misaveni, laha a kufa ku to kala ku nga ha hi kona, “hambu ni hlomulo, kutani kurila ni kubayisa.”

Ka wusiku ga mahlweni ka kufa kakwe, Jesu i lo leletela vapizani vakwe lezaku va alakanya a muphahlo a nga lava ku wu maha. I lo va byela lezi: “Mahani lezo, mu nzi alakanya ha zona.” — Luka 22:19.

A lembe legi, a Xialakanyiso xa kufa ka Jesu xi ta mahiwa hi Wazihlanu, 3 ka Abril, anzhako ka kupela ka gambo. A Timboni ta Jehova ta ku ramba ni ngango wa wena lezaku mu ta ingisela kanelo yi to tlhamusela lezaku hikuyini a kufa ka Jesu ku nga ka lisima ni lezi ku nga ku vunisako zona.