SEMANA 10
Ambe enga ma pʼikuarherajka Jeoba jimbo, úsïndi eska uékaaka itsï atakuarhini
¿Andisïni ji no uá itsï atakuarhini? (UKU. 8:36).
PIREKUA 37 Mintsita jingoni marhuakuaka Jeobani
AMBE ENGACHI EXEAKAa
1, 2. Ísï eska na arhijka Ukuecha 8:27-31, 35-38, ¿andisï itsï atakuarhipi Etiopía anapu acheeti?
¿UÉKASÏNTSÏ itsï atakuarhini ka Jesusiri chúxapati máeni? Jimbokaksï uánikua kʼuiripuecha xénchasïnga Jeobani ka jukaparharani ambe enga xáni úkia imechani jimbo, niárastiksï itsï atakuarhini. Eratsi je imani kʼuiripuni enga ánchikuarhikuenga Etiopía anapu reinani.
2 Enga i acheeti na kurhangupkia Karakatechani jimbo eska jatsispka para itsï atakuarhini, ísï úspti (arhinta je Ukuecha 8:27-31, 35-38). ¿Andisï ísï úpi? Ima, libru de Isaías arhintaxapti jiáni enga imeri karretani jatapani japka, inde ambe xarhatasïndi eska jukaparharasïrenga Tata Diosïri Karakatani. Ka enga Felipi aiangupka ambe enga úpka Jesusi imani jimbo, ima kánikua jukaparharaspti indeni ambe. Ístu, xénchasïrendia Jeobani, jimboka Jerusaleni uératini kʼuanhatsentaxapka, nani enga nípka kʼéri ambe arhini Jeobani. Ini ambe jimbo, xarharasïndi eska jurajkuspkia imeri relijionini ka iásï imani ireta jingoni kuenta úkuarhisïrendia enga solu Tata Diosï jurhimbitini kómarhienga. Uékperakua enga Jeobani jimbo pʼikuarherenga, úspti eska itsï atakuarhipiringa ka Jesusiri chúxapatiini, ambe ma enga kánikua jukaparhakueka (Mat. 28:19).
3. ¿Ambe úpirini ójkutani nemani para itsï atakuarhini? (Exe je rekuadruni “¿Náki echeri jingoni terukuntasïni chári mintsita?”).
3 Uékperakua engajtsï Jeobani jimbo pʼikuarherajka, uáti eskajtsï itsï atakuarhiaka. Peru ístu jarhasti máteru jásï uékperakua engaksïni uáka ójkutani. Por ejemplu, jamberijtsï cha xáni xénchajka chári familiani ka amiguechani engaksï no Testigueka ka chésïngajtsï eska engajtsï itsï atakuarhiska, imechaksïni nóteru xénchaakia (Mat. 10:37). O jamberijtsï kánikua pʼindeka úni ambe ma engajtsï míteka eska Jeoba no jaiapanhintasïnga ka kánikuajtsï úkua jukanchasïnga jurajkuni indeni ambe (Sal. 97:10). O ístu, desde sapichuetini, pʼindepkajtsï imani kʼuínchikuechani uántani engaksï no jurhimbiti relijionirhu anapueka ka jamberi jimbojtsïsï úkua jukanchajka jurajkuani kʼuínchikuechani enga Jeoba no jaiapanhiantajka (1 Kor. 10:20, 21). Ambe engajtsï jatsika para kurhamarhikuarhini jindesti: “¿Ambeni o néni sánderuni xénchaa?”.
UÉKPERAKUA ENGA SÁNDERU JUKAPARHAKUEKA
4. ¿Ambeski enga újka eska nema niáraaka itsï atakuarhini?
4 Uánikua ambe jarhasti enga cha jukaparharajka ka xénchani ka sési jarhasti engajtsï ísï újka. Por ejemplu, ante dejtsï Jeobaeri testiguecha jingoni jorhenguarhini, tʼuintsï jukaparharasïrenguia Bibliani. Jamberijtsï ístu xénchenguia Jesusini. Ka iásï engajtsï míteakia Testiguechani, kánikuajtsï tsitijka imecha jingoni jarhani. Peru inde ambe no uáti eskajtsï aiakukuarheaka Jeobani ka itsï atakuarhini. Uékperakua enga nema pʼikuarherajka Jeobani jimbo, úsïndi eska itsï atakuarhiaka. Engajtsï niáraska sánderu xénchani Jeobani eska ambe uéjkini, no ma ambeksïni ójkutaati parajtsï marhuakuni. Ísï jimbo, xénchani Jeobani no solu úsïndi eskachi itsï atakuarhiaka, sino ístujtsïni jarhuatasïndi parachi méntkisï marhuakuni Tata Diosïni.
5. ¿Ambechi exea ini jorhenguarhikua jimbo?
5 Jesusi uandaspti eskachi jatsiska para xénchani Jeobani iámindu juchari mintsita, eratsekua ka uinhapikua jingoni (Mar. 12:30). ¿Ambeksïni jarhuataa parajtsï niárani xáni xénchani ka janhanharhini Jeobani? Eratsentani na engajtsïni ima xáni xénchajka (1 Juanu 4:19). I jorhenguarhikua uandasïndi máru ambe engaksïni jarhuataaka ísï úni. Ístu uandasïndi máteru ambe engajtsï cha pʼikuarheraaka ka úni jiáni engajtsï niáraaka xénchani Tata Diosïni.b
6. Eska na arhijka Roma 1:20, ¿ambejtsï uá úni parajtsï Jeobaeri ambe jorhenguarhini?
6 Jorhenguarhi je Jeobaeri ambe imani ambe eratsentaparini enga ima kueraaka (arhinta je Roma 1:20; Jaŋ. 4:11). Exea je tsïtsïkichani ka animalichani ka eratsenta je na enga i ambe xarhatajka na enga xáni jánhaskatiika Jeoba. Sánderu inbestigari je na enga xáni sési úkata jaka juchari kuerpu (Sal. 139:14). Ka eratsenta je na enga xáni uinhapikua péraka Jeoba, Jurhiatarhu, míteparini eska i solu máechakua jóskueska xáni uánikua jóskuecheri engaksï jaka (Is. 40:26).c Engajtsï ísï úska, sánderujtsï janhanharhiaka Jeobani. Joperu no solu uétarhisïndi míteni eska Jeoba jánhaskatiska ka uinhapitini parajtsï ambakiti pájperakua ma jatsini imani jingoni. Parajtsï úni xénchani Jeobani iámu mintsita jingoni, jatsiskajtsï para sánderu ambe jorhenguarhini imeri ambe.
7. Parajtsï úni iámu mintsita jingoni xénchani Jeobani, ¿ambejtsï uétarhisïni sési mítetini jarhani?
7 Uétarhisïndi eskajtsï sési mítetini jauaka eska Jeoba pendienti jarhaska chánksïni jimbo. ¿Úkua jukanchasïntsï jakajkuni eska ima enga auandani ka Echerini kueraaka pendienti jarhaska chánksïni jimbo? Enga ísïka, miá je eska Jeoba no iauani jarhaska juchantsïni jingoni (Uku. 17:26-28). Ísï eska Dabidi na arhipka Salomonini: “Iámindu mintsitechani Jeoba jingontku” exeaxati. Jeoba uandasïndi eska engajtsï jirinhantaska, ima jurajkuati eskajtsï exentaaka (1 Crón. 28:9). Engajtsï cha jorhenguarhini jaka Bibliaeri ambe, jindesti jimboka Jeoba úska eskajtsï andarhierapiringa imani ísï eska na arhijka Jeremías 31:3. Engajtsï sánderu sési kurhanguaka ambe enga Jeoba úkia chánksïni jimbo, sánderujtsï xénchaaka.
8. ¿Nénajtsï uá xarhatakuni Jeobani eskajtsï jukaparharasïnga imeri uékperakua?
8 Ma ambe engajtsï uáka úni para xarhatakuni Jeobani eskajtsï jukaparharasïnga imeri uékperakua, jindesti kómarhini. Niáraakajtsï sánderu xénchani Jeobani engajtsï aiangukuarhiska chári uandanhiatechani ka grasiasi íntskuntani iámindu ambe jimbo enga újka chánksïni jimbo. Ka engajtsï exeaka eska ima mókuantaasïnga chári kómarhikuechani, uákajtsï ambakiti pájperakua ma jatsini imani jingoni (Sal. 116:1). Niáraakajtsï kurhanguni eskaksïni Tata Diosï kurhanguchesïnga. Peru parajtsï útasï sánderu andarhierani Jeobani, uétarhisïndi eskajtsï kurhanguaka na enga ima eratsejka ka ambe enga uéjka eskajtsï uáka. Ka uákajtsï ini ambe úni engajtsï jorhenguarhiaka imeri Karakatani enga jindeka Biblia.
Bibliani jorhenguarhini jindesti sánderu ambakiti ambe engachi uáka úni para andarherani Jeobani ka míteni ambe enga uéjka eskachi uáka. (Exe je párrafu 9).d
9. ¿Nénajtsï uá xarhatani eskajtsï jukaparharasïnga Bibliani?
9 Jorhenguarhi je Tata Diosïri Karakatani jukaparharani. Bibliajkusï jorhentpejti ambe enga jurhimbitkueka Jeobaeri ambe ka ambe enga ima eratseni jaka úni para cha. ¿Nénajtsï uá xarhatani eskajtsï jukaparharasïnga Bibliani? Arhintaparini pauani pauani, prepararikuarini para jiáni engajtsï Bibliaeri ambe jorhendanhajka ka ísï úni eskajtsï na jorhenguarhini jaka (Sal. 119:97, 99; Juanu 17:17). ¿Arhintasïntsï Bibliani pauani pauani?
10. ¿Ambeski enga Bibliarku uandajka ka enga no máteru nani ísï arhijka?
10 Ambe ma enga solu Bibliarhu arhijka jindesti ambe engaksï uandantaka máru kʼuiripuecha engaksï meru exepka Jesusini. Bibliajkusï uandantajti ambe enga Jesusi úka chánksïni jimbo. Engajtsï na jorhenguarhiaka ambe enga Jesusi úpka ka uandani, uékaakajtsï imeri amigueni.
11. ¿Ambeksïni jarhuataa parajtsï sánderu xénchani Jeobani?
11 Jorhenguarhi je xénchani Jesusini. Ísï úni, jarhuataatiksïni sánderu xénchani Jeobani jimboka Jesusi sési xarhatasïnga na enga jásïka imeri Táti (Juanu 14:9). Ísï jimbo engajtsï sánderu jorhenguarhiaka Jesusiri ambe, sánderujtsï sési kurhanguaka na enga jásïka Jeoba ka sánderujtsï xénchaaka. Eratsi je na enga Jesusi pʼamojkuapka imechani enga kʼuiripu no xénchauenga, komu pobrichani, pʼamenchatichani ka imechani enga no nema kuájpiauenga. Ístu, eratsia je ambakiti konsejuechani engaksïni íntsaajka ka na engajtsï sánderu sési irekajka engajtsï ísï újka (Mat. 5:1-11; 7:24-27).
12. ¿Ambejtsï uékaa úni engajtsï jorhenguarhiaka Jesusiri ambe?
12 Seguru eskajtsï sánderu xénchaaka Jesusini engajtsï eratsentaaka ambe enga ima úka parachi puáminhantaani juchari pekaduechani (Mat. 20:28). Engajtsï niáraaka kurhanguni eska ima uékaska chánksïni jimbo uarhini, chájtsï uékaaka moantani ka jánguarhintani paraksïni Jeoba puáchentani (Uku. 3:19, 20; 1 Juanu 1:9). Ka engajtsï sánderu xénchaaka Jeobani ka Jesusini, sánderujtsï uékaaka imecha jingoni kúnguarhini engaksï májkueni pʼikuarherajka eska cha.
13. ¿Nénaksïni jarhuataa Jeoba?
13 Jorhenguarhi je uékaani imechani engaksï xénchajka Jeobani. Jamberiksï chári parienticha engaksï no Testigueka ka imecha engaksï chári amiguepka, nóksï kurhanguati andijtsïsï uéjki Tata Diosïni marhuakuni ka jamberiksïni ikiachiati. Peru Jeoba uáti eskaksï kúnguarhikuarhu anapu erachicha ka pirenchicha ísïuaka komueska chári familia. Engajtsï cha no jarhariska ini familiani, chájtsï jatsiaka uékperakua ka jarhuajperata engajtsï uétarhinchajka (Mar. 10:29, 30; Ebr. 10:24, 25). Ka jamberi ma jurhiani, chári parientichajtuksï uékaati Jeobani marhuakuni ka ísïksï irekani eska ima na uékajka (1 Ped. 2:12).
14. Eska na uandajka 1 Juanu 5:3, ¿nénajtsï exeasïni Jeobaeri konsejuechani?
14 Jorhenguarhi je úni ka jukaparharaani Tata Diosïri juramukuechani. Ante dejtsï Jeobani míteni, jamberijtsï uénga ambe engajtsï cha uékenga, perujtsï iásï exeskia eska sánderu sésiska úni ambe enga Jeoba juramujka (Sal. 1:1-3; arhinta je 1 Juanu 5:3). Eratseanta je konsejuechani enga Biblia íntsaajka acheetichani, uarhiitichani, tátichani ka sapiichani (Efes. 5:22–6:4). ¿Exesïntsï eska úni ambe enga Tata Diosï juramujka, úskia eskajtsï sánderu sési irekaaka chári familia jingoni? ¿Ambakiti pʼindekuechantsï jatsiaskia iásï engajtsï míteka néna erakuani ambakiti amiguechani? ¿Sánderujtsï tsípikua jingoni irekaxakiia? (Prov. 13:20; 1 Kor. 15:33). Jamberijtsï mókuntaaka eska jo.
15. ¿Ambejtsï uá úni engajtsï no míteaka néna úni ambe engajtsï jorhenguarhini jaka?
15 Jamberijtsï ménisï no míteaka néna úni ambe engajtsï jorhenguarhini jaka Bibliarhu. Jimbosï Jeoba imeri kúnguarhikuani úrajti paraksïni íntskuni publikasionichani engaksï Bibliarhu pʼitakata jaka ka engaksïni uáka jarhuatani parajtsï míteni ambe sési jarhaski ka ambe nómbe (Ebr. 5:13, 14). Engajtsï arhintaaka ka eratsentani informasionini, exeakajtsï eskaksïni uáka jarhuatani ambe engajtsï nitamakuarhini jauaka, ka uékaakajtsï kuenta úkuarhini Jeobaeri kúnguarhikuani jingoni.
16. ¿Néna úkata jarhaski Jeobaeri kúnguarhikua?
16 Jorhenguarhi je xénchani ka jarhuatani Jeobaeri kúnguarhikuani. Jeoba imeri ireta jimbo, kúnguarhikuechani uásti ka imeri Uájpa Jesusi orhejtsïkuasïndi iáminduechani (Efes. 1:22; 5:23). Ka ístu, Jesusi namunitu erakukatechani úraaxati paraksï exeni imani ánchikuarhitani enga ima uéjka eska ini jurhiatikuecha jimbo úkuarhiaka. I kristianuecha, enga Jesusi arhiraapka jántspiri enga mintsinharhikueka ka jánhastiini, meruksï kánikua jánguarhintasïndi parajtsï cha no méni jurajkuni Jeobaeri ambe jorhenguarhini (Mat. 24:45-47). Ma ambe enga újka i jántspiri parajtsï kuájchakukata jarhani, jindesti eskaksï ambakiti orhejtsïkuticha jauaka kúnguarhikuarhu (Is. 32:1, 2; Ebr. 13:17; 1 Ped. 5:2, 3). Imaksï uékasïndi chánksïni jimbo ánchikuarhini, sési pʼikuastantani ka jarhuatanksïni parajtsï sánderu andarhierani Jeobani. Peru sánderu jukaparhakua ambe engaksï újka, jindesti eskaksïni jarhuatasïnga máteruechani jorhendaani Jeobaeri ambe (Efes. 4:11-13).
17. Eska na arhijka Roma 10:10, 13, 14, ¿andichisï uandontskuarhikuajki kʼuiripuechani Jeobaeri ambe?
17 Jarhuataa je máteruechani paraksï xénchani Jeobani. Jesusi arhiaspti imeri chúxapatichani eskaksï jorhendaapiringa máteruechani Tata Diosïri ambe (Mat. 28:19, 20). Úpiringachi ísï úni peru no mintsita jingoni. Peru engajtsï cha sánderu xénchaaka Jeobani, ísïjtsï pʼikuarheraaka eska apostuli Pedru ka Juanu, engaksï uandapka: “Jucha nómindu uáka no uandantani [ambe] engachi exeka ka kurhandini” (Uku. 4:20). No uánikua ambejtsïni xáni sési pʼikuastasïndi eska jarhuatani nemani para Jeobani xénchani. ¿Úsïntsï eranhaskani na enga xáni tsípini japka Felipi enga jarhuatapka Etiopía anapuni para jorhenguarhini jurhimbikua ambe Karakatecheri ka itsï atakuarhini? Engajtsï májkueni uáka eska Felipi ka aianhpini ísï eska Jesusi na juramuka, xarhataakajtsï eskajtsï uékasïnga Jeobaeri testigueni (arhinta je Roma 10:10, 13, 14). Jiájkani, chájtujtsï jamberi májkueni kurhamarhikuarhiaka eska Etiopía anapu: ¿Andisïni ji no uá itsï atakuarhini? (Uku. 8:36).
18. ¿Ambechi exeaka máteru jorhenguarhikua jimbo?
18 Engajtsï eratsetini jauakia itsï atakuarhini, erakuakajtsï ambe ma enga sánderu jukaparhakueka chári irekuarhu. Jimboka i ambe kánikua jukaparhakua ambeska, jatsiskajtsï para sési eratsentani ambe enga xáni arhikuekajka itsï atakuarhini. Peru orhetajtsï jatsiska para míteni ambe arhikuekasïni itsï atakuarhini ka ambejtsï jatsiski para úni ante de ísï úni ka tátsekua engajtsï na itsï atakuarhiakia. Máteru jorhenguarhikua jimbochi exeaka ini ambe.
PIREKUA 2 Chíti nombri jindesti Jeoba
a Máru kʼuiripuecha engaksï xénchajka Jeobani, nóksï seguru jarhasti sinksï listu jarhaskia para itsï atakuarhini ka Jeobaeri testigueni. Enga cha ísï pʼikuarherajka, i jorhenguarhikuaksïni miátantaati máru ambe engajtsï uáka úni parajtsï niárani itsï atakuarhini.
b Jimboka no iámindu kʼuiripu májkueniska, jamberiksï no iáminduecha ini ordeni jimbo uáti ambe enga i jorhenguarhikua uandajka.
c Ístujtsï uáka exeani máteru ejempluechani bideuecharhu Xáni ambakiti kueraakata ambe, xarhatasïndi na enga xáni kʼéri ambeka Tata Diosï: Tʼíntskua ka koloricha ka Ambe engachi jorhenguarhijka librurhu de Job: Jeobaeri kueraakateri ambe.
d AMBE ENGA XARHATAJKA IMAJENI: Pirenchi ma enga piáni ambe jámani jaka, tratadu ma íntskusïndi uátsïni ma.