Jeoba, Tata Diosï máesti enga kánikua jukaparhakueka míteni

ENGACHI kasi no míteka Tata Diosïri ambe, úpiringachi uandani eskachi kueratanchaxaka jukaparhakua ambe. ¿Andichisï ísï uandajki? Jimbokaksï uánikua kʼuiripuecha niáraskia exeni eska míteni Tata Diosïni enga Biblia uandajka, kánikua marhuasïnga para sési irekani iásï ka para sánderu orhepatini.

Tata Diosï Jeoba enga kararkuarhika Biblia, uékasïndi eskachi míteaka imani. Salmueri karari ma karaspti: “Eskaksï kʼuiripuecha míteaka eska chiiti nombri jindeeska Jeoba, eskari tʼujku jindeeska Sánderu Kʼéri ambe iámu parhakpinirhu”. Tata Diosï mítesti eskajtsïni sánderu sési nicheaka engachi niáraska míteni imani. “Ji Jeoba, chiiti Tata Diosïska, Ima engakeni jorhendajka parari sési jarhani”. ¿Nénajtsïni marhuachesïni míteni Tata Diosï Jeobani, ima enga Sánderu Kʼéri ambeeka? (Salmo 83:18; Isaías 48:17).

Míteni Tata Diosïni, marhuasïndi parachi úni orhepani uérakuani uandanhiatechani engachi pauani pauani jatsiajka, parachi erokuarhikua ma jatsini para sánderu orhepani ka parachi sési pʼikuarhinheni. Ístu, sési míteni Tata Diosï Jeobani marhuachesïndijtsïni parachi míteani mókuntskuechani ima kurhamarhikuecheri engaksï kʼuiripuecha xáni úkuarhijka. ¿Nákiskiksï ima kurhamarhikuecha?

¿Andichisï irekani jaki?

Nájkiruka iásï xáni teknolojia ambe jaka, kʼuiripuechaksï seguirisïndi kurhamarhikuarhini: ¿Para ambe jimbochisï kueraanha? Enga kʼuiripu ma no míteaka mókuntskuecha, no uaati tsípikua jingoni irekani. Ka uánikuestiksï engaksï niáraka ísï pʼikuarherani. Jini Alemania 1997 jimbo, kʼuiripuechaksï kurhamarhikua ma úminhaspti sinksï kurhangusïreni andichisï kueraanha. Terujkani ima kʼuiripu enga kurhamarhinhapka uandaspti eskaksï no mítespka. Jamberi jimeesïsï engajtsï chá irekaka kʼuiripuechajtu májkueni eratsejti.

Enga nema no míteaka para ambe úni kueraanhaski, uaati úni eska no tsípikua jingoni irekaaka ka eska no jánhaskaaka ambe úni imeeri tsípikua jingoni. Ísï jimbo, uánikua kʼuiripuechaksï jánguarhintasïndi eskuela nirani o kánikua sentabu jatsini, peru niksï ísï újki sési pʼikuarherani ni tsípikua jingoni irekani. Ka jimboksïsï uánikua kʼuiripuecha nóteru uékajtia irekani. Rebista ma uandantaspti uarhiitiri ma enga 31 uéxurhini jatiripka. Ima, familiarhu ma jimbo tʼarhexespti nani engaksï kánikua jatsikuarheripka, peru ima jandiajku pʼikuarherasïrendi ka no tsípikua jingoni irekasïrendi jimboka no kurhangusïrenga andisï irekani japi. Ísï jimbo, uándikukuarhispti. Jamberijtsï niáraka míteni nemani enga májkueni pʼikuarherenga eska ima uarhiiti ka enga jamberi májkueni ambe úkuarhinchapka.

Uánikuechaksï uandasïndi eskajtsïni siensia uaaka iámindu ambe aianguni juchaari tsípikueri ambe. Alemania anapu rebista ma uandasïndi eska nájkirukajtsïni siensia uaaka uánikua ambe aianguni, nójtsïni uaati jarhuatani parachi sési pájperakua ma jatsini Tata Diosï jingoni ka parachi ambakiti kʼuiripu máeni. Ebolusioni ka máteru sientifikuecheri jorhengua, no úsïndi eskachi sési pʼikuarheraaka ka eskachi seguru irekaaka. Siensiajtsïni uánikua ambe aiangustia imeeri ambe enga tsípiti jaka ka ístu na enga úkuarhijka ambe ma parhakpinirhu. Peru siensia kʼórujtsïni no úsïndi aianguni andichisï kueraanha o andichisï tsípiti jaki. Enga solu siensia ambe japiringa, nóchi úpiringa míteani mókuntskuechani i kurhamarhikuecheri. Jimbosï Alemania anapu periodiku ma uandajti eska iásï kʼuiripuecha sánderu uétarhinchaxaka nemani enga jánhastauaka.

Tata Diosï enga jindeeka juchaari Kuerajpiri, imajkujtsïnisï uaati jánhastani ka arhistachini. Imajtsïni kueraasti, jimbosï imajkujtsïnisï uaati aianguni andichisï ixú jaki. Biblia uandantasïndi eska Tata Diosï Jeoba kuerauaska kʼuiripuechani paraksï Echerirhu irekani ka paraksï kuidarini. Tata Diosï Jeoba uékasïndi eskachi terukukuntaaka imeeri kualidadichani komueska na jindeeka jurhimbikua jingoni jámani, jánhaskakua xarhatani ka xénchperakua. Kurhanguni ini ambe, úsïndi eskachi jánhaskaaka andijtsïnisï kueraa Tata Diosï (Génesis 1:26-28).

Ambe engajtsï uaaka úni

Engajtsï nótki exeantani jaka mókuntskuechani engaksï sési pʼikuastajka ari kurhamarhikuecheri: ¿Andichisï kueraanha?, ka ¿ambe úkuarhia sánderu orhepatini? Bibliaksïni arhisïndi eskajtsï jatsiska para sési míteni Tata Diosï Jeobani. Jesúsi arini ambe uandaspi: “I jindeesti tsípikua para méntkisï, eskaksïni míteaka tʼungini engari tʼujku jindeeka Diosï engari sési jimboeka, ka ístu Jesukristuni engari tʼu axaka”. Bibliaksïni ístu arhisïndi eskajtsï jatsiska para xénchpeni ka eskajtsï xarhataaka eskajtsï uékasïnga eskaksïni Tata Diosï juramuchiaka. Ísïjtsï uaaka míteni andijtsïsï kueraanha ka uaakajtsï sési jásï ma erokuarhikua jatsini. Jo, uaakajtsï míteani mókuntskuechani ima kurhamarhikuecheri engaksïni uandanhiateenga (Juanu 17:3; Eclesiastés 12:13).

¿Nénaksïni uaa jarhuatani míteni ini ambe? Ju je exeni na enga jarhuataka acheetini ma enga Hans arhinhajka.a Nájkiruka ima jakajkuenga Tata Diosïni, no kurhajchasïreendi. Jimbosï droguechani úrauendi, ísku jándikua ambe niátendi, no kurhandireendi ka tsitisïreendi motuecharhu jámani. Ima uandantasïndi: “Ísï pʼikuarherasïrenga enajkini kueratancheni ambe ma. No ma amberini sési pʼikuastasïreendi”. Enga 25 uéxurhinisï jatiripkia, Hans uékaspti Bibliani arhintani para sánderu míteni Tata Diosïni. Enga niárapkia sési pájperani Tata Diosï Jeobani jingoni ka enga mítepkia andisï kueraanha, mójtakuspti imeeri irekuani, itsï atakuarhispti ka niáraspti Jeobaeri testigueni. Ka iásï, diesi uéxurhini páxatiia aianhpini tiempu kompletu. Mintsita jingoni uandantasïndi: “No jarhasti sánderu sési jásï ma irekua eska Jeobani marhuakuni. No jarhasti sánderu jukaparhakua ambe. Míteni Tata Diosï Jeobani, jarhuatastirini míteni andisïni irekani jaki”.

Nájkiruka kʼuiripu kurhamarhikuarhijka andichisï kueraanha, jarhasti máteru ambe enga ístu uandanhiatajka jimboka jukari no sési jánhaskuarhipaxaka parhakpinirhu.

¿Andisï ísï úkuarhi?

Enga no sési ambe úkuarhijka, ima kʼuiripu enga no sési ambe úkuarhinchajka someni kurhamarhikuarhisïndi: ¿Andisï ísï úkuarhi? Enga kʼuiripu kurhangujka andisï no sési jásï ambe úkuarhijki, i ambe jarhuatasïndi paraka uaaka orhepani uérani ka no niárani xáni kómu pʼikuarherani. Pori ejemplu, exe je ambe enga úkuarhinchapka Bruni.

“Nótki xáni ióniisti enga juchiiti nanaka sapichu, Susanne uarhika. Ji jakajkusïreenga Tata Diosïni, ísï jimbosïni nípka saserdotini exeni parakarini sési pʼikuastantapiringa. Imarini arhispti eska Tata Diosï auandarhu páspkia paraka ánjeli máepiringa. Enga uarhika juchiiti nanaka sapichu, no solurini no sési pʼikuastasti, sino ístu ústi eskani ikiakupiringa Tata Diosïni jimboka ísï pántaspka”. Bruni ióni jamberi niáraspti no sési pʼikuarherani. Ima ístu i ambe uandantasïndi: “Jeobaeri testigurini ma exeraspti Biblia jingoni eskani no jatsispka para ikiakuni Tata Diosïni jimboka Jeoba no pántaspka Susanne auandarhu nijtu ánjeli ma úntapi, sino eska pekadu jimbosï pʼamenchapka. Juchiiti sapi kʼuíxati uarhikuarhu ka erokuarhixati eska Tata Diosï Jeoba tsítantaaka. Ístuni jorhenguarhispka eska ima kuerauaska kʼuiripuechani parakaksï méntkisï irekapiringa sési jándikuarhu ma jimbo Echerirhu ka inde ambe ísï úkuarhiati nóteru ióndania. Engani ueenapka kurhanguni na enga jásï kʼuiripu máeka Tata Diosï Jeoba, inde amberini jarhuatasti parani sánderuni andarhierani imani ka nóteru xáni no sési pʼikuarherania” (Salmo 37:29; Ukuecha [Hechos] 24:​15; Roma 5:​12).

Uánikua kʼuiripuechaksï mámaru járhati uandanhiatechani jatsiasïndi jimbokaksï no sési ambe úkuarhinchasïnga guerrecha jimbo, kʼarhingua ambe jimbo ka enga desastre naturali ambe úkuarhijka. Bruni kánikua sési pʼikuarherantaspti enga exepka Bibliarhu eska Jeoba no kulpa jatsiska no sési jásï ambe jimbo enga úkuarhijka, eska ima no méni uékaspka eska kʼuiripu kómu nitamakuarhipiringa ka eska nóteru ióndania, kʼamajkuaka no sési jásï ambeni. Enga ísï no sési jánhaskuarhipani jaka, xarhatasïndi eskachi últimu jurhiatikuecha jimbo irekaxaka. Iáminduechachi uékasïnga eska ambandintaakia ka nóteru ióndani úkuarhiatia i ambe (2 Timoteo 3:​1-5; Mateu 24:​7, 8).

¿Nénachi uaa míteni Tata Diosïni?

Hans ka Bruni nóksï xáni sési mítespti Tata Diosïni. Jakajkusïrendiksï peruksï no káni mítespti imeeri ambe. Engaksï jánguarhintapka sánderu sési míteni Tata Diosï Jeobani, úsptiksï míteani mókuntskuechani imeecheri kurhamarhikuecheri ka inde ambe úspti eskaksï kánikua sési pʼikuarhinhentapiringa ka eskaksï erokuarhikua ma jatsipiringa. Uánikua imeecha engaksï Jeobani marhuakujka, májkueni jásï ambeksï nitamakuarhisti.

Para míteni Tata Diosï Jeobani, orheta uétarhisïndi eskachi jorhenguarhiaka Biblieri ambe jimboka i libru imeeri ambejtsïni arhisïndi ka ístu ambe enga uékajka eskachi jucha uaaka. Indeni ambeksïsï úpti máru kʼuiripuecha primeru siglurhu. Karari tsinajpiri Lukasï, uandantaspti eska judiuecheri kúnguarhikua enga Berea japka jini Grecia, eskaksï pʼiraspka Pablu ka Silasiri uandakuani “ka pauani pauani jirinhantanksï Diosïri karakatecharhu paraksï úni míteni abersieka i ambe ísïipka” (Ukuecha 17:10, 11).

Ístu, orheta siglurhu anapu kristianuechaksï tánguarhintasïreendi kúnguarhikuecha jimbo (Ukuecha 2:41, 42,46; 1 Korintu 1:1, 2; Galasia 1:1, 2; 2 Tesalonika 1:1). Ka iásïjtuksï Jeobaeri testiguecha tánguarhintasïndi jimbokaksï inde tánguarhikuecha eratsekata jarhasti para jarhuataani kʼuiripuechani paraksï sánderu andarhierani Tata Diosï Jeobani ka tsípikua jingonksï marhuakuni. Jeobaeri testiguechaksï jánguarhintasïndi ísïini eska Tata Diosï Jeoba. Engajtsï chá niraska tánguarhikuecharhu imeecha jingoni, inde ambeksïni jarhuataati parakajtsï chá uaaka májkueni jásïini eska Tata Diosï Jeoba ka ístuksïni jarhuatati paraksï sánderu sési míteni (Ebreu 10:24, 25).

Ísïisti, jatsiskachi para kánikua jánguarhintani míteni Tata Diosïni. Peru ístuchi jánguarhintasïnga para úni máteru ambe. Komueskaksï kʼérati atletecha engaksï kánikua jánguarhintajka. Pori ejemplu, acheeti ma enga deporte ambe újka, uandasïndi eska “para ma úni andani, uétarhisïndi diesi uéxurhini antesi ueenani ka exeni na enga ma jámaaka ka pauani pauani eratseni jarhani indeeri ambe. Jatsisti para ma 365 jurhiatikuechani jánguarhintani eratsekua ka kuerpu jingoni”. ¡Xáni jánguarhintani ka xáni tiempu úrani para karrera ma enga 10 minutujku durariuaka! Ka eratsi je na enga xáni sánderu jukaparhakueka jánguarhintani para míteni Tata Diosï Jeobani.

Sánhani arhini sánderu andarhierani Tata Diosïni

Iáminduechachi uékasïnga jukaparhakua ambe úni juchaari tsípikuarhu. Ísï jimbo, engajtsï chá no jánhaskajka ambe úni chaari tsípikua jingoni ka engajtsï uéjka míteni andisï no sési jásï ambe úkuarhijki, jánguarhinta je míteni Jeobani, Bibliarhu anapu Tata Diosïni. Engajtsï ísï úska, sánderujtsï sési irekaaka iásï ka para méntkisï.

Nóchi méni kʼamaraaka jorhenguarhini Tata Diosï jeobaeri ambe. Asta imeecha engaksï ióni marhuakukia imani, seguirixatiksï jorhenguarhini jimbanhi ambe. Engachi niáraska sánderu míteni kuerajpirini, sánderuchi tsípini pʼikuarheraaka ka sánderuchi andarhieraaka imani. Jamberichi májkueni eratsejka eska apostoli Pablu enga karapka: “Na xáni kʼéri ambeeski enga Diosï míteka ka enga ima eratsejka. No nema úsïndi jánhaskani imeeri eratsekuechani o míteni nani enga na újka ambe, jimboka [...] ¿né míteski ambe enga juchaari Tata eratsejka? ¿O né arhistakuski?” (Roma 11:33, 34).

[Nota]

[Komentariu]

Kʼuiripuechaksï seguirisïndi kurhamarhikuarhini: ¿Para ambe jimbochisï kueraanha?

[Komentariu]

“Engani ueenapka kurhanguni na enga jásï kʼuiripu máeka Tata Diosï Jeoba, inde amberini jarhuatasti parani sánderuni andarhierani imani”

[Komentariu]

“No jarhasti sánderu sési jásï ma irekua eska Jeobani marhuakuni. No jarhasti sánderu jukaparhakua ambe. Míteni Tata Diosï Jeobani jarhuatastirini míteni andisïni irekani jaki”