BIBLIOTEKA INTERNETIRHU Watchtower
Watchtower
BIBLIOTEKA INTERNETIRHU
Purépecha
  • BIBLIA
  • PUBLIKASIONIICHA
  • TÁNGUARHIKUECHA
  • bt kap. 8 páj. 67-75
  • Kúnguarhikuarhu anapuechaksï úndaspti pínandikua jatsini

No jarhasti bideu ixú.

Tekaachentajtsïni je, no sési uérasti ambe ma bideu jingoni.

  • Kúnguarhikuarhu anapuechaksï úndaspti pínandikua jatsini
  • Ju je sési aianhpini Tata Diosïiri Reinueri ambe
  • Subtitulu
  • Sánderu ambe enga íri ambe uandajka
  • “¿Andirenisï xáni no sési kámani jaki?” (Úkuecha 9:1-5)
  • Erachi Saulu, Jesúsirini axasti (Úkuecha 9:6-17)
  • “Jirejiresï ueenaspti uandantani Jesúsiiri ambe” (Úkuecha 9:18-30)
  • “Uánikua kʼuiripuechaksï jakajkuspti Tatani” (Úku. 9:31-43)
  • Jesusi erakusïndi Sauluni
    Ambe engani jorhenguarhijka Bibliaeri
  • Damasku nirani jámani
    Juchiti libru enga Bibliaeri ambe uandajka
  • Dabidi ka Sauli
    Ambe engani jorhenguarhijka Bibliaeri
  • Sauli orheta juramuti Israeli anapu
    Juchiti libru enga Bibliaeri ambe uandajka
Sánderu ambe exeni
Ju je sési aianhpini Tata Diosïiri Reinueri ambe
bt kap. 8 páj. 67-75

KAPITULU 8

Kúnguarhikuarhu anapuechaksï úndaspti pínandikua jatsini

Saulu enga no sési káuenga Jesúsiiri chúxapatiichani, iásï ambakiti aianhpiri máestia

Pʼitakata jarhasti Úkuecha 9:1-43

1, 2. ¿Andisï Saulu Damasku nirajki?

MÁRU achamasïichaksï no ióni jimbo niáraatia Damasku, Jesúsiiri chúxapatiichanksï niraxati jirinhaantani paraksï kʼumanchikuecharhu petaani ka antsikupaani Jerusaléni, uékasïndiksï Kʼérati Juesiicha jingoni paani paraksï iicha kastigariuani.

2 Saulua jindeespti enga orhekupaani jaka ini achamasïichani. Ka pori ísï arhini, Saulu tʼuini uándikpisptia jimboka exespka ka apoiariini engaksï imeeri relijionirhu anapu kompanieruecha tsakapu jimbo atani japka paraksï uándikuni Estebanini, enga Jesúsiiri chúxapati máepka (Úku. 7:57–8:1). Ka ísï tátsekua, ueenasïndi kánikua no sési kaani Jerusaléni anapu kristianuechani. Joperu no indeni ambejkusï uékajti úni. Iásï uékasïndia iápurisï nirani para kénditaani Jesúsiiri chúxapatiichani engaksï ísï mítekateeka komu Xanharu (Úku. 9:1, 2; exe je rekuadruni “Saulu juramukua intsïnhasïndi Damasku”, pájina 69).

3, 4. a) ¿Ambe úkuarhinchaspi Saulu? b) ¿Náki kurhamarhikuechanchi exeani jaua?

3 Ma repentku, tʼíntskua ma tsónhastasïndi Sauluni. Imeecha engaksï imani jingoni nirani jarhajka, ískuksï pakarasïndi ka no ma ambeksï úsïndi uandani. Saulu nóteru úsïndia exeni ka kuarhatsesïndi. Ka jiáni kurhaasïndi auandarhu uératini enga arhienga: “Saulu, Saulu, ¿andirenisï xáni no sési kámani jaki?”. Ka ima no úxapti kurhanguni ambesï úkuarhini japi, jimbosï kurhamarhijti: “¿Tata, neeskiri?”. Ka ambe enga kurhaapka ménderu, sánderu ísku pakatasïndi: “Jesúsiiska. Ima engari tʼu xáni no sési kámani jaka” (Úku. 9:3-5; 22:9).

4 ¿Ambechi jorhenguarhisïni orheta uandakuecha jingoni enga Jesúsi arhipka Sauluni? ¿Nénajtsïni marhuachea exeni imani jurhiatikuani enga Saulu niárapka Jesúsiiri chúxapatiini? Enga Saulu na kristianuepkia, ¿ambeksï úspi kúnguarhikuarhu anapuecha jiáni engaksï pínandikua jatsipka ka ambejtsïni jorhendasïni inde ambe juchantsïni?

SAULU JURAMUKUA INTSÏNHASÏNDI DAMASKU

¿Né sésikua íntskuspi Sauluni para xáni no sési kaani kristianuechani máteru ireta jimbo? Imani tiempu jimbo, Kʼérati Juesiichaksï ka sánderu kʼéri saserdoti úsïreendiksï arhiani iámindu judiuechani ambesï sési japi ka ambe nómbe. Ka peeka sánderu kʼéri saserdoti jatsipka juramukua para Jerusaléni jusgariuani no sési úriichani engaksï nani uéjkisï anapuepka. Ísï jimbo, sánderu kʼéri saserdoti xarhatakuxapti Sauluni eskaksï Damasku anapu orhejtsïkutiicha apoiariixapka, jimboka sïranda ma úkuspka. (Úku. 9:1, 2).

Ístu, Roma íntsaaspti juramukua judiuechani paraksï imeecha mismu sési peentani ambe ma. Pori ejemplu, sinko xanhari engaksï Pabluni jupikapka paraksï kastigarini, ‘máterkusï kueratendia paraksï 40 xanhari atani’ (2 Kor. 11:24). Ka libru 1 Macabeos uandasïndi eska uéxurhini 138 ante de Jesúsi, Roma anapu juramuti ma karta ma axakuspka Ejiptu anapu reini Tolomeo VIII, karta arhisïreendi: “Engaksï no sési úriicha [Judea anapueka] chaari paisi jimbo niuaka sïpakuarhini, íntskuantsï Simónini enga sánderu kʼéri saserdotiika para ima kastigariuani ísï eska imeecheri lei na arhijka” (1 Macabeos 15:21, Biblia de América). Ka uéxurhini 47 ante de Jesúsi, Julio César uandaspti eska sánderu kʼéri saserdoti jatsispka juramukua para sési peentani arhirperata ambe engaksï judiuecha jatsiauenga.

“¿Andirenisï xáni no sési kámani jaki?” (Úkuecha 9:1-5)

5, 6. ¿Ambechi jorhenguarhisïni indeni uandakuecha jingoni enga Jesúsi arhipka Sauluni?

5 Enga Jesúsi anhaxustapka Sauluni enga ima Damasku nirani japka, no kurhamarhispti: “¿Andiresï xáni no sési kaani jaki juchiiti chúxapatiichani?”. Sánderu sési, arhispti: “¿Andirenisï xáni no sési kámani jaki?” (Úku. 9:4). Jo, engaksï imeeri chúxapatiicha no sési kánhani jarhajka, Jesúsi ísï pʼikuarherasïndi enajkiksï imani no sési kámani jarhajki (Mat. 25:34-40, 45).

6 Ísï jimbo, engachi no sési kánhani jaka jimbokachi Jesúsiiri chúxapatiiska, uaakachi seguru jarhani eska ima ka Tata Diosï Jeoba exexaka ambe engachi nitamakuarhini jaka (Mat. 10:22, 28-31). Ísïisti, jamberichi no sóntku orhepani uérakuaka tsʼéjkukuani. Pori ejemplu, jiáni enga Saulu apoiarpipka paraksï Estebanini uándikuni ka enga inchaakukuauenga kristianuecheeri kʼumanchikuecharhu para petaani ka ónhaani, Jesúsi exespti indeni ambe ka no jirejiresï kuájpiaspti (Úku. 8:3). Joperu miá je eska Tata Diosï Jeoba Kristuni úraspka para uinhapikua íntskuni Estebanini ka máteru kristianuechani paraksï úni tekaantani.

7. ¿Ambejtsïni jarhuataa orhepani uérani engachi no sési kánhani jauaka?

7 Parachi úni orhepani uérani engachi no sési kánhani jauaka, jatsiskachi para arini ambe úni: primeru, no méni jurajkuni Tata Diosï Jeobani ambe uéjki úkuarhini jarhani; segundu, kómarhini parajtsïni jarhuatani (Filip. 4:6, 7); terseru, jurajkuni eska Tata Diosï Jeoba maiamukuarhintaaka (Rom. 12:17-21); ka kuartu, mintsikani eskajtsïni Tata Diosï Jeoba íntskuaka uinhapikua parachi orhepani uérakuani tsʼéjkukuechani astaka ima kʼamajkuauaka (Filip. 4:12, 13).

Erachi Saulu, Jesúsirini axasti (Úkuecha 9:6-17)

8, 9. ¿Néna pʼikuarherapi Ananíasi enga mítepka ambe enga úpiringa?

8 Enga Jesúsi na aiangupkia neespi, tátsekua arhispti Sauluni: “Jauaria ka ní iretarhu inchaakuni ka jimaksïni arhiati ambe engari jatsika para úni” (Úku. 9:6). Jimboka Saulu nóteru úsïreengia exeni, jupijkutinksï páspti asta Damasku jamberi jima enga pakarapiringa, ka tanimu jurhiatikua kómarhispti Tata Diosïni ka no ma ambe arhaspti ni itsïmani. Jimajkani tata Jesukristu uandontskuarhekuspti Ananíasini Saulueri ambe. Ananíasi kristianu máespti ka “iámindu judiuecha engaksï jima irekapka, sési ambeksï uandasïreendi imeeri ambe” (Úku. 22:12).

9 Eranhaska je na enga pʼikuarherapka Ananíasi. Tata Jesukristu enga na tsíntapkia ka enga jindeeka kúnguarhikuarhu anapu orhejtsïkuti, kʼéri ánchikuarhita ma íntskuxapti, eska nipiringa exeni Sauluni. ¡Kʼéri ánchikuarhita máespti para Ananíasi, joperu jamberi ístu no máru jánhaskeerapti ka chéni pʼikuarherani! Jimbosï arhipti: “Tata, uánikua kʼuiripu jarhasti enga mámaru ambe uandajka inde achamasïiri ambe ka ístu na enga xáni no sési kámakia chiiti iretani jini Jerusaléni. Ka kʼérati saserdotiichaksï íntskusti juramukua para ixújtu jupiani iámindu imeechani engaksï mintsikajka chiiti nombrini” (Úku. 9:13, 14).

10. ¿Ambechi jorhenguarhisïni Jesúsiiri ambe na enga kámapka Ananíasini?

10 Jesúsi no xukaspti Ananíasini enga ísï uandanhiani japka ka chéni. Joperu kʼóru arhispti ambe enga jatsipka para úni. Ístu xénchperakua jingoni arhispti andisï jatsipi para indeni ánchikuarhitani úni: “Ní, jimbokani indeni achamasïni [Sauluni] erakuska para juchiiti ambe uandantani ireteecharhisï, ístu para juramutiichani aianguani ka Israeli uájpeechani. Ka ji exeraaka na enga xáni no sési nitamakuarhiaka juchiiti nombri jimbo” (Úku. 9:15, 16). Ananíasi sóntku kurhajchaspti Jesúsini ka niraspti jirinhantani imani enga antesi xáni no sési káuenga kristianuechani ka arhispti: “Erachi Saulu, Jesúsi, ima engakeni xanharu jimbo xarhachika engari jurhani japka, axastireni parakari tʼu uaaka ménderu exeni ka parakeni Tata Diosï íntskuni imeeri espiritu santu” (Úku. 9:17).

11, 12. ¿Ambechi jorhenguarhisïni Jesúsiiri ambe, Ananíasiiri ka Saulueri?

11 Uánikua ambechi jorhenguarhisïnga Jesúsiiri ambe, Ananíasiiri ka Saulueri. Pori ejemplu, eska Jesúsi orhejtsïkuxaka aianhpikuani ísï eska na aiatspipka (Mat. 28:20). Nájkiruka iásï no uandontskuarhejka kʼuiripuecha jingoni eska jiáni, úraxati jántspirini enga mintsinharhikueka ka jánhaskatiini enga jurajkukuaka iámindu imeeri jántspiriichani, para orhejtsïkuni ini ánchikuarhitani (Mat. 24:45-47). Ísï jimbo, jántspiriiri jarhuajperata jingoni, aianhpiriicha ka prekursoriichaksï nirasïndi jirinhaantani imeechani engaksï uékani jaka sánderu sési míteni tata Jesukristuni. Ísï eskachi na exeka máteru kapitulu jimbo, uánikua kʼuiripuechaksï kómarhini jarhasïndi Tata Diosïni ka tátsekua Jeobaeri testiguechaksï niárasïndi pʼorhembiani (Úku. 9:11).

12 Ananíasi úspti ambe enga arhipka Jesúsi ka Tata Diosï Jeoba kóntperateechani íntskuaspti. ¿Ka iásï juchaia? ¿Sésichi aianhpixaki iápurisï ísï eskachi na arhinhaka nájkirukachi méni chéni pʼikuarherajka? Máru kristianuecha engaksï mítejka eskaksï jatsiska para mándani kʼumanchikuarhu nirani aianguani imeechani engaksï no míteaka, kánikuaksï chéni pʼikuarherasïndi. Ístuksï máteruecha chésïndi aianhpini merkadurhisï, xanharuecha jimbo, telefonu jimbo o karta jimbo. Engachi ísï pʼikuarherajka, ju je májkueni úni eska Ananíasi. Nájkiruka ueenani jámani chépka, tátsekua nóteru ísï pʼikuarherasptia ka úspti jarhuatani Sauluni espiritu santu p’irani.b Úspti ísï úni jimboka mintsikaspka Jesúsini ka ísï kámaspti Sauluni komu erachi ma. Juchajtuchi uaaka májkueni úni eska Ananíasi. Juchajtuchi nóteru chéakia engachi mintsikaska eska tata Jesukristusï orhejtsïkuni jaka aianhpikuani, engachi pʼikuarhenhiska na engaksï pʼikuarherajka kʼuiripuecha ka engachi eratseska eska asta imeecha engachi sánderu chérhiajka niáraaka juchaari erachiini (Mat. 9:36).

“Jirejiresï ueenaspti uandantani Jesúsiiri ambe” (Úkuecha 9:18-30)

13, 14. Engajtsï chá Biblieri ambe jorhenguarhini jaka ka nótkijtsï itsï atakuarhini jarhani, ¿ambejtsï jorhenguarhisïni Saulueri ambe?

13 Saulu no ióndaspti úni ambe enga jorhenguarhipka. Enga na úpkia ménderu exeni, itsï atakuarhispti ka ueenaspti sési pájperani Jesúsiiri chúxapatiichani jingoni engaksï Damasku anapuepka “ka jirejiresï ueenaspti uandantani Jesúsiiri ambe jima engaksï judiuecha tánguarhijka para Tata Diosïni kómarhini, ka uandasïreendi eska Jesúsi, Tata Diosïiri Uájpeeska” (Úku. 9:20).

14 Engajtsï chá Biblieri ambe jorhenguarhini jaka ka nótkijtsï itsï atakuarhini jarhani, ¿ambejtsï jorhenguarhisïni Saulueri ambe? Eska kánikua jukaparhakueska úni ambe engajtsï jorhenguarhini jaka. Ísïisti eska Saulu exespka tata Jesukristueri milagruni ka jamberi inde ambe jarhuatapti para sóntku itsï atakuarhini. Joperu ju je miáni eskaksï ístu uánikua kʼuiripuecha exeaspka Jesúsiiri milagruechani ka nóksï jukaparharaspti ka astaksï ikiasïreendi enga Jesúsi indeni ambe ueenga. I ambesï úkuarhipti fariseuecha jingoni engaksï exepka eska Jesúsi tsinaspka achamasïni ma enga jájkini kʼarhirapka, ka májkuenksï úspti uánikua judiuecha engaksï exepka eska Jesúsi tsítantaspka Lásaruni (Mar. 3:1-6; Juanu 12:9, 10). Joperu Saulu no ísïispti eska imeecha, ima mintsita jingoni mójtakurhispti. ¿Andi? Jimboka ima sánderu janhanharhisïreenga Tata Diosïni ka eska kʼuiripuechani ka kánikua jukaparharasïreendi enga tata Jesukristu ísï pʼamojkupka (Filip. 3:8). Ísï jimbo, májkueni ú je eska Saulu ka asï jurajku je eska nema o eskaksïni ambe ma pʼínguaka parajtsï niárani itsï atakuarhini.

15, 16. ¿Ambe úspi Saulu jima engaksï judiuecha tánguarhienga ka ambeksï úspi Damasku anapu judiuecha?

15 Enga Saulu ueenapka Jesúsiiri ambe aianhpini jima engaksï judiuecha tánguarhienga, jamberiksï judiuecha ísku pakarapti o ikianksï ka uandanksï: “¿Andi no i jindeeski achamasï enga xáni no sési kaani japka jini Jerusaléni imeechani engaksï indeni nombrini mintsikajka? (Úku. 9:21). Paraka Saulu úpiringa aianguani andisï iásï ménderueni eratsenia, jatsispti para sési arhistakuani “paraksï ima kurhanguni eska Jesúsi jindeeska Kristu” (Úku. 9:22). Ka nájkiruka xáni jánguarhintapka sési arhistakuani, no úspti mintsitarhu niárakuani jimbokaksï imeecha sánderu jukaparharasïreenga pʼindekuechani ka mintsita jingonksï kʼéramakuarhisïreendi. Joperu Saulu no jurajkuspti aianhpini.

16 Tanimu uéxurhini tátsekua, Damasku anapu judiuechaksï útasï ikiakuxapti Sauluni ka ueenasptiksï eratseni nénaksï uándikupirini (Úku. 9:23; 2 Kor. 11:32, 33; Gal. 1:13-18). Enga Saulu mítepka ambe engaksï uékeenga úkuni, sïpatikuarku uéakuntaspti iretarhu ka Lukasï uandantasïndi ambe enga úpka Saulu: “Kʼéri bardarhu, bentana ma jukaspti ka jimeesïsïksï késkuntaspti xúndi ma jingoni”. ¿Neechaksï jarhuataspi? ‘Imeeri chúxapatiicha’ (Úku. 9:25). I ambe xarhatasïndi eska máru engaksï Damasku anapuepka ka engaksï kurhajchapka Sauluni, niáraspkaksï Kristueri chúxapatiini.

17. a) ¿Ambeksï úsïni máru engaksï kurhaajka Biblieri ambe? b) ¿Ambechi jatsiski para jánguarhintani úni, ka andi?

17 Enga chá ueenapka jorhenguarhini Biblieri ambe, ¿ambeksï úspi chaari parientiicha, amiguecha ka máteru kʼuiripuecha? Engajtsï ueenapka aianguani Biblieri ambe, jamberijtsï eratsepka eskaksï imeechajtu jakajkupiringa; ka jamberiksï máru niárati ísï úni, joperu máteruecha nómbe. Jamberiksïni asta chaari familia niárati ikiacheni (Mat. 10:32-38). Engajtsï i ambe nitamanchani jaka, asï kuatanta je. Jamberiksï niáraati mójtakurhini engajtsï chá seguiriiska sési jámani ka sési arhistakuani Biblia jingoni (Úku. 17:2; 1 Ped. 2:12; 3:1, 2, 7).

18, 19. a) ¿Ambe úkuarhispi enga Bernabé jarhuatapka Sauluni? b) ¿Nénachi uaa ísïini eska Bernabé ka Saulu?

18 Enga Saulu Jerusaléni kʼuanhatsentapka, erachiichaksï no jakajkusïreendi eska imajtu kristianu úkuarhispkia. Joperu jimboka Bernabé uandantaspka ambe enga iásï ueengia Saulu, apostoliichaksï sési erokaspti ka Saulu imeecha jingoni pakaraspti ma tiempu (Úku. 9:26-28). Ka nájkiruka iásï Saulu jingontku ueengia ambe ma, no kʼuratsesïreendi uandantani ambakiti aianhperakuani (Rom. 1:16). Balori jukaspti para aianhpini Jerusaléni, jima enga ueenapka no sési kaani kristianuechani. Joperu engaksï judiuecha exepka eska imeecheeri orhejtsïkuti kristianu úkuarhispkia, kánikuaksï ikiaspti ka iásïksï uékasïreendia uándikuni. Ka engaksï erachiicha mítepka ini ambe, “Sesareaksï páspti ka tátsekuaksï Tarsu axaspti” (Úku. 9:30). Jo, Jesúsi kúnguarhikuani úraspti para arhini Sauluni ambe enga jatsipka para úni. Ka kánikua marhuakuspti imani ka kúnguarhikuani engaksï ísï úpka.

19 Ístuchi exesïnga eska Bernabé jarhuataspka Sauluni, ka inde ambe úpti eskaksï kánikua sési pájperapiringa. ¿Ambechi uaa uandani juchaari ambe? ¿Nénachi uaa ísïini eska Bernabé? Engachi jánguarhintaska jarhuataani jimbanhi aianhpiriichani, komu imeechani jingoni nirani aianhpini ka ístu jarhuataani paraksï imeecha sánderu sési marhuakuni Tata Diosï Jeobani. Engachi ísï úska, Tata Diosï Jeobajtsïni kánikua újchakuraati. Joperu engachi jucha jindeeka jimbanhi aianhpiriicha, ¿nénachi uaa ísïini eska Saulu? Engachi ísï úska eskajtsïni na arhiaka ima erachiicha engaksï sánderu eksperiensia jatsika eska jucha. Engachi ísï uaaka, sánderuchi sési aianhpiaka, sánderuchi sési pʼikuarheraaka ka méntkisïchi sési pájperaaka erachiichani jingoni.

“Uánikua kʼuiripuechaksï jakajkuspti Tatani” (Úku. 9:31-43)

20, 21. ¿Ióntki nénaksï sési úraspi tiempuni, ka iásï anapu Tata Diosïiri marhuariichaksï néna úraxaki tiempuni engaksï pínandikua jatsijka?

20 ¿Ambe úkuarhispi tátsekua enga Saulu na kristianuepkia ka enga sïpakuarhipka Jerusaléni uératini? “Iámindu kúnguarhikuarhu anapuecha engaksï Judea, Galilea ka Samariaisï japka, úndasptiksï pínandikua jatsini” (Úku. 9:31). ¿Nénaksï sési úraspi imani tiempuni enga pínandikua japka? (2 Tim. 4:2). Biblia uandasïndi eska kúnguarhikua uiuinhasï jarhaspka “jimbokaksï chénharhisïreenga Tata Diosï Jeobani ka ístu jimboka espiritu santu sési pʼikuastaantasïreenga”. I ambe úkuarhixapti jimbokaksï apostoliicha ka máteru erachiicha, sésiksï orhejtsïkuxapka ini ánchikuarhitani ka jarhuataaxaptiksï erachiichani paraksï sánderu mintsikani. Pori ejemplu, Pedru niraspti uinhaperaantani imeechani engaksï Lida irekapka, Saróni pákua. Indeni ambe jimbo enga Pedru úpka, uánikua imeecha engaksï jimeesïsï irekapka, ístuksï ‘jakajkuspti Tatani’ (Úku. 9:32-35). Ka ístu, “sánderuksï uániixaptia” jimbokaksï Jesúsiiri chúxapatiicha sánderu jánguarhintaspka jarhuajperani ka aianhpini ambakiti aianhperakuani.

21 Siglu beinte kʼamarhukunisï, Jeobaeri testiguechaksï ístu niáraspti jatsini pínandikua. Jimboka juramutiicha engaksï ióni no sési kámapka Tata Diosïiri iretani, ma repentkuksï nóteru jarhasptia ka kénditanhaspti máru ambe paraka Tata Diosïiri ireta úpiringia aianhpini. Ka uánikua erachiichaksï úraspti ini tiempuni paraksï aianhpini xanharuecha jimbo, ka kánikua sési nikuaspti.

22. ¿Ambechi uaa úni jiáni engachi pínandikua jatsijka?

22 Enga chá no ma ambe arhinhajka chaari paisirhu relijioni jimbo, ¿jánguarhintaxakijtsï aianhpini? Miá je eska Satanási uékasïnga eskajtsï sánderu jatsikuarhekua ambe jirinhaaka ka eskajtsï nóteru jukaparharaakia Tata Diosïiri ambe (Mat. 13:22). Ju je no jurajkuni eskajtsïni támisï jánhastaaka. Sánderu sési, iásï engachi pínandikua jatsika, ju je sánderu sési aianhpini iámindu ambe ka ístu jarhuatani kúnguarhikuani para uiuinhasï jarhani. Ju je no mirikurhini eska ambe ma uaaka ma repentku mójtakurhini.

23, 24. a) ¿Ambechi jorhenguarhisïni Tabiteeri ambe? b) ¿Ambechi uékasïni úni?

23 Ju je exeni Tabiteeri ambe (o Dorkasi),c pirenchi ma enga Jope irekani japka, Lida no iauani. Ima sési úrasïreendi imeeri tiempuni ka ambe enga jatsikuarhepka, “ambakiti ambe úsïreendi ka kánikua jarhuataasïreendi imeechani engaksï uétarhinchani jarheenga”. Joperu ma repentku pʼamenchakua ma pʼiraspti ka uarhispti. Eranhaska je na engaksï xáni no sési pʼikuarherapka Jope anapu kristianuecha ka sánderu ima tsïndiicha enga ima xáni jarhuatauenga. Enga Pedru na niárapkia kʼumanchikuarhu, jima engaksï prepararini japka para jatsintani, ka enga na kómarhipkia Tata Diosïni, milagru ma úspti enga nótki ma apostoli úni japka: tsítantaspti. ¡Kánikuaksï tsípipti ima uarhiiti tsïndiicha ka máteru erachiicha enga Pedru arhiapka eskaksï úpiringia inchani kuarturhu ka exenksï Tabitani enga tsíntapkia! Inde ambe kánikua uinhaperaantapti parakaksï úpiringa orhepani uérakuani tsʼéjkukuechani engaksï no ióndani jatsiapiringa. Ka “iámindu Jope anapuechaksï niáraspti míteni ini ambe ka uánikua kʼuiripuechaksï jakajkuspti Tatani” (Úku. 9:36-42).

Pirenchi ma tsïtsïkiichani íntskuaxati máteru pirenchini enga jatiriikia ka enga pʼamenchani jaka.

¿Nénachi uaa ísïini eska Tabita?

24 Tsimani ambechi jorhenguarhisïnga Tabiteeri ambe. Primeru, eska tsípikua sóntku kʼamakurhisïnga, jimbosï xáni jukaparhakueti eska Tata Diosï ambakiti ambe míteaka juchaari ambe (Ecl. 7:1). Segundu, eskachi jatsiska para kánikua mintsikani eska uarhiriicha tsíntaaka. Tata Diosï Jeoba exespti na enga xáni pʼamojperakua xarhatatspepka Tabita, ka indeni ambe jimbo újchakuraspti. Ka ístu, no mirikurhiati ambe engachi xáni úni jaka jucha; ka engachi niáraska uarhini ante de Armajedoni janoni, imajtsïni tsítantaati (Ebr. 6:10). Ísï jimbo, nájkiruka no sési jánhaskuarhini jauaka o sési jánhaskuarhini jarhani, ju je no méni jurajkuni tsípikua jingoni aianhpini tata Jesukristueri ambe (2 Tim. 4:2).

SAULU ENGA FARISEUEPKA

Jiáni engaksï Estebanini uándikupka, jima jarhaspti tumbi ma enga Saulu arhinheenga (Úku. 7:58). Tarsu anapuespti enga kapitaliipka Silisia, ka iásï ísï mítekateestia komu Turquía. Jimaksï uánikua judiuecha irekaxapti. Ka Saulu mismu uandantaspti nani enga uératini jupka enga karapka: “Jimbokajtsïni pasïri pʼikujtsïkucheska engani na ochu jurhiatikua andangutapkia, ji Israeli anapueska ka Benjamíniiri kʼumanchikuarhu anapueska, ka ebreueska jimbokaksï juchiiti taatiicha ebreueska, ka ísï eska fariseu ma, ísïminduni úsïreenga eska lei na uandajka” (Filip. 3:5).

Saulu enga fariseuepka.

Tarsu, ireta máespti enga mámaru ambe ataranhanteenga, engaksï kʼuiripuecha jatsikuarheriipka ka enga xarhareenga na engaksï irekeenga grieguecha. Ka jimboka Saulu jima tʼarhexespka, griegu uandasïreendi. Jamberi eskuela primariarhu jima nípti enga judiuecheeriipka. Ka jorhenaspti kʼumanchikua sïkuiriirichani uaani, ambe ma enga jima únheenga. Jamberi taati jémba jorhendapti indeni ánchikuarhitani jiáni enga ima sapichuepka (Úku. 18:2, 3).

Ístu Biblia uandasïndi eska ísï andajpenuspka komu Roma anapu ma (Úku. 22:25-28). I ambe xarhatasïndi eska Saulu Roma anapuespka imeecheeri taatiicha jimbo nájkirukachi no meru sési míteka néna jimbo. Néna uéjkiini, xarharasïndi eska Saulueri familia sánderu jatsikuarheriispka eska máteruecha engaksï imani ireta jimbo irekapka. Nani enga anapuepka Saulu ka ambe enga xáni mítepka, jarhuatasïreendi para úni kurhangukuani judiuechani, grieguechani ka romanuechani.

Enga na tumbi sapichuepkia, jiáni enga 13 uéxurhinisï jatiriipka, niraspti Jerusaléni enga 840 kilometru (520 miia) iauani japka Tarsu uératini para seguiriini jorhenguarhini. Jima Gamalieli jorhendaspti, achamasï ma enga kánikua mítekateepka (Úku. 22:3).

Ini eskuela jimbo jatsipirindi para jorhenguarhiani ka memorisariuani Biblieri tekstuechani ka leiichani engaksï judiuecheeri pʼindekuecheeri ambe uandeenga. I jorhentperakua ísïipirindi komu iásï unibersidadirhu nirani. Ambakiti jorhenguarhiri máeni Gamalieliiri, kánikua marhuasïreendi tátsekua ka Saulu ambakiti jorhenguarhiri máespti. Jimbosï sánderu orhepani uandapti: “Ji sánderuni kʼéri ambeexapkia judiuecheeri relijionirhu eska uánikua juchiiti iretarhu anapuecha engaksï májkueni jatiriipka eskani ji, jimbokani mintsita jingoni jánguarhintasïreenga úni ambe engaksï juchiiti taatiicha pʼindepka úni” (Gal. 1:14). Jimboka Saulu xáni mintsita jingoni tsitisïreenga judiuecheeri pʼindekuechani, jimbosï ueenapka xáni no sési kaani kristianuechani.

TABITA “AMBAKITI AMBE ÚSÏREENDI”

Tabita takusï intsïmbixati nemani enga arhipka eska jarhuatapiringa.

Tabita pirenchi máespti enga Jope irekapka, ireta ma enga marirhu uanamukuteni japka. Erachiichaksï kánikua xéncheendi jimboka ima “ambakiti ambe úsïreendi ka kánikua jarhuataasïreendi imeechani engaksï uétarhinchani jarheenga” (Úku. 9:36). Jimeesïsï engaksï no judiuecha irekapka, uánikua judiuechaksï pʼindespti tsimani nombriichani úraani, ebreu o arameu jimbo, griegu o latini jimbo. “Tabita” arameu jimboesti ka griegu jimbo “Dorkasi”. Íksï tsimani nombriicha arhikuekasïndi “gasela”.

Exesïngachi eska Tabita ma repentku pʼamenchasïnga ka uarhisïndi. Ka ísï eskaksï jiáni na pʼindepka úni, juparhisptiksï imeeri kuerpuni ka peerasptiksï kuarturhu ma enga kʼumanchikuarhu karhakua japka, jamberi imeopti. Ka jimboka Oriente Medioisï kánikua aparhikuarhisïnga, jatsisptiksï para ima mismu jurhiatikua jatsintani o ísï pauandikua. Engaksï kristianuecha mítepka eska Pedru Lida jámaxapka, enga 18 kilometru (11 miia) no iauani japka Jope uératini, ma kuatru oraisïspti para xanharapani. Ka jimbokaksï exespka eska Pedru andajkuarhipiringa niárani ante deksï jatsintani, tsimani acheetiichanksï axaaspti paraksï arhini Pedruni eska jupiringa kókuani (Úku. 9:37, 38). Eska na uandantajka achamasï enga istorieri ambe míteka, ini ambe uandasïndi ióntki anapu judiuecheeri ambe: “Pʼindesptiksï tsimani kʼuiripuechani axaani para uandantani ambe ma, jimboka máteru úpirindi uandani eska ísïispka”.

Biblia uandasïndi ambe enga úkuarhipka enga Pedru niárapkia: “Imani kuarturhuksï páspti enga kʼumanchikuarhu karhakua japka ka iámindu tsïndiichaksï ueparini niraspti andarhierani Pedruni ka exerasptiksï iámu takusï ambe enga Dorkasi úpka jiáni enga útasï tsípiti japka” (Úku. 9:39). Ma ambe jimbo engaksï kristianuecha xáni xéncheenga Tabitani, jindeespti jimboka takusï ambe sïrikukuasïreenga erachiichani. Ka ístu takusï ambe úkuasïreendi paraksï tajtsïtantani. Nóchi míteska sini Tabita piásïreeni takusïni o nomasi sïrikukuasïreeni. Joperu kʼóruchi míteska eskaksï kristianuecha xénchasïreenga jimboka intsïmpitiispka ka “kánikua jarhuataasïreendi imeechani engaksï uétarhinchani jarheenga”.

Ambe enga apostoli exepka enga na inchapkia, jamberi kánikua no sési pʼikuastapti. Jorhentpiri Richard Lenski uandasïndi: “Kánikua ménderueni jánhaskuarhispti eska Jairueri kʼumanchikuarhu. Jimaksï flauta kústatiicha jarhaspti ka uánikua kʼuiripuecha engaksï uinhachaparini uerani japka jimbokaksï maiamunhaspka” (Mat. 9:23). Joperu imeecha engaksï Tabiteeri kʼumanchikuarhu japka, mintsita jingonksïsï no sési pʼikuarhenhini japti. Ístu, Biblia no ma ambe uandasïndi uámbeeri ambe, ka jimboksïsï uánikuecha uandajti eska ima no uambuchatiispka.

Jiáni enga Jesúsi axaapka imeeri chúxapatiichani paraksï aianhpini, ístu uinhapikua íntsaaspti ka arhiaspti: “Tsítaanta je uarhiriichani” (Mat. 10:8). Nájkiruka Pedru exepka Jesúsini tsítaantani uarhiriichani ka ístu Jairu uájpani, no ma karakata jarhasti enga uandajka eska asta jiáni jamberi, japiringa apostoli ma enga inde jásï milagru ma úpkia (Mar. 5:21-24, 35-43). Pedru petaantaspti iáminduechani engaksï kuarturhu japka ka tátsekua mintsita jingoni kómarhispti Tata Diosïni, ka Tabita éskantaspti ka jauaraspti. ¡Enga Pedru tsípiti exeraantapka, kánikuaksï sési pʼikuarherapti ima uarhiiti tsïndiicha ka máteru Jesúsiiri chúxapatiicha engaksï Jope japka ka engaksï exepka imeecheeri pirenchini ménderu tsípiti jarhani! (Úku. 9:40-42).

a Exe je rekuadruni “Saulu enga fariseuepka”.

b Kasi méntkisï, apostoliichajkuksïsï ueendi íntspini ambe enga espiritu santu intsïmpijka. Joperu ixú Jesúsi jurajkuspti eska Ananíasi jarhuatapiringa Sauluni para indeni ambe pʼirani. Sáni ma tiempu jimbo, Saulu nótki exeapirindi apostoliichani, joperu aianhpini japirindi. Jesúsi ini ambe úspti jimboka uékasïreenga eska Saulu sánderu uinhapikua jatsipiringa para úni aianhpini.

c Exe rekuadruni “Tabita ‘ambakiti ambe úsïreendi’”.

    Publikasionicha pʼurhe jimbo (2006-2025)
    Míkantani juchiiti kuentani
    Inchani kuentarhu
    • Purépecha
    • Axakuni nemani
    • Ambe engani sánderu tsitijka
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Néna úrani pájinani ka ambe jarhaski
    • Na enga úrakuarhijka chaari informasioni
    • Mójtaku je ambe engajtsï uéjka eska úrakuarhiaka chaari iformasioniiri
    • JW.ORG
    • Inchani kuentarhu
    Axakuni nemani