Kasi Nileke Kwendeska Galimoto?

TIYELEZGERE kuti mwayendeska galimoto kwa vyaka vinandi. Mukukondwa chomene kwendeska galimoto yinu chifukwa muli ŵanangwa kuluta kulikose uko mwakhumba. Kweni ŵamumbumba yinu na ŵabwezi ŵinu ŵakumufipirani mtima ndipo ŵakukhumba kuti muleke kwendeska galimoto. Imwe kweni mukupulikiska yayi chifukwa icho ŵakukhumbira kuti muleke.

Kasi namwe ndimo vinthu viliri kwa imwe? Usange ni nthena, ntchivichi chingamovwirani kusankha kulutilira panji kuleka kwendeska galimoto?

Mu vyaru vinyake, muli dango lakuti para dilayivala wafika vyaka vinyake wakwenera kuzomerezgeka dankha na dokotala usange wangalutilira kwendeska galimoto. Ŵakhristu awo ŵakukhala mu vyaru ivi ŵakupulikira dango ili. (Rom. 13:1) Kweni nanga vingaŵa kuti uko mukukhala kulije dankha dango ili, pali masachizgo agho ghangamovwirani kujisanda kuti mulutilire panji yayi.

JISANDANI UMO MUKWENDESKERA

Wupu unyake uwo ukuwona vya ŵachekuru ukusachizga kuti mukwenera kujifumba mafumbo ghakulondezgapo agha:

Kasi nkhusuzgikira kulaŵiska vimanyikwiro vya mu msewu panji kuwona para mbusiku?
Kasi namba kusuzgikira kuzgokeska mutu wane kuti nilaŵiske pa tumagilasi twa galimoto yane kweniso kulaŵiska mumphepete panji kumanyuma kwa galimoto?
Kasi nkhutondeka kuchita vinthu mwaluŵiro, nga kuwuskapo kalundi pa moto na kudyaka pa buleki?
Kasi nkhwendeska pachokopachoko mwakuti nkhutimbanizga madilayivara ghanyane pa msewu?
Kasi mwasonosono vyachitikapo kanandi waka kuti nakhala pachoko kuchita ngozi, panji kasi galimoto yane njakuthifuka panji kupalika chifukwa cha kuganda vinthu?
Kasi ŵapolisi ŵali kuniyimikapo pa msewu chifukwa cha umo nkhwendeskera galimoto?
Kasi nili kwamba kusiwa uku nkhwendeska galimoto?
Kasi nkhumwa munkhwala uliwose uwo unganitimbanizga usange nkhwendeska galimoto?
Kasi ŵamumbumba yane panji ŵabwezi ŵane ŵali kudandawurapo chifukwa cha umo nkhwendeskera galimoto?

Usange mwazgora kuti enya pa fumbo limoza panji ghaŵiri mwa mafumbo agha, mbwenu yingaŵa nyengo yiwemi yakuti musinthe vinthu vinyake. Mwachiyelezgero, mungachepeskako nyengo iyo mukwendeskera galimoto, chomenechomene usiku. Mujisandenge nyengo na nyengo kuwona umo mukwendeskera. Mungafumba wamumbumba yinu panji mubwezi winu kuti wamuphalirani umo mukwendeskera. Panji mungaghanaghanira vyakukasambiraso umo mungendeskera makora chomene galimoto. Ndipouli, usange mwazgora kuti enya pa mafumbo ghanandi agho ghali pachanya apa, yingaŵa nyengo yiwemi chomene yakulekera waka kwendeska galimoto.a

MULONGOZGEKENGE NA FUNDO ZA MU BAIBOLO

Nyengo zinyake tingamanya yayi kuti luso lwithu lwa kwendeska galimoto lwamba kuchepa. Ndipo nkhani yakuti muleke kwendeska galimoto yingamukwenyerezgani. Ntheura, kasi ni fundo wuli za mu Baibolo izo zingamovwirani kujisanda mwaunenesko na kusankha vinthu mwavinjeru? Ghanaghanirani fundo ziŵiri.

Muŵe ŵakujiyuyura. (Zinth. 11:2) Apo taŵanthu tikuchekura, nkhongono ya maso ghithu, nkhongono yakupulika, minofu yithu, kweniso kumanya usange munthu watikhwaska vikwamba kuchepa. Mwachiyelezgero, ŵanthu ŵanandi ŵakuleka kuseŵera maseŵera ghanyake para ŵamba kuchekura chifukwa ŵakumanya kuti chingaŵa chipusu kwa iwo kupwetekeka. Fundo iyi yikugwiraso ntchito pa nkhani yakwendeska galimoto. Munthu wakujiyuyura wakuleka kwendeska galimoto para wakuwona kuti umoyo wake ungaŵa pangozi para wangalutilira kwendeska galimoto. (Zinth. 22:3) Ndipo munthu wakujiyuyura wakupulikira para ŵanyake ŵakumufipira mtima.—Yaniskani na 2 Samuyeli 21:15-17.

Gegani mulandu wa ndopa. (Doto. 22:8) Para munthu wakwendeska makora yayi galimoto yingamupweteka panji wangakoma ŵanthu. Munthu uyo wakulutilira kwendeska galimoto uku luso lwake lwa kwendeska lwachepa wangaŵika umoyo wake pangozi kweniso waŵanyake. Ndipo para wangachita ngozi ŵangamwimba mulandu kweniso wangaŵa na mulandu wa ndopa.

Usange vikumusuzgani kusankha kuti muleke kwendeska galimoto, gegani kughanaghana kuti para mungaleka kwendeska galimoto ŵanthu nawo ŵangaleka kumuchindikani. Yehova wakumutemwani chifukwa cha mikhaliro yinu yiwemi, iyo yikusazgapo kujiyuyura kweniso kughanaghanira umoyo wa ŵanji. Ndipo wakulayizga kuti wamovwiraninge kweniso kumukhozgani. (Yes. 46:4) Iyo wazamumulekanipo yayi. Ntheura mulombani kuti wamovwirani kugwiliskira ntchito vinjeru kweniso ulongozgi uwemi wakufuma mu Baibolo apo mukupanga chakusankha chakuti muleke kwendeska galimoto.

Umo Ŵanji Ŵangawovwilirapo

Kanandi ŵamumbumba ndiwo ŵakuŵa pa malo ghawemi kuyowoya na ŵabali ŵawo awo mbachekuru pa nkhani ya umo ŵakwendeskera galimoto. Ndipo panji ndimwe mubwezi wa dilayivala ndipo mukupulika ŵanji ŵakudandawura na umo wakwendeskera galimoto. Kusulako waka yayi ivyo ŵakuyowoya. Nyengo zinyake mungamupempha kuti mwendere nayo lumoza dilayivala uyu. Para mphakukhumbikwa, yowoyani nayo pa umo wakwendeskera galimoto. Ndipo apo mukuchita nthena, ghanaghanirani umo mwate mujipulikirenge viŵenge kuti munyake ndiyo wakuyowoya namwe vyakukhwaskana na nkhani iyi. Muŵe ŵalusungu kweni muyowoye unenesko. Kufipa mtima na unandi wa vyaka ivyo wali navyo yayi, kweni imwe yowoyani waka vya umo wakwendeskera galimoto. Mungasankha mazgu ghawemi nga ghakuti “nkhumufipirani mtima para mukwendeska galimoto,” m’malo mwa kuyowoya kuti “ndimwe dilayivala muwemi yayi.” Mukumbuskani mwachitemwa fundo za mu Baibolo izo zayowoyeka mu nkhani iyi.

Tose tikwenera kughanaghanira umo munthu wangajipulikira para waleka kwendeska galimoto. Wangajipulika nga wapokeka wanangwa kweniso kuŵa na mazaza payekha. Kasi mungawovwirapo wuli? Muŵe ŵalusungu kweniso muŵawovwirenge. (Zinth. 17:17) Lekani kulindizga kuti iwo ŵachite kupempha kuti muŵayegheko, chifukwa nyengo zinyake ŵangawona nga ŵakumusuzgani. Panji munganozga ndondomeko yakuti muŵanyamulengeko ku vinthu vyakuzirwa nga nkhu maungano, ku upharazgi, ku msika kweniso para ŵakukhumbikwira kuluta ku chipatala. Ŵasimikizgirani kuti mukukhumba kuŵawovwira ndipo mukukondwa kuŵa nawo lumoza.—Rom. 1:11, 12.

a Kuti mumanye vinandi, wonani nkhani yakuti “Kodi Ngozi Zapamsewu Sizingakuchitikireni?” mu Wukani! ya Chichewa ya Seputembala 8, 2002.