⁶ Paulosi wakalembera Timote kuti: “Uŵe cakuwonerapo ku ŵakupulikana mu kayowoyero, mu makhaliro, mu citemwa, mu cipulikano, na mu utuŵa.” Paulosi wakasazgirapo kuti: “Ughanaghanirepo vinthu ivi, utangwanikenge navyo, mwakuti ŵanthu wose ŵawone umo ukukulira.” (1 Tim. 4:12, 15) Timote wakenera kulongora kuti wakukura kwizira mu mikhaliro yauzimu, kuti mu milimo iyo wakaŵa nayo mu mpingo yayi. Mkhristu waliyose wakwenera kulongora kuti wakukura mu nthowa iyi.

Ŵani Cakuwonerapo mu Kayowoyero

8. Kasi ivyo tikuyowoya vikukhwaskana wuli na kusopa?

⁸ Cakwamba, Timote wakenera kuŵa cakuwonerapo mu kayowoyero. Kasi ise tingalongora wuli kuti tikukura pa fundo iyi? Ivyo tikuyowoya vikuvumbura umo tiliri. Yesu wakaneneska apo wakati: “Mulomo ukuyowoya ivyo vili kuzara mu mtima.” (Mat. 12:34) Yakobe, munung’una wa Yesu, nayo wakamanya kuti ivyo tikuyowoya vikwendera lumoza na kusopa. Iyo wakalemba kuti: “Usange munthu wakujiwona kuti ngwakusopa, kweni wakukorako cara lulimi lwake, ndipo wakulutilira kupusika mtima wake, kusopa kwa munthu uyu nkhwawaka.”—Yak. 1:26.

9. Kasi tikwenera kuŵa cakuwonerapo mu kayowoyero pa vinthu wuli?

⁹ Kwizira mu kayowoyero kithu, ŵanji mu mpingo ŵangawona umo takulira mwauzimu. Ntheura Ŵakhristu ŵakukhwima ŵakujikora kuti ŵaleke kuyowoya mwambura nchindi, kuyowoya vinthu viheni, kutemwa kususka, panji kuyowoya vyakupweteka. Kweni ŵakuyezgayezga kukhozga, kusanguluska, kupembuzga, na kukhwimiska ŵanji. (Zinth. 12:18; Efe. 4:29; 1 Tim. 6:3-5, 20) Tingalongora kuti tili ŵakujipeleka kwa Ciuta para tikuyowoya mwakukhozgera fundo zake za makhaliro ghawemi ndiposo kuzilondezga mu umoyo withu. (Rom. 1:15, 16) Ŵanthu ŵa mitima yiwemi ŵawonenge umo tikuyowoyera ndipo nawo ŵalondezgenge.—Fil. 4:8, 9.

Tiŵe Cakuwonerapo mu Makhaliro na Utuŵa

10. Kasi nchipulikano wuli ico cikukhumbikwa kuti tikure mwauzimu?

¹⁰ Padera pa kuyowoya vyakukhozga, pali vinyake ivyo vikukhumbikwa kuti Mkhristu waŵe cakuwonerapo ciwemi. Munthu wangaŵa mupusikizgi para wakuyowoya vinthu viwemi, kweni wakuvicita cara. Paulosi wakawumanyanga makora upusikizgi wa Ŵafarisi na uheni wake. Iyo wakacenjezga Timote za upusikizgi uwu kanandi waka. (1 Tim. 1:5; 4:1, 2) Kweni Timote wakaŵa mupusikizgi yayi. Mu kalata yaciŵiri kwa Timote, Paulosi wakalemba kuti: “Nkhukumbuka cipulikano ico cili mwa iwe cambura upusikizgi uliwose.” (2 Tim. 1:5) Kweni Timote wakenera kulutilira kulongora ku ŵanji kuti ni Mkhristu nadi. Wakenera kuŵa cakuwonerapo mu makhaliro.

11. Kasi Paulosi wakamulembera vici Timote pa nkhani ya usambazi?

¹¹ Mu makalata ghaŵiri agho Paulosi wakalembera Timote, wakamuciska kuti walongore nkharo yiwemi pa nkhani zakupambanapambana. Mwaciyelezgero, Timote wakeneranga kujiwunjikira usambazi cara. Paulosi wakalemba kuti: “Kutemwa ndalama ni msisi wa mtundu uliwose wa vinthu vyakupweteka, ndipo pakukuzga citemwa ici, ŵanji ŵapuluskika ku cipulikano ndipo ŵajilasa bwekabweka na vyakuŵinya vinandi.” (1 Tim. 6:10) Kutemwa usambazi nchimanyikwiro cakuti munthu ni mulwari mwauzimu. Kweni Ŵakhristu awo ŵakukhorwa “pakuŵa na vyakurya ndiposo vyakuvwara,” ŵakulongora kuti ŵakukura mwauzimu.—1 Tim. 6:6-8; Fil. 4:11-13.

12. Kasi tingalongora wuli kuti tikukura mwauzimu mu umoyo withu?

¹² Paulosi wakaphalira Timote uwemi wakuti ŵanakazi awo Mbacikhristu “ŵajitozgenge na kavwaliro kakwenelera, mwasoni ndiposo mwamahara.” (1 Tim. 2:9) Ŵanakazi awo mbasoni ndiposo ŵamahara pakusankha vyakuvwara na vinthu vyakujitozgera, kweniso ŵakucita makora mu vigaŵa vinyake vya umoyo wawo, ŵakulongora ciyelezgero ciwemi comene. (1 Tim. 3:11) Fundo iyi yikukhwaska na ŵanalume wuwo. Paulosi wakaciska ŵalaŵiliri kuti ŵaŵenge ‘ŵakujikora mu vyakucita, ŵamahara, ŵakulongosoka.’ (1 Tim. 3:2) Para tikulongora mikhaliro iyi mu ivyo tikucita zuŵa na zuŵa, ŵanthu wose ŵawonenge kuti tikukura mwauzimu.

13. Kasi tingaŵa wuli cakuwonerapo mu utuŵa nga ni Timote?

¹³ Timote wakeneraso kuŵa cakuwonerapo mu utuŵa. Pakuzunura lizgu lakuti utuŵa, Paulosi wakalongosoranga vya nkhani ya kugonana. Timote wakenera kuwoneseska kuti waleke kutimbanizga pakucita vinthu na ŵanakazi. Wakeneranga kuwona ‘ŵanakazi ŵalara nga mbanyina, ŵanakazi ŵawukirano nga mbadumbu, pamoza na utuŵa wose.’ (1 Tim. 4:12; 5:2) Nanga uzaghali ungacitikira ku ubende ukumanyikwa kwa Ciuta ndipo zuŵa limoza uzamuvumbukwa ku ŵanyithu. Milimo yiwemi ya Mkhristu nayo yingabisika yayi. (1 Tim. 5:24, 25) Waliyose mu mpingo wali na mwaŵi kulongora kuti wakukura mwauzimu mu makhaliro na utuŵa.

Citemwa na Cipulikano Ni Vyakukhumbikwa

14. Kasi Malemba ghakulongora wuli kuti nchakukhumbikwa kutemwana yumoza na munyake?

¹⁴ Ukhristu wanadi wagona pa citemwa. Yesu wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti: “Na ici, wose ŵamanyenge kuti ndimwe ŵasambiri ŵane, usange muli na citemwa pakati pinu.” (Yoh. 13:35) Kasi tikulongora wuli citemwa ici? Mazgu gha Ciuta ghakutipempha kuti tizizipizgiranenge “yumoza na munyake mu citemwa,” kuti tiŵenge “na lusungu kwa yumoza na munyake, mtima wa ciwuravi, kugowokerana na mtima wose,” kweniso kupokelerana. (Efe. 4:2, 32; Heb. 13:1, 2) Mpositole Paulosi wakalemba kuti: “Mu kutemwa ŵabali, muŵe na mtima wacitemwa kwa yumoza na munyake.”—Rom. 12:10.

15. Cifukwa wuli nchakuzirwa kuti wose ŵaŵenge na citemwa, comenecomene ŵalaŵiliri?

¹⁵ Timote waŵenge wankhaza panji wambura lusungu pakucita vinthu na Ŵakhristu ŵanyake, mphanyi vyose ivyo wakacita pakuŵa msambizgi na mulaŵiliri vikawa pawaka. (Ŵazgani 1 Ŵakorinte 13:1-3.) Kweni cifukwa cakuti Timote wakatemwanga comene ŵabali, kuŵapokelera na kuŵacitira milimo yiwemi, wakamanyikwa kuti ngwakukhwima mwauzimu. Ipo cikaŵa cakwenelera kuti mu kalata iyo Paulosi wakalembera Timote, wakazunuramo citemwa kuŵa umoza mwa mikhaliro iyo Timote wakenera kuŵa cakuwonerapo.

16. Cifukwa wuli Timote wakenera kuŵa na cipulikano cakukhora?

¹⁶ Apo Timote wakaŵa mu Efeso, cipulikano cake cikayezgeka. Ŵanthu ŵanji ŵakathandazganga visambizgo vyakupambana na unenesko wa mu Malemba. Ŵanyake ŵakathandazganga “nkhani zautesi” panji kupenja fundo izo zikaŵa zambura kovwira mpingo mwauzimu. (Ŵazgani 1 Timote 1:3, 4.) Paulosi wakati ŵanthu aŵa ‘mbakujitukumura cifukwa ca kunotha, ŵakupulikiska kanthu cara, kweni mbakutimbanizgika maghanoghano na mafumbo ndiposo masuskano gha mazgu.’ (1 Tim. 6:3, 4) Kasi vingaŵa kuti Timote nayo wakaghanaghanirangapo fundo ziheni izo zikanjira mu mpingo? Yayi, cifukwa Paulosi wakaciska Timote kuti ‘warwe nkhondo yiwemi ya cipulikano’ na ‘kupatukako ku mazgu ghawakawaka agho ghakuyuyura vyakupatulika na ku masuskano agho ŵakupusikizgira kuti ndiko “kumanya.”’ (1 Tim. 6:12, 20, 21) Tikukayika yayi kuti Timote wakapulikira ulongozgi wavinjeru uwu wa Paulosi.—1 Kor. 10:12.

17. Kasi cipulikano cithu cingayezgeka wuli mazuŵa ghano?

¹⁷ Timote wakaphalirika kuti “mu nyengo zakunthazi, ŵanji ŵazamuwa mu cipulikano, ŵazamutegherezga mazgu ghakuyowoyeka mwa mzimu ghakupuluska na visambizgo vya viŵanda.” (1 Tim. 4:1) Waliyose mu mpingo, na ŵalaŵiliri wuwo, wakwenera kuŵa nga ni Timote pakulongora cipulikano cakukhora na cambura kusunkhunyika. Para tikwimikana na ŵacigaluka, tikulongora kuti tikukura mwauzimu na kuŵa cakuwonerapo mu cipulikano.