MAI ‵TOU FALE TUSI

“Au ne Fai Pelā me se Fonu”

I TE taimi ne fai ei se talaiga fakapito e iva fua aso i a Aokuso/Setema 1929, e silia atu i te toko 10,000 tino talai ne salalau i te Iunaite Sitete. Ne tufa ne latou se kuata miliona tusi mo tamā tusi ki lima o tino. Ne aofia i tino talai o te Malo konā se toko afe paenia. Ko oko eiloa te fanaka o te aofaki o latou! Ne fai mai i te Bulletina me “toeitiiti ko sē fakatalitonugina” i te aofaki o paenia ko fakatolu taimi te tokouke mai te 1927 ki te 1929.

I te fakaotiotiga o 1929, ne isi se fakalavelave ne tupu ki mea tau tupe. I te Aso Lua Fakafanoanoa, i a Oketopa 29, 1929, ne fakamāfua aka ne te ma‵sei o ‵togi i te New York Stock Exchange se tulaga fakapoi telā ne iku atu ei ki se Māfatiaga Lasi ki te tulaga o mea tau tupe i te lalolagi. E lau i afe a tupe ko ‵galo mai i pagike. A pisinisi ‵tokilakau kae fagai manu ko sē fakaga‵lue. A fale ‵lasi e faite ei a mea ko ‵pono olotou mataloa. E lau i miliona ko seai ne olotou galuega ‵togi. I te 1933, e nofo ki te toko afe o tino i te aso i te Iunaite Sitete ko seai ne olotou fale me ko sē mafai ne latou o ‵togi olotou kaitalafu.

Ne mafai pefea a tino talai tumau o fakafesagai atu ki fakalavelave penā? A te tali e tasi ki ei ko te fale e isi ne teka. Ne mafai ne paenia e tokouke o tumau i te lotou galuega talai mo mu tupe fua e maua ne latou ona ko fale penei, e seai se ‵togi kae seai se lafoga ki ei.b Kae i taimi o fono, e fai a te fale e isi ne teka e pelā me se potu e se ‵togi o te fale talimālō. I te 1934, ne fakamatala likiliki mai i loto i te Bulletin a palani mō se fale malosi kae nofogamalie fakatasi mo mea tāua kolā e manakogina pelā mo te auala o te vai, se ogaumu, se moega ‵fetu, mo mea ei kolā e fesoasoani ki te fakafolikiga o te ‵moko.

Ko fakatoka nei a tino talai i te lalolagi kātoa o faite a fale fai teka. “E seai se iloa o Noa i te faitega o pōti,” e masaua ne Victor Blackwell, “kae ko au e se apo io me sē iloa o faite se ka fai fale.” Kae ne faite eiloa ne ia.

E isi se ka fai fale o Avery mo Lovenia Bristow. Muna a Avery, “Au ne fai pelā me se fonu​—⁠ne olo tasi faeloa au mo toku fale.” Ne paenia fakatasi a te Bristows mo Harvey mo Anne Conrow, telā e ‵pui te lā fale fai teka ki pepa kolā e ‵lei i te ‵siu. I taimi katoa e fakagasue ei te lā fale kae ‵to ifo a potu pepa. “E seai eiloa se tino kai lavea ne ia se ka penā muamua,” ko pati a Avery, “kae seai eiloa se tino kai lavea ne ia se mea e tasi penā talu mai te taimi tenā!” Kae fai mai a Avery i te Conrows mo lā tama ta‵gata e tokolua ko “te ‵toe kāiga fia‵fia eiloa ne lavea ne koe.” Ne tusi mai a Harvey Conrow, “Ne seki ai eiloa se mea ne ma‵tiva ei māua, kae ne tokagamalie eiloa māua i te taviniga ki a Ieova mo tena tausiga alofa.” Fakamuli ifo, ne olo a te toko 4 o te kāiga o Conrows ki te Akoga o Kiliata kae ne ‵tofi ke ga‵lue i Peru e pelā me ne misionale.

Ne paenia foki a te Battainos e pelā me se kāiga. Mai tua o te iloaga ne Giusto mo Vincenza me ka fai lāua e pelā me ne mātua, ‵fuli ei ne lāua a te motoka mo fai se fale telā ne “foliga mai pelā me se fale talimālō ‵lei” māfai e faka‵tusa ki faleie kolā ne ‵nofo muamua lāua i ei. Fakatasi mo te lā tamaliki fafine foliki, ne tumau eiloa lāua i te galuega telā ne fia‵fia lāua ki ei, ko te talai atu ki tino Italia kolā e ‵nofo i te Iunaite Sitete.

E tokouke a tino e faka‵logo ki te tala ‵lei, kae seāseā ko tuku mai a meaalofa tupe a tino ma‵tiva kae seai ne galuega mō tusi kolā e tufa atu. E tuku mai eiloa ne latou a meakai mo nisi mea aka ke fesuiaki mo tusi. E ‵tusa mo te 64 a vaegā mea kese‵kese ne tuku atu ne tino fia‵fia ki a lāua, kae ne tusi ki lalo ne te avā paenia. Ne faitau a te fakasologa o mea konā “e pelā me se lauga o kako i se sitoa.”

Ne fetaui a Fred Anderson mo se tino ‵tokilakau telā ne manako ki ‵tou tusi kae tuku mai ne ia a mata faitau o tena mātua ke fesuiaki mo tusi. I te suā koga, ne fakaasi mai ne se tagata a tena fiafia ki ‵tou tusi kae fai mai, “e seai ne oku mata faitau ke faitau ki ei.” I te fakaaogaga ne ia a mata fai‵tau o tena tuakoi, ne mafai ei a ia o faitau faka‵lei ki tusi kae ne tuku mai ne ia mo te loto fiafia se meaalofa mō tusi mo te mata faitau.

Ne ave sāle ne Herbert Abbott se pa moa i luga i tena ka. I te otiga ne fesuiaki ne ia mo moa e tolu io me fa, ave ei ne ia a moa ki te maketi, fakatau atu ki tua, maua ei a tupe mo utu tena motoka. “E mata, e isi ne taimi toeitiiti ko seai eiloa ne ‵tou tupe e ‵toe? Ao,” ne tusi mai tou tagata, “kae ne seki talia ne matou te mea tenā ke taofi aka ei matou. Kafai e ‵soko te tane o te motoka, e olo eiloa matou me e fakatuanaki kae tali‵tonu matou ki a Ieova.”

Ko te fakalagolago ki a Ieova mo te loto ma‵losi ne tumau ei ana tino i tausaga faiga‵ta konā. I te taimi e tasi ne ‵to ‵lotu ei te vaiua kae agi malosi te matagi, ne ‵tele a Maxwell mo Emmy Lewis keatea mai te lā fale fai teka kae fetaui eiloa mo te lakau ko siga, vaelua ei te lā fale ne ‵tao ne te lakau. Ne tusi mai a Maxwell: “A mea konei e se ne fakalavelave, ne mea ‵tupu fakavave fua, kae seki ai eiloa se mafaufauga ke fakagata a te mā galuega. Koi uke a galuega e ‵tau o fai, kae fakamoemoe eiloa māua o fai.” E aunoa mo te ma‵taku kae fakatasi mo te fesoasoani o taugasoa a‵lofa, ne toe faite eiloa ne Maxwell mo Emmy a te lā fale fai teka.

I ‵tou taimi faiga‵ta konei, e lavea atu foki a te agaga tenā i te fia miliona o Molimau a Ieova loto finafinau. I te fakaotiga loa, e pelā mo paenia mua, e fakaiku aka ne tatou ke tumau i te galuega talai ke oko ki te taimi e fai mai ei a Ieova me ko lava.

[Fakamatalaga fakaopoopo]

[Ata i te itulau e 32]

Se ka fai fale ko pili o lagalaga i loto i se vaitafe i te taimi o te ‵tau vaiua i Initia