AKOAKOGA I TE 4

Te Auala Ke Fai Pelā Me Se Tino Fakatuagagina

NE A MEA E AOFIA I TE FAI PELĀ ME SE TINO FAKATUAGAGINA?

A tino fakatuagagina e fakatalitonugina. E fai ne latou olotou galuega kae fakaoti foki i te taimi tonu.

Faitalia me seki ai se atamai i a latou, e mafai o tauloto se tamaliki ke fai pelā me se tino fakatuagagina mai te taimi koi foliki ‵ki ei a ia. “A te tamaliki e kamata o saga tonu ki se mea māfai ko 15 ana masina, kae kafai ko 18 ana masina ko manako a ia o fai so se mea e fai ne ana mātua,” ko pati i te tusi ko te Parenting Without Borders. “I fenua e uke, e kamata o fakaasi ne mātua ki tama‵liki kolā ko nofo olotou tausaga mai te lima ki te fitu te auala ke fai a galuega, kae e mafai ne tama‵liki o fai a galuega i te fale faitalia me koi fo‵liki latou.”

KAIA E TĀUA EI KE FAKATUAGAGINA?

I nisi fenua, e tokouke a talavou e tiaki olotou fale ke olo o ‵nofo i a latou eiloa, kae kafai ko fe‵paki mo fakalavelave ko toe ‵foki ei o ‵nofo mo olotou mātua. I nisi taimi, e tupu te mea tenei me ne seki akoako eiloa te talavou tenā ke iloa ne ia o fai faka‵lei ana tupe, tausi te kāiga, io me fai a galuega o te aso.

Tela la, se mea ‵lei ke akoako au tama‵liki ke iloa ne latou a tiute kolā e fai ne tino ma‵tua. “E se manako koe ke fakalago‵lago faeloa latou ki a koe ke oko ki te taimi ko sefulu valu ei ko ‵pei atu fua ki tua i te lalolagi,” ko pati i te tusi ko te How to Raise an Adult.

TE AUALA KE AKOAKO SE TINO KE FAKATUAGAGINA

Tuku atu ne galuega ke fai ne ia.

FAKATAKITAKIGA MAI TE TUSI TAPU: “E isi se aoga o so se vaegā galuega ‵mafa.”—Faataoto 14:23.

E fia‵fia a tamā tama‵liki ke fesoasoani ki galuega e fai ne olotou mātua. E mafai o fakaaoga ne koe te taimi tenei ke tuku atu ne galuega ke fai ne tama‵liki i te fale.

Nisi mātua e se ma‵nako ke fai te mea tenā. E fai mai latou me ko tō uke a mea a‵koga e ‵tau o fai ne tama‵liki i te aso, kaia fua la ka faka‵mafa ne au te lotou amoga?

Kae ko tama‵liki kolā e isi ne olotou galuega e fai sāle i te fale ka mafai o ‵lei atu i te akoga, me ko oti ne tauloto latou ke kamata kae fakaoti foki se galuega ne fai ki a latou. E se gata i ei, onoono ki pati mai te tusi ko te Parenting Without Borders, “kafai e se fia ‵saga atu tatou ki te manakoga o ‵tou tama‵liki ke fai a galuega i te taimi koi fo‵liki ei, ka ‵toki aka ei i olotou loto te manatu me e se aoga ke fesoasoani atu . . . Ka kamata foki o fakamoe‵moe latou ke fai a mea katoa mō latou.”

E pelā mo pati i te tusi tenā, a te tuku atu o galuega ke fai ne tama‵liki e akoako ei latou ke toka o fesoasoani ki nisi tino kae ke sē uiga kaima‵nako. A galuega e fesoasoani ki tama‵liki ke iloa ne latou te lotou tāua i loto i te kāiga—kae se tiute foki e ‵tau o fai ne latou.

Fesoasoani ki au tama‵liki ke iloa ne latou me isi ne ikuga o mea ‵se e fai ne latou.

FAKATAKITAKIGA MAI TE TUSI TAPU: “Fakalogo ki pati fakatonutonu kae talia a polopolokiga, ko te mea ke poto koe i aso mai mua.”—Faataoto 19:20.

Kafai e fai ne au tama‵liki a mea ‵se—e pelā me se fakaakoakoga, māfai ne ofa ne tau tamaliki te mea a te suā tino—ke mo a ma ‵funa ne koe te mea ne tupu. E mafai ne tama‵liki o talia a ikuga o olotou mea ne fai—i te tulaga tenei, ko te fakatoese atu io me sui te mea ne masei.

A te fakaasi atu o te mea ‵se ne fai ka akoako ei tau tamaliki

ke fakamaoni kae fakaasi olotou mea ‵se
ke mo a ma ‵losi atu ki nisi tino
ke mo a ma fai ne fakamasakoga
ke fakatoese atu, māfai e ‵tau o fai penā

Mea ne Fai ne Nisi Mātua . . .

“Kafai e kuka ne au a mea‵kai, e fesoasoani aku tama‵liki mai te taimi koi fo‵liki ei. Kafai e fetufetu ne au a gatu, e ‵mai foki o fetufetu a nisi gatu. Kafai e ‵fulu ne au te fale, e ‵fulu foki ne lāua. Ne fai a galuega pelā me se mea fakafiafia ki a lāua. Ne fia‵fia eiloa lāua ke ‵nofo tasi mo au, kae fai a mea e fai ne au. Tenā te auala ne tauloto lāua ke fai pelā me ne tino fakatuagagina.”—Laura.

“I se taimi e tasi, ne fai au ki taku tamaliki tagata foliki ke telefoni ki se taugasoa o matou o fakatoese ki ei ona ko tena sē āva ki tou fafine. I tausaga fakamuli ifo ne fai atu faeloa ki a ia ke fakatoese i taimi e uke ona ko pati ‵tonu kolā ne fai ne ia i se auala sē ‵lei,nei la, ko oti ne tauloto a ia ke fakatoese atu faeloa i so se taimi e fai ne ia se mea ‵se.”—Debra.